| dbo:abstract
|
- Morana či Smrtka je figurína, často chápána jako zpodobnění smrti či zimy, která je upalována, topena či zakopávána při západoslovanských jarních lidových obřadech vynášení smrti a vítání jara. V pracích mytologů 19. století jako Karel Jaromír Erben, , nebo raný Jan Hanuš Máchal byla Morana chápána jako bohyně smrti. Dělo se tak na základě Václavem Hankou falšovaných glos ve staročeském slovníku Mater Verborum, kde je Morana ztotožňována s Hekaté a Proserpinou. Mimo akademické zdroje je Morana označována za bohyni nadále. Jméno této figuríny má řadu variant. Část z nich souvisí se slovem smrt jako české Smrt, Smrtholka, Smrtolka, Smrtka nebo hornolužické Smjerć. Ostatní vychází z praslovanských kořenů *mrěti a *morъ, které též souvisí se smrtí, jedná se o jména jako Mořena, Mařena, Mařana, Morana, Morena, Mara nebo polské Marzana. V Česku jsou tato jména užívána spíše na Moravě. (cs)
- Η Μοράνα, Μόρανα ή Μορένα είναι σλαβική θεότητα. Θεωρείται συχνά ως θεότητα της γεωργίας και της μαγείας. Σε κάποιες μεσαιωνικές χριστιανικές πηγές, συγκρίνεται με την Εκάτη, ενώ σε μεσαιωνικά τσεχικά κείμενα αποτελεί θεότητα του χειμώνα, αλλά και του θανάτου. Στη Σλοβακία, σε λαϊκές γιορτές επιζεί ακόμα το κάψιμο ομοιώματος της Μοράνα, ενώ ανάλογα έθιμα υπάρχουν στη λαογραφία της Πολωνίας. Οι γιορτές αυτές συμβολίζουν τον ερχομό της άνοιξης και την ήττα του χειμώνα. (el)
- Morena, Marena, Mara o Marzanna es una figura femenina de la mitología eslava. La cultura popular la presenta como diosa de la muerte. Suele representarse como una anciana repugnante que personifica el invierno, oscuridad, esterilidad y la muerte. Se encuentra en oposición directa a su hermana , diosa de la vida, que se conecta con el verano, fertilidad, cosecha y abundancia. Esta personificación resalta la dualidad invierno – verano que en los pensamientos de los remotos pueblos eslavos dio lugar al surgimiento de diversos ritos paganos. Varios de ellos se conservan hasta hoy en día, aunque en una forma modificada y simbólica. A causa de esta simplificación el concepto de Morana dejó de representar algunas de las connotaciones originales. La imagen primitiva de la diosa eslava de la muerte, pero también de la vida que representaba una sabiduría profunda y guardaba los cambios de la naturaleza, se desprendió de varios significados. Llegó a denominar a la muñeca simbólica conectada con el invierno y la muerte en el folclore eslavo. A nivel académico, es bastante complicado trazar las líneas de los dioses eslavos a causa de escasez de los documentos escritos y hallazgos arqueológicos, como afirma arqueólogo checo Váňa (1990, 62). Los términos Morana y Živa aparecen en el diccionario latín del siglo XIII. Sin embargo, el lingüista checo Frinta (1918, 1-4) advierte de que estos términos no están documentados en los textos checos antiguos, anteriores al siglo XIX. Además, afirma que en Mater Verborum se trata de falsificaciones añadidas al manuscrito tras su descubrimiento en el s. XIX por Václav Hanka, probablemente en forma de extranjerismos. Kollár (2009) o Růžička (1907), prosiguiendo la línea de Mater Verborum, definen a Morana como diosa de la muerte. A pesar de los debates académicos acerca del origen y funciones de Morana en la mitología eslava, la cultura popular se ha quedado con identificar a Morana con diosa de la muerte. (es)
- Morena (auch Morana, Marena, Marzana, Marzanna oder Śmiertka) ist eine weibliche Gottheit der slawischen Mythologie, die Frühling und Fruchtbarkeit bringt, aber auch mit Winter, Nacht und Tod assoziiert wird. Als junges Mädchen heißt diese Göttin Mara. Sie ist Tochter des slawischen Donnergottes Perun und der Göttin Mokosch. In der slawischen Mythologie vereinigt sie sich jeden Frühling mit ihrem Bruder Jarilo, der aus der Ferne kommt, und entfesselt dadurch die Fruchtbarkeit. Jarilo ist jedoch als Ehemann untreu, was Mara tief verletzt, und sie bittet ihre Brüder, ihren untreuen Mann zu töten. Daraufhin verwandelt sie sich in die alte verdorrte Gestalt, die am Abend der Frühlings-Tag-und-Nacht-Gleiche mit Verbrennungen und ähnlichen Ritualen verabschiedet wird. Ihre Tiergestalt ist der Kuckuck. In einigen Orten Ostmitteleuropas wird alljährlich eine in ein altes Kleid gekleidete Strohpuppe, die Morena, in einer Prozession umhergetragen und anschließend verbrannt oder ins Wasser geworfen. Dadurch soll der Winter ausgetrieben werden. Als Gegengewicht zu Morena gilt eine mit buntem bzw. lebendigem Material geschmückte Rute oder auch ein Bäumchen. Der polnische Chronist Jan Długosz beschrieb den Brauch am Ende des 15. Jahrhunderts und identifizierte Morena mit Ceres, der römischen Göttin der Landwirtschaft. Es gibt jedoch keine Belege, dass eine Göttin dieses Namens in vorchristlicher Zeit verehrt worden wäre. (de)
- Marzanna (in Polish), Morė (in Lithuanian), Marena (in Russian), Mara (in Ukrainian), Morana (in Czech, Slovene and Serbo-Croatian), Morena (in Slovak and Macedonian) or Mora (in Bulgarian) is a pagan Slavic goddess associated with seasonal rites based on the idea of death and rebirth of nature. She is an ancient goddess associated with winter's death, rebirth and dreams. In ancient Slavic rites, the death of the Goddess Marzanna at the end of winter becomes the rebirth of Spring of the Goddess Kostroma (Russian), Lada or Vesna representing the coming of Spring. Some medieval Christian sources such as the Czech 13th century Mater Verborum compare her to the Greek goddess Hecate, associating her with sorcery. 15th century Polish chronicler Jan Długosz likened her in his to Ceres, the Roman goddess of agriculture (together with another Slavic goddess Dziewanna). Lithuanian, Latvian and some Estonian sources, dated between the 13th and 14th century, note the worship of Morana, the mother of souls. The most contemporary historical theory supposes the settlement of Slavic people in and around the Baltic region, most probably spreading the worship of Morana and likely finding many similarities between the Baltic natives and their goddesses of death, rebirth and the afterlife. Some Norse ballads, their origin not yet verified, hint at the worship of Marzanna, noting the natural contrasts with the Norse beliefs in the afterlife. In modern times the rituals associated with Marzanna have lost their sacred character and are a pastime – an occasion to have fun and celebrate the beginning of spring. The tradition is usually celebrated around the spring equinox (March 21). Usually schoolchildren and young people participate in the celebrations alongside local folklore groups and other residents. A procession consisting of men, women and children carries handmade Marzanna (and often also Marzaniok dolls, the male counterpart to Marzanna) to the nearest river, lake or pond. The participants sing traditional songs and throw effigies of Marzanna into the water. Sometimes the effigies are first set on fire, or their clothes are torn. On the journey back to the village the focus falls on the copses, adorned with ribbons and blown egg shells. The procession, still singing, returns to the village. In some locations (e.g. in Brynica – a district of Miasteczko Śląskie), the beginning of spring is then celebrated with a feast. (en)
- Morana (Marzanna, Murava, Moréna Morena ou Marena), déesse slave de la Mort, associée à l'hiver et aux cauchemars. Le Bucher de Morena est un festival folklorique toujours présent en Slovaquie, en Pologne, en République tchèque et en Ukraine. (fr)
- Nella mitologia slava, Morana Marzanna (in polacco), Marena (in russo), Mara (in ucraino), Morana (in ceco, sloveno, croato e serbo), Morena (in slovacco e macedone) o Mora (in bulgaro), è la dea della morte, dell'inverno e dell'oscurità ma anche della successivia rinascita in primavera. Il suo nome deriva dalla radice indoeuropea mer che significa "morire", "collassare". Secondo la cosmogonia del Libro di Veles Morana abita gli inferi assieme a Černobog e Zmaj in quelle che sono le radici dell'Albero del Mondo. (it)
- Marena, Morana, Marzanna of Mara is een godin van de Slavische religie. Ze is de godin van de winter en de dood, maar ook van de wedergeboorte. Marena is de dochter van Peroen en Mokosj, en de tweelingzus van Jarilo. Haar naam is afkomstig van de Proto-Indo-Europese stam * mar-, die dood betekent. In traditionele ritussen symboliseert de dood van Marena het einde van de winter en het begin van de lente. De kroniekschrijver uit de 15e eeuw vergelijkt Marena met de Griekse godin Ceres. De verdrinking van Marena is een oud ritueel dat nog steeds wordt uitgevoerd in een aantal Slavische landen tijdens de lentenachtevening op 21 maart. Een handgemaakte pop van stro, gewikkeld in een doek en versierd met linten en kralen wordt gedragen door een stoet die langs alle huizen van een dorp loopt. 's Avonds wordt deze pop ontbrand en in een rivier geworpen. Er wordt verondersteld dat dit het einde van de winter vaststelt en goed geluk brengt voor de toekomstige oogst van dat jaar. Dit ritueel wordt meestal georganiseerd door scholen als een activiteit voor de kinderen die hun eigen Marenapoppen maken, of door folkloristische groepen die de traditie willen behouden. (nl)
- Марена (польск. Marzan(n)a, Śmiertka, словацк. Morena, Marmuriena, чеш. Morana, Smrtka, укр. Марена) — в западно- и в меньшей степени восточно-славянской традиции женский мифологический персонаж, связанный с сезонными обрядами умирания и воскресания природы. Имя Марены или Мары носит чучело, кукла или деревце в ритуалах проводов зимы и встречи весны. (ru)
- Marzanna, Marzana, Marena, Morana, Morena, Mora, Śmierć, Śmiercicha, Śmiertka – słowiańska bogini zimy i śmierci, a także odrodzenia. Imię bogini wywodzone jest z praindoeuropejskiego rdzenia *mar-, *mor-, oznaczającego śmierć. Słowacka forma teonimu Ma(r)muriena sugeruje ewentualne związki z Marsem (Marmorem, Mamersem, Mamuriusem Veturiusem). Śmierć Marzanny wraz z końcem zimy przeciwstawia ją symbolizującemu wiosnę Jaryle, który rodził się wraz z nadejściem wiosny. Marzanna, jako odpowiednik Cerery, została wraz z Dziewanną wspomniana przez Jana Długosza jako bogini polska. (pl)
- Morana (ryska: Марена, polska: Marzanna, Śmiertka, slovakiska: Morena, Marmuriena, tjeckiska: Morana, Smrtka) i väst- och öst-slavisk tradition är Morana en gudinna relaterad till säsongens ritualer av naturens fruktbarhet, födelse, död och uppståndelse. (sv)
- Мара́ (Марена, Морена, у західних слов'ян — Маржана, Марцана, пол. Marzan(n)a, Śmiertka, чеськ. Morana, Smrtka, болг. Морана, Марава, Мора) — жіночий персонаж слов'янської міфології, привид, злий дух, уособлення сезонних змін. Гіпотетично — богиня потойбіччя, ночі, сезонності, смерті та води. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Η Μοράνα, Μόρανα ή Μορένα είναι σλαβική θεότητα. Θεωρείται συχνά ως θεότητα της γεωργίας και της μαγείας. Σε κάποιες μεσαιωνικές χριστιανικές πηγές, συγκρίνεται με την Εκάτη, ενώ σε μεσαιωνικά τσεχικά κείμενα αποτελεί θεότητα του χειμώνα, αλλά και του θανάτου. Στη Σλοβακία, σε λαϊκές γιορτές επιζεί ακόμα το κάψιμο ομοιώματος της Μοράνα, ενώ ανάλογα έθιμα υπάρχουν στη λαογραφία της Πολωνίας. Οι γιορτές αυτές συμβολίζουν τον ερχομό της άνοιξης και την ήττα του χειμώνα. (el)
- Morana (Marzanna, Murava, Moréna Morena ou Marena), déesse slave de la Mort, associée à l'hiver et aux cauchemars. Le Bucher de Morena est un festival folklorique toujours présent en Slovaquie, en Pologne, en République tchèque et en Ukraine. (fr)
- Nella mitologia slava, Morana Marzanna (in polacco), Marena (in russo), Mara (in ucraino), Morana (in ceco, sloveno, croato e serbo), Morena (in slovacco e macedone) o Mora (in bulgaro), è la dea della morte, dell'inverno e dell'oscurità ma anche della successivia rinascita in primavera. Il suo nome deriva dalla radice indoeuropea mer che significa "morire", "collassare". Secondo la cosmogonia del Libro di Veles Morana abita gli inferi assieme a Černobog e Zmaj in quelle che sono le radici dell'Albero del Mondo. (it)
- Марена (польск. Marzan(n)a, Śmiertka, словацк. Morena, Marmuriena, чеш. Morana, Smrtka, укр. Марена) — в западно- и в меньшей степени восточно-славянской традиции женский мифологический персонаж, связанный с сезонными обрядами умирания и воскресания природы. Имя Марены или Мары носит чучело, кукла или деревце в ритуалах проводов зимы и встречи весны. (ru)
- Marzanna, Marzana, Marena, Morana, Morena, Mora, Śmierć, Śmiercicha, Śmiertka – słowiańska bogini zimy i śmierci, a także odrodzenia. Imię bogini wywodzone jest z praindoeuropejskiego rdzenia *mar-, *mor-, oznaczającego śmierć. Słowacka forma teonimu Ma(r)muriena sugeruje ewentualne związki z Marsem (Marmorem, Mamersem, Mamuriusem Veturiusem). Śmierć Marzanny wraz z końcem zimy przeciwstawia ją symbolizującemu wiosnę Jaryle, który rodził się wraz z nadejściem wiosny. Marzanna, jako odpowiednik Cerery, została wraz z Dziewanną wspomniana przez Jana Długosza jako bogini polska. (pl)
- Morana (ryska: Марена, polska: Marzanna, Śmiertka, slovakiska: Morena, Marmuriena, tjeckiska: Morana, Smrtka) i väst- och öst-slavisk tradition är Morana en gudinna relaterad till säsongens ritualer av naturens fruktbarhet, födelse, död och uppståndelse. (sv)
- Мара́ (Марена, Морена, у західних слов'ян — Маржана, Марцана, пол. Marzan(n)a, Śmiertka, чеськ. Morana, Smrtka, болг. Морана, Марава, Мора) — жіночий персонаж слов'янської міфології, привид, злий дух, уособлення сезонних змін. Гіпотетично — богиня потойбіччя, ночі, сезонності, смерті та води. (uk)
- Morana či Smrtka je figurína, často chápána jako zpodobnění smrti či zimy, která je upalována, topena či zakopávána při západoslovanských jarních lidových obřadech vynášení smrti a vítání jara. V pracích mytologů 19. století jako Karel Jaromír Erben, , nebo raný Jan Hanuš Máchal byla Morana chápána jako bohyně smrti. Dělo se tak na základě Václavem Hankou falšovaných glos ve staročeském slovníku Mater Verborum, kde je Morana ztotožňována s Hekaté a Proserpinou. Mimo akademické zdroje je Morana označována za bohyni nadále. (cs)
- Morena (auch Morana, Marena, Marzana, Marzanna oder Śmiertka) ist eine weibliche Gottheit der slawischen Mythologie, die Frühling und Fruchtbarkeit bringt, aber auch mit Winter, Nacht und Tod assoziiert wird. Ihre Tiergestalt ist der Kuckuck. In einigen Orten Ostmitteleuropas wird alljährlich eine in ein altes Kleid gekleidete Strohpuppe, die Morena, in einer Prozession umhergetragen und anschließend verbrannt oder ins Wasser geworfen. Dadurch soll der Winter ausgetrieben werden. Als Gegengewicht zu Morena gilt eine mit buntem bzw. lebendigem Material geschmückte Rute oder auch ein Bäumchen. (de)
- Morena, Marena, Mara o Marzanna es una figura femenina de la mitología eslava. La cultura popular la presenta como diosa de la muerte. Suele representarse como una anciana repugnante que personifica el invierno, oscuridad, esterilidad y la muerte. Se encuentra en oposición directa a su hermana , diosa de la vida, que se conecta con el verano, fertilidad, cosecha y abundancia. Esta personificación resalta la dualidad invierno – verano que en los pensamientos de los remotos pueblos eslavos dio lugar al surgimiento de diversos ritos paganos. Varios de ellos se conservan hasta hoy en día, aunque en una forma modificada y simbólica. A causa de esta simplificación el concepto de Morana dejó de representar algunas de las connotaciones originales. La imagen primitiva de la diosa eslava de la muert (es)
- Marzanna (in Polish), Morė (in Lithuanian), Marena (in Russian), Mara (in Ukrainian), Morana (in Czech, Slovene and Serbo-Croatian), Morena (in Slovak and Macedonian) or Mora (in Bulgarian) is a pagan Slavic goddess associated with seasonal rites based on the idea of death and rebirth of nature. She is an ancient goddess associated with winter's death, rebirth and dreams. In ancient Slavic rites, the death of the Goddess Marzanna at the end of winter becomes the rebirth of Spring of the Goddess Kostroma (Russian), Lada or Vesna representing the coming of Spring. (en)
- Marena, Morana, Marzanna of Mara is een godin van de Slavische religie. Ze is de godin van de winter en de dood, maar ook van de wedergeboorte. Marena is de dochter van Peroen en Mokosj, en de tweelingzus van Jarilo. Haar naam is afkomstig van de Proto-Indo-Europese stam * mar-, die dood betekent. In traditionele ritussen symboliseert de dood van Marena het einde van de winter en het begin van de lente. De kroniekschrijver uit de 15e eeuw vergelijkt Marena met de Griekse godin Ceres. (nl)
|
