| dbo:abstract
|
- Ein Laminal (lateinisch lāmina ‚Blatt‘) ist ein nach dem Artikulationsorgan bezeichneter Sprachlaut. Im Internationalen Phonetischen Alphabet werden laminale Laute durch ein untergesetztes Quadrat (◌̻, Unicode COMBINING SQUARE BELOW U+033B) gekennzeichnet. Laminale Laute werden gebildet, indem sich das Zungenblatt an die Artikulationsstellen Oberlippe, Oberzähne, Zahndamm und dem präpalatalen Bogen das Gaumens anlegt oder mit ihnen eine Enge bildet. Als Zungenblatt wird in der Phonetik der bewegliche Teil der Zungenoberfläche zwischen der Zungenspitze und etwa einem Zentimeter dahinter bezeichnet. Man unterscheidet lamino-dentale, lamino-alveolare, lamino-postalveolare und lamino-palatale Laute:
* lamino-dental: das Zungenblatt liegt an der Rückseite der Oberzähne und die Zungenspitze befindet sich unmittelbar unterhalb der Kante der Unterzähne. Beispiel: [t̻]
* lamino-alveolar: die Zungenspitze befindet sich unmittelbar unterhalb der Kante der Unterzähne, das Zungenblatt tritt mit dem Zahndamm in Kontakt. Beispiel:[s̻]
* lamino-postalveolar: das Zungenblatt tritt mit dem äußersten hinteren konvexen Teil des Zahndamms in Kontakt. Beispiel: [ʃ]
* lamino-palatal: das Zungenblatt tritt mit dem harten Gaumen in Kontakt. In der IPA werden diese Laute mit dem Begriff alveolar-palatal bezeichnet. Beispiel: [ɕ] in chinesisch: xuexi [ɕyɛɕi] „lernen“. (de)
- Laminalo (aŭ pleonasme laminala konsonanto) estas (parola sono) farata per ŝtopado de la aerpasejo per la de la lango, kio estas la plata supra antaŭa surfaco tuj malantaŭ la pinto de la lango. Tio kontrastas kun la apikalaj konsonantoj, kiuj estas farataj per ŝtopado nur per la langa apekso (langa pinto). Tiu distingo koncernas nur la koronalajn konsonantojn, kiuj uzas la antaŭon de la lango. Laminala kontraŭ apikala ne estas tre komuna kontrasto en lingvoj. Kie tia kontrasto troviĝas, ĝi tipe estas fonema nur ĉe la frikativoj kaj afrikatoj, tamen iuj indiĝenaj lingvoj de Kalifornio aldone faras la distingon ĉe la plozivoj.
* La eŭska kaj la serbokroata lingvoj distingas inter laminalloj kaj apikaloj en la alveolara regiono, dumke
* La pola kaj la norma ĉina (mandarena) lingvoj faras la distingon ĉe postalveolaj konsonantoj.
* Komparante lingvojn, kiaj la franca kaj la angla, ni trovas ke francaj koronaloj estas laminalaj (ofte misnomataj "dentaloj") dumke anglaj koronaloj estas apikalaj. Misprononco de tiu detalo tuŝas ne nur la sonon de la konsonantoj, sed ĝenas aldone la francajn vokalojn. Malsukceso atenti tiun distingon inter la du artikulacioj estas komuna 'sinperfido' de la ne-denaska parolanto, eĉ kiam la prononco estas alie perfekta. Ĉar laminalaj konsonantoj uzas la platon de la lango, ili kovras pli larĝan kontaktareon ol apikalaj konsonantoj. En iuj lingvoj oni registris laminalojn kun ŝtopaĵejo (fermejo) kovranta la tutan antaŭon de la buŝo, de la ĝis la dentoj. Tial malfacilas kompari la du: alveolaraj laminaloj kaj apikaloj estas du malsamaj artikulacioj. Iu tre komuna laminala artikulaĵo fojfoje nomiĝas ; ĝi vastas de la ĝis la dentoj, sed gi faratas iom pli antaŭe ol la aliaj alveolaraj laminalaj konsonantoj kiuj pli kovras la alveolaran kreston (kaj povus konsideriĝi postalveolaraj). Tio, por paroli precize, estas la situacio en la franca. Parto de la konfuzo en la nomado de laminalaj konsonantoj estas afero de fizika vidpunkto: kiam oni rigardas homon prononcantan laminalan alveolaron aŭ dento-alveolaron, la pinto de la lango videblas tuŝanta la malantaŭon de la dentoj, aŭ eĉ elvenanta inter la dentoj. Tio donas al ili la oftan nomon dentala konsonanto. Tamen, la akustike grava elemento estas la loko de la plej malantaŭa parto de la ŝtopaĵoj, ĉar tie estas la punkto kie la finiĝas, kaj tio determinas la grandon kaj formon, kaj pro tio la akustikajn ecojn de la , kiu produktas la haromoniaĵojn de la vokaloj. Laŭ tia konsidero la francaj koronaloj estas alveolaraj, kaj diferencas disde la anglaj alveolaroj en tio esti laminalaj anstataŭ apikalaj (tio estas, en la franca la lango estas pli plata). Ekzistas en iuj lingvoj veraj laminalaj dentaloj, kun neniu alveolara kontakto, kaj ili sonas malsame de la francaj konsonantoj. Tamen, la larĝo de la kontakto ankaŭ iom gravas, ĉar ĝi influas la formon de la lango pli malantaŭe, kaj pro tio la formon de la resona kavaĵo. Ankaŭe, se la ellaso de dento-alveolara konsonanto ne abruptas, la lango eble iom-post-iom radik-al-pinte disiĝos de la plafono de la buŝo, kun la efiko ŝangi alveolaran prononcon en dentalan. (eo)
- Una consonante laminal o laminar (también llamada predorsal) es una consonante articulada mediante la obstrucción del paso del aire por la lámina, esto es, la superficie delantera plana ubicada inmediatamente detrás de la punta o ápice de la lengua. Dentro del grupo de las consonantes coronales (aquellas que utilizan la parte anterior de la lengua), existen también las apicales que se diferencian de las laminares en que son producidas al crear la obstrucción con el ápice o punta de la lengua solamente. No es frecuente dentro de una misma lengua el contraste entre laminares y apicales y cuando ello ocurre es generalmente entre fonemas fricativos y africados más que en oclusivas. El vasco utiliza esta distinción en la región alveolar, al igual que el bosnio, croata y serbio. El polaco y el mandarín hacen la distinción con las consonantes postalveolares. Sin embargo, muchas lenguas aborígenes de California hacen también la distinción con las oclusivas. En algunos idiomas, las consonantes laminares registran una amplia obstrucción (encierro) que cubre la parte frontal completa de la boca, del paladar duro hasta los dientes. Por esta razón, son difíciles de comparar, puesto que laminares y apicales alveolares son dos articulaciones diferentes. Una articulación muy común de las laminares es la llamada dento-alveolar, que atraviesa el canto alveolar hacia los dientes, pero va un poco más allá que otras consonantes alveolares laminares que cubren más del canto alveolar (y podría ser considerado postalveolar).
* Datos: Q765443 (es)
- A laminal consonant is a phone (speech sound) produced by obstructing the air passage with the blade of the tongue, the flat top front surface just behind the tip of the tongue in contactwith upper lip, teeth, alveolar ridge, to possibly, as far back as theprepalatal arch, although in the last contact may involve as well parts behind the blade. It is distinct from an apical consonant, produced by creating an obstruction with the tongue apex (tongue tip) only.Sometimes laminal is used exclusively for an articulation that involves only the blade of the tongue with the tip being lowered and apicolaminal for an articulation that involves both the blade of the tongue and the raised tongue tip. The distinction applies only to coronal consonants, which use the front of the tongue. (en)
- En phonétique articulatoire, une consonne laminale ou pré-dorsale est une consonne qui a la lame de la langue comme articulateur, à savoir la partie antérieure de la face supérieure de la langue. (fr)
- In fonetica articolatoria, una consonante laminare è un fono (suono del discorso) prodotto ostruendo il passaggio dell'aria con la lama della lingua, che è la superficie superiore anteriore piatta appena dietro alla punta della lingua sulla parte superiore. Questo suono si oppone alle consonanti apicali, che sono prodotte creando un'ostruzione soltanto con l'apice della lingua (cioè la punta della lingua). Questa distinzione si applica solo alle consonanti coronali, che usano la parte anteriore della lingua. L'opposizione laminare vs. apicale non è molto comune all'interno di una lingua. Dove tale contrasto si manifesta, è tipicamente fonemico con le fricative e le affricate piuttosto che con le pause, sebbene alcune lingue native della California facciano la distinzione anche con le occlusive. La lingua basca distingue tra laminari e apicali nella regione alveolare, come fa il serbo-croato, mentre il polacco e il cinese hanno la distinzione con le consonanti postalveolari. Poiché le consonanti laminari usano il piatto della lingua, coprono un'area di contatto più ampia delle consonanti apicali. Le consonanti laminari in alcune lingue sono state registrate con un'ampia occlusione (chiusura) che copre l'intera parte anteriore della bocca, dal palato duro ai denti. Perciò è difficile confrontare le due: le laminari e le apicali alveolari sono due articolazioni differenti. Un'articolazione laminare molto comune è chiamata a volte ; essa unisce la cresta alveolare ai denti, ma un po' più in avanti delle altre consonanti laminari alveolari, che coprono una parte maggiore della cresta alveolare (e potrebbero essere considerate postalveolari). Questa è la situazione del francese. Parte della confusione nella denominazione delle consonanti laminri è, in effetti, una questione di punti di vista: quando si guarda una persona pronunciare una alveolare o dento-alveolare laminare, si può vedere la punta della lingua toccare il retro dei denti, o perfino sporgere tra i denti. Questo dà loro il nome comune dentale. Acusticamente tuttavia, l'elemento importante è dove si trova l'occlusione più arretrata, perché questo è il punto dove termina la camera risonante nella bocca, e questo determina la dimensione e la forma, e pertanto l'acustica, della cavità orale, che produce a sua volta l'armonia delle vocali. In base a questa considerazione le coronali francesi sono alveolari, e differiscono dalle alveolari inglesi primariamente per essere laminari piuttosto che apicali (ossia, in francese la lingua è più piatta). Ci sono vere dentali laminari in alcune lingue, senza alcun contatto alveolare, e suonano diversamente dalle consonanti francesi. Nondimeno, l'ampiezza del contatto ha qualche importanza, perché influenza la forma della lingua più indietro, e perciò la forma della cavità risonante. Inoltre, se il rilascio di una consonante dento-alveolare non è repentino, la lingua si può staccare dalla volta palatina da dietro in avanti, in effetti spostandosi da una pronuncia alveolare ad una dentale. (it)
- 舌端音（ぜったんおん）は舌先からその背後にわたる部分（舌端）で調音される音をいう。 これは舌先（舌尖）で調音される舌尖音と対比されるが、両者が通常、言語において区別されるのは摩擦音と破擦音のみである。 舌尖が針先のようなものだとすれば、舌端は刃先のようなものである。 舌端は通常の口の構えで上歯茎に面しており、歯茎音を調音する。 国際音声記号で特に舌端で調音することを表す場合には、補助記号の[ ̻ ]を使って[t̻]のように表記する。 バスク語など、舌尖音と舌端音を区別する言語も存在する。 (ja)
- Een laminaal is in de fonetiek een foon geproduceerd door het belemmerren van de luchtstroom in de mond met het midden van de tong. Dit in tegenstelling tot een apicaal, waarbij de luchtstroom wordt beperkt met het puntje van de tong. Deze onderscheiding is alleen van toepassing bij coronale medeklinkers. Het verschil tussen laminaal en apicaal komt niet veel voor binnen een taal. Daar waar het verschil wel voorkomt, betreft het meestal fricatieven en affricaten, hoewel enkele Indianentalen uit Californië dit verschil ook kennen bij plosieven. Omdat laminalen het platte stuk van de tong gebruiken, beslaan ze een breder contactgebied dan apicalen. Er zijn laminale klanken bekend die het gehele voorstuk van de mond beslaan, van het harde verhemelte tot de tanden. (nl)
- Consoante laminar é um fonema produzido pela obstrução da passagem de ar com a lâmina da língua, a superfície frontal superior plana logo atrás da ponta da língua. Contrasta com uma consoante apical, produzida pela criação de uma obstrução apenas com o ápice da língua (ponta da língua). A distinção se aplica apenas às coronais que usam a frente da língua. (pt)
- Ламінальні приголосні - це (л-подібні) приголосні, в яких повітряний потік переривається лопаткою язика (пердня частина язика відразу за кінчиком) і проходить по боках лопатки. В деяких мовах ламінальні контрастують з апікальними приголосними (де потік повітря переривається кінчиком язика).Тобто вони розрізняються артикуляцією. Хоча більшість мов не протиставляють ламінальні і апікальні звуки, відмінність виявляється в ряді мов:
* Контраст дуже поширений в австралійських мовах, які, як правило, не мають фрикативних.
* Деякі мови в Південній Азії протиставляють апікальні і ламіналіні проривні; в мові гіндустані, апікальні проривні, як правило, називають ретрофлексними, але, насправді, вони альвеолярні або постальвеолярні. Малаялам має потрійну відмінність між зубними ламінальними, апікальними альвеолярного і справжніми субапікальними ретрофлексними в носових і глухих ротових проривних приголосних.
* Баскська мова розрізняє ламінальні і апікальні шиплячі в області альвеол, але мандарин, сербохорватська і польська проявляють розбіжність з постальвеолярними приголосними.
* Деякі корінні мови Каліфорнії мають відмінності в проривних і фрикативних.
* Мова Dahalo вирізняє їх тільки в проривних. Оскільки ламінальні приголосні використовують пласку поверхню язика (лопатку), вони мають більш широку область контакту, ніж апикальні приголосні. Ламінальні приголосні, в деяких мовах, були зафіксовані з широкою оклюзією (закриттям), що охоплює всю передню частину рота, від твердого неба до зубів, що робить важким порівняння. Частою ламінальною артикуляцією іноді називається зубно-альвеолярна; вона охоплює простір від альвеолярного відростку до зубів, але трохи далі вперед, ніж інші альвеолярні ламінальні приголосні, які охоплюють більшу частину альвеолярного відростку (і їх можна було б вважати постальвеолярними). Така ситуація у французькій мові. (uk)
- Ламинальные согласные — звуки, произносимые, когда поток воздуха преграждается всем плоским концом языка. Противоположное место занимают апикальные согласные, которые произносятся только с помощью кончика языка. Это различие не особенно распространено и обычно относится только к фрикативным согласным и аффрикатам. Встречается в баскском и в сербохорватском языках. (ru)
- 舌叶音是一种阻碍流经舌面、上颌平面处气流发出的音。它在部分语言中与仅由舌尖和上颌形成的舌尖音形成对立。有时，舌叶音会被视作只包括舌面调音的辅音，此时舌尖下降，舌尖-舌叶则指舌面、升高的舌尖共同调音的部位。这样的区分仅限于舌冠音。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- A laminal consonant is a phone (speech sound) produced by obstructing the air passage with the blade of the tongue, the flat top front surface just behind the tip of the tongue in contactwith upper lip, teeth, alveolar ridge, to possibly, as far back as theprepalatal arch, although in the last contact may involve as well parts behind the blade. It is distinct from an apical consonant, produced by creating an obstruction with the tongue apex (tongue tip) only.Sometimes laminal is used exclusively for an articulation that involves only the blade of the tongue with the tip being lowered and apicolaminal for an articulation that involves both the blade of the tongue and the raised tongue tip. The distinction applies only to coronal consonants, which use the front of the tongue. (en)
- En phonétique articulatoire, une consonne laminale ou pré-dorsale est une consonne qui a la lame de la langue comme articulateur, à savoir la partie antérieure de la face supérieure de la langue. (fr)
- 舌端音（ぜったんおん）は舌先からその背後にわたる部分（舌端）で調音される音をいう。 これは舌先（舌尖）で調音される舌尖音と対比されるが、両者が通常、言語において区別されるのは摩擦音と破擦音のみである。 舌尖が針先のようなものだとすれば、舌端は刃先のようなものである。 舌端は通常の口の構えで上歯茎に面しており、歯茎音を調音する。 国際音声記号で特に舌端で調音することを表す場合には、補助記号の[ ̻ ]を使って[t̻]のように表記する。 バスク語など、舌尖音と舌端音を区別する言語も存在する。 (ja)
- Consoante laminar é um fonema produzido pela obstrução da passagem de ar com a lâmina da língua, a superfície frontal superior plana logo atrás da ponta da língua. Contrasta com uma consoante apical, produzida pela criação de uma obstrução apenas com o ápice da língua (ponta da língua). A distinção se aplica apenas às coronais que usam a frente da língua. (pt)
- Ламинальные согласные — звуки, произносимые, когда поток воздуха преграждается всем плоским концом языка. Противоположное место занимают апикальные согласные, которые произносятся только с помощью кончика языка. Это различие не особенно распространено и обычно относится только к фрикативным согласным и аффрикатам. Встречается в баскском и в сербохорватском языках. (ru)
- 舌叶音是一种阻碍流经舌面、上颌平面处气流发出的音。它在部分语言中与仅由舌尖和上颌形成的舌尖音形成对立。有时，舌叶音会被视作只包括舌面调音的辅音，此时舌尖下降，舌尖-舌叶则指舌面、升高的舌尖共同调音的部位。这样的区分仅限于舌冠音。 (zh)
- Ein Laminal (lateinisch lāmina ‚Blatt‘) ist ein nach dem Artikulationsorgan bezeichneter Sprachlaut. Im Internationalen Phonetischen Alphabet werden laminale Laute durch ein untergesetztes Quadrat (◌̻, Unicode COMBINING SQUARE BELOW U+033B) gekennzeichnet. Laminale Laute werden gebildet, indem sich das Zungenblatt an die Artikulationsstellen Oberlippe, Oberzähne, Zahndamm und dem präpalatalen Bogen das Gaumens anlegt oder mit ihnen eine Enge bildet. Als Zungenblatt wird in der Phonetik der bewegliche Teil der Zungenoberfläche zwischen der Zungenspitze und etwa einem Zentimeter dahinter bezeichnet. (de)
- Laminalo (aŭ pleonasme laminala konsonanto) estas (parola sono) farata per ŝtopado de la aerpasejo per la de la lango, kio estas la plata supra antaŭa surfaco tuj malantaŭ la pinto de la lango. Tio kontrastas kun la apikalaj konsonantoj, kiuj estas farataj per ŝtopado nur per la langa apekso (langa pinto). Tiu distingo koncernas nur la koronalajn konsonantojn, kiuj uzas la antaŭon de la lango. (eo)
- Una consonante laminal o laminar (también llamada predorsal) es una consonante articulada mediante la obstrucción del paso del aire por la lámina, esto es, la superficie delantera plana ubicada inmediatamente detrás de la punta o ápice de la lengua.
* Datos: Q765443 (es)
- In fonetica articolatoria, una consonante laminare è un fono (suono del discorso) prodotto ostruendo il passaggio dell'aria con la lama della lingua, che è la superficie superiore anteriore piatta appena dietro alla punta della lingua sulla parte superiore. Questo suono si oppone alle consonanti apicali, che sono prodotte creando un'ostruzione soltanto con l'apice della lingua (cioè la punta della lingua). Questa distinzione si applica solo alle consonanti coronali, che usano la parte anteriore della lingua. (it)
- Een laminaal is in de fonetiek een foon geproduceerd door het belemmerren van de luchtstroom in de mond met het midden van de tong. Dit in tegenstelling tot een apicaal, waarbij de luchtstroom wordt beperkt met het puntje van de tong. Deze onderscheiding is alleen van toepassing bij coronale medeklinkers. Het verschil tussen laminaal en apicaal komt niet veel voor binnen een taal. Daar waar het verschil wel voorkomt, betreft het meestal fricatieven en affricaten, hoewel enkele Indianentalen uit Californië dit verschil ook kennen bij plosieven. (nl)
- Ламінальні приголосні - це (л-подібні) приголосні, в яких повітряний потік переривається лопаткою язика (пердня частина язика відразу за кінчиком) і проходить по боках лопатки. В деяких мовах ламінальні контрастують з апікальними приголосними (де потік повітря переривається кінчиком язика).Тобто вони розрізняються артикуляцією. Хоча більшість мов не протиставляють ламінальні і апікальні звуки, відмінність виявляється в ряді мов: (uk)
|
