| dbo:abstract
|
- Els jueus lituans o litvaks són jueus, amb arrels en el Gran Ducat de Lituània: (avui Lituània, Bielorússia, Ucraïna, i el nord-est de la regió de a Polònia). El terme es fa servir de vegades, especialment a Israel, per definir tots els jueus ortodoxos que segueixen una estil de vida i d'aprenentatge "lituà" (askenazita i no hassidim), sigui quin sigui el seu origen ètnic. Lituània va ser històricament la llar d'una comunitat jueva gran i influent que va ser gairebé totalment eliminada en l'Holocaust (vegeu Holocaust a Lituània) Abans de la Segona Guerra Mundial hi havia més de 110 sinagogues i 10 iexivot només a Vílnius. Abans de la Segona Guerra Mundial, la població jueva lituana era d'unes 160.000 persones, aproximadament el 7% de la població total. Vilnius (aleshores Wilno en la Segona República de Polònia) tenia una comunitat jueva de prop de 100.000 persones, al voltant del 45% del total de la ciutat. Segons el cens del 2005, a Lituània hi vivien uns 4.000 jueus Encara hi ha fortes comunitats de jueus d'origen lituà Jueus a tot el món, especialment a Israel, els Estats Units, Sud-àfrica, Zimbabwe, Brasil i Austràlia. Citant la investigació feta per a Polònia durant la Segona Guerra Mundial anomenada Theresienstadt 1941-1945, hi havia 80.000 jueus reclutats en l'exèrcit independent de Polònia abans de la invasió alemanya que s'identificaven com a jueus lituans. Usant diferents fonts, els investigadors de l'Holocaust afirmen que hi va haver entre 60.000-65.000 soldats jueus en l'exèrcit independent de Polònia que s'identificaven com a jueus lituans. El mot "Litvak" prové de "Litwak", un terme polonès que denota "un home de Lituània", que no obstant això va deixar d'usar-se abans del segle xix, només per ser reviscolat el 1880 en el sentit més estricte de "jueu lituà". (ca)
- Litevští Židé (hebrejsky יהדות ליטא / Jahadut Lita ), pro které existuje polský výraz Litwacy je běžné označení Židů, kteří přišli do Polského království z ruské zóny osídlení, především ze západních gubernií na území dnešní Litvy a severního Běloruska. Největší migrační vlny se odehrály v letech 1891–1892 a 1905–1907. Oblast, kterou obývali Litevští Židé se v jidiš nazývá ליטע (lite), z čehož se vyvinul hebrsjký výraz Lita'im (לִיטָאִים), označení specifické skupiny ortodoxních židů. (cs)
- يهود ليتوانيا هم من اليهود الذين لهم جذور في دوقية ليتوانيا: (في الوقت الحاضر ليتوانيا وروسيا البيضاء وأوكرانيا ولاتفيا والمنطقة سوالكي شمال شرق بولندا). يستخدم هذا المصطلح أحياناً لتغطية جميع اليهود الأرثوذكس الذين يتبعون «ليتوانيا» (الاشكناز وغير الحسيدية) في أسلوب الحياة والتعلم، مهما كانت خلفيتهم العرقية. المنطقة التي عاش فيها اليهود الليتوانية غالباً ما يشار إليها باسم «ليتا». وكانت ليتوانيا تاريخياً موطن لجالية كبيرة ومؤثرة من اليهود الذين تم القضاء عليهم تماماً تقريباً خلال المحرقة أو الهولوكوست (انظر المحرقة في لتوانيا). قبل الحرب العالمية الثانية، كان هناك أكثر من 110 من المعابد المسماة بـ"كنيس، 10 من المعاهد الدينية "يشيفا" في فيلنيوس (فيلنا كما يسميها اليهود) وحدها. قبل الحرب العالمية الثانية، كان عدد السكان اليهود الليتوانية مايقارب 160,000 شخص، حوالي 7% من مجموع السكان. كان فيلنيوس (ثم ويلنو في الجمهورية البولندية الثانية) جالية يهودية تتكون من ما يقارب ال100،000 شخص، حوالي 45% من إجمالي سكان المدينة. تم إحصاء حوالي 4,000 يهودي في ليتوانيا خلال تعداد 2005. (ar)
- La litoviaj judoj - jide ליטוואק [Litvak], plurale Litvakes, ina formo Litviĉke, plural Litviĉkes (litove Litvakas, plurale Litvakai, ruse Литвак, plurale Литваки́), komparu la esperantlingvan vorton Litvo por la Grandduklando Litovio laŭ la slava vorto "Litva" por Litovio - ekde la mezepoko estis grava parto de la loĝantaro de la historia Grandduklando Litovio, kies teritorio kovris grandajn partojn de la nuntempaj ŝtatoj Litovio, Belorusio kaj Ukrainio, kaj iom de la nunaj Latvio kaj Pollando. La historio de la judoj en Litovio fontis en la frua mezepoko. La unuaj judoj probable enmigris el sudoriento en la teritorion de la pli posta Grandduklando Litovio. En multe pli grandaj nombroj ekde la 12-a jarcento german- respektive jidlingvaj judoj sekve de la mezepokaj kontraŭjudaj pogromoj (kadre de la krucmilitoj kaj de paniko pri pestaj epidemioj) enmigris el germanlingvaj regionoj de Mezeŭropo orienten. La plejparte religie toleremaj regantoj de la Reĝlando Pollando kaj de la Grandduklando Litovio subtenis la loĝigon de judaj enmigrintoj, kies scipovoj, konoj kaj kontaktoj estis tre prosperiga por la ekonomia evoluoj de tiuj landoj. Post la mezepoko pli kaj pli kreskis la nombro de judaj civitanoj kaj judaj komunumoj en Litovio samkiel en Pollando, kaj iom post iom la Grandduklando Litovio en la 17-a kaj 18-a jarcentoj evoluiĝis ĝis centro de eŭropa judismo, kun kultura centro en la litova ĉefurbo Vilno, kiu nomatis „Jerusalemo de Litovio“ aŭ „Jerusalemo de la Nordo“. Post la sovetunia konkero de la tri baltiaj respublikoj sekve de la pakto Molotov-Ribbentrop en junio 1940, pli ol miliono da judoj vivis en la teritorio de la historia Litovio, dividita inter ses tiutempaj ŝtatoj: Latva SSR: 94 000, Litova SSR: 147 000, Pollando: 505 000, Rusia SFSR: 4 000 , Belorusa SSR: 375 000, Ukrainia SSR: 32 000. Pli ol 90 procentaĵoj da ili dum la okupo fare de la armeo de Nazia Germanio inter la jaroj 1941 kaj 1945 murdiĝis fare de la germanaj nazioj kaj iliaj lokaj helpantoj. (eo)
- Lithuanian Jews or Litvaks (Yiddish: ליטװאַקעס, romanized: Litvakes) are Jews with roots in the territory of the former Grand Duchy of Lithuania (covering present-day Lithuania, Belarus, Latvia, the northeastern Suwałki and Białystok regions of Poland, as well as adjacent areas of modern-day Russia and Ukraine). The term is sometimes used to cover all Haredi Jews who follow a "Lithuanian" (Ashkenazi, non-Hasidic) style of life and learning, whatever their ethnic background. The area where Lithuanian Jews lived is referred to in Yiddish as ליטע Lite, hence the Hebrew term Lita'im (לִיטָאִים). No other famous Jew is more closely linked to a specifically Lithuanian city than Vilna Gaon (in Yiddish, "the genius of Vilna"). Rabbi Elijah ben Solomon Zalman (1720–1797) to give his rarely used full name, helped make Vilna (modern-day Vilnius) a world center for Talmudic learning. Chaim Grade (1910–1982) was born in Vilna, the city about which he would write. The inter-war Republic of Lithuania was home to a large and influential Jewish community; its members either fled the country or were murdered during the Holocaust in Lithuania which began in 1941. Prior to World War II, the Lithuanian Jewish population comprised some 160,000 people, or about 7% of the total population. Vilnius had a Jewish community of nearly 100,000, about 45% of the city's total population. There were over 110 synagogues and 10 yeshivas in Vilnius alone. Census figures from 2005 recorded 4007 Jews in Lithuania – 0.12 percent of the country's total population Vilna (Vilnius) was occupied by Nazi Germany in June 1941. Within a matter of months, this famous Jewish community had been devastated with over two-thirds of its population killed. Based on data by Institute of Jewish Policy Research, as of 1 January 2016, the core Jewish population of Lithuania is estimated to be 2,700 (0.09% of the wider population), and the enlarged Jewish population was estimated at 6,500 (0.23% of the wider population). The Lithuanian Jewish population is concentrated in the capital, Vilnius, with smaller population centres including Klaipėda and Kaunas. (en)
- Les Juifs lituaniens ou Litvaks sont les Juifs originaires de l’ancien grand-duché de Lituanie. (fr)
- Yahudi Lituania atau Litvak adalah orang Yahudi yang pernah tinggal di bekas wilayah Keharyapatihan Lituania (kini merupakan bagian dari Lituania, Belarus, Ukraina, Latvia dan wilayah Suwałki (Suvalkai) timur laut di Polandia). Istialh ini kadang-kadang juga mengacu kepada semua orang Yahudi Ortodoks yang mengikuti gaya hidup "Lituania" (Ashkenazi dan non-) tanpa memandang latar belakang etnis mereka. Wilayah tempat tinggal Yahudi Lituania disebut "Lita" dalam bahasa Yiddi. Di Lituania sendiri pernah ada komunitas Yahudi yang besar, tetapi komunitas ini hampir seluruhnya dimusnahkan oleh Jerman Nazi selama Holocaust. Sebelum meletusnya Perang Dunia II, populasi Yahudi Lituania tercatat sebesar 160.000 jiwa atau sekitar 7% jumlah penduduk Lituania. Vilnius (saat itu merupakan bagian dari Republik Polandia Kedua) memiliki komunitas Yahudi yang berjumlah 100.000 orang atau sekitar 45% populasi kota. Terdapat lebih dari 110 sinagoge dan 10 yeshiva di kota Vilnius sendiri. Menurut sensus tahun 2005, terdapat 2.000 orang Yahudi yang tersisa di Lituania. (in)
- Ebrei lituani o Litvak sono ebrei con radici e discendenza dal Granducato di Lituania (odierne Lituania, Bielorussia, Ucraina, e la regione nordorientale di Suwałki in Polonia). Il termine viene a volte usato, specialmente in Israele, per comprendere tutti quegli ebrei ortodossi che seguono lo stile di vita e cultura "lituane" (aschenaziti e non-chassidici), qualunque sia la loro estrazione etnica. La Lituania storicamente era la regione di residenza di una grande e influente comunità ebraica, che fu quasi interamente eliminata durante l'Olocausto. Solo a Vilnius, per esempio, prima della seconda guerra mondiale c'erano circa 110 sinagoghe e 10 yeshivot. Prima della seconda guerra mondiale la popolazione ebraica lituana ammontava a circa 160.000 persone, oltre il 7% della popolazione totale. Vilnius (allora chiamata Wilno durante la Seconda Repubblica di Polonia) aveva una comunità ebraica di circa 100.000 residenti, approssimativamente il 45% del totale della città. Il censimento del 2005 in Lituania ha registrato circa 4.000 ebrei. Esistono ancora notevoli comunità di ebrei di discendenza lituana nel mondo, specialmente in Israele, Stati Uniti, Sudafrica, Argentina, Brasile e Australia. Citando la ricerca effettuata dallo scrittore H.G. Adler (1910–1988) sulla Polonia durante la seconda guerra mondiale e intitalata Theresienstadt 1941-1945, c'erano "80.000 ebrei arruolati nell'esercito indipendente della Polonia prima dell'invasione tedesca e che si identificavano come ebrei lituani". Utilizzando differenti fonti, i ricercatori della Shoah affermano che ci fossero tra 60.000-65.000 soldati ebrei nell'esercito polacco indipendente che si identificavano come ebrei lituani. Il Granducato di Lituania, XIII-XV secolo (it)
- Litwacy – potoczne określenie Żydów przybywających do Królestwa Polskiego z rosyjskiej strefy osiedlenia, głównie z zachodnich guberni – obecnych terenów Litwy i północnej Białorusi. Główne fale emigracyjne odbyły się w latach 1891–1892 i 1905–1907. (pl)
- Judar i Litauen eller litvaks är en kulturell och religiös minoritet i landet med rötter i det tidigare storfurstendömet Litauen. Litauen var tidigare hem till en av de största judiska diaspororna i världen. Före andra världskriget uppgick den litauiska judiska befolkningen till omkring 160 000 personer, cirka 7 procent av den totala befolkningen. Enbart i huvudstaden Vilnius beräknas den judiska befolkningen ha uppgått till nästan 100 000, vilket motsvarade omkring 45 procent av stadens befolkning. I Vilnius fanns tidigare fler än 110 synagogor och tio yeshivas. (sv)
- Литваки (від їд. ליטוואַק — Літвак або літвек) — територіально-лінгвістична підгрупа ашкеназьких євреїв та історично пов'язана з ними ортодоксальна течія в юдаїзмі. Наразі, здебільшого проживають у США та Ізраїлі. (uk)
- Литваки́ (от идиш ליטוואַק — ли́твак или ли́твэк) — территориально-лингвистическая подгруппа ашкеназских евреев и исторически связанное с ними ортодоксальное течение в иудаизме, сформировавшиеся на территории Великого княжества Литовского. (ru)
- 立陶宛猶太人（立陶宛語：Lietuvos žydai，litvakai，意第緒語：ליטוואקעס，希伯來語：ליטאים，羅馬化：Lita'im）是居住在立陶宛大公國領土境內的猶太人，散布在今日的立陶宛、白俄羅斯、拉脫維亞、波蘭、俄羅斯與烏克蘭等國中，有時可泛指信奉哈雷迪猶太教、遵循立陶宛猶太習俗的各族裔阿什肯納茲猶太人。立陶宛猶太人居住的地區在意第緒語稱為ליטע（Lite），猶太人族群則稱為לִיטָאִים（Lita'im）。 立陶宛歷史上曾有相當規模的猶太族群，但大多在二戰時的猶太人大屠殺中遇害。二戰前立陶宛猶太人約有16萬人，佔立陶宛人口的7%，維爾紐斯則有約10萬名猶太人，佔全市人口約45%，僅維爾紐斯一地就有超過110座猶太教堂與10座講授猶太經典的葉史瓦。德國入侵波蘭後又有一萬多名猶太人從波蘭遷入立陶宛避難，1941年德國入侵前立陶宛猶太人已超過20萬人，佔總人口約10%。二戰結束時立陶宛約21萬名猶太人中有近95%（19萬至19.5萬人）被屠殺，猶太社群幾乎被徹底摧毀。據2005年人口統計，立陶宛的猶太人僅有約2,000人。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- Litevští Židé (hebrejsky יהדות ליטא / Jahadut Lita ), pro které existuje polský výraz Litwacy je běžné označení Židů, kteří přišli do Polského království z ruské zóny osídlení, především ze západních gubernií na území dnešní Litvy a severního Běloruska. Největší migrační vlny se odehrály v letech 1891–1892 a 1905–1907. Oblast, kterou obývali Litevští Židé se v jidiš nazývá ליטע (lite), z čehož se vyvinul hebrsjký výraz Lita'im (לִיטָאִים), označení specifické skupiny ortodoxních židů. (cs)
- Les Juifs lituaniens ou Litvaks sont les Juifs originaires de l’ancien grand-duché de Lituanie. (fr)
- Litwacy – potoczne określenie Żydów przybywających do Królestwa Polskiego z rosyjskiej strefy osiedlenia, głównie z zachodnich guberni – obecnych terenów Litwy i północnej Białorusi. Główne fale emigracyjne odbyły się w latach 1891–1892 i 1905–1907. (pl)
- Judar i Litauen eller litvaks är en kulturell och religiös minoritet i landet med rötter i det tidigare storfurstendömet Litauen. Litauen var tidigare hem till en av de största judiska diaspororna i världen. Före andra världskriget uppgick den litauiska judiska befolkningen till omkring 160 000 personer, cirka 7 procent av den totala befolkningen. Enbart i huvudstaden Vilnius beräknas den judiska befolkningen ha uppgått till nästan 100 000, vilket motsvarade omkring 45 procent av stadens befolkning. I Vilnius fanns tidigare fler än 110 synagogor och tio yeshivas. (sv)
- Литваки (від їд. ליטוואַק — Літвак або літвек) — територіально-лінгвістична підгрупа ашкеназьких євреїв та історично пов'язана з ними ортодоксальна течія в юдаїзмі. Наразі, здебільшого проживають у США та Ізраїлі. (uk)
- Литваки́ (от идиш ליטוואַק — ли́твак или ли́твэк) — территориально-лингвистическая подгруппа ашкеназских евреев и исторически связанное с ними ортодоксальное течение в иудаизме, сформировавшиеся на территории Великого княжества Литовского. (ru)
- 立陶宛猶太人（立陶宛語：Lietuvos žydai，litvakai，意第緒語：ליטוואקעס，希伯來語：ליטאים，羅馬化：Lita'im）是居住在立陶宛大公國領土境內的猶太人，散布在今日的立陶宛、白俄羅斯、拉脫維亞、波蘭、俄羅斯與烏克蘭等國中，有時可泛指信奉哈雷迪猶太教、遵循立陶宛猶太習俗的各族裔阿什肯納茲猶太人。立陶宛猶太人居住的地區在意第緒語稱為ליטע（Lite），猶太人族群則稱為לִיטָאִים（Lita'im）。 立陶宛歷史上曾有相當規模的猶太族群，但大多在二戰時的猶太人大屠殺中遇害。二戰前立陶宛猶太人約有16萬人，佔立陶宛人口的7%，維爾紐斯則有約10萬名猶太人，佔全市人口約45%，僅維爾紐斯一地就有超過110座猶太教堂與10座講授猶太經典的葉史瓦。德國入侵波蘭後又有一萬多名猶太人從波蘭遷入立陶宛避難，1941年德國入侵前立陶宛猶太人已超過20萬人，佔總人口約10%。二戰結束時立陶宛約21萬名猶太人中有近95%（19萬至19.5萬人）被屠殺，猶太社群幾乎被徹底摧毀。據2005年人口統計，立陶宛的猶太人僅有約2,000人。 (zh)
- يهود ليتوانيا هم من اليهود الذين لهم جذور في دوقية ليتوانيا: (في الوقت الحاضر ليتوانيا وروسيا البيضاء وأوكرانيا ولاتفيا والمنطقة سوالكي شمال شرق بولندا). يستخدم هذا المصطلح أحياناً لتغطية جميع اليهود الأرثوذكس الذين يتبعون «ليتوانيا» (الاشكناز وغير الحسيدية) في أسلوب الحياة والتعلم، مهما كانت خلفيتهم العرقية. المنطقة التي عاش فيها اليهود الليتوانية غالباً ما يشار إليها باسم «ليتا». (ar)
- Els jueus lituans o litvaks són jueus, amb arrels en el Gran Ducat de Lituània: (avui Lituània, Bielorússia, Ucraïna, i el nord-est de la regió de a Polònia). El terme es fa servir de vegades, especialment a Israel, per definir tots els jueus ortodoxos que segueixen una estil de vida i d'aprenentatge "lituà" (askenazita i no hassidim), sigui quin sigui el seu origen ètnic. El mot "Litvak" prové de "Litwak", un terme polonès que denota "un home de Lituània", que no obstant això va deixar d'usar-se abans del segle xix, només per ser reviscolat el 1880 en el sentit més estricte de "jueu lituà". (ca)
- La litoviaj judoj - jide ליטוואק [Litvak], plurale Litvakes, ina formo Litviĉke, plural Litviĉkes (litove Litvakas, plurale Litvakai, ruse Литвак, plurale Литваки́), komparu la esperantlingvan vorton Litvo por la Grandduklando Litovio laŭ la slava vorto "Litva" por Litovio - ekde la mezepoko estis grava parto de la loĝantaro de la historia Grandduklando Litovio, kies teritorio kovris grandajn partojn de la nuntempaj ŝtatoj Litovio, Belorusio kaj Ukrainio, kaj iom de la nunaj Latvio kaj Pollando. (eo)
- Lithuanian Jews or Litvaks (Yiddish: ליטװאַקעס, romanized: Litvakes) are Jews with roots in the territory of the former Grand Duchy of Lithuania (covering present-day Lithuania, Belarus, Latvia, the northeastern Suwałki and Białystok regions of Poland, as well as adjacent areas of modern-day Russia and Ukraine). The term is sometimes used to cover all Haredi Jews who follow a "Lithuanian" (Ashkenazi, non-Hasidic) style of life and learning, whatever their ethnic background. The area where Lithuanian Jews lived is referred to in Yiddish as ליטע Lite, hence the Hebrew term Lita'im (לִיטָאִים). (en)
- Yahudi Lituania atau Litvak adalah orang Yahudi yang pernah tinggal di bekas wilayah Keharyapatihan Lituania (kini merupakan bagian dari Lituania, Belarus, Ukraina, Latvia dan wilayah Suwałki (Suvalkai) timur laut di Polandia). Istialh ini kadang-kadang juga mengacu kepada semua orang Yahudi Ortodoks yang mengikuti gaya hidup "Lituania" (Ashkenazi dan non-) tanpa memandang latar belakang etnis mereka. Wilayah tempat tinggal Yahudi Lituania disebut "Lita" dalam bahasa Yiddi. Menurut sensus tahun 2005, terdapat 2.000 orang Yahudi yang tersisa di Lituania. (in)
- Ebrei lituani o Litvak sono ebrei con radici e discendenza dal Granducato di Lituania (odierne Lituania, Bielorussia, Ucraina, e la regione nordorientale di Suwałki in Polonia). Il termine viene a volte usato, specialmente in Israele, per comprendere tutti quegli ebrei ortodossi che seguono lo stile di vita e cultura "lituane" (aschenaziti e non-chassidici), qualunque sia la loro estrazione etnica. Il Granducato di Lituania, XIII-XV secolo (it)
|
