| dbo:abstract
|
- القلب المكاني في علم الصرف وقلب الحروف وتقليبها (بالإنجليزية: metathesis، من اليونانية μετάθεσις) هو تغيير في ترتيب حروف الكلمة المفردة عن الصيغة المعروفة لها بواسطة تقديم بعض الحروف وتأخير بعضها، كما في كلمة جوز (بمعنى بعل) باللهجة المصرية التي أصلها كلمة زوج الفصحى. (ar)
- Una metàtesi (del grec μετάθεσις, transliterat estrictament com metàthesis, "transposició") és un fenomen fonètic que consisteix en un canvi d'ordre de dos o més sons en l'interior d'una paraula.Concretament, és un metaplasme que consisteix en el canvi de lloc dels sons dins de la paraula, atrets o repel·lits uns pels altres. Poden ser dos els sons que intercanvien el seu lloc, i llavors se sol parlar de metàtesi recíproca (carabela <> calavera), o bé pot ser únic el so que canvii de lloc en el si de la paraula, anomenant-se llavors el fenomen metàtesi senzilla o simple (viuda > vídua). Els sons que fan la metàtesi poden ser contigus, tractant-se llavors una metàtesi de contacte com passa a ganivet > gavinet, òliba > òbila, àguila > àliga; o bé, poden estar separats, originant una metàtesi a distància (carabela <> calavera). Existeixen altres tipus de metaplasme amb la substitució d'un fonema per un altre, per exemple: aia > iaia. Cal remarcar que no s'ha de confondre amb la haplologia, que és la supressió d'una síl·laba que en té al costat una de semblant dins de la mateixa paraula (idolatria en lloc de idololatria). (ca)
- V lingvistice se jako metateze označuje vzájemná změna polohy hlásek. Z různých důvodů (velmi často ale pro usnadnění výslovnosti v nějakém jazyku) tak během vývoje jazyka dojde v různých případech k přehození hlásek, ba i slabik. Jedná se například o následující příklady: marmor → mramor, mhla → mlha, melko → mléko, korl → krol (→ král),[zdroj?], v cizích jazycích např. brahma → bramha. V řadě jazyků, byť i příbuzných, ale například i sobě vzdálenějších lze najít slova, která si na první pohled nejsou podobná, ale zatímco v jednom jazyce prošla metatezí, v druhém ne (česká mlha versus slovenská hmla a polská mgła). Dalším příkladem může být francouzský fromage a italský formaggio (sýr, obojí z latinského formaticus – doslova „utvořený ve formě). (cs)
- Metatezo (el la greka μετάθεσις, de μετατίθημι "metita en malsama ordo": latine trānspositiō) estas la regrupigado de sonoj aŭ silaboj en unu vorto, aŭ de vortoj en frazo. Plej ofte ĝi temas pri la enrangigo de du aŭ pli apudaj sonoj. Multaj lingvoj havas vortojn kiuj montras tiun fenomenon, kaj kelkaj utiligas ĝin kiel regulan parton de la gramatiko. La procezo de metatezo ŝanĝis la formon de multaj konataj vortoj en la angla, franca hispana, rusa kaj multaj aliaj lingvoj. Ekzemplo en la turka lingvo:
* Köprü = korpü "ponto"
* aprak = arpak "tero"
* kirpi = kipri "erinaco"
* kibrit = kirb "koincido"
* komşu = koşnu "najbaro"
* kimse = kisme "neniu" (eo)
- Metathese (altgriechisch μετάθεσις metáthesis „Umstellung“) bezeichnet in der Phonologie eine Lautveränderung, die in der Umstellung eines Lautes oder der Vertauschung von Lauten innerhalb von Wörtern besteht. (de)
- Hizkuntzalaritzan, metatesia hitz bateko segmentuen lekualdatzea da, bi segmentuen kokapenak trukatuz edo segmentu bakar baten lekualdatzea. Metatesiaen adibide bat osatzen duten iruditu eta iduritu sinonimoek. Hitzen etimologia ikertzerakoan, askotan metatesia ez ote zen gauzatu ikertu egiten da. ikertzen dutenentzat, askotan, ez da erraza antzematea metatesia gertatu denenean, zein ote zen jatorrizko forma eta zein aldaketa gertatu eta gero sortutakoa, (iruditu > iduritu ala iduritu > iruditu ?). Zalantza dagoenean ustez jatorrizko forma eskuinean jartzen da; iduritu < iruditu idatziz gero, ustez, iruditu da jatorrizko forma eta iduritu metatesia gertatu eta gero sortutakoa baina idazteko era honek zalantza dagoela adierazten du. Bi metatesi prozesu bereizi egin dira: 1.- lehendabizikoa segmentu bakar baten lekualdatzea da, 2.- bigarrenak bi segmenturen kokapenak trukatzen dituen bitartean. Lehenengoa bereizgarri fonetiko luzeak dituzten ezaugarri fonologikoei dagokie eta bigarrena segmentu bikote mugatuek aurrera eramaten duten transposizio ez-lokala da. Bikote hauek betiere haien ekoizpenean antzekotasunen bat azaltzen dutelarik eta silabaren barnean kokapen berdinean kokatzen direla, i.e. bi bokalak nukleoan edota bi kontsonanteak koda edo ekinean. (eu)
- En linguistique, une métathèse (du grec ancien μετάθεσις metáthêsis « déplacement, permutation »), emprunté à la rhétorique, est une modification phonétique. Elle consiste en le changement de la place d’un phone (son) ou d’un groupe de phones dans un mot, parfois deux de ces segments permutant, y compris d’un mot à un autre. (fr)
- Metathesis (/mɪˈtæθɪsɪs/; from Greek μετάθεσις, from μετατίθημι "I put in a different order"; Latin: transpositio) is the transposition of sounds or syllables in a word or of words in a sentence. Most commonly, it refers to the interchange of two or more contiguous segments or syllables, known as adjacent metathesis or local metathesis:
* foliage > **foilage (adjacent segments)
* anemone > **anenome (adjacent syllables)
* cavalry > **calvary (codas of adjacent syllables) Metathesis may also involve interchanging non-contiguous sounds, known as nonadjacent metathesis, long-distance metathesis, or hyperthesis, as shown in these examples of metathesis sound change from Latin to Spanish:
* Latin parabola > Spanish palabra "word"
* Latin miraculum > Spanish milagro "miracle"
* Latin periculum > Spanish peligro "danger, peril"
* Latin crocodilus > Spanish cocodrilo "crocodile" Many languages have words that show this phenomenon, and some even use it as a regular part of their grammar, such as Hebrew and Fur. The process of metathesis has altered the shape of many familiar words in English as well. The original form before metathesis may be deduced from older forms of words in the language's lexicon or, if no forms are preserved, from phonological reconstruction. In some cases it is not possible to settle with certainty on the original version. (en)
- Se denomina metátesis (del griego μετάθεσις, transliterado estrictamente como metáthesis, "transposición") al metaplasmo que consiste en el cambio de lugar de los sonidos dentro de la palabra, atraídos o repelidos unos por otros. Pueden ser dos los sonidos que intercambian su lugar, y entonces se suele hablar de metátesis recíproca (animalia > alimaña), o bien puede ser solo uno el sonido que cambia de puesto en el seno de la palabra, llamándose entonces el fenómeno metátesis sencilla o simple (integrare > entregar). Los sonidos que metatizan pueden estar contiguos, hablándose entonces de metátesis en contacto como en vidua > viuda, o bien, pueden estar separados, originando una metátesis a distancia como en los ejemplos aducidos en la metátesis recíproca. Existen otros tipos de metaplasmo (la sustitución de un fonema por otro, por ejemplo agüela por abuela). No debe confundirse con la haplología (la supresión de una sílaba semejante a otra cercana dentro de la misma palabra, como por ejemplo "alredor" por alrededor o "competividad" por competitividad). (es)
- Metatesis /mɛ't̪at̪esis/ atau Metathesis /mɪˈtæθɪsɪs/ (Dari kata dalam bahasa Yunani μετάθεσις, yang berasal dari μετατίθημι "Aku meletakkan(nya) dalam posisi yang berbeda", dan bahasa Latin: transpositio) merupakan transposisi dari suara ataupun suku kata di dalam ataupun dari sebuah suku kata (silabel) dalam sebuah kalimat. Biasanya konsep ini digunakan untuk segmen atau suku kata yang berdekatan, yang dikenal sebagai metatesis berdekatan or local metathesis:
* foliage > **foilage (segmen yang berdekatan)
* anemone > **anenome (suku kata yang berdekatan)
* cavalry > **calvary (koda dari suku kata yang berdekatan) Metatesa juga dapat menyebabkan pertukaran suara tak berdekatan, dan hal ini biasanya disebut metatesis tak berdekatan, metatesis jarak jauh, atau hyperthesis, seperti yang ditunjukkan dalam beberapa contoh perubahan suara secara metatesis dari bahasa Latin ke bahasa Spanyol:
* Bahasa Latin parabola > Bahasa Spanyol palabra "kata"
* Bahasa Latin miraculum > Bahasa Spanyol milagro "keajaiban"
* Bahasa Latin periculum > Bahasa Spanyol peligro "bahaya"
* Bahasa Latin crocodilus > Bahasa Spanyol cocodrilo "buaya" Banyak bahasa memiliki kata-kata yang menunjukkan fenomena ini, dan beberapa diantaranya bahkan menggunakan fitur ini sebagai struktur tatanan bahasa yang sering dijumpai, seperti dalam bahasa Ibrani dan . Beberapa proses metatesa juga merubah bentuk kata dari kata-kata yang mirip. Bentuk awal sebelum sebuah kata mengalami metatesis kemungkinan disimpulkan dari bentuk yang lebih awal dari kata tersebut dalam leksikon bahasa tersebut, atau, jika tidak ada bentuk yang masih ada, maka dapat dilihat dari . Dalam beberapa kasus, tidak memungkinkan untuk menentukan versi aslinya atau awalnya dengan tepat. (in)
- La metatesi (pronuncia: metàtesi, dal greco μετάθεσις, "trasposizione") è un processo di per cui l'ordine di successione di due fonemi viene rovesciato. Si verifica spesso in presenza di [r] e di [l] e talvolta l'inversione succede tra questi due suoni. La metatesi a contatto è l'inversione di due suoni contigui; la metatesi a distanza indica l'inversione di suoni appartenenti a sillabe diverse (quindi non contigui). Con il termine "metatesi quantitativa" si indica l'inversione della quantità breve e lunga di due vocali contigue. (it)
- 音位転換（おんいてんかん、英語: metathesis）あるいは音位転倒とは、言語の、とりわけ語形の経時変化や発音・発語に関連した言葉で、語を構成する音素の並び順（以下、音の並び）が入れ替わってしまうこと。英語のまま「メタセシス」と呼ばれることもある。 (ja)
- Metathese, beter bekend als metathesis (van het Grieks meta, na en tithenai, plaatsen) is een fonologisch proces waarbij er transpositie (verwisseling van plaats) van klanken (fonemen) of syllaben (lettergrepen) in woorden plaatsvindt. Metathesis is daarmee een bijzondere vorm van klankverschuiving, en in de geschreven taal tevens een vorm van metaplasma. Metathesis hoeft niet altijd spontaan te ontstaan. Het verwisselen van medeklinkers, al dan niet bedoeld, kan ook een komisch effect hebben. Een stijlfiguur als het bewust toegepaste spoonerisme berust mede daarop. Een asterisk (typografische ster) wordt in de volksmond vaak met asterix aangeduid. Ook hier is sprake van metathese, die in dit geval te herleiden kan zijn op de bekende stripfiguur, wiens naam het resultaat is van een opzettelijke verwisseling. (nl)
- Przestawka, inaczej metateza (gr. μετάθεσις metáthesis) – jeden z podstawowych zależnych procesów fonetycznych, polegająca na zmianie kolejności sąsiednich głosek. Na przykład staropolskie błcha, ps. blъxa (porównaj lit. blusà, słow. blcha) dało pol. pchła z przestawieniem ch i ł. Dzięki temu uniknięto normalnej asymilacji i zrównania z formą czasownika pcha (porównaj jabłko [japko]). (pl)
- Metates (från grekiskans μετάθεσις metáthesis) innebär en omkastning av ljuden i ett ord. (sv)
- Metátese (do grego μετάθεσις [metáthesis], ‘transposição’, pelo latim metathese) é a transposição defonemas na mesma sílaba dentro de um vocábulo. (pt)
- Метате́за (др.-греч. μετάθεσις, перестановка) — взаимная перестановка звуков или слогов в словах на почве ассимиляции или диссимиляции. Чаще всего встречается, когда слово из одного языка переходит в другой, то есть при заимствовании иноязычных слов, при переходе слова из городского литературного языка в диалекты и при освоении детьми речи взрослых, например:
* В заимствованных словах: футляр (из нем. Futteral), тарелка (раньше: талерка, ср. белор. талерка, польск. talerz, шведское tallrik, немецкое Teller с тем же значением), мольберт (из немецкого Malbrett — «доска для рисования»), Фрол (из латинского floris — «цветок»), Селиверст (из латинского silvester — «лесной»), Траханиотовы (из греч. Ταρχανειώτης); русские слова нерв, нервный идут от латинского nervus, тогда как в греческом было νεῦρον, откуда невроз, неврит, невропатолог, но нейрохирургия;
* При переходе слов в диалект: ведмедь от медведь (праслав. *medvědь), водополье от половодье, перелинка от пелеринка, капость от пакость;
* В детском языке при усвоении речи взрослых: салатка (из ласатка, то есть лошадка), макейка (из камейка, то есть скамейка) и т. п. По данным психологии, количество и качество элементов, составляющих данное целое, улавливается гораздо скорее и легче, чем их последовательность (ср. запоминание цвета и порядка расположения цветов на трёхцветных флагах). (ru)
- 音位变换（英語：metathesis /mɪˈtæθɪsɪs/；来自古希腊语：μετάθεσις、μετατίθημι“我以不同顺序放置”；拉丁語：trānspositiō）是指在一个单词或者在句子中的数个单词内发生的、音位或音节的交换。最常见的情况是「相邻音位变换」或「局部音位变换」，即两个或多个连续音位的交换：
* foliage > **foilage
* cavalry > **calvary 音位变换还可能涉及不相邻音位的对换，称为「不相邻音位变换或长距离音位变换」 ，或 「hyperthesis」 。例如以下由拉丁语到西班牙语的音位变换：
* 拉丁语 parabola > 西班牙语 palabra “词语”
* 拉丁语 miraculum > 西班牙语 milagro “奇迹”
* 拉丁语 periculum > 西班牙语 peligro “危险”
* 拉丁语 crocodilus > 西班牙语 cocodrilo “鳄鱼” 许多语言都具有此现象，有的语言甚至将其作为语法的一部分，例如希伯来语和富尔语。音位变换也改变了英语中大量常见词的形式。 原始词形可从本语言词库中更古老的词形中推测得出，如果没有任何古老词形，则可利用音韵重建。但在某些情况下，不可能完全确定原始词形。 (zh)
- Метате́за (грец. μετάθέσις — «переставляння») — перестановка звуків, рідше складів у слові. Зумовлена намаганням уникнути важковимовних або не властивих конкретній мові звукосполучень. Один з видів комбінаторних змін. Метатеза являє собою хоча й нерегулярне, але все ж таки досить поширене фонетичне явище, що найчастіше трапляється в запозичених словах. Запозичене слово втрачає підтримку з боку однокореневих слів рідної мови, що спричиняє меншу стійкість слова, перенесеного до чужого мовного середовища. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- القلب المكاني في علم الصرف وقلب الحروف وتقليبها (بالإنجليزية: metathesis، من اليونانية μετάθεσις) هو تغيير في ترتيب حروف الكلمة المفردة عن الصيغة المعروفة لها بواسطة تقديم بعض الحروف وتأخير بعضها، كما في كلمة جوز (بمعنى بعل) باللهجة المصرية التي أصلها كلمة زوج الفصحى. (ar)
- Metathese (altgriechisch μετάθεσις metáthesis „Umstellung“) bezeichnet in der Phonologie eine Lautveränderung, die in der Umstellung eines Lautes oder der Vertauschung von Lauten innerhalb von Wörtern besteht. (de)
- En linguistique, une métathèse (du grec ancien μετάθεσις metáthêsis « déplacement, permutation »), emprunté à la rhétorique, est une modification phonétique. Elle consiste en le changement de la place d’un phone (son) ou d’un groupe de phones dans un mot, parfois deux de ces segments permutant, y compris d’un mot à un autre. (fr)
- La metatesi (pronuncia: metàtesi, dal greco μετάθεσις, "trasposizione") è un processo di per cui l'ordine di successione di due fonemi viene rovesciato. Si verifica spesso in presenza di [r] e di [l] e talvolta l'inversione succede tra questi due suoni. La metatesi a contatto è l'inversione di due suoni contigui; la metatesi a distanza indica l'inversione di suoni appartenenti a sillabe diverse (quindi non contigui). Con il termine "metatesi quantitativa" si indica l'inversione della quantità breve e lunga di due vocali contigue. (it)
- 音位転換（おんいてんかん、英語: metathesis）あるいは音位転倒とは、言語の、とりわけ語形の経時変化や発音・発語に関連した言葉で、語を構成する音素の並び順（以下、音の並び）が入れ替わってしまうこと。英語のまま「メタセシス」と呼ばれることもある。 (ja)
- Przestawka, inaczej metateza (gr. μετάθεσις metáthesis) – jeden z podstawowych zależnych procesów fonetycznych, polegająca na zmianie kolejności sąsiednich głosek. Na przykład staropolskie błcha, ps. blъxa (porównaj lit. blusà, słow. blcha) dało pol. pchła z przestawieniem ch i ł. Dzięki temu uniknięto normalnej asymilacji i zrównania z formą czasownika pcha (porównaj jabłko [japko]). (pl)
- Metates (från grekiskans μετάθεσις metáthesis) innebär en omkastning av ljuden i ett ord. (sv)
- Metátese (do grego μετάθεσις [metáthesis], ‘transposição’, pelo latim metathese) é a transposição defonemas na mesma sílaba dentro de um vocábulo. (pt)
- 音位变换（英語：metathesis /mɪˈtæθɪsɪs/；来自古希腊语：μετάθεσις、μετατίθημι“我以不同顺序放置”；拉丁語：trānspositiō）是指在一个单词或者在句子中的数个单词内发生的、音位或音节的交换。最常见的情况是「相邻音位变换」或「局部音位变换」，即两个或多个连续音位的交换：
* foliage > **foilage
* cavalry > **calvary 音位变换还可能涉及不相邻音位的对换，称为「不相邻音位变换或长距离音位变换」 ，或 「hyperthesis」 。例如以下由拉丁语到西班牙语的音位变换：
* 拉丁语 parabola > 西班牙语 palabra “词语”
* 拉丁语 miraculum > 西班牙语 milagro “奇迹”
* 拉丁语 periculum > 西班牙语 peligro “危险”
* 拉丁语 crocodilus > 西班牙语 cocodrilo “鳄鱼” 许多语言都具有此现象，有的语言甚至将其作为语法的一部分，例如希伯来语和富尔语。音位变换也改变了英语中大量常见词的形式。 原始词形可从本语言词库中更古老的词形中推测得出，如果没有任何古老词形，则可利用音韵重建。但在某些情况下，不可能完全确定原始词形。 (zh)
- Метате́за (грец. μετάθέσις — «переставляння») — перестановка звуків, рідше складів у слові. Зумовлена намаганням уникнути важковимовних або не властивих конкретній мові звукосполучень. Один з видів комбінаторних змін. Метатеза являє собою хоча й нерегулярне, але все ж таки досить поширене фонетичне явище, що найчастіше трапляється в запозичених словах. Запозичене слово втрачає підтримку з боку однокореневих слів рідної мови, що спричиняє меншу стійкість слова, перенесеного до чужого мовного середовища. (uk)
- Una metàtesi (del grec μετάθεσις, transliterat estrictament com metàthesis, "transposició") és un fenomen fonètic que consisteix en un canvi d'ordre de dos o més sons en l'interior d'una paraula.Concretament, és un metaplasme que consisteix en el canvi de lloc dels sons dins de la paraula, atrets o repel·lits uns pels altres. Poden ser dos els sons que intercanvien el seu lloc, i llavors se sol parlar de metàtesi recíproca (carabela <> calavera), o bé pot ser únic el so que canvii de lloc en el si de la paraula, anomenant-se llavors el fenomen metàtesi senzilla o simple (viuda > vídua). Els sons que fan la metàtesi poden ser contigus, tractant-se llavors una metàtesi de contacte com passa a ganivet > gavinet, òliba > òbila, àguila > àliga; o bé, poden estar separats, originant una metàtesi (ca)
- V lingvistice se jako metateze označuje vzájemná změna polohy hlásek. Z různých důvodů (velmi často ale pro usnadnění výslovnosti v nějakém jazyku) tak během vývoje jazyka dojde v různých případech k přehození hlásek, ba i slabik. (cs)
- Metatezo (el la greka μετάθεσις, de μετατίθημι "metita en malsama ordo": latine trānspositiō) estas la regrupigado de sonoj aŭ silaboj en unu vorto, aŭ de vortoj en frazo. Plej ofte ĝi temas pri la enrangigo de du aŭ pli apudaj sonoj. Multaj lingvoj havas vortojn kiuj montras tiun fenomenon, kaj kelkaj utiligas ĝin kiel regulan parton de la gramatiko. La procezo de metatezo ŝanĝis la formon de multaj konataj vortoj en la angla, franca hispana, rusa kaj multaj aliaj lingvoj. Ekzemplo en la turka lingvo: (eo)
- Se denomina metátesis (del griego μετάθεσις, transliterado estrictamente como metáthesis, "transposición") al metaplasmo que consiste en el cambio de lugar de los sonidos dentro de la palabra, atraídos o repelidos unos por otros. Pueden ser dos los sonidos que intercambian su lugar, y entonces se suele hablar de metátesis recíproca (animalia > alimaña), o bien puede ser solo uno el sonido que cambia de puesto en el seno de la palabra, llamándose entonces el fenómeno metátesis sencilla o simple (integrare > entregar). Los sonidos que metatizan pueden estar contiguos, hablándose entonces de metátesis en contacto como en vidua > viuda, o bien, pueden estar separados, originando una metátesis a distancia como en los ejemplos aducidos en la metátesis recíproca. Existen otros tipos de metaplasmo (es)
- Hizkuntzalaritzan, metatesia hitz bateko segmentuen lekualdatzea da, bi segmentuen kokapenak trukatuz edo segmentu bakar baten lekualdatzea. Metatesiaen adibide bat osatzen duten iruditu eta iduritu sinonimoek. Bi metatesi prozesu bereizi egin dira: 1.- lehendabizikoa segmentu bakar baten lekualdatzea da, 2.- bigarrenak bi segmenturen kokapenak trukatzen dituen bitartean. (eu)
- Metathesis (/mɪˈtæθɪsɪs/; from Greek μετάθεσις, from μετατίθημι "I put in a different order"; Latin: transpositio) is the transposition of sounds or syllables in a word or of words in a sentence. Most commonly, it refers to the interchange of two or more contiguous segments or syllables, known as adjacent metathesis or local metathesis:
* foliage > **foilage (adjacent segments)
* anemone > **anenome (adjacent syllables)
* cavalry > **calvary (codas of adjacent syllables) (en)
- Metatesis /mɛ't̪at̪esis/ atau Metathesis /mɪˈtæθɪsɪs/ (Dari kata dalam bahasa Yunani μετάθεσις, yang berasal dari μετατίθημι "Aku meletakkan(nya) dalam posisi yang berbeda", dan bahasa Latin: transpositio) merupakan transposisi dari suara ataupun suku kata di dalam ataupun dari sebuah suku kata (silabel) dalam sebuah kalimat. Biasanya konsep ini digunakan untuk segmen atau suku kata yang berdekatan, yang dikenal sebagai metatesis berdekatan or local metathesis: (in)
- Metathese, beter bekend als metathesis (van het Grieks meta, na en tithenai, plaatsen) is een fonologisch proces waarbij er transpositie (verwisseling van plaats) van klanken (fonemen) of syllaben (lettergrepen) in woorden plaatsvindt. Metathesis is daarmee een bijzondere vorm van klankverschuiving, en in de geschreven taal tevens een vorm van metaplasma. (nl)
- Метате́за (др.-греч. μετάθεσις, перестановка) — взаимная перестановка звуков или слогов в словах на почве ассимиляции или диссимиляции. Чаще всего встречается, когда слово из одного языка переходит в другой, то есть при заимствовании иноязычных слов, при переходе слова из городского литературного языка в диалекты и при освоении детьми речи взрослых, например: По данным психологии, количество и качество элементов, составляющих данное целое, улавливается гораздо скорее и легче, чем их последовательность (ср. запоминание цвета и порядка расположения цветов на трёхцветных флагах). (ru)
|
