| dbo:abstract
|
- L'Imperi tangut, també conegut pel nom xinès d'Imperi Xia Occidental, Imperi de Xi Xia o Regne de Xi-xia (西夏, Wade-Giles: Hsi Hsia, pinyin: Xī Xià) va ser un estat que va existir entre els anys 982 i 1227 al nord-oest del territori actual de la República Popular Xina. Situat en part del territori ocupat en l'actualitat per les províncies de Gansu i Shaanxi i per la regió autònoma Hui de Ningxia, l'estat va ser fundat pels tanguts, un poble nòmada que descendia dels Tabgatch, el poble que havia fundat la dinastia xinesa dels Wei del Nord. Els tanguts tenien la seva pròpia llengua, el tangut, caracteritzat per un complexíssim sistema d'escriptura, l'escriptura tangut, composta per milers de caràcters, la immensa majoria dels quals no han pogut ser desxifrats. (ca)
- Říše Západní Sia či Si Sia (čínsky pchin-jinem Xī Xià, znaky 西夏), oficiálním názvem Veliký stát Bílého a Vysokého (čínsky pchin-jinem Báigāo Dàguó, znaky zjednodušené 白高大国, tradiční 白高大國), též Bílý vysoký veliký stát Sia (čínsky pchin-jinem Báigāo Dà Xià guó, znaky zjednodušené 白高大夏国, tradiční 白高大夏國), byl tangutský stát rozkládající se v letech 1038–1227 v dnešní severozápadní Číně, v Kan-su, Ning-sia a částech Čching-chaje a vnitřního Mongolska. (cs)
- Das Reich der Westlichen Xia-Dynastie oder Xi Xia (chinesisch 西夏, Pinyin Xī Xià; tangutisch: Mi-Nyak) wurde 1038 von den Tanguten auf dem Gebiet der heutigen chinesischen Provinz Gansu und des heutigen Autonomen Gebiets Ningxia, mit Zentrum bei Yinchuan, gegründet. Es handelte sich um einen Vielvölkerstaat Chinas, mehrheitlich bewohnt von Tanguten aber auch Uiguren, Han-Chinesen, Mongolen und Tibetern. Die Führungsspitze des Staates bildeten Tanguten; Tibeter, Uiguren und Han-Chinesen waren aber in politischen Ämtern aktiv. Es gab in ihrem Staat entsprechend den geographischen Gegebenheiten sowohl Ackerbauern, wie auch Karawanenhändler, Nomaden und Halbnomaden. Das Tangutenreich war aufgrund der Schwäche der Song-Dynastie seit dem 11. Jahrhundert unabhängig, stand aber unter starkem Einfluss der chinesischen Kultur. Es vermittelte den Handel und Schmuggel entlang der Seidenstraße; Haupthandelspartner war dabei die Song-Dynastie. 1044 mussten sich die Song sogar zu Tributzahlungen (Seide, Silber, Tee) an die Tanguten verpflichten. Im Jahr 1226/1227 wurde der Staat Xi Xia von den Mongolen vernichtet. (de)
- أسرة شيا الغربية ((بالصينية: تكتب بلغة بينيينXī Xià; : Hsi Hsia)) أو إمبراطورية تانغوت, وقد عرفها شعب التانغوت وسكان التبت باسم مينياك. وقد قامت هذه الدولة في الفترة من 1083 وحتى 1227 بعد الميلاد في المنطقة التي تُشغلها حاليًا المقاطعات الصينية الشمالية الغربية نينغشيا، وقانسو، وتشنغهاي الشرقية، وشنشي الشمالية، وشمال شرقي شينجيانغ، وجنوب غرب منغوليا الداخلية، وأقصى جنوب منغوليا الخارجية، بمساحة تبلغ حوالي ثمانمائة كيلو متر مربع. وقد عانت الدولة من دمار شامل على أيدي المغول الذين أسسوا أسرة يوان (1271-1368)، وهو الدمار الذي طال معظم سجلاتهم المكتوبة وتراثهم المعماري. ولهذا ظل مؤسسو المملكة وتاريخها محل خلاف حتى أجريت بعض البحوث مؤخرًا في الغرب وداخل الصين. وقد شغلت الدولة منطقة ممر قانسو، وهو طريق تجاري مهم بين شمال الصين وآسيا الوسطى. ولأسرة شيا الغربية إنجازات مهمة في الآداب والفنون والموسيقى والعمارة، وكانت توصف بأنها «مزدهرة متألقة». ويرجع استمرارها لمدة طويلة بين الإمبراطوريات الأخرى التي أحاطتها، وهي لياو، وسونغ، وجين، إلى تنظيماتها العسكرية الناجحة والتي ضمت الخيالة والمركبات والرماة والدروع والمدفعية (كانت المدافع تُحمل على ظهور الجمال)، وجنود يستطيعون القتال في البر والماء. (ar)
- Xi-Xia regno t.e. Okcidenta Xia (ĉine: 西夏, pinyin: Xi Xia), estis imperio de 1032 ĝis 1227 fondita de Tangutoj, gento parenca je la tibetanoj kaj birmanoj, post kiam ili venkis Ujgurojn kaj kaptis povon sur la komercaj vojoj de Ĉinio al Centra Azio. Ili kreis skribon ideografian, similaspektan je tiu de la ĉinoj, sed malsama, kiun la arĥeologoj kaj lingvistikoj tre penis por ellegi kaj deĉifri, ĉar post esti finvenkita de Ĝingis-Ĥano en 1227, ili estis preskaŭ detruitaj, kaj ties kulturo pereis. Ili estis forte ĉinigitaj, sed tamen restis malsamaj, kaj la fondinta registo draste zorgis por doni al siaj regatoj fortan apartecon kaj unuigecon, eĉ en la vestado kaj korpa aspekto (ekzemple li ordonis, ke ĉiuj viroj devus elrazi la harojn, sub minaco de mortpuno!). Inter la 24 historiaj libroj, kiuj preskaŭ enhavas la tutan historion de Ĉinio, ne troviĝas eĉ unu por la Okcidenta Xia-regno ekzistanta 200 jarojn. Eble tio ne estas kulpo de historiistoj. Antaŭ ol ili kolektis historiajn materialojn pri la regno, ĝi pereis en militoj kaj malaperis ankaŭ la regnanoj - dangŝjang-oj. La Okcidenta Xia-regno postlasis multajn enigmojn al la postaj esploristoj, kiuj tamen ne forlasis serĉadon de ĝi malgraŭ ĝia blanko en historiaj materialoj. Danke al la ruinoj de konstruaĵoj, la elterigitaj fragmentoj kaj la progresanta esplorado, iom post iom klariĝis Ia aspekto de la regno kaj plimultiĝis rakontoj pri ĝi. Antaŭ la fondiĝo de la Okcidenta Xia-regno, kiel ĝia ĉefa konsisto la dangŝjang-oj jam longe vivis en la okcidenta parto de Ĉinio. Ili ŝatis migradon kaj ĝenerale loĝis en loko kun akvo kaj herboj. Pro najbareco Dangŝjang-nacio estis profunde influata de la kulturo de Tubo (antikva Tibeto), precipe de budhismo. En la 7-a jarcento, por eviti aneksadon de aliaj nacioj, la Dangŝjang-nacio transloĝiĝis orienten al la nunaj Ninĝia kaj Shaanxi, kun permeso de la imperiestro de la centra ebenaĵo. La imperiestro honore donis la familian nomon Li al la prapatroj de Li Yuanhao. En 1038 fondis la Okcidentan Xia-regnon, kiu daŭris dum la regoperiodo de la dinastio Song (960-1279). La ambicia Li Yuanhao konis budhismajn sutrojn kaj sciis la lingvojn hanan kaj tuban, lertis en pentrado kaj havis kreivecon. Bone edukita, li ŝatis de infaneco literaturon kaj arton. Kiel lingva geniulo li kreis la lingvon de Okcidenta Xia. Ĝiaj ideogramoj estis similaj al la han-aj pro influo de tiuj de la dinastioj Tang kaj Song. Hodiaŭ, kiam oni foliumas klasikaĵojn el ideogramoj de Okcidenta Xia, oni diras: "Je la unua vido ĉiuj ideogramoj estas konataj, tamen fakte neniu estas konata." Per la de li elpensitaj 6 000 ideogramoj Li Yuanhao postlasis malfacilaĵojn al la postaj fakuloj. Tio estos pritraktata sube. Li Yuanhao fondis la regnon intencante, ke ĝi disvolviĝu kaj neniam pereu. Por ke lia popolo karakteriziĝu per forta nacieco, li donis dekretojn "forrazi la harojn" kaj "ŝanĝi vestojn de Han-nacio". Li unue forrazis al si mem la harojn kaj ordonis al ĉiuj popolanoj tion fari - tiuj, kiuj ne faros tion ene de tri tagoj post ricevo de la dekretoj, estos mortigitaj. Sub lia devigo la dekretoj estis obeataj en la tuta regno. Finfine ĉiuj viroj estis senharaj kun orel-ringoj kaj virinoj kun alta hartubero kaj harpingloj. Krome Li Yuanhao ordonis ŝanĝi la han-an portadon de "ruĝa vesto kaj nigra ĉapo" al sianacia portado de "blanka ĉemizo kun strikta veŝto ekstere, felta ĉapo kun ruĝaj subŝtofo kaj franĝo". Li same severe fiksis la vestojn de ŝtatoficistoj kaj de ordinaraj popolanoj. La reformo de Li Yuanhao pri vestoj metis fundamenton por la posta vesta kulturo de la regno. Li Yuanhao konsciis, ke vestoj nur en formo unuigis la dangŝjang-ojn; por kunligi ilin en spirito li bezonis ion alian krom budhismo. Jen kial li kreis la ideogramojn de Okcidenta Xia. En 1804 en Liangzhou (nun Wuwei) de Gansu, erudiciulo de la dinastio Qing trovis steleon kun ideogramoj de Okcidenta Xia. Tio tamen ne altiris sufiĉe da atento. Cent jarojn poste, en pagodo-tombo en Heicheng, Interna Mongolio, oni elterigis pli ol 8 000 dokumentojn de la Okcidenta Xia-regno, kiuj inkluzivas konfuceanismajn kaj budhismajn klasikaĵojn, vortarojn, literaturaĵojn, leĝajn dokumentojn, medicinajn librojn, almanakojn, diagramojn kaj sorĉaĵojn. La elteriĝo vekis grandan surpriziĝon. Tamen deĉifri la ideogramojn estis kaprompe. Surbaze de vortaro farita de regnanoj de Okcidenta Xia, fonetika transskribo de antikva hinda kaj tibeta lingvoj pri la lingvo de Okcidenta Xia, la esploristoj strukturis voĉan sistemon de la nomitaj ideogramoj; post multjara esplorado oni klare konis la gramatikon kaj etimologion de la lingvo de Okcidenta Xia. La klasikaĵo kun tibet-lingva fonetika transskribo temas ĉefe pri budhismo, ĉar la dek generacioj da regnestroj adoris budhismon, precipe la tibetan budhismon. La klasikaĵo montras, ke la Okcidenta Xia-regno intime rilatis al Tubo kaj estis influata politike kaj ekonomie de la dinastio Song. Ekz., krom ĝiaj propraj moneroj, en la regno cirkulis ankaŭ moneroj de la dinastio Song. (eo)
- El Imperio Tangut, también conocido por el nombre chino de Imperio Xia Occidental o Imperio de Xi Xia (chino: 西夏, Wade-Giles: Hsi1 Hsia4, pinyin: Xī Xià) fue un estado que existió entre los años 982 y 1227 en el noroeste del territorio actual de la República Popular China. Situado en parte del territorio ocupado en la actualidad por las provincias de Gansu y Shaanxi y por la Región Autómoma Hui de Ningxia, el estado fue fundado por los tangut, un pueblo nómada que descendía de los Tuoba o Tabgach, el pueblo que había fundado la dinastía china de los Wei del Norte. Los tangut tenían su propia lengua, el tangut, caracterizado por un complejísimo sistema de escritura compuesto por miles de caracteres, la inmensa mayoría de los cuales no ha podido ser descifrada. (es)
- La dynastie des Xia occidentaux (chinois : 西夏 ; pinyin : xīxià), gouvernait, de 1032 à 1227 selon l'historiographie chinoise, l'État appelé « royaume des Xia occidentaux » (Xixia) par les Chinois Han, « Empire tangoute » (Тангуд улс) par les Mongols et « Minyak » par les Tibétains. Le territoire de cet État fondé par les Tangoutes, un peuple de langue tibéto-birmane, correspondait approximativement aux actuelles provinces chinoises du Gansu, du Shaanxi, du Ningxia, à l'est du Qinghai, au nord du Shaanxi, au nord-est du Xinjiang, au sud-ouest de la Mongolie intérieure et au sud de la Mongolie. Le tout représente une surface de 800 000 km2 et recouvre le nord-ouest de la Chine. Au XIIe siècle, la capitale est déplacée à Khara-Khoto, qui reste le centre du pouvoir jusqu'à sa destruction en 1227 par les troupes de Genghis Khan, le fondateur de l'Empire mongol. En même temps que la cité, toutes les archives écrites du royaume sont brulées, ce qui explique que l'histoire de ce royaume reste longtemps connue de l'Occident uniquement grâce aux documents chinois. Ce n'est qu'en 1907 que le site de la capitale est découvert par l'explorateur russe Piotr Kouzmitch Kozlov et que les fouilles qui s'ensuivent permettent d'en savoir plus sur ce peuple. Le territoire des Xia occidentaux se situe autour du corridor du Hexi, une des portions de la route de la soie, qui est alors la route commerciale la plus importante entre le nord de la Chine et l'Asie centrale. Tout au long de leur existence, les Xia font des progrès importants dans la littérature, l'art, la musique et l'architecture, qui a été décrite comme étant « rayonnante et étincelante ». Leur existence même et leur maitrise d'un territoire aussi important alors qu'ils sont frontaliers de puissants empires rivaux tels que les Liao, les Song et les Jin; s’explique par leur organisation militaire efficace qui combine cavalerie, chars, archers, fantassins protégés, artillerie (canons primitifs portés à dos de chameaux) et troupes amphibies exercées au combat sur terre et l’eau. (fr)
- Xia Barat (Hanzi: 西夏, hanyu pinyin: Xi Xia) (1038 - 1227) adalah sebuah negara yang didirikan oleh suku asing di sebelah barat Tiongkok, kira-kira di wilayah Ningxia, Republik Rakyat Tiongkok yang sekarang.
* l
* b
* s (in)
- 西夏（せいか、西夏文字： [*phiow¹-bjij²-lhjij-lhjij²]、1038年 - 1227年）は、タングートの首長李元昊が現在の中国西北部（寧夏回族自治区）に建国した王朝。国号は夏だが、中国最古の王朝夏などと区別するため、通例「西」の字を付して呼ぶ。首都は興慶（現在の銀川）。モンゴル帝国のチンギス・カンによって滅ぼされた。 (ja)
- The Western Xia or the Xi Xia (Chinese: 西夏; pinyin: Xī Xià; Wade–Giles: Hsi1 Hsia4), officially the Great Xia (Chinese: 大夏; pinyin: Dà Xià), also known as the Tangut Empire, and known as Mi-nyak to the Tanguts and Tibetans, was a Tangut-led Buddhist imperial dynasty of China that existed from 1038 to 1227. At its peak, the dynasty ruled over the modern-day northwestern Chinese provinces of Ningxia, Gansu, eastern Qinghai, northern Shaanxi, northeastern Xinjiang, and southwest Inner Mongolia, and southernmost Outer Mongolia, measuring about 800,000 square kilometres (310,000 square miles). Its capital was Xingqing (modern Yinchuan), until its destruction by the Mongols in 1227. Most of its written records and architecture were destroyed, so the founders and history of the empire remained obscure until 20th-century research in China and the West. The Western Xia occupied the area around the Hexi Corridor, a stretch of the Silk Road, the most important trade route between northern China and Central Asia. They made significant achievements in literature, art, music, and architecture, which was characterized as "shining and sparkling". Their extensive stance among the other empires of the Liao, Song, and Jin was attributable to their effective military organizations that integrated cavalry, chariots, archery, shields, artillery (cannons carried on the back of camels), and amphibious troops for combat on land and water. (en)
- ( 다른 뜻에 대해서는 서하 (동음이의) 문서를 참고하십시오.) 서하(탕구트어: phôn¹ mbın² lhi̯ə tha², , 중국어: 西夏 병음: Xī Xià, 티베트어: 미냐크(Minyak))는 1038년에서 1227년까지 중국 북서부의 간쑤성(甘肅省), 산시 성(陝西省)에 위치했던 티베트인의 분파인 탕구트족의 왕조이다. 왕성은 이(李)씨이다. 탕구트족은 티베트계 강족으로서 선비족 등 이민족의 기마술을 적극적으로 도입하여 중국을 침략하고 정복활동을 벌였다. 강족들은 한족이 있던 지역을 정복하여 한족들을 피지배민족으로 삼아 소작을 하게 하였다. 탕구트족 중심 세력이자 탁발씨(拓跋氏)의 후예였던 탕구트 족장 이계천(李繼遷)의 직계 후손 조원호(趙元昊)가 송나라 황실 귀족 세력의 포소(包所)를 배탈(背脫)한 직후 이원호(李元昊)로 개성명(改姓名)하여 창건하였다. 1032년에 개창하였으며 1038년에 경종 이원호가 황제를 칭하였고 1227년 8월 28일에 툴루이가 이끄는 몽골군에 의해 멸망하고 만다. 서하는 전성기에 북으로는 고비 사막, 남으로는 난주, 동으로는 황하, 서로는 옥문에 이르는 영토를 가지고 있었다. 서하는 탕구트 유목민들이 간쑤성, 알라샨, 오르도스에 세운 나라이다. 탕구트인들은 티베트 종족에 속하였으며 국교는 불교였고 중국의 영향으로 문화가 상당한 수준으로 발달되어 있었으며 한자에서 파생된 문자 서하 문자를 가지고 있었다. (ko)
- De Westelijke Xia-dynastie (Xixia) is de Chinese naam voor de Tangut dynastie, die tussen 1038 en 1227 het noordwestelijke deel van China heeft beheerst. Het rijk omvatte het Ordosgebied, Gansu, Shaanxi en het westelijk deel van Binnen-Mongolië. De samenstelling van de bevolking was heterogeen. Behalve Tangut woonden er Oeigoeren, Tibetanen en Han-Chinezen. De staat controleerde de handelsweg van China naar Centraal-Azië (het oostelijk gedeelte van de zijderoute). In 1044 sloten de Tangut een verdrag met Song-China, waarin de Song, in ruil voor vrede, jaarlijks aanzienlijke betalingen moesten doen in de vorm van zilver, zijde en thee. Het rijk kon zich twee eeuwen staande houden door de Song en haar vijanden (eerst de Liao, na 1125 de Jin) tegen elkaar uit te spelen. Het rijk was boeddhistisch. Archeologische vondsten wijzen op de aanwezigheid van met name veel Tibetaanse lama's uit de kagyütraditie van het Tibetaans boeddhisme in de 12e eeuw. Tibetologen als Matthew Kapstein zien in de ceremoniële banden tussen de heersers van dit rijk en deze lama's het begin van de Tibetaanse patroon-priesterrelatie. Uiteindelijk werd het rijk in 1227 door Dzjengis Khan vernietigd. Restanten van de Xia bleven in de volgende eeuwen bestaan, maar zijn wegens gebrek aan bronnen moeilijk te traceren. De naam van dynastie leeft voort in Ningxia, een van de autonome regio's in de Chinese Volksrepubliek. (nl)
- La dinastia Xia Occidentale regnò dal 1038 al 1227 nell'impero Xi Xia (cinese: 西夏T, Xī XiàP, Hsi HsiaW) detto anche Xia Occidentale o impero tangut, dal nome del popolo che lo componeva. Questo popolo ed il territorio in cui viveva era noto sia ai tanguti che ai tibetani anche con il nome Minyak. L'impero tangut si spartì il territorio cinese con altre dinastie, tra le quali le principali furono quella dei Song (960-1279), dei Liao (907-1125) e dei Jīn (1115-1234). Nel periodo di massima espansione l'impero comprendeva le attuali province cinesi del Ningxia, del Gansu, la parte orientale del Qinghai, il nord dello Shaanxi, il nord-est del Xinjiang, il sud-ovest della Mongolia interna ed il sud della Mongolia, e si estendeva per circa 800.000 chilometri quadrati. Gli Xia occidentali controllarono lo strategico corridoio di Hexi, il passaggio settentrionale della via della seta, riuscendo a resistere alle pressioni dei vicini imperi Liao, Song, e Jīn, in virtù dell'allora moderna organizzazione militare che si diedero, sfruttando al meglio la cavalleria, i carri da guerra, gli arcieri, l'artiglieria, i cui cannoni erano trasportati da cammelli, ed i mezzi anfibi. I tangut si distinsero anche nei campi della letteratura, dando vita ad una propria scrittura, delle arti e dell'architettura, che fu definita "splendente e scintillante". (it)
- O Império Tangute, também conhecido como Dinastia ou Império Xia Ocidental, ou Império de Xi Xia (chinês: 西夏; pinyin: Xī Xià; Wade-Giles: Hsi Hsia) foi um Estado que existiu entre os anos 1038 e 1227 no planalto da região noroeste do território actual da República Popular da China. Foi fundada pelo clã Lǐ (não confundir com a família Li, que havia fundado a dinastia Tang) Situado em parte do território ocupado na actualidade pelas províncias de Gansu e Shaanxi e pela Região Autónoma Hui de Ningxia, o estado foi fundado pelos tangutes, um povo nômade que descendia dos , o povo que havia fundado a dinastia chinesa dos Wei do Norte. Os tangutes tinham a sua própria língua, o tangute, caracterizado por um complexíssimo sistema de escritura composto por milhares de caracteres, a imensa maioria dos quais não pôde ser decifrada. (pt)
- Xixia (dosłownie Zachodnie Xia) – pozostające w orbicie chińskich wpływów kulturowych państwo założone przez Tangutów, istniejące w latach 1038-1227 w północnych Chinach. Twórcą państwa był Li Yuanhao. Nazwa nawiązuje do starożytnej chińskiej dynastii Xia, od której rzekomo mieli pochodzić władcy Xixia. Państwo zostało zniszczone przez najazd Mongołów pod wodzą Czyngis-chana. Zachodnie Xia położone było w północnych Chinach. W VIII wieku Tanguci osiedlili się w zakolu Huang He. W 907 roku, na skutek chaosu w Chinach, po upadku dynastii Tang, uzyskali niezależność, którą formalnie ogłosili cesarzom chińskim w roku 982. Władcy Zachodniego Xia:
* Jingzong (Li Yuanhao): 1038-1048
* (Li Liangzuo): 1048-1067
* Huizong (Li Bingchang): 1067-1086
* Chongzong (Li Qianshun): 1086-1139
* Renzong (Li Renxiao): 1139-1193
* Huanzong (Li Chunyou): 1193-1206
* Xiangzong (Li Anquan): 1206-1211
* Shenzong (Li Zunxu): 1211-1223
* Xianzong (Li Dewang): 1223-1226
* Modi (Li Xian): 1226-1227 (pl)
- Си Ся (кит. 西夏, пиньинь Xī Xià), Западное Ся, Да Ся (кит. 大夏, пиньинь Dà Xià), Великое Ся, Тангутское царство, Великое государство Высокой Белизны, официальное название Великое государство Белого и Высокого (тангут. 𗴂𗹭𗂧𘜶, *phiow bjij lhjịj ljịj [Гун Хуанчэн], *phon be lhe tha [Марк Мияке]) — государство тангутов, существовавшее в 1038—1227 годах к северо-западу от китайского царства Сун и, позднее, чжурчжэньского Цзинь на территории современных китайских провинций Шэньси и Ганьсу. Контролировало восточный отрезок Великого шёлкового пути. (ru)
- Сі Ся — (кит. 西夏, Xī Xià, «Західна Ся»; 1038–1227) — держава, утворена наприкінці Х ст. тибето-бірманськими племенами мінья (тангути) на території сучасних китайських провінцій Ганьсу і західної частини Шеньсі. Відома також як Тангутська імперія. Завойована Ордою і включена до складу царства Ординського. Саме під час цього походу помер Чингізхан, власною смертю. Контролювала східний відрізок Великого Шовкового шляху. (uk)
- Xixia (西夏, Xī Xià), eller Västra Xia, var ett rike grundat av tanguter som härskade i det som idag är nordvästra Kina 1038–1227. När det var som störst kontrollerade ett territorium som omfattade Ningxia, Gansu, östra Qinghai, norra Shaanxi, nordöstra Xinjiang, sydvästra delen av Inre Mongoliet och sydligaste delen av Yttre Mongoliet. Tanguterna hade blivit undanträngda av det tibetanska imperiet på 600-talet och hade därför skapat en maktbas på Ordosplatån vid Gula floden. När Songdynastin kom till makten i det egentliga Kina grundade de ett rike väster om Gula floden med en huvudstad vid dagens Yinchuan. Den första kejsaren var Yuan-Hao som genom ett sexårigt krig mot Songdynastin slutligen gjorde Xixia oavhängigt från sina grannar. Religionen var buddhism och många buddhistiska skrifter översattes till vilket var det officiella språket i Xixia. År 1125 invaderades Xixia av khitaner och på 1140-talet drabbades man av revolter. När kejsar dog 1193 hade landet ett nationellt skolväsende och en högskola med 300 platser. Under 1209 invaderades riket av Djingis khan och Xixia tvingades betala tribut till honom. År 1227 besegrades riket slutgiltigt av mongolerna. Efter den mongoliska erövringen 1227 införlivades riket i Yuandynastins domäner och det område som idag är regionen Ningxia fick sitt nuvarande namn, vilket betyder "det underkuvade territoriet från Xixia" (夏地安寧). Xixia-riket räknades aldrig som en legitim dynasti av traditionell kinesisk historieskrivning och därför fick Xixia ingen plats i de officiellt sanktionerade historieverken. (sv)
- 西夏（1038年－1227年），国号大夏、邦泥定国（西夏文：，拉丁轉寫：phôn¹ mbın² lhi̯ə tha²，逐字翻譯：大白高國）、大白高国或白高大夏國（西夏文：，逐字翻譯：白高大夏國）等，是中國歷史上以党項族主體，包括漢族、回鶻族與吐蕃族等民族在內的王國。因位於中原地區的西北方，國土佔據黃河中上游，史稱西夏。 党項族原居四川松潘高原，唐朝時遷居陕北。唐中和元年（881年）党項首領拓跋思恭率領數萬大軍參與鎮壓起義，後因其收復長安有功，受唐僖宗詔賜軍號定難軍、並正式冊封拓跋思恭為夏州定難軍節度使。883年（中和三年）詔封夏國公、並賜唐朝國姓「李」。先後臣服於唐、五代諸朝與宋。夏州政權被北宋併吞後，由於李繼遷不願投降而再次立國，並且取得遼帝的冊封。李繼遷採取聯遼抵宋的方式，陸續占領蘭州與河西走廊地區。直至1038年11月10日李元昊在兴庆府（今宁夏回族自治区银川市）稱帝建國，即夏景宗，西夏正式立國。西夏在宋夏戰爭與遼夏戰爭中，戰況大致上取得優勢，形成與宋、遼三國鼎立的局面。夏景宗去世後，大權掌握在皇帝的太后與母黨手中，史稱母黨專政時期。西夏因為皇黨與母黨的對峙而內亂，北宋趁機多次伐夏。西夏抵禦成功並擊潰宋軍，但是橫山的喪失讓防線出現破洞。金朝崛起並滅遼、北宋，西夏改臣服金朝，獲得不少土地，兩國建立金夏同盟，大致上維持著和平關係。夏仁宗期間發生天災與任得敬分國事件，但經過改革後，到天盛年間出現盛世。然而漠北的蒙古帝國崛起，六次入侵西夏後拆散金夏同盟，讓西夏與金朝自相殘殺。西夏內部也多次發生弒君、內亂之事，經濟也因戰爭而趨於崩潰。最後於1227年8月28日亡於蒙古。 西夏屬於番漢聯合政治，以党項族為主導，漢族與其他族群為輔。制度由番漢兩元政治逐漸變成一元化的漢法制度。西夏文史料顯示，西夏攀附元魏，追認唐朝，推崇唐堯、漢祖，自認為是中國帝統繼承者之一。在製度上，西夏推崇儒學，實行科舉，西夏法典《天盛律令》繼承《唐律》《宋刑統》等中華法系，與中原皇朝法典如出一轍。與此同時，西夏的皇權備受貴族、母黨與權臣等勢力的挑戰而動盪不安。由於處於列強環視的河西走廊與河套地區，對外採取依附強者，攻擊弱者、以戰求和的外交策略。軍事手段十分靈活，配合沙漠地形，採取有利則進，不利則退，誘敵設伏、斷敵糧道的戰術；並且有铁鹞子、步跋子、與等特殊兵種輔助。經濟方面以畜牧業與商業為主力，對外貿易易受中原王朝的影響，壟斷河西走廊與北宋的歲幣為西夏經濟帶來很大的幫助。 文化上，西夏是一個佛教王國，興建大量的佛塔與佛寺，以兴庆府承天寺塔、张掖大佛寺最有名。然而也是崇尚儒學漢法的帝國，立國前積極漢化；雖然夏景宗為了維護本身文化而提倡党項、吐蕃與回鶻文化，並且創立西夏文、立番官、建番俗等措施；但自夏毅宗到夏仁宗後，西夏已經由番漢同行轉為普遍漢化。现存文學方面以詩歌和諺語為主。在藝術方面於敦煌莫高窟、安西榆林窟、贺兰山山嘴沟石窟有豐富的佛教壁畫，具有「綠壁畫」的特色。此外在雕塑、音樂與舞蹈等方面都有獨特之處。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- Říše Západní Sia či Si Sia (čínsky pchin-jinem Xī Xià, znaky 西夏), oficiálním názvem Veliký stát Bílého a Vysokého (čínsky pchin-jinem Báigāo Dàguó, znaky zjednodušené 白高大国, tradiční 白高大國), též Bílý vysoký veliký stát Sia (čínsky pchin-jinem Báigāo Dà Xià guó, znaky zjednodušené 白高大夏国, tradiční 白高大夏國), byl tangutský stát rozkládající se v letech 1038–1227 v dnešní severozápadní Číně, v Kan-su, Ning-sia a částech Čching-chaje a vnitřního Mongolska. (cs)
- Xia Barat (Hanzi: 西夏, hanyu pinyin: Xi Xia) (1038 - 1227) adalah sebuah negara yang didirikan oleh suku asing di sebelah barat Tiongkok, kira-kira di wilayah Ningxia, Republik Rakyat Tiongkok yang sekarang.
* l
* b
* s (in)
- 西夏（せいか、西夏文字： [*phiow¹-bjij²-lhjij-lhjij²]、1038年 - 1227年）は、タングートの首長李元昊が現在の中国西北部（寧夏回族自治区）に建国した王朝。国号は夏だが、中国最古の王朝夏などと区別するため、通例「西」の字を付して呼ぶ。首都は興慶（現在の銀川）。モンゴル帝国のチンギス・カンによって滅ぼされた。 (ja)
- Си Ся (кит. 西夏, пиньинь Xī Xià), Западное Ся, Да Ся (кит. 大夏, пиньинь Dà Xià), Великое Ся, Тангутское царство, Великое государство Высокой Белизны, официальное название Великое государство Белого и Высокого (тангут. 𗴂𗹭𗂧𘜶, *phiow bjij lhjịj ljịj [Гун Хуанчэн], *phon be lhe tha [Марк Мияке]) — государство тангутов, существовавшее в 1038—1227 годах к северо-западу от китайского царства Сун и, позднее, чжурчжэньского Цзинь на территории современных китайских провинций Шэньси и Ганьсу. Контролировало восточный отрезок Великого шёлкового пути. (ru)
- Сі Ся — (кит. 西夏, Xī Xià, «Західна Ся»; 1038–1227) — держава, утворена наприкінці Х ст. тибето-бірманськими племенами мінья (тангути) на території сучасних китайських провінцій Ганьсу і західної частини Шеньсі. Відома також як Тангутська імперія. Завойована Ордою і включена до складу царства Ординського. Саме під час цього походу помер Чингізхан, власною смертю. Контролювала східний відрізок Великого Шовкового шляху. (uk)
- أسرة شيا الغربية ((بالصينية: تكتب بلغة بينيينXī Xià; : Hsi Hsia)) أو إمبراطورية تانغوت, وقد عرفها شعب التانغوت وسكان التبت باسم مينياك. وقد قامت هذه الدولة في الفترة من 1083 وحتى 1227 بعد الميلاد في المنطقة التي تُشغلها حاليًا المقاطعات الصينية الشمالية الغربية نينغشيا، وقانسو، وتشنغهاي الشرقية، وشنشي الشمالية، وشمال شرقي شينجيانغ، وجنوب غرب منغوليا الداخلية، وأقصى جنوب منغوليا الخارجية، بمساحة تبلغ حوالي ثمانمائة كيلو متر مربع. وقد عانت الدولة من دمار شامل على أيدي المغول الذين أسسوا أسرة يوان (1271-1368)، وهو الدمار الذي طال معظم سجلاتهم المكتوبة وتراثهم المعماري. ولهذا ظل مؤسسو المملكة وتاريخها محل خلاف حتى أجريت بعض البحوث مؤخرًا في الغرب وداخل الصين. وقد شغلت الدولة منطقة ممر قانسو، وهو طريق تجاري مهم بين شمال الصين وآسيا الوسطى. ولأسرة شيا الغربية إنجازات مهمة في الآداب والفنون والم (ar)
- L'Imperi tangut, també conegut pel nom xinès d'Imperi Xia Occidental, Imperi de Xi Xia o Regne de Xi-xia (西夏, Wade-Giles: Hsi Hsia, pinyin: Xī Xià) va ser un estat que va existir entre els anys 982 i 1227 al nord-oest del territori actual de la República Popular Xina. (ca)
- Das Reich der Westlichen Xia-Dynastie oder Xi Xia (chinesisch 西夏, Pinyin Xī Xià; tangutisch: Mi-Nyak) wurde 1038 von den Tanguten auf dem Gebiet der heutigen chinesischen Provinz Gansu und des heutigen Autonomen Gebiets Ningxia, mit Zentrum bei Yinchuan, gegründet. (de)
- Xi-Xia regno t.e. Okcidenta Xia (ĉine: 西夏, pinyin: Xi Xia), estis imperio de 1032 ĝis 1227 fondita de Tangutoj, gento parenca je la tibetanoj kaj birmanoj, post kiam ili venkis Ujgurojn kaj kaptis povon sur la komercaj vojoj de Ĉinio al Centra Azio. Inter la 24 historiaj libroj, kiuj preskaŭ enhavas la tutan historion de Ĉinio, ne troviĝas eĉ unu por la Okcidenta Xia-regno ekzistanta 200 jarojn. Eble tio ne estas kulpo de historiistoj. Antaŭ ol ili kolektis historiajn materialojn pri la regno, ĝi pereis en militoj kaj malaperis ankaŭ la regnanoj - dangŝjang-oj. (eo)
- El Imperio Tangut, también conocido por el nombre chino de Imperio Xia Occidental o Imperio de Xi Xia (chino: 西夏, Wade-Giles: Hsi1 Hsia4, pinyin: Xī Xià) fue un estado que existió entre los años 982 y 1227 en el noroeste del territorio actual de la República Popular China. (es)
- The Western Xia or the Xi Xia (Chinese: 西夏; pinyin: Xī Xià; Wade–Giles: Hsi1 Hsia4), officially the Great Xia (Chinese: 大夏; pinyin: Dà Xià), also known as the Tangut Empire, and known as Mi-nyak to the Tanguts and Tibetans, was a Tangut-led Buddhist imperial dynasty of China that existed from 1038 to 1227. At its peak, the dynasty ruled over the modern-day northwestern Chinese provinces of Ningxia, Gansu, eastern Qinghai, northern Shaanxi, northeastern Xinjiang, and southwest Inner Mongolia, and southernmost Outer Mongolia, measuring about 800,000 square kilometres (310,000 square miles). Its capital was Xingqing (modern Yinchuan), until its destruction by the Mongols in 1227. Most of its written records and architecture were destroyed, so the founders and history of the empire remained ob (en)
- La dynastie des Xia occidentaux (chinois : 西夏 ; pinyin : xīxià), gouvernait, de 1032 à 1227 selon l'historiographie chinoise, l'État appelé « royaume des Xia occidentaux » (Xixia) par les Chinois Han, « Empire tangoute » (Тангуд улс) par les Mongols et « Minyak » par les Tibétains. Le territoire de cet État fondé par les Tangoutes, un peuple de langue tibéto-birmane, correspondait approximativement aux actuelles provinces chinoises du Gansu, du Shaanxi, du Ningxia, à l'est du Qinghai, au nord du Shaanxi, au nord-est du Xinjiang, au sud-ouest de la Mongolie intérieure et au sud de la Mongolie. Le tout représente une surface de 800 000 km2 et recouvre le nord-ouest de la Chine. Au XIIe siècle, la capitale est déplacée à Khara-Khoto, qui reste le centre du pouvoir jusqu'à sa destruction en 12 (fr)
- La dinastia Xia Occidentale regnò dal 1038 al 1227 nell'impero Xi Xia (cinese: 西夏T, Xī XiàP, Hsi HsiaW) detto anche Xia Occidentale o impero tangut, dal nome del popolo che lo componeva. Questo popolo ed il territorio in cui viveva era noto sia ai tanguti che ai tibetani anche con il nome Minyak. L'impero tangut si spartì il territorio cinese con altre dinastie, tra le quali le principali furono quella dei Song (960-1279), dei Liao (907-1125) e dei Jīn (1115-1234). (it)
- ( 다른 뜻에 대해서는 서하 (동음이의) 문서를 참고하십시오.) 서하(탕구트어: phôn¹ mbın² lhi̯ə tha², , 중국어: 西夏 병음: Xī Xià, 티베트어: 미냐크(Minyak))는 1038년에서 1227년까지 중국 북서부의 간쑤성(甘肅省), 산시 성(陝西省)에 위치했던 티베트인의 분파인 탕구트족의 왕조이다. 왕성은 이(李)씨이다. 탕구트족은 티베트계 강족으로서 선비족 등 이민족의 기마술을 적극적으로 도입하여 중국을 침략하고 정복활동을 벌였다. 강족들은 한족이 있던 지역을 정복하여 한족들을 피지배민족으로 삼아 소작을 하게 하였다. 탕구트족 중심 세력이자 탁발씨(拓跋氏)의 후예였던 탕구트 족장 이계천(李繼遷)의 직계 후손 조원호(趙元昊)가 송나라 황실 귀족 세력의 포소(包所)를 배탈(背脫)한 직후 이원호(李元昊)로 개성명(改姓名)하여 창건하였다. 1032년에 개창하였으며 1038년에 경종 이원호가 황제를 칭하였고 1227년 8월 28일에 툴루이가 이끄는 몽골군에 의해 멸망하고 만다. 서하는 전성기에 북으로는 고비 사막, 남으로는 난주, 동으로는 황하, 서로는 옥문에 이르는 영토를 가지고 있었다. (ko)
- Xixia (dosłownie Zachodnie Xia) – pozostające w orbicie chińskich wpływów kulturowych państwo założone przez Tangutów, istniejące w latach 1038-1227 w północnych Chinach. Twórcą państwa był Li Yuanhao. Nazwa nawiązuje do starożytnej chińskiej dynastii Xia, od której rzekomo mieli pochodzić władcy Xixia. Państwo zostało zniszczone przez najazd Mongołów pod wodzą Czyngis-chana. Władcy Zachodniego Xia: (pl)
- De Westelijke Xia-dynastie (Xixia) is de Chinese naam voor de Tangut dynastie, die tussen 1038 en 1227 het noordwestelijke deel van China heeft beheerst. Het rijk omvatte het Ordosgebied, Gansu, Shaanxi en het westelijk deel van Binnen-Mongolië. De samenstelling van de bevolking was heterogeen. Behalve Tangut woonden er Oeigoeren, Tibetanen en Han-Chinezen. De staat controleerde de handelsweg van China naar Centraal-Azië (het oostelijk gedeelte van de zijderoute). In 1044 sloten de Tangut een verdrag met Song-China, waarin de Song, in ruil voor vrede, jaarlijks aanzienlijke betalingen moesten doen in de vorm van zilver, zijde en thee. Het rijk kon zich twee eeuwen staande houden door de Song en haar vijanden (eerst de Liao, na 1125 de Jin) tegen elkaar uit te spelen. Het rijk was boeddhist (nl)
- O Império Tangute, também conhecido como Dinastia ou Império Xia Ocidental, ou Império de Xi Xia (chinês: 西夏; pinyin: Xī Xià; Wade-Giles: Hsi Hsia) foi um Estado que existiu entre os anos 1038 e 1227 no planalto da região noroeste do território actual da República Popular da China. Foi fundada pelo clã Lǐ (não confundir com a família Li, que havia fundado a dinastia Tang) (pt)
- Xixia (西夏, Xī Xià), eller Västra Xia, var ett rike grundat av tanguter som härskade i det som idag är nordvästra Kina 1038–1227. När det var som störst kontrollerade ett territorium som omfattade Ningxia, Gansu, östra Qinghai, norra Shaanxi, nordöstra Xinjiang, sydvästra delen av Inre Mongoliet och sydligaste delen av Yttre Mongoliet. Religionen var buddhism och många buddhistiska skrifter översattes till vilket var det officiella språket i Xixia. (sv)
- 西夏（1038年－1227年），国号大夏、邦泥定国（西夏文：，拉丁轉寫：phôn¹ mbın² lhi̯ə tha²，逐字翻譯：大白高國）、大白高国或白高大夏國（西夏文：，逐字翻譯：白高大夏國）等，是中國歷史上以党項族主體，包括漢族、回鶻族與吐蕃族等民族在內的王國。因位於中原地區的西北方，國土佔據黃河中上游，史稱西夏。 党項族原居四川松潘高原，唐朝時遷居陕北。唐中和元年（881年）党項首領拓跋思恭率領數萬大軍參與鎮壓起義，後因其收復長安有功，受唐僖宗詔賜軍號定難軍、並正式冊封拓跋思恭為夏州定難軍節度使。883年（中和三年）詔封夏國公、並賜唐朝國姓「李」。先後臣服於唐、五代諸朝與宋。夏州政權被北宋併吞後，由於李繼遷不願投降而再次立國，並且取得遼帝的冊封。李繼遷採取聯遼抵宋的方式，陸續占領蘭州與河西走廊地區。直至1038年11月10日李元昊在兴庆府（今宁夏回族自治区银川市）稱帝建國，即夏景宗，西夏正式立國。西夏在宋夏戰爭與遼夏戰爭中，戰況大致上取得優勢，形成與宋、遼三國鼎立的局面。夏景宗去世後，大權掌握在皇帝的太后與母黨手中，史稱母黨專政時期。西夏因為皇黨與母黨的對峙而內亂，北宋趁機多次伐夏。西夏抵禦成功並擊潰宋軍，但是橫山的喪失讓防線出現破洞。金朝崛起並滅遼、北宋，西夏改臣服金朝，獲得不少土地，兩國建立金夏同盟，大致上維持著和平關係。夏仁宗期間發生天災與任得敬分國事件，但經過改革後，到天盛年間出現盛世。然而漠北的蒙古帝國崛起，六次入侵西夏後拆散金夏同盟，讓西夏與金朝自相殘殺。西夏內部也多次發生弒君、內亂之事，經濟也因戰爭而趨於崩潰。最後於1227年8月28日亡於蒙古。 (zh)
|
_-_1149-1169_Commonest_of_dynasty._(FD1683,_S1078,_HG866.1)_-_Scott_Semans_06.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
_-_1149-1169_Commonest_of_dynasty._(FD1683,_S1078,_HG866.1)_-_Scott_Semans_06.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
