| dbo:abstract
|
- La palatalització és un fenomen fonètic, un tipus d'assimilació, que altera la pronunciació de consonants nasals en contacte amb les vocals anteriors [i,e] o la glida palatal [j] (també anomenada iod). Articulatòriament, la palatalització consisteix a afegir a l'articulació primària un desplaçament vers un punt d'articulació secundari cap a la posició postpalatal, però també pot comportar (i ser un tret contrastiu) un arquejament de la llengua contra l'arc del paladar. És a dir que es realitza creant una constricció amb la part anterior de la llengua i la part més avançada del paladar. Es marca amb un accent diacrític. Diacrònicament, la palatalització és el fenomen que ha determinat l'evolució de paraules catalanes com:
* GENERU > gendre, on [g]+[j] > [dʒ] > [ʒ]
* CICERONE > cigró, on [k]+[j] > [tʃ] > [ts] > [s]
* BALNEUM > bany, on [n]+[j] > [ɲ]
* PALEA > palla, on [l]+[j] > [ʎ]
* PUTEU > puig, on [t]+[j] > [tʃ] La palatalització és un fenomen ben viu en llengües com l'anglès o el grec modern. Algunes llengües eslaves tenen sèries de consonants velaritzades (també anomenades dures) que contrasten amb una sèrie de consonants palatalitzades (també anomenades suaus). Les llengües uralianes solen tenir sèries de consonants palatalitzades que contrasten amb les seves parelles corresponents sense palatalitzar. (ca)
- Palatalizace (změkčování) je způsob obměny výslovnosti hlásek, které se vysloví se hřbetem jazyka zdviženým ke tvrdému patru (lat. palatum durum = tvrdé patro). Při přepisu výslovnosti se v mezinárodní fonetické abecedě označuje horním indexem [ʲ] za příslušným symbolem, např. [tʲ]. (cs)
- Palatalisierung bezeichnet die stellungsbedingte Änderung eines Lautes durch Hebung des Zungenrückens in Richtung des harten Gaumens (lateinisch palatum). Der fragliche Laut wird damit weiter nach vorn verschoben (z. B. von /k/ nach /tʃ/). Die Palatalisierung wird in der IPA-Lautschrift mit dem Zeichen [ʲ] dargestellt: [pʲ, tʲ, sʲ] etc. In der Keltologie und in der Slawistik wird üblicherweise eine Umschrift mit den Konsonanten nachgestellten Strichen verwendet: /g′/, /d′/, /f′/ usw. im Gegensatz zu /g/, /d/, /f/ usw. Der Begriff Palatalisierung wird sowohl in der synchronischen als auch in der diachronischen Sprachwissenschaft benutzt. (de)
- Palataligo - fenomeno de prononco de koncerna parolsono kun plia centrpalata artikulacio. En Internacia Fonetika Alfabeto estas signifanta [ʲ]. Ĝi elpaŝas en lingvoj slavaj, uralaj, altalaj, litova kaj irlanda. (eo)
- La palatalización es un cambio fonético asimilatorio por el cual un fonema o sonido desplaza su punto de articulación hasta la región palatal o palato-alveolar debido a la cercanía de una vocal (u otro sonido) de articulación palatal. El término también se usa para indicar el modo de articulación especial como consonante palatalizada que poseen algunas lenguas como posibilidad fonética o fonológica. (es)
- Palatalizazioa edo biguntzea kontsonante edo bokalen aldaketa da fonetikan. Horren ondorioz, kontsonantea biguntzen edo aldatzen da: horrexen ondorioz, [t] hotsa [tʲ], [tʃ], [tɕ], [tsʲ] edo [ts] bilaka daiteke. Gehienetan, kontsonanteak biguntzen dira, baina hizkuntza batzuetan bokalekin ere jazotzen da hori: adibidez, erzieran (uraldar hizkuntzen kidea) [a] bokala [æ] bihurtzen da kontsonante bigun baten ondoren. Euskarazko palatalizazioaren adibideak n > ñ ahoskatzea («inor», Hegoaldean /'i'ɲor/ eta Iparraldean, /'i'nor/) eta t > tt bilakatzea dira (ditu > dittu, Gipuzkoako erdialdeko zenbait hizkeratan). (eu)
- La palatalisation est une modification phonétique dans laquelle un son est produit par une partie plus à l'avant du palais dur que celle utilisée pour le son d'origine. Par exemple, le latin castellum a donné chastel en ancien français. Conformément à la loi de Bartsch, caballus s'est transformé en cheval. Le phénomène qui fait passer la consonne occlusive vélaire sourde /k/ latine (phonème dorso-vélaire, articulé du dos de la langue contre le voile du palais) à la consonne fricative palato-alvéolaire sourde /ʃ/ française (phonème post-alvéolaire, prononcé contre une partie du palais dur) est une palatalisation. La palatalisation a joué un rôle important dans l'évolution des langues romanes et slaves, de l'anglo-frison et des langues indo-aryennes, mais aussi en japonais (elle explique pourquoi les consonnes /t/ et /s/ sont réalisées [tɕ] et [ɕ] devant un /i/, par exemple) et en mandarin (où /hi/, par exemple, s'est palatalisé en [ɕi]). Abusivement, on parle aussi de palatalisation pour décrire l'avancée du point d'articulation d'une voyelle postérieure vers une voyelle antérieure. L'évolution du u long latin prononcé [uː], vers le français u prononcé [y], en est un exemple. Enfin, la palatalisation peut désigner un trait d'articulation secondaire, alors noté [j]. En chant ce procédé est utilisé pour accentuer l'articulation des consonnes. (fr)
- Palatalization /ˌpælətəlaɪˈzeɪʃən/ is a historical-linguistic sound change that results in a palatalized articulation of a consonant or, in certain cases, a front vowel. Palatalization involves change in the place or manner of articulation of consonants, or the fronting or raising of vowels. In some cases, palatalization involves assimilation or lenition. (en)
- 口蓋化（こうがいか、英: palatalization）または硬口蓋化とは、子音が調音点で調音されると同時に、前舌面が硬口蓋に向かって盛り上がって近づく現象のことである。母音[i]（イ）と調音器官の形が似ている。 例えば、日本語では、「カ」 /ka/ と「キ」 /ki/ の子音は同じものと考えられている（音素上は完全に同じものである）が、実際に発音してみると「キ」 [kʲi] は「カ」 [ka] に対して、前舌面が硬口蓋に向かって近づいているのが分かる。つまり、「キ」を発音する時に口蓋化が起こっているといえる。 (ja)
- 구개음화(口蓋音化)는 경구개음이 아닌 자음이 경구개음으로 변하는 현상이다. 즉 자음의 조음점이 경구개와 가까워지는 현상을 의미한다. 보통은 /i/, /y/ 등의 전설모음의 앞이나 경구개 접근음인 [j], 양순 경구개 접근음인 [ɥ] 앞에서 많이 일어난다. (ko)
- In fonetica, si dice palatalizzazione il fenomeno per cui le consonanti velari si trasformano nelle corrispondenti consonanti palatali, cioè in cui il punto di articolazione di un suono si sposta più avanti sul palato rispetto al suono d'origine, o viceversa quello in cui le consonanti alveolari, bilabiali e nasali si trasformano in palatali. La palatalizzazione gioca un ruolo importante nell'evoluzione dal latino alle lingue romanze, introducendo suoni palatali, affricati e fricativi, sconosciuti al sistema fonetico del latino. Si tratta di un fenomeno comune a tutte le lingue romanze e iniziato molto presto (si trovano esempi di confusione già in iscrizioni databili del III secolo): così i suoni [k] e [g], velari in latino, palatalizzano davanti a [i] e [e] in tutte le lingue neo-latine tranne il sardo (anche il dalmato non ha subito completamente una palatalizzazione - /k/ davanti /e/, /a/, /o/, /u/ è rimasto /k/ mentre davanti a /i/, /ie/ e /ü/ ha mutato in /č/), dando luogo a esiti vari: il latino cervum diventa cervo in italiano e cerb in romeno ([ʧ]), cervo in portoghese ([ʃ] e [s]), cerf in francese e ciervo in spagnolo ([θ]). Allo stesso modo lo jod palatalizza tutti i suoni che coinvolge in tutte le lingue romanze, mentre al contrario solo nelle lingue la [a] palatalizza [k] e [g] velari: lat. castellum diventa chastel in francese antico, château in moderno ([ʃ]). Tracce di palatalizzazione incompleta si ritrovano nel friulano con la lettera c, ove con vocali e ed i si trovano prevalentemente suoni palatali (lettera c), mentre con a, o ed u si trovano prevalentemente sia suoni velari che prepalatali (rispettivamente lettera c e digramma cj); il suono prepalatale scompare però in altre varianti del friulano in cui è sostituito dal suono completamente palatalizzato. Sempre in friulano esiste anche il suono prepalatale della g, tuttavia presente prevalentemente con i ed e e raramente compresente al corrispettivo suono palatale (che nella maggior parte delle varianti è sostituito da z). La palatalizzazione produce esiti importanti anche nell'evoluzione delle lingue slave e , come pure in giapponese - così per esempio le consonanti [t] e [s] diventano [ʨ] e [ɕ] davanti a [i] - e in cinese - dove [hi] palatalizza per esempio in [ɕi]. (it)
- Palatalisatie of palatalisering – in iets algemenere zin ook wel verzachting of mouillering genoemd – is een klankverschuiving waarbij de articulatie van een medeklinker - meestal onder invloed van een naburige klank - verschuift in de richting van het harde verhemelte, het palatum. Deze klankverschuiving is wellicht de meest voorkomende vorm van lenitie. De termen "palatalisatie" en "palatalisering" voor deze vorm van medeklinkerverzachting hebben de voorkeur in zowel de fonologie van de historische taalkunde (de leer van spraakklanken met betrekking tot hun betekenisonderscheidende functie) als de fonetiek (de leer van spraakklanken met de nadruk op articulatie). De term "palatalisering" wordt door sommige taalkundigen zoals Pierre Fouché, met name in de wat oudere tradities, echter ook veelvuldig voor verschuivingen in de uitspraak van met name open klinkers gebruikt. Dit fenomeen wordt tegenwoordig in de moderne taalkunde echter meestal "i-umlaut" genoemd. (nl)
- A palatalização é uma modificação que sofrem as consoantes e vogais nas diversas línguas, que se tornam palatais por diferente uso da . Ocorre quando, ao falar, a língua encosta no Palato (céu da boca). (pt)
- Палатализа́ция (от лат. palatum — среднее нёбо) — подъём средней части спинки языка к твёрдому нёбу и продвижение всего языка вперёд, сопровождающие губную, переднеязычную или заднеязычную артикуляцию согласного (иногда используется термин непереходное смягчение), а также качественное (затрагивающее основную артикуляцию, то есть место и/или способ образования) звуковое изменение, в результате которого твёрдый согласный становится мягким (палатальным или палатализованным) перед гласными переднего ряда либо [j]. (ru)
- Палаталіза́ція, або м'я́кшення (від лат. palatum, «піднебіння»), — у фонетиці явище м'якшення приголосних звуків. Відбувається завдяки участі у вимові середньої частини спинки язика — піднесенні її до твердого піднебіння. У Міжнародному фонетичному алфавіті палаталізацію приголосних позначають знаком ⟨ʲ⟩ (маленьким «j») у правому верхньому куті основного символу звуку (наприклад: пі [pʲi], кі [kʲi], сь [sʲ]); у радянському мовознавстві палаталізовані приголосні позначалися апострофом (наприклад: пі [п'і], кі [к'і], сь [с'])[джерело?]. (uk)
- 腭音化（英語：Palatalization）是一個語言學的名詞，指輔音在發音時變得接近硬腭音。通常發生於硬腭無擦通音/j/或者前元音如/i/、/e/的前面，這個現象會使輔音在發音時，除本身的發音動作外，舌根會頂著硬腭部分並發出一個類似短促的/j/。國際音標會在腭音化的輔音右上角加上“ʲ”來表示。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- Palatalizace (změkčování) je způsob obměny výslovnosti hlásek, které se vysloví se hřbetem jazyka zdviženým ke tvrdému patru (lat. palatum durum = tvrdé patro). Při přepisu výslovnosti se v mezinárodní fonetické abecedě označuje horním indexem [ʲ] za příslušným symbolem, např. [tʲ]. (cs)
- Palataligo - fenomeno de prononco de koncerna parolsono kun plia centrpalata artikulacio. En Internacia Fonetika Alfabeto estas signifanta [ʲ]. Ĝi elpaŝas en lingvoj slavaj, uralaj, altalaj, litova kaj irlanda. (eo)
- La palatalización es un cambio fonético asimilatorio por el cual un fonema o sonido desplaza su punto de articulación hasta la región palatal o palato-alveolar debido a la cercanía de una vocal (u otro sonido) de articulación palatal. El término también se usa para indicar el modo de articulación especial como consonante palatalizada que poseen algunas lenguas como posibilidad fonética o fonológica. (es)
- Palatalization /ˌpælətəlaɪˈzeɪʃən/ is a historical-linguistic sound change that results in a palatalized articulation of a consonant or, in certain cases, a front vowel. Palatalization involves change in the place or manner of articulation of consonants, or the fronting or raising of vowels. In some cases, palatalization involves assimilation or lenition. (en)
- 口蓋化（こうがいか、英: palatalization）または硬口蓋化とは、子音が調音点で調音されると同時に、前舌面が硬口蓋に向かって盛り上がって近づく現象のことである。母音[i]（イ）と調音器官の形が似ている。 例えば、日本語では、「カ」 /ka/ と「キ」 /ki/ の子音は同じものと考えられている（音素上は完全に同じものである）が、実際に発音してみると「キ」 [kʲi] は「カ」 [ka] に対して、前舌面が硬口蓋に向かって近づいているのが分かる。つまり、「キ」を発音する時に口蓋化が起こっているといえる。 (ja)
- 구개음화(口蓋音化)는 경구개음이 아닌 자음이 경구개음으로 변하는 현상이다. 즉 자음의 조음점이 경구개와 가까워지는 현상을 의미한다. 보통은 /i/, /y/ 등의 전설모음의 앞이나 경구개 접근음인 [j], 양순 경구개 접근음인 [ɥ] 앞에서 많이 일어난다. (ko)
- A palatalização é uma modificação que sofrem as consoantes e vogais nas diversas línguas, que se tornam palatais por diferente uso da . Ocorre quando, ao falar, a língua encosta no Palato (céu da boca). (pt)
- Палатализа́ция (от лат. palatum — среднее нёбо) — подъём средней части спинки языка к твёрдому нёбу и продвижение всего языка вперёд, сопровождающие губную, переднеязычную или заднеязычную артикуляцию согласного (иногда используется термин непереходное смягчение), а также качественное (затрагивающее основную артикуляцию, то есть место и/или способ образования) звуковое изменение, в результате которого твёрдый согласный становится мягким (палатальным или палатализованным) перед гласными переднего ряда либо [j]. (ru)
- Палаталіза́ція, або м'я́кшення (від лат. palatum, «піднебіння»), — у фонетиці явище м'якшення приголосних звуків. Відбувається завдяки участі у вимові середньої частини спинки язика — піднесенні її до твердого піднебіння. У Міжнародному фонетичному алфавіті палаталізацію приголосних позначають знаком ⟨ʲ⟩ (маленьким «j») у правому верхньому куті основного символу звуку (наприклад: пі [pʲi], кі [kʲi], сь [sʲ]); у радянському мовознавстві палаталізовані приголосні позначалися апострофом (наприклад: пі [п'і], кі [к'і], сь [с'])[джерело?]. (uk)
- 腭音化（英語：Palatalization）是一個語言學的名詞，指輔音在發音時變得接近硬腭音。通常發生於硬腭無擦通音/j/或者前元音如/i/、/e/的前面，這個現象會使輔音在發音時，除本身的發音動作外，舌根會頂著硬腭部分並發出一個類似短促的/j/。國際音標會在腭音化的輔音右上角加上“ʲ”來表示。 (zh)
- La palatalització és un fenomen fonètic, un tipus d'assimilació, que altera la pronunciació de consonants nasals en contacte amb les vocals anteriors [i,e] o la glida palatal [j] (també anomenada iod). Articulatòriament, la palatalització consisteix a afegir a l'articulació primària un desplaçament vers un punt d'articulació secundari cap a la posició postpalatal, però també pot comportar (i ser un tret contrastiu) un arquejament de la llengua contra l'arc del paladar. És a dir que es realitza creant una constricció amb la part anterior de la llengua i la part més avançada del paladar. (ca)
- Palatalisierung bezeichnet die stellungsbedingte Änderung eines Lautes durch Hebung des Zungenrückens in Richtung des harten Gaumens (lateinisch palatum). Der fragliche Laut wird damit weiter nach vorn verschoben (z. B. von /k/ nach /tʃ/). Die Palatalisierung wird in der IPA-Lautschrift mit dem Zeichen [ʲ] dargestellt: [pʲ, tʲ, sʲ] etc. In der Keltologie und in der Slawistik wird üblicherweise eine Umschrift mit den Konsonanten nachgestellten Strichen verwendet: /g′/, /d′/, /f′/ usw. im Gegensatz zu /g/, /d/, /f/ usw. (de)
- Palatalizazioa edo biguntzea kontsonante edo bokalen aldaketa da fonetikan. Horren ondorioz, kontsonantea biguntzen edo aldatzen da: horrexen ondorioz, [t] hotsa [tʲ], [tʃ], [tɕ], [tsʲ] edo [ts] bilaka daiteke. Gehienetan, kontsonanteak biguntzen dira, baina hizkuntza batzuetan bokalekin ere jazotzen da hori: adibidez, erzieran (uraldar hizkuntzen kidea) [a] bokala [æ] bihurtzen da kontsonante bigun baten ondoren. (eu)
- La palatalisation est une modification phonétique dans laquelle un son est produit par une partie plus à l'avant du palais dur que celle utilisée pour le son d'origine. Par exemple, le latin castellum a donné chastel en ancien français. Conformément à la loi de Bartsch, caballus s'est transformé en cheval. Le phénomène qui fait passer la consonne occlusive vélaire sourde /k/ latine (phonème dorso-vélaire, articulé du dos de la langue contre le voile du palais) à la consonne fricative palato-alvéolaire sourde /ʃ/ française (phonème post-alvéolaire, prononcé contre une partie du palais dur) est une palatalisation. (fr)
- In fonetica, si dice palatalizzazione il fenomeno per cui le consonanti velari si trasformano nelle corrispondenti consonanti palatali, cioè in cui il punto di articolazione di un suono si sposta più avanti sul palato rispetto al suono d'origine, o viceversa quello in cui le consonanti alveolari, bilabiali e nasali si trasformano in palatali. La palatalizzazione gioca un ruolo importante nell'evoluzione dal latino alle lingue romanze, introducendo suoni palatali, affricati e fricativi, sconosciuti al sistema fonetico del latino. (it)
- Palatalisatie of palatalisering – in iets algemenere zin ook wel verzachting of mouillering genoemd – is een klankverschuiving waarbij de articulatie van een medeklinker - meestal onder invloed van een naburige klank - verschuift in de richting van het harde verhemelte, het palatum. Deze klankverschuiving is wellicht de meest voorkomende vorm van lenitie. (nl)
|
