| dbo:abstract
|
- Ștefan Foriș (eigentlich István Fóris, auch bekannt als Marius; * 9. Mai 1892 in Tărlungeni, Kreis Brașov, Königreich Ungarn; † 1946) war ein Aktivist und Journalist der kommunistischen Parteien von Rumänien und Ungarn jüdischer Herkunft. Zwischen 1940 und 1944 war Foris Generalsekretär der Rumänischen Kommunistischen Partei. Seine Eltern waren István Fóris und Anna Kocsis. Die Familie war wohlhabend und besaß eine Ziegelei. Die Grundschule besuchte er in Tărlungeni, danach ging er in Brașov aufs Wirtschaftsgymnasium. Foris war freiwillig Soldat im Ersten Weltkrieg. Nach dem Krieg trat er der Kommunistischen Partei in Ungarn bei und wirkte als Mitglied der Räteregierung. 1919 kehrte Foris nach Braşov zurück. 1921 trat er in die neugegründete Rumänische Kommunistische Partei ein, die 1924 verboten wurde. Er war Herausgeber zweier linker Zeitungen. 1928 verurteilte ihn das Militärgericht in Klausenburg zu zehn Jahren Gefängnis, aber Foris floh in die UdSSR. Für eine Weile lebte er in Moskau, Wien und Berlin. Er kehrte 1930 nach Rumänien zurück und verbüßte einen Teil seiner Strafe in einem Gefängnis zwischen 1931 und 1935. Foriș wurde am 4. April 1944 aus der Führung der Rumänischen Kommunistischen Partei entfernt. Er wurde am 9. Juni 1945 verhaftet und von drei Mitgliedern des Sekretariats der Partei des Hochverrats beschuldigt – Teohari Georgescu, Joseph Chisinevschi und (Parteisekretär der Region Oradea). Foriș wurde 1946 von Gheorghe Pintilie (Pantiușa Bondarenko) in Absprache mit seinem Fahrer D. Neciu mit einer Brechstange erschlagen. Pintilie und Geheimdienstmitarbeiter in Oradea ermordeten auch die 70-jährige Mutter von Foriș. Foriș wurde von Nicolae Ceaușescu 1968 rehabilitiert. Es wurde im Rahmen einer staatsanwaltlichen Untersuchung festgestellt, dass die Entscheidung Foris zu ermorden von Gheorghe Gheorghiu-Dej, Teohari Georgescu, Ana Pauker und anderen hohen Mitgliedern der Rumänischen Kommunistischen Partei getroffen wurde. (de)
- István FÓRIS [fo:riŝ] estis rumania hungara komunista aktivisto kaj ĵurnalisto. Li naskiĝis en Tatrang la 15-an de majo 1892 kaj mortis en somero de 1946 en Bukareŝto. (eo)
- Ștefan Foriș (Romanian pronunciation: [ˈʃteˈfan ˈforiʃ]; born István Fóris, also known as Marius; 9 May 1892 – summer of 1946) was a Hungarian and Romanian communist journalist who served as general secretary of the Romanian Communist Party (PCR or PCdR) between December 1940 and April 1944. Born a Transylvanian Csángó and an Austro-Hungarian subject, he saw action with the Hungarian Landwehr throughout World War I. While training in mathematics at Eötvös Loránd University, he affiliated with the Galileo Circle and, moving to the far-left, entered the Hungarian Communist Party in late 1918. During the brief existence of a Hungarian Soviet Republic, he joined the war against Romania (1919), but subsequently opted to settle in the Romanian Kingdom, at Brașov. Foriș emerged as a local leader of the Socialist Party, largely failing at convincing his subordinates to join the PCR upon its creation (1921). He took up underground work even before the PCR was formally outlawed, while establishing his public profile as an accountant and a correspondent for moderate left-wing newspapers—including Adevărul and . From his new home in Bucharest, Foriș presided upon two PCR front organizations, including the Red Aid's local branch and the Peasant Workers' Bloc. He was caught up in the repression of the mid-to-late 1920s, but escaped to the Soviet Union before being sentenced. He was a Comintern cadre to 1929, choosing to return to Bucharest in 1928, after a general amnesty. Foriș was assigned as head of agitprop, and worked in parallel as a correspondent of TASS; he also took a direct part in power struggles, being instrumental in the 1928 overthrow of general secretary Elek Köblös. A member of the PCR Central Committee in 1930, he was himself neutralized by the Romanian authorities between 1931 and 1935, when he was jailed and, by his own account, repeatedly beaten. Upon reemerging, he became personally involved in forging the PCR's popular front strategy, though he failed in his main goal of forming a reciprocal alliance with the National Peasants' Party. Under the National Renaissance Front dictatorship (1938–1940), Foriș traced a controversial policy for the PCR, sparking his personal conflict with activist Lucrețiu Pătrășcanu. Foriș emerged as PCR leader following the ouster of Boris Stefanov, and was recognized as such by the Comintern during another one of his Soviet travels. He presided upon a particularly inauspicious period in communist history, which saw dwindling support for the PCR; Foriș was also tasked with explaining the Molotov–Ribbentrop Pact, with its truce between the Comintern and fascism—locally represented by the Iron Guard. He was notorious for his failure to predict the invasion of the Soviet Union by Nazi Germany and Romania in mid 1941, thereafter finding his legitimacy openly challenged by Petre "Zidaru" Gheorghe and Teohari Georgescu; in the aftermath, he also refused to sponsor a partisan movement, and obstructed others from attempting to form one. Foriș's leadership style also relied on isolation and atomization of the existing party cells, a matter which contributed to his own demise. In 1943, he upset the powerful "prison faction" centered on Caransebeș penitentiary—its leaders, Gheorghe Gheorghiu-Dej and Emil Bodnăraș, conspired with Constantin Pîrvulescu to have Foriș deposed. In April 1944, an unusually docile Foriș agreed to Bodnăraș's forceful demands, and resigned on the spot. He was kidnapped alongside his lover Victoria Sârbu, and then held hostage in PCR safe houses. Gheorghiu-Dej eventually took over as general secretary, and only tolerated Foriș as a contributor to the PCR's illegal press. After the anti-German coup of 23 August, which brought the PCR into government, the Foriș–Sârbu couple was repeatedly tormented, and made aware that their freedom was relative. Allegedly contemplating emigration into Hungary, Foriș was again kidnapped on orders from the new party elite, and bludgeoned to death by Gheorghe Pintilie. He was singled out as a traitor in party literature, though his fate remained undisclosed until April 1968, which was four years after Gheorghiu-Dej's own death. Foriș was only partly rehabilitated by Nicolae Ceaușescu as the new general secretary, with constant reference being made to his "grave mistakes"; as a sign of reconcilliation, his remains were dug up and reburied in the Freedom Park necropolis. (en)
- Ștefan Foriș (właśc. István Fóris; ur. 9 maja 1892 r., zm. latem 1946 r.) – rumuński komunista pochodzenia węgierskiego, sekretarz generalny Rumuńskiej Partii Komunistycznej (PCR) w latach 1940–1944. Pochodził z węgierskiej rodziny z Siedmiogrodu. Aktywnie uczestniczył w tworzeniu Węgierskiej Republiki Rad. Po upadku rewolucji powrócił do Siedmiogrodu, gdzie włączył się w próby tworzenia ugrupowań lewicowych. Był jednym z pierwszych działaczy powstałej w 1921 rumuńskiej partii komunistycznej. Wielokrotnie więziony. W 1940 r. został sekretarzem generalnym partii. W okresie jego kierownictwa partię spotkały szczególnie surowe represje ze strony rządu rumuńskiego – Foriș był jednym z nielicznych działaczy, którzy nie uciekli do ZSRR i uniknęli uwięzienia, ale działalność jego była wówczas mocno ograniczona. Wiosną 1944 r. został usunięty z zajmowanego stanowiska przez przedstawicieli dwóch rosnących w siłę frakcji partyjnych: moskiewskiej (skupiającej działaczy, którzy zbiegli do ZSRR) oraz "więziennej" (tych, którzy spędzili wojnę w rumuńskich więzieniach), wkrótce potem sekretarzem generalnym został przywódca tej ostatniej Gheorghe Gheorghiu-Dej. Foriș został oskarżony m.in. o kolaborację z rządem w latach międzywojennych. W 1945 r. uwięziony, rok później został z rozkazu kierownictwa partii zamordowany (zabójstwo to rozpoczęło kilkuletnią rozprawę Gheorghiu-Deja z wewnątrzpartyjną konkurencją). W 1968 r. Foriş został zrehabilitowany przez Komitet Centralny PCR pod kierownictwem Nicolae Ceaușescu. (pl)
- Штефан Фориш (рум. Ştefan Foriş, венгерское имя Иштван Фориш (венг. Fóris István), также известен под кличкой Мариус (рум. Marius), 9 мая 1892—1946) — румынский революционер венгерского происхождения. Генеральный секретарь Коммунистической партии Румынии (1940—1944). В июне 1946 года был убит в застенках Секуритате. (ru)
- 斯特凡·福里什（羅馬尼亞語：Ştefan Foriş；1892年5月9日－1946年），国内派，1940年任罗马尼亚共产党中央总书记，1944年4月4日被撤销中央总书记职务，1945年6月9日被捕。在格奥尔基·乔治乌-德治的授意下，罗共中央书记处成员特奥哈里·乔治斯库、约瑟夫·基希涅夫斯基和指控他犯有“叛国罪”，1946年被秘密处决。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- István FÓRIS [fo:riŝ] estis rumania hungara komunista aktivisto kaj ĵurnalisto. Li naskiĝis en Tatrang la 15-an de majo 1892 kaj mortis en somero de 1946 en Bukareŝto. (eo)
- Штефан Фориш (рум. Ştefan Foriş, венгерское имя Иштван Фориш (венг. Fóris István), также известен под кличкой Мариус (рум. Marius), 9 мая 1892—1946) — румынский революционер венгерского происхождения. Генеральный секретарь Коммунистической партии Румынии (1940—1944). В июне 1946 года был убит в застенках Секуритате. (ru)
- 斯特凡·福里什（羅馬尼亞語：Ştefan Foriş；1892年5月9日－1946年），国内派，1940年任罗马尼亚共产党中央总书记，1944年4月4日被撤销中央总书记职务，1945年6月9日被捕。在格奥尔基·乔治乌-德治的授意下，罗共中央书记处成员特奥哈里·乔治斯库、约瑟夫·基希涅夫斯基和指控他犯有“叛国罪”，1946年被秘密处决。 (zh)
- Ștefan Foriș (eigentlich István Fóris, auch bekannt als Marius; * 9. Mai 1892 in Tărlungeni, Kreis Brașov, Königreich Ungarn; † 1946) war ein Aktivist und Journalist der kommunistischen Parteien von Rumänien und Ungarn jüdischer Herkunft. Zwischen 1940 und 1944 war Foris Generalsekretär der Rumänischen Kommunistischen Partei. (de)
- Ștefan Foriș (Romanian pronunciation: [ˈʃteˈfan ˈforiʃ]; born István Fóris, also known as Marius; 9 May 1892 – summer of 1946) was a Hungarian and Romanian communist journalist who served as general secretary of the Romanian Communist Party (PCR or PCdR) between December 1940 and April 1944. Born a Transylvanian Csángó and an Austro-Hungarian subject, he saw action with the Hungarian Landwehr throughout World War I. While training in mathematics at Eötvös Loránd University, he affiliated with the Galileo Circle and, moving to the far-left, entered the Hungarian Communist Party in late 1918. During the brief existence of a Hungarian Soviet Republic, he joined the war against Romania (1919), but subsequently opted to settle in the Romanian Kingdom, at Brașov. Foriș emerged as a local leader (en)
- Ștefan Foriș (właśc. István Fóris; ur. 9 maja 1892 r., zm. latem 1946 r.) – rumuński komunista pochodzenia węgierskiego, sekretarz generalny Rumuńskiej Partii Komunistycznej (PCR) w latach 1940–1944. Pochodził z węgierskiej rodziny z Siedmiogrodu. Aktywnie uczestniczył w tworzeniu Węgierskiej Republiki Rad. Po upadku rewolucji powrócił do Siedmiogrodu, gdzie włączył się w próby tworzenia ugrupowań lewicowych. Był jednym z pierwszych działaczy powstałej w 1921 rumuńskiej partii komunistycznej. Wielokrotnie więziony. W 1940 r. został sekretarzem generalnym partii. W okresie jego kierownictwa partię spotkały szczególnie surowe represje ze strony rządu rumuńskiego – Foriș był jednym z nielicznych działaczy, którzy nie uciekli do ZSRR i uniknęli uwięzienia, ale działalność jego była wówczas moc (pl)
|
._Romanian_Communism_Online_Photo_Collection_-DA037.png){kind=link}
.png){kind=link}
._mugshot_from_April_1942.png){kind=link}
