| dbo:abstract
|
- El serialisme és un mètode de composició musical que va sorgir el segle xx. Es tracta d'un desenvolupament teòric i pràctic del dodecafonisme, o mètode de composició amb dotze sons, creat pel compositor austríac Arnold Schönberg del qual s'extreu com a element fundacional el principi serial. El terme “serialisme integral” fa referència a l'ús de les sèries dodecafòniques originals respecte de paràmetres musicals diversos (ritme, altura, dinàmiques…), encara que a Europa s’han emprat diversos termes com serialisme general o múltiple per tal de diferenciar-se de l'estil dodecafònic. Compositors com Arnold Schönberg, Anton Webern, Alban Berg, Pierre Boulez, Luigi Nono, Karlheinz Stockhausen, , Elisabeth Luytens, , Robert Gerhard fan servir aquesta tècnica en gran part de les seves obres. Altres autors com Luciano Berio, Béla Bartók, Benjamin Britten, John Cage, Aaron Copland, Olivier Messiaen, Ruth Crawford Seeger, Dmitri Xostakóvitx i Ígor Stravinski l'utilitzen només en algunes obres completes o fins i tot en alguna part d'aquestes. (ca)
- Serialismus je kompoziční technika, založená na uspořádání (zvaném řada nebo serie) výšek, délek, stupňů dynamiky, barev, způsobů hry, rytmické struktury apod. Uspořádání podle serijních pravidel má vést ke konsistenci a vnitřnímu řádu kompozice. Serialismus lze pokládat za zobecnění dodekafonie. rozšířil dodekafonické principy, původně použité pro tónové výšky, též na rytmickou strukturu tak, že intervalům mezi tóny přiřadil časové intervaly. Později byly aplikovány podobné principy také na další parametry jako je dynamika, zvuková barva, změny tempa apod. a též na celkovou formální organizaci skladby. Někdy je termínem serialismus označováno použití dodekafonických postupů, jako multiserialismus se pak označuje využití serijní organizace pro více hudebních parametrů současně. Jako totální nebo integrální serialismus je označována snaha aplikovat serijní organizaci na všech formálních úrovních kompozice. V období kolem poloviny 20. století se stal serialismus jednou z hlavních používaných technik a serialistické skladby lze najít u mnoha významných skladatelů z tohoto období. K nejznámějším z nich patří Olivier Messiaen, Pierre Boulez, Karlheinz Stockhausen, Igor Stravinskij, Benjamin Britten, Arvo Pärt, Alfred Schnittke, Aaron Copland, Elliott Carter, , Dmitrij Šostakovič, Witold Lutosławski a mnoho dalších. Kromě vážné hudby se serialistické postupy objevily i v jazzu. Serialistické skladby se velice odlišují od skladeb tradičních. Systém vnitřního uspořádání skladby často posluchač není schopen postřehnout a hudba mnohdy působí chaotickým dojmem. Jako reakce na komplikovanou a obtížně uchopitelnou serialistickou hudbu vznikl minimalismus. (cs)
- Serielle Musik (auch Serialismus oder Serialität, von frz. musique sérielle, 1947 eingeführt von René Leibowitz; engl. serial music) ist ein Genre der Neuen Musik, das sich ab etwa 1948 entwickelte. (de)
- Seria muziko (ankaŭ seriismo, de france musique sérielle, en 1947 enkondukita de ) estas kompona tekniko bazita sur la uzo de serioj de muzikaj elementoj, konsiderata kiel direkto de la nova muziko kaj kiu evoluis ekde ĉikrkaŭ 1948. Seria muziko estis pluevoluigo de la de Arnold Schönberg kaj estis komponita laŭ rigora. La kompontekniko baziĝas sur la provo, strukturi kiel eble ĉiujn ecojn de la muziko (ekz. tondaŭro, tonalto kaj laŭteco) kiel nombro- aŭ proporcioserioj. Ĉi tiu ideo de musique pure (pura muziko) fontis el la deziro, produkti muzikon de kiel eble plej granda klareco, libera de redundanco, ajneco kaj la proksimumo de la "persona gusto". Historie ebla fariĝis la seriismo pro la "preparlaboro" de Arnold Schönberg kaj Anton Webern, reprezentantoj de la t.n. Dua Viena Skolo, kiu jam nove ordigis tonaltojn kaj intervalstrukturojn laŭ propraj reguloj. Dum kiam tamen je ilia dekdutonismo nur la sinsekvo de tonaltoj estis fiksita kiel serio, en la seria muziko ankaŭ la ceteraj parametroj kiel tondaŭro, laŭteco, sonkoloro, , artikulacio aŭ estis kvantifikataj per matematikaj operacioj kaj serie registrita en komence determinitan nombroproporcion. Kiel unuan komponaĵon de ĉi tiu direkto validas la pianaĵo de Olivier Messiaen Mode de valeur et d'intensités, en kiu li ne nur organizis la tonaltojn, sed ankaŭ tondaŭrojn, -fortojn kaj la artikulacion laŭ seriecaj modusoj (pro tio la titolo), kiuj permesis ankoraŭ pli grandan gradon da kompozicia libereco. Specialaj formoj de la seria muziko estas la kaj la . La ĉefaj problemoj de la seria muziko estas en du sferoj:
* akceptado: La limigita memorkapablo de la homa mallongtempa memoro (20 sek. memorkapablo pri novaj informoj) malebligas traaŭdi la muzikajn strukturojn kaj do akcepti kaj digesti per nura simpla aŭskultado la komponaĵon; pro tio oni perceptas serian muzikon ofte ĥaosa kaj neordigita.
* : La limigita precizeco de instrumentistoj kaj kantistoj malebligas realigi la troekzaktajn instrukciojn de la komponistoj. Tiuj ĉi limigoj neeviteble sekvigis la evoluon de la elektronika muziko, kiu evitis la homan interpreton, kaj de la , kiu provis raciigi la hazardon kaj enplani en la muzikon.Konstatendas nun, ke la seriismo estas tendenco de la pasinteco, nur sporade seriismaj konceptoj eniras komponaĵojn. Kiel ŝlosilan verkon de la seria muziko oni konsideras Gruppen für drei Orchester (grupoj por tri orkestroj) de Karlheinz Stockhausen el 1957. La plej elstaraj reprezentantoj de la seria muziko estas:
* Karlheinz Stockhausen
* Pierre Boulez
*
* Luigi Nono
* Luciano Berio
*
* Olivier Messiaen
* (eo)
- El serialismo integral es una técnica de composición musical surgida en el siglo XX. Tiene sus orígenes en el dodecafonismo de Arnold Schönberg, aunque abarca posibilidades creativas más amplias. La distinción fundamental entre el serialismo y el dodecafonismo estriba en que el principio serial se puede aplicar a varios parámetros musicales (ritmo, dinámica, timbre, etc.), y no solo a la altura de las notas, como sugería la propuesta dodecafónica original. El serialismo puede caracterizarse según la cantidad de parámetros musicales a los que el compositor aplique el principio serial. El serialismo básico es el dodecafonismo, que comprende solo el parámetro de la altura de las doce notas de la escala cromática (el dodecafonismo también se denomina “técnica de las doce notas” en la literatura anglosajona). Los desarrollos posteriores, sobre todo a partir de la Segunda Guerra Mundial, buscaron el camino hacia un “serialismo integral”, en donde el principio serial rigiera los demás parámetros musicales aparte de la altura. En algunas obras se aplica el principio serial también al ritmo de las notas; es decir, además de tocar las notas de la escala cromática en cierto orden, añaden a cada una de las doce una duración distinta. Otras obras incluyen el parámetro de la dinámica y, en ciertos casos, el de timbre. Es decir, a cada una de las doce notas con una duración distinta se añade una intensidad sonora distinta (pianísimo, forte, mezzoforte, etc.) y un tipo de sonido distinto (la primera nota sería tocada por un violín, la segunda por un piano, la tercera por un oboe, etc., aunque algunos compositores prescinden de este último parámetro, para que la pieza pueda ser interpretada por un solo instrumento). (es)
- Serialismoa bere izenak dioen bezala, serieak erabiltzen dituen konposaketa teknika bat da, hau da, nota talde bat errepikapenik gabe, ordena zehatz batean erabiltzen direnak. Kasurik ohikoena dodekafonismoa da, eskala kromatikoko hamabi notak erabiltzen dituena. Eskala kromatikoko hamabi nota hauek serie finko bat eratzeko moduan egituratzen dira, garapen musikalaren gai edo motibo bezala egiten duena, zati melodikoan zein armonikoan, egitura progresioetan edo materialen aldaketetan. Serieak, kontaezinbeste forma har ditzake konposaketa batean, armonikoak zein melodikoak, entzuleak nabaritzen ez dituenak. Sinonimo gisa erabiltzen ez denean, serialismoa, dodekafonismotik, ordenatuak izan daitezkeen edozein dimentsio musikaleko elementu kopuruan ezberdintzen da, iraupena, altuera, dinamikoak edo tinbrea adibidez. "Serie" hitza ez da definizio matematikoarekin nahastu behar, erabili behar diren eskalak, zenbaki sekuentzia batean proiektatzen direnean erabiltzen diren arren. Adibidez, serie aritmetikoa, serie armonikoa (bere agerpen akustikoa barne, armoniko naturalen seriea bezala, eta bere alderantzizkoa, azpiarmonikoen seriea bezala ezagutzen dena) serie geometrikoa, Fibonacciren seriea edo serie amaigabea. Serialismoa Schonbergek erabili zuen 1920tik aurrera, baita bere ikasle ziren Alban Berg eta Anton von Webernek ere. Dena dela, 1940ko hamarkadatik aurrera, seriea, elementu musikal guztien ardatz bateratzailea bihurtzen da: melodia, armonia, tinbrea, testura etab... bezala izendatu dena da, abangoardiako joeren dominatzailea 1950etik aurrera, ospea galduz 1980ko hamarkadatik aurrera. Serieak, euren artean independenteak, konplexuak egiten dira, nahastu egiten dira, modu matematikoan egituratzen dira. Ez dago gairik, hitzaren zentzu tradizionalean. Erritmo aldakorrek bultzada efektua eragiten dute, ez sekuentzia itxiena. Pierre Boulez eta Olivier Messiaen, teknika hau bere azken ondorioetararte garatu zuten bi konposatzaile izan ziren. Serialismoa modu zabalean erabili zuten beste konposatzaile batzuk Karlheinz Stockhausen, Luigi Nono eta izan ziren, euren burua, garai batzuetan, serialismoa, bere edozein barietatetan erabiltzera behartu zutenak euren musika idazteko. Beste batzuk gehiago, konposaketa zehatz batetarako edo konposaketaren baten sekzioren batentzako erabili zuten, Aaron Copland, Igor Stravinski, Benjamin Britten, Arvo Pärt, , Dmitri Xostakovitx eta baita jazz konposatzaileak ere. (eu)
- La musique sérielle ou le sérialisme est une technique de composition fondée sur l'utilisation de séries d'éléments musicaux. Initié en 1923 par Arnold Schönberg avec le dodécaphonisme, le sérialisme permet de composer des œuvres atonales. Ce concept englobe les musiques dont le principe de construction se fonde sur une succession rigoureusement préétablie et invariable de sons appelée série.Les rapports d'intervalle propres à la série restant stables. Le sérialisme est devenu un mouvement musical du XXe siècle initié par la seconde école de Vienne avec Schönberg, Alban Berg et Anton Webern : ils ont érigé en système une certaine évolution du langage musical déjà perceptible chez Gustav Mahler et d'autres précurseurs qui poussèrent les schémas de la tonalité jusqu'à créer une absence de repères tellement les modulations étaient nombreuses. (fr)
- In music, serialism is a method of composition using series of pitches, rhythms, dynamics, timbres or other musical elements. Serialism began primarily with Arnold Schoenberg's twelve-tone technique, though some of his contemporaries were also working to establish serialism as a form of post-tonal thinking. Twelve-tone technique orders the twelve notes of the chromatic scale, forming a row or series and providing a unifying basis for a composition's melody, harmony, structural progressions, and variations. Other types of serialism also work with sets, collections of objects, but not necessarily with fixed-order series, and extend the technique to other musical dimensions (often called "parameters"), such as duration, dynamics, and timbre. The idea of serialism is also applied in various ways in the visual arts, design, and architecture, and the musical concept has also been adapted in literature. Integral serialism or total serialism is the use of series for aspects such as duration, dynamics, and register as well as pitch. Other terms, used especially in Europe to distinguish post-World War II serial music from twelve-tone music and its American extensions, are general serialism and multiple serialism. Composers such as Arnold Schoenberg, Anton Webern, Alban Berg, Karlheinz Stockhausen, Pierre Boulez, Luigi Nono, Milton Babbitt, Elisabeth Lutyens, Henri Pousseur, Charles Wuorinen and Jean Barraqué used serial techniques of one sort or another in most of their music. Other composers such as Tadeusz Baird, Béla Bartók, Luciano Berio, Benjamin Britten, John Cage, Aaron Copland, Ernst Krenek, György Ligeti, Olivier Messiaen, Arvo Pärt, Walter Piston, Ned Rorem, Alfred Schnittke, Ruth Crawford Seeger, Dmitri Shostakovich, and Igor Stravinsky used serialism only in some of their compositions or only in some sections of pieces, as did some jazz composers, such as Bill Evans, Yusef Lateef, and Bill Smith. (en)
- 음렬주의(音列主義, 프랑스어: Musique sérielle)는 곡을 쓰거나 분석하는 기법의 하나로, 음고··리듬과 같은 음악적 요소들을 어떤 에 따라 음렬이 반복될 때까지 한 번씩 순서대로 쓰는 음악 기법을 말한다. 대표적인 음렬주의 작곡가로 카를하인츠 슈톡하우젠, 피에르 불레즈, , 가 있다. (ko)
- Het serialisme is een stroming in de muziek van de 20e eeuw met hoogtijdagen van 1947 tot 1968. De stroming betrof het oeuvre van onder anderen Olivier Messiaen, Karel Goeyvaerts, Karlheinz Stockhausen, Hans Werner Henze, Pierre Boulez, Milton Babbitt en Luigi Nono. Voortbouwend op de dodecafonie van met name Anton Webern en Arnold Schönberg ontstond de seriële techniek, die een gecodeerde rij (serie) van waarden voor alle muzikale parameters (niet alleen voor de toonhoogtes, maar ook voor de dynamiek, de toonduur en de toonkleur) als constructieprincipe aan een werk ten grondslag legde. (nl)
- Per serialismo, serialità si intende una tecnica compositiva che preordina in successioni stabilite, dette serie, uno o più parametri musicali (altezza, durata, intensità, timbro). Il serialismo ha le sue radici nella crisi del sistema tonale all'inizio del XX secolo e trova la sua prima compiuta espressione nella dodecafonia, o "sistema di composizione con dodici note", teorizzato da Josef Matthias Hauer e Arnold Schönberg. Secondo il metodo di Schönberg, il brano è costruito su una successione preordinata della scala cromatica (serie): ognuno dei 12 suoni deve comparire una volta e una sola, per evitare che un suono ripetuto possa assumere una posizione predominante. La serie può essere divisa in gruppi (ad es. 3 gruppi di 4 note) e le "mini-serie" così ottenute possono essere impiegate alla stregua dei temi della forma-sonata, oppure nella formazione del tessuto polifonico. Il metodo dodecafonico proposto da Schönberg fu applicato in differenti maniere da vari compositori. Tuttavia, sia Schönberg che il suo allievo Alban Berg non ruppero completamente con la tradizione. Solo Anton Webern cominciò a utilizzare senza compromessi la serialità dodecafonica. Questo compositore divenne modello di riferimento in particolare durante i corsi estivi di Darmstadt, frequentati da Stockhausen, Ligeti, Berio, Pousseur, Nono e altri compositori, musicologi e interpreti. Con Olivier Messiaen si era assistito al primo tentativo di applicare la serie, oltre che alle note della scala cromatica, alle altezze, alla dinamica e altri parametri musicali. Con Pierre Boulez e allievi ebbe inizio una fase definita post-webernismo o serialismo integrale. Il termine "serialismo" non va confuso con "dodecafonia", dato che è possibile creare musica seriale anche entro i sistemi modale o tonale. (it)
- セリエル音楽またはセリー音楽（セリエルおんがく、セリーおんがく、レイボヴィッツが1947年に提唱した仏: musique sérielleに由来する。独: Serielle Musik, 英: serial music ）とは戦後十二音技法から発展し、全面的パラメーターにわたって繰り返しを否定し秩序付けた音楽。音列主義 (英: Serialism, 独: Serialismus, Serialität)とも呼ばれる。 (ja)
- Serializm – technika kompozytorska w muzyce współczesnej zakładająca uporządkowanie elementów dzieła muzycznego za pomocą tzw. serii. Serializm powstał w latach 50. XX wieku i wywodzi się bezpośrednio z techniki dwunastodźwiękowej (tzw. dodekafonia serialna powstała w latach 20.). Krytyka serializmu oraz wyczerpanie się jego możliwości w zakresie organizacji materiału dźwiękowego doprowadziło do powstania aleatoryzmu pod koniec lat 50. oraz rozkładu samej techniki serialnej w latach 1955–1968. Serializm rozszerzył pojęcia charakterystyczne dla poprzednich epok muzycznych takie jak heterofonia, polifonia czy monodia, a jego rozwój rozszerzył pojęcie punktualizmu, którym zaczęto określać utwory poliserialne. Uporządkowanie brzmienia za pomocą serii oraz wykorzystywanie serii w muzyce elektronicznej skutkowało rozwojem sonoryzmu. W latach 60. amerykański saksofonista Ornette Coleman połączył jazz z muzyką postserialną (tzw. Klangkomposition) tworząc free jazz. Techniką serialną posługiwano się przez długi czas w sposób umiarkowany i współżyła ona z innymi prądami muzyki współczesnej. (pl)
- O serialismo é um método de composição musical no qual utiliza uma ou várias séries como forma de organizar o material musical. A primeira forma de composição serial foi o dodecafonismo, sistematizado por Schoenberg no início da década de 1920. Nesse sistema, a série era uma seqüência de doze notas, usando o total cromático sem repetições:). Nos anos 1940, o francês Olivier Messiaen e o italiano Luigi Dallapiccola adotam a ideia, oriunda da matemática, da permutação, que faz parte da série dodecafônica, para determinar a seqüência ordenada de intensidade, duração e timbre dos sons. Essas séries servem de matriz para as composições. Daí nasce o serialismo integral, criado na "Escola Internacional de Verão" para a Música Nova de Darmstadt (Alemanha). Entre os compositores da escola, sobressaem-se o alemão Karlheinz Stockhausen, autor de "Kreuzspiel" e "Zeitmasse", e o francês Pierre Boulez, criador de O Martelo sem Mestre e Improvisação sobre Mallarmé. Na década de 1950, Pierre Boulez passou a usar séries também de durações, intensidades e tipos de ataques. Os dois tipos de serialismo distinguem-se pelo uso dos termos mais específicos: serialismo dodecafônico para o primeiro tipo, e serialismo integral para o segundo tipo. Por vezes também se usa simplesmente os termos dodecafonismo e serialismo - o que se presta a confusões por não se levar em conta que o dodecafonismo é também um serialismo. A diferença entre os dois sistemas está em que o baseia-se numa série para ordenar todos os parâmetros do som em uma peça. Desse modo, duração, timbre, altura e intensidade são, todos eles, definidos a partir de uma série, que pode ser representada por sequências numéricas. A ideia do serialismo integral foi aplicada posteriormente na música eletrônica. (pt)
- Seriell musik är musik där tidsvärden, tonföljder, harmonier, spelsätt, klangfärg m.m. betraktas som fristående element som styrs på ett mer eller mindre matematiskt sätt i fastställda följder, serier. Några viktiga impulser för den seriella musiken var René Leibowitz som använde begreppet musique sérielle 1947 och Olivier Messiaens pianostycke ”Mode de valeurs et d’intensités (1949). Den seriella musiken är en vidareutveckling av Arnold Schönbergs tolvtonsteknik och bygger på stränga regler. Kompositionstekniken utgår från att de ovan nämnda elementen används som byggstenar som sorteras i förutbestämda serier. Det var framför allt inom den så kallade Darmstadtskolan som tekniken spreds och utvecklades. Tekniken betraktades som en historisk konsekvens av tolvtonstekniken, en formalisering av framför allt Anton Weberns kompositionsstil. Den seriella musikens förutsättningar var de tonsättare som verkade inom den så kallade Andra Wienskolan. Tolvtonsmusiken fastlade endast tonhöjd medan man i den seriella musiken också tog med övriga musikaliska parametrar i serieskapandet. Tolvtonsmusiken bestod förvisso av ett tema, de tolv tonerna, men man har kallat systemet ”en tematikens diktatur”. Den seriella musiken frigör sig från temaidén och arbetar åt motsatt håll – en brist på tematik. Men även den seriella musikens regelsystem kan förstås uppfattas som diktatoriskt. Den seriella musiken har i flera avseenden likheter med, och har också varit en förebild för, den tidiga elektroniska musiken. Bland de viktigaste företrädarna för den seriella musiken kan nämnas:
* Karlheinz Stockhausen
*
* Luigi Nono
* Pierre Boulez
* Luciano Berio
*
* Viktiga kompositioner är till exempel: Pierre Boulez' Strukturen för två pianon, Karlheinz Stockhausens Kontra-Punkte och Gruppen für drei Orchester, 1957. (sv)
- Сериализм — техника музыкальной композиции преимущественно в западноевропейской музыке второй половины XX века. Генетически сериализм связан с серийной техникой, берущей своё начало в музыке нововенской школы, особенно в додекафонии. (ru)
- 序列主义（serialism），也称序列音乐，是20世纪出现的一种音乐创作手法，进而发展成为一种现代音乐类型和流派。其特征是将音乐的一些参数（一个或几个高音、力度、时值）按照一定的数学排列组合，称为一种序列，然后这些编排序列或编排序列的变化形式在全曲中重复。 序列的概念最早用于音高方面，导致20年代出现十二音音乐，其创始人勋伯格在十二音音乐中将音高排列称一定的序列。1936年，他的弟子韦伯恩所作《变奏曲》（作品27）的第二乐章，将序列手法进一步发挥，其音高在各音区的分布及音的发声与休止，也按预先确定的序列进行。 二次世界大战后，序列主义作品不断出现，梅西安、布莱兹、施托克豪森等一批采用序列手法作曲的作曲家，他们将起奏法、速度、节奏、音色、力度、密度等因素都排列成序，从而形成了所谓整体序列主义。 斯特拉文斯基、布里顿等古典主义作曲家，也曾尝试过序列主义音乐的创作。 序列主义摒弃了传统音乐的种种结构因素（主题、乐句、乐段以及它们的逻辑发展等）和创作规律，使音乐创作成了数学演算的过程，最终形成的乐曲有很多偶然的成分。 序列主义在电子音乐中得到重用，各种音乐要素被编成序列输入电脑，并通过电子合成器表现出来。 (zh)
- Серіалі́зм, також серіялізм — напрям у музиці, пов'язаний із так званою серіальною технікою, що має свої джерела в додекафонії та серійній техніці. У теорії музики прийнято таке розрізнення додекафонії, серійної та серіальної технік. В основі додекафонії лежить серія (тобто певна витримана послідовність із уникненням повторів) з 12-ти звуків хроматичної гами. На відміну від додекафонії, серійна техніка оперує серіями, що можуть складатися з будь-якої кількості звуків, як правило менше 12-ти (оскільки більша кількість вимагатиме вельми проблематичне для реалізації застосування мікрохроматики). Таким чином додекафонія є окремим випадком серійної техніки. У серіальній техніці, на відміну від серійної, принцип серійності може поширюватися не тільки на звуковисотність, але й на динамічну, ритмічну, артикуляційну та тембральну сторони музичної мови. Таким чином серійна техніка є окремим випадком серіальної техніки. Техніка, в якій усі компоненти музичної мови детермінуються серією (тобто звуковисотність, динаміка, ритм, тембр, артикуляція), називається тотальним серіалізмом. Зародження серіалізму пов'язують із ім'ям Антона Веберна, який у своїх творах намагався перенести досягнення додекафонії на тембральну («Пассакалія» ор.1, Симфонія ор.21), динаміко-артикуляційну (Варіації ор.27), ритмічну (варіації ор.30) сторони. Одна з перших серіальних спроб належить російському емігрантові Голишеву (струнне тріо, 1925 р.). Послідовніше серіальна техніка відображена у творчості О. Мессіана (див. 4 ритмічні етюди для фортепіано, 1950), і, врешті набула свого класичного вигляду у творчості композиторів Дармштадтської школи в 50-их роках (П.Булез, К.Штокгаузен, Л. Ноно). Пізніше композитори-серіалісти активно звертаються до електронних засобів програмування музики, які дають широкі можливості для точного програмування серій будь-якої складності. В 1960-х роках серіальну техніку використовували в окремих творах також композитори за межами Дармштадської школи, зокрема, в Польщі та СРСР — Альфред Шнітке, Едісон Денісов, Арво Пярт, однак значного поширення вона не дістала. Невдовзі після своєї появи серіальна техніка стала об'єктом критики з боку багатьох музикантів. Серіалізм критикують за автоматизм процесу створення музики, хаотичність звукового результату, втрату слухового контролю композитора і його творчої індивідуальності. Я. Ксенакіс також звинувачував серіалізм у неприродній примітивності математичного апарату серіалізму. В окремих джерелах знаходимо такі визначення, як «повний параліч сил». Розчарування в серіальній техніці відбувалося й у композиторів Дармштадтської школи. Дехто з них (наприклад, П. Булез) в окремих творах перейшли до алеаторики, що є повною протилежністю серіалізму. Натомість, К. Штокгаузен на ґрунті серіалізму розробив власний метод — т. зв. . (uk)
|
| dbp:reference
|
- 1973 (xsd:integer)
- Maconie, Robin. 2005. Other Planets: The Music of Karlheinz Stockhausen. Lanham, Maryland, Toronto, Oxford: The Scarecrow Press. . (en)
- Babbitt, Milton. 1987. Words about Music, edited by Stephen Dembski and Joseph N. Straus. Madison: University of Wisconsin Press. (en)
- Sabbe, Herman. 1977. Het muzikale serialisme als techniek en als denkmethode: Een onderzoek naar de logische en historische samenhang van de onderscheiden toepassingen van het seriërend beginsel in de muziek van de periode 1950–1975. Ghent: Rijksuniversiteit te Gent. (en)
- Grant, Morag Josephine. 2001. Serial Music Serial Aesthetics: Compositional Theory in Post-War Europe. Music in the Twentieth Century, Arnold Whittall, general editor. Cambridge: Cambridge University Press. . (en)
- Gerstner, Karl. 1964. Designing Programmes: Four Essays and an Introduction, with an introduction to the introduction by Paul Gredinger. English version by D. Q. Stephenson. Teufen, Switzerland: Arthur Niggli. Enlarged, new edition 1968. (en)
- Bandur, Markus. 2001. Aesthetics of Total Serialism: Contemporary Research from Music to Architecture. Basel, Boston and Berlin: Birkhäuser. (en)
- Whittall, Arnold. 2008. The Cambridge Introduction to Serialism. Cambridge Introductions to Music. New York: Cambridge University Press. . (en)
- Keller, Hans. 1955. "Strict Serial Technique in Classical Music". Tempo no. 37 : 12–16, 21–24. (en)
- Heinemann, Stephen. 1998. "Pitch-Class Set Multiplication in Theory and Practice". Music Theory Spectrum 20, no. 1:72–96. (en)
- Griffiths, Paul. 2001. "Serialism". The New Grove Dictionary of Music and Musicians, second edition, edited by Stanley Sadie and John Tyrrell, 23:116–123. London: Macmillan. (en)
- Tick, Judith. 2001. "Crawford , Ruth ". The New Grove Dictionary of Music and Musicians, second edition, edited by Stanley Sadie and John Tyrrell. London: Macmillan. (en)
- Krumhansl, Carol., Sandell, Gregory, and Sergeant, Desmond. 1987. "The perception of tone hierarchies and mirror forms in twelve-tone music", Music Perception 5, no. 1: 31–78. (en)
- Frisius, Rudolf. 1998. Serielle Musik. In: Die Musik in Geschichte und Gegenwart: allgemeine Enzyklopädie der Musik. Second, newly compiled edition, edited by musicologists Ludwig Finscher, part 1 , vol. 8 : 1327–1354. Kassel & New York: Bärenreiter; Stuttgart: Metzler. . (en)
- Locanto, Massimiliano. 2010. "Karel Goeyvaerts – Henry Pousseur: deux compositeurs belges au cœur de la Nouvelle Musique". In Album Belgique, edited by Annamaria Laserra, 151–164. Brussels: P. I. E. Peter Lang. . (en)
- Felder, David. 1977. "An Interview with Karlheinz Stockhausen". Perspectives of New Music 16, no. 1 : 85–101. (en)
- Walker, Alan. 1986. Franz Liszt, volume two: The Weimar Years 1848–1861. New York: Knopf. . (en)
- Morgan, Robert. 1975. "Stockhausen's Writings on Music". The Musical Quarterly 61, no. 1 : 1–16. Reprinted in The Musical Quarterly 75, no. 4 : 194–206. (en)
- Schoenberg, Arnold. 1975. Style and Idea: Selected Writings of Arnold Schoenberg. Edited by Leonard Stein, translated by Leo Black. Berkeley and Los Angeles: University of California Press. . (en)
- Bosseur, Jean-Yves. 1989. "Votre Faust, miroir critique". Revue belge de musicologie/Belgisch tijdschrift voor muziekwetenschap 43 : 57–70. (en)
- Cope, David. 1971. New Directions in Music. Dubuque, Iowa: W. C. Brown Co. . (en)
- Guderian, Dietmar. 1985. "Serielle Strukturen und harmonikale Systeme". In Vom Klang der Bilder: die Musik in der Kunst des 20. Jahrhunderts, edited by Karin von Maur, 434–437. Munich: Prestel-Verlag. (en)
- Kohl, Jerome. 2002. "Serial Composition, Serial Form, and Process in Karlheinz Stockhausen's Telemusik." In Electroacoustic Music: Analytical Perspectives, ed. Thomas Licata, 91–118. Westport, Conn. and London: Greenwood Press. . (en)
- Leray, Pascal. 2008. Portrait de la série en jeune mot. Mazères: Le chasseur abstrait éditeur. . (en)
- Sherlaw Johnson, Robert. Messiaen, revised and updated edition. Berkeley and Los Angeles: University of California Press. . (en)
- Steinberg, Michael. 1998. The Symphony: A Listener's Guide. Oxford: Oxford University Press. (en)
- Campbell, Edward. 2010. Boulez, Music and Philosophy. Music in the Twentieth Century 27. Cambridge and New York: Cambridge University Press. . (en)
- Grant, Morag Josephine. 2006. Untitled review of Wege zum musikalischen Strukturalismus: René Leibowitz, Pierre Boulez, John Cage und die Webern-Rezeption in Paris um 1950, by Inge Kovács ; Die soziale Isolation der neuen Musik: Zum Kölner Musikleben nach 1945, by Michael Custodis ; Reihe und System: Signaturen des 20. Jahrhunderts. Symposiumsbericht, edited by Sabine Meine . Music & Letters 87, no. 2 : 346–352. (en)
- Pousseur, Henri. 1970. "En guise de conclusion: Pour une Périodicitée generalisée". In his Fragments théoriques I: Sur la musique expérimentale, 241–290. Études de sociologie de la musique. Brussels: Editions de l’Institut de Sociologie Université Libre de Bruxelles. (en)
- Ruwet, Nicolas. 1959. "Contradictions du langage sériel". Revue Belge de Musicologie 13 , 83–97. English trans., as "Contradictions within the Serial Language". Die Reihe 6 : 65–76. (en)
- Pousseur, Henri. 1959. "Forme et pratique musicales". Revue Belge de Musicologie 13:98–116. Slightly revised and expanded version, trans. into English as "Music, Form and Practice ". Die Reihe 6 : 77–93. (en)
- Waelti-Walters, Jennifer R. 1992. Michel Butor. Collection monographique Rodopi en littérature française contemporaine 15. Amsterdam and Atlanta: Rodopi. . (en)
- Griffiths, Paul. 1978. Boulez. Oxford Studies of Composers 16. London and New York: Oxford University Press. . (en)
- Leibowitz, René. 1947. Schoenberg et son école: l'étape contemporaine du langage musical. [Paris]: J.B. Janin. . (en)
- Lerdahl, Fred. 1988. "Cognitive Constraints on Compositional Systems". In Generative Processes in Music, ed. John Sloboda. Oxford: Oxford University Press. Reprinted in Contemporary Music Review 6, no. 2 :97–121. (en)
- Schoffman, Nachum. 1981. "Serialism in the Works of Charles Ives". Tempo 138: 21–32. (en)
- Boulez, Pierre. 1954. "… auprès et au loin". Cahiers de la Compagnie Madeleine Renaud–Jean-Louis Barrault 2, no. 3:7–27. Reprinted in Relevés d’apprenti, edited by Paule Thévenin. Collection "Tel quel". Paris: Éditions du Seuil, 1966, 183–203. Also reprinted in Points de repère, third edition, 1:287–314. Paris: Christian Bourgois, 1995. English version, as ". . .Auprès et au loin", in Pierre Boulez, Notes of an Apprenticeship, texts collected and presented by Paule Thévenin, translated by Herbert Weinstock, 182–204. New York: Alfred A. Knopf, 1968. Another English version, as "Near and Far", in Pierre Boulez, Stocktakings from an Apprenticeship, translated by Stephen Walsh, with an introduction by Robert Piencikowski, 141–157. Oxford: Clarendon Press; New York: Oxford University Press, 1991. . (en)
- Newlin, Dika. 1974. "Secret Tonality in Schoenberg's Piano Concerto". Perspectives of New Music 13, no. 1 :137–139. (en)
- . 1983. Das Phänomen des Seriellen in der Kunst: Aspekte einer künstlerischen Methode von Monet bis zur amerikanischen Pop Art. Würzburg: Könighausen + Neumann. (en)
- Delahoyde, Michael. n.d. "20th-Century Music". Author's website, Washington State University. (en)
- Horn, Walter. 2015. "Tonality, Musical Form, and Aesthetic Value" . Perspectives of New Music 53, no. 2:201–235. (en)
- Shatzkin, Merton. 1977. "A Pre-Cantata Serialism in Stravinsky". Perspectives of New Music 16, no. 1 : 139–143. (en)
- Cott, Jonathan. 1973. Stockhausen; Conversations with the Composer, New York: Simon & Schuster. (en)
- Koenig, Gottfied Michael. 1999. Ästhetische Praxis: Texte zur Musik, Supplement I, edited by Stefan Fricke, Wolf Frobenius, and Sigrid Konrad. Quellentexte der Musik des 20. Jahrhunderts 1.4. Saarbrücken: Pfau-Verlag, 1999. . (en)
- Stockhausen, Karlheinz, and Rudolf Frisius. 1998. "Es geht aufwärts". In: Karlheinz Stockhausen, Texte zur Musik 9, edited by Christoph von Blumröder, 391–512. Kürten: Stockhausen-Verlag. (en)
- Perle, George. 1977. Twelve-tone Tonality. Berkeley: University of California Press. (en)
- Bochner, Mel. 1967. "The Serial Attitude". Artforum 6, no. 4 : 28–33. (en)
- Mead, Andrew. 1985. "Large-Scale Strategy in Arnold Schoenberg's Twelve-Tone Music". Perspectives of New Music 24, no. 1 : 120–157. (en)
- Collot, Michelle. 2008. "Le génie des lieux". In Michel Butor: déménagements de la littérature, edited by Mireille Calle-Gruber, 73–84. Paris: Presses Sorbonne Nouvelle. . (en)
- Pousseur, Henri. 1997. "Zeitmasze: série, périodicité, individuation". Chapter 12 of his Musiques croisées, preface by Jean-Yves Bosseur, 171–189. Collection Musique et Musicologie. Paris: L'Harmattan. (en)
- Goeyvaerts, Karel. 1994. "Paris–Darmstadt 1947–1956: Excerpt from the Autobiographical Portrait", translated by Patrick Daly, Peter Vosch, and Roger Janssens. Revue belge de Musicologie / Belgisch Tijdschrift voor Muziekwetenschap 48 : 35–54. (en)
- Mosch, Ulrich. 2004. Musikalisches Hören serieller Musik: Untersuchungen am Beispiel von Pierre Boulez' "Le Marteau sans maître". Saarbrücken: Pfau-Verlag. (en)
- Jalowetz, Heinrich. 1944. "On the Spontaneity of Schoenberg's Music". The Musical Quarterly 30, no. 4 : 385–408. (en)
|
| rdfs:comment
|
- Serielle Musik (auch Serialismus oder Serialität, von frz. musique sérielle, 1947 eingeführt von René Leibowitz; engl. serial music) ist ein Genre der Neuen Musik, das sich ab etwa 1948 entwickelte. (de)
- 음렬주의(音列主義, 프랑스어: Musique sérielle)는 곡을 쓰거나 분석하는 기법의 하나로, 음고··리듬과 같은 음악적 요소들을 어떤 에 따라 음렬이 반복될 때까지 한 번씩 순서대로 쓰는 음악 기법을 말한다. 대표적인 음렬주의 작곡가로 카를하인츠 슈톡하우젠, 피에르 불레즈, , 가 있다. (ko)
- Het serialisme is een stroming in de muziek van de 20e eeuw met hoogtijdagen van 1947 tot 1968. De stroming betrof het oeuvre van onder anderen Olivier Messiaen, Karel Goeyvaerts, Karlheinz Stockhausen, Hans Werner Henze, Pierre Boulez, Milton Babbitt en Luigi Nono. Voortbouwend op de dodecafonie van met name Anton Webern en Arnold Schönberg ontstond de seriële techniek, die een gecodeerde rij (serie) van waarden voor alle muzikale parameters (niet alleen voor de toonhoogtes, maar ook voor de dynamiek, de toonduur en de toonkleur) als constructieprincipe aan een werk ten grondslag legde. (nl)
- セリエル音楽またはセリー音楽（セリエルおんがく、セリーおんがく、レイボヴィッツが1947年に提唱した仏: musique sérielleに由来する。独: Serielle Musik, 英: serial music ）とは戦後十二音技法から発展し、全面的パラメーターにわたって繰り返しを否定し秩序付けた音楽。音列主義 (英: Serialism, 独: Serialismus, Serialität)とも呼ばれる。 (ja)
- Сериализм — техника музыкальной композиции преимущественно в западноевропейской музыке второй половины XX века. Генетически сериализм связан с серийной техникой, берущей своё начало в музыке нововенской школы, особенно в додекафонии. (ru)
- 序列主义（serialism），也称序列音乐，是20世纪出现的一种音乐创作手法，进而发展成为一种现代音乐类型和流派。其特征是将音乐的一些参数（一个或几个高音、力度、时值）按照一定的数学排列组合，称为一种序列，然后这些编排序列或编排序列的变化形式在全曲中重复。 序列的概念最早用于音高方面，导致20年代出现十二音音乐，其创始人勋伯格在十二音音乐中将音高排列称一定的序列。1936年，他的弟子韦伯恩所作《变奏曲》（作品27）的第二乐章，将序列手法进一步发挥，其音高在各音区的分布及音的发声与休止，也按预先确定的序列进行。 二次世界大战后，序列主义作品不断出现，梅西安、布莱兹、施托克豪森等一批采用序列手法作曲的作曲家，他们将起奏法、速度、节奏、音色、力度、密度等因素都排列成序，从而形成了所谓整体序列主义。 斯特拉文斯基、布里顿等古典主义作曲家，也曾尝试过序列主义音乐的创作。 序列主义摒弃了传统音乐的种种结构因素（主题、乐句、乐段以及它们的逻辑发展等）和创作规律，使音乐创作成了数学演算的过程，最终形成的乐曲有很多偶然的成分。 序列主义在电子音乐中得到重用，各种音乐要素被编成序列输入电脑，并通过电子合成器表现出来。 (zh)
- El serialisme és un mètode de composició musical que va sorgir el segle xx. Es tracta d'un desenvolupament teòric i pràctic del dodecafonisme, o mètode de composició amb dotze sons, creat pel compositor austríac Arnold Schönberg del qual s'extreu com a element fundacional el principi serial. El terme “serialisme integral” fa referència a l'ús de les sèries dodecafòniques originals respecte de paràmetres musicals diversos (ritme, altura, dinàmiques…), encara que a Europa s’han emprat diversos termes com serialisme general o múltiple per tal de diferenciar-se de l'estil dodecafònic. (ca)
- Serialismus je kompoziční technika, založená na uspořádání (zvaném řada nebo serie) výšek, délek, stupňů dynamiky, barev, způsobů hry, rytmické struktury apod. Uspořádání podle serijních pravidel má vést ke konsistenci a vnitřnímu řádu kompozice. Někdy je termínem serialismus označováno použití dodekafonických postupů, jako multiserialismus se pak označuje využití serijní organizace pro více hudebních parametrů současně. Jako totální nebo integrální serialismus je označována snaha aplikovat serijní organizaci na všech formálních úrovních kompozice. (cs)
- Seria muziko (ankaŭ seriismo, de france musique sérielle, en 1947 enkondukita de ) estas kompona tekniko bazita sur la uzo de serioj de muzikaj elementoj, konsiderata kiel direkto de la nova muziko kaj kiu evoluis ekde ĉikrkaŭ 1948. Seria muziko estis pluevoluigo de la de Arnold Schönberg kaj estis komponita laŭ rigora. La kompontekniko baziĝas sur la provo, strukturi kiel eble ĉiujn ecojn de la muziko (ekz. tondaŭro, tonalto kaj laŭteco) kiel nombro- aŭ proporcioserioj. Ĉi tiu ideo de musique pure (pura muziko) fontis el la deziro, produkti muzikon de kiel eble plej granda klareco, libera de redundanco, ajneco kaj la proksimumo de la "persona gusto". (eo)
- Serialismoa bere izenak dioen bezala, serieak erabiltzen dituen konposaketa teknika bat da, hau da, nota talde bat errepikapenik gabe, ordena zehatz batean erabiltzen direnak. Kasurik ohikoena dodekafonismoa da, eskala kromatikoko hamabi notak erabiltzen dituena. Eskala kromatikoko hamabi nota hauek serie finko bat eratzeko moduan egituratzen dira, garapen musikalaren gai edo motibo bezala egiten duena, zati melodikoan zein armonikoan, egitura progresioetan edo materialen aldaketetan. Serieak, kontaezinbeste forma har ditzake konposaketa batean, armonikoak zein melodikoak, entzuleak nabaritzen ez dituenak. (eu)
- El serialismo integral es una técnica de composición musical surgida en el siglo XX. Tiene sus orígenes en el dodecafonismo de Arnold Schönberg, aunque abarca posibilidades creativas más amplias. La distinción fundamental entre el serialismo y el dodecafonismo estriba en que el principio serial se puede aplicar a varios parámetros musicales (ritmo, dinámica, timbre, etc.), y no solo a la altura de las notas, como sugería la propuesta dodecafónica original. (es)
- La musique sérielle ou le sérialisme est une technique de composition fondée sur l'utilisation de séries d'éléments musicaux. Initié en 1923 par Arnold Schönberg avec le dodécaphonisme, le sérialisme permet de composer des œuvres atonales. Ce concept englobe les musiques dont le principe de construction se fonde sur une succession rigoureusement préétablie et invariable de sons appelée série.Les rapports d'intervalle propres à la série restant stables. (fr)
- In music, serialism is a method of composition using series of pitches, rhythms, dynamics, timbres or other musical elements. Serialism began primarily with Arnold Schoenberg's twelve-tone technique, though some of his contemporaries were also working to establish serialism as a form of post-tonal thinking. Twelve-tone technique orders the twelve notes of the chromatic scale, forming a row or series and providing a unifying basis for a composition's melody, harmony, structural progressions, and variations. Other types of serialism also work with sets, collections of objects, but not necessarily with fixed-order series, and extend the technique to other musical dimensions (often called "parameters"), such as duration, dynamics, and timbre. (en)
- Per serialismo, serialità si intende una tecnica compositiva che preordina in successioni stabilite, dette serie, uno o più parametri musicali (altezza, durata, intensità, timbro). Il serialismo ha le sue radici nella crisi del sistema tonale all'inizio del XX secolo e trova la sua prima compiuta espressione nella dodecafonia, o "sistema di composizione con dodici note", teorizzato da Josef Matthias Hauer e Arnold Schönberg. Secondo il metodo di Schönberg, il brano è costruito su una successione preordinata della scala cromatica (serie): ognuno dei 12 suoni deve comparire una volta e una sola, per evitare che un suono ripetuto possa assumere una posizione predominante. La serie può essere divisa in gruppi (ad es. 3 gruppi di 4 note) e le "mini-serie" così ottenute possono essere impiegate (it)
- O serialismo é um método de composição musical no qual utiliza uma ou várias séries como forma de organizar o material musical. A primeira forma de composição serial foi o dodecafonismo, sistematizado por Schoenberg no início da década de 1920. Nesse sistema, a série era uma seqüência de doze notas, usando o total cromático sem repetições:). Na década de 1950, Pierre Boulez passou a usar séries também de durações, intensidades e tipos de ataques. (pt)
- Serializm – technika kompozytorska w muzyce współczesnej zakładająca uporządkowanie elementów dzieła muzycznego za pomocą tzw. serii. Serializm powstał w latach 50. XX wieku i wywodzi się bezpośrednio z techniki dwunastodźwiękowej (tzw. dodekafonia serialna powstała w latach 20.). Krytyka serializmu oraz wyczerpanie się jego możliwości w zakresie organizacji materiału dźwiękowego doprowadziło do powstania aleatoryzmu pod koniec lat 50. oraz rozkładu samej techniki serialnej w latach 1955–1968. (pl)
- Seriell musik är musik där tidsvärden, tonföljder, harmonier, spelsätt, klangfärg m.m. betraktas som fristående element som styrs på ett mer eller mindre matematiskt sätt i fastställda följder, serier. Det var framför allt inom den så kallade Darmstadtskolan som tekniken spreds och utvecklades. Tekniken betraktades som en historisk konsekvens av tolvtonstekniken, en formalisering av framför allt Anton Weberns kompositionsstil. Den seriella musiken har i flera avseenden likheter med, och har också varit en förebild för, den tidiga elektroniska musiken. (sv)
- Серіалі́зм, також серіялізм — напрям у музиці, пов'язаний із так званою серіальною технікою, що має свої джерела в додекафонії та серійній техніці. У теорії музики прийнято таке розрізнення додекафонії, серійної та серіальної технік. В основі додекафонії лежить серія (тобто певна витримана послідовність із уникненням повторів) з 12-ти звуків хроматичної гами. На відміну від додекафонії, серійна техніка оперує серіями, що можуть складатися з будь-якої кількості звуків, як правило менше 12-ти (оскільки більша кількість вимагатиме вельми проблематичне для реалізації застосування мікрохроматики). Таким чином додекафонія є окремим випадком серійної техніки. (uk)
|
