| dbo:abstract
|
- István Tisza [ištván tisa], hrabě z Borosjenő a Szegedu (22. dubna 1861 Pešť – 31. října 1918 Budapešť) byl maďarský politik a státník, vůdce uherských liberálů, ministerský předseda Maďarska (Uherska) v letech 1903–05 a 1913–17. (cs)
- اشتفان تيسا (István Tisza؛ بست، 22 أبريل 1861 - بودابست، 31 أكتوبر 1918) سياسي مجري، رئيس الوزراء، وعضو . كان الحدثان الأكثر أهمية في حياته دخول النمسا والمجر في الحرب العالمية الأولى عندما كان رئيسا للوزراء للمرة الثانية، واغتياله خلال يوم 31 أكتوبر 1918. أيد تيسا الملكية المزدوجة للنمسا والمجر وكان ممثل موافقة الليبراليين والمحافظين آنذاك. (ar)
- Ο κόμης Ίστβαν Τίσα του και Σέγκεντ (ουγγρικά: gróf szegedi és borosjenői Tisza István), γεννημένος στις 22 Απριλίου 1861 στην και αποβιώσας στις 31 Οκτωβρίου 1918 στη Βουδαπέστη, διετέλεσε Πρωθυπουργός της από το 1903 έως το 1905 και από το 1913 έως το 1917. Μέλος της και κύριος ηγέτης του , καθώς και, στη συνέχεια, του , κόμμα το οποίο και αποτέλεσε διάδοχο του προηγούμενου με σημείο εκκίνησης το 1910, άσκησε ισχυρή επιρροή, όχι μόνον εντός της πολιτικής ζωής του βασιλείου της Βουδαπέστης, αλλά και, ευρύτερα, εντός της πολιτικής ζωής της Αυστροουγγαρίας, από το 1903 έως και τη δολοφονία του, κατά την τελευταία ημέρα του Οκτωβρίου του 1918, η οποία έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια περιόδου όπου οι πολιτικοί δεσμοί μεταξύ της και του Οίκου των Αψβούργων διεκόπησαν οριστικά. (el)
- István (Stephan) Graf Tisza von Borosjenő und Szeged [ˈiʃtvaːn ˈtisɒ] (ungarisch szegedi és borosjenői gróf Tisza István, * 22. April 1861 in Budapest; † 31. Oktober 1918 ebenda) war als Ministerpräsident Ungarns 1903 bis 1905 und 1913 bis 1917 ein führender Politiker Österreich-Ungarns und spielte eine wichtige Rolle in der Julikrise, die zum Ausbruch des Ersten Weltkrieges führte. (de)
- Grafo TISZA István (n. 8-an de aprilo 1861, Pest (urbo) – m. 31-an de oktobro 1918, Budapeŝto) estis ŝtatviro, unu el la plej elstaraj politikistoj dum la lastaj jardekoj de la Aŭstra-Hungara Monarĥio. Li estis dufoje ĉefministro de Hungario (1903–05; 1913–17), fervora apoganto kaj defendanto de la dualisma sistemo, instiganto de kunagado de grandbienuloj kaj grandkapituloj. Dum la unua mondmilito, li estis fidela apoganto de la alianco al Germanio. István Tisza estis filo de Kálmán Tisza, li heredis la grafan titolon per reĝa permeso en 1897 de la seninfana onklo Lajos Tisza. Li studis en Berlino, Heidelbergo kaj Budapeŝto, doktoriĝis pri ŝtatscienco, poste laboris sur bieno de la patro. Oni elektis lin en 1886 parlamenta reprezantanto de Vízakna. Li aliĝis al la reganta Liberala partio kaj iĝis ties reputacia ekonomipolitika fakulo. Post abdiko de lia patro en 1890, li havis pretan politikan programon kaj iĝis unu gvidanto de la partio. Li rekonis, ke la multflanka krizo de la dualisma ŝtato, la balkana politiko de la Monarĥio kaj forta armilizado de Francio kaj Rusio kondukas al milito, tiel li vidis grava la evoluigon de la ekonomio kaj armea forto. Socipolitike, li subpremis la socialdemokratan movadon, plibonigis cirkonstancojn de la kamparanoj kaj malriĉuloj. En dua duono de la 1890-aj jaroj, lia plej grava celo estis fortigo de parlamenta kaj rega situo de la Liberala partio. Tiun malebligis la daŭra obstaklo (obstrukco) de la opozicio, tiel li daŭre postulis rigorigon de la parlamenta agado. La subpremon de la obstrukcio ne apogis eĉ la propra partio. En aŭtuno de 1902, Hungario restis sen akceptita budĝeto, pro la akraj diskutoj, neinterkonsento pri evoluigo de la komuna armeo. Post abdiko de ĉefministro Kálmán Széll (14-an de junio 1903), Tisza ricevis eblon formi registaron, sed tio ne sukcesis. Post kiam la registaro de Khuen-Héderváry Károly travivis nur unu kaj duonmonaton, la imperiestro Franco Jozefo nomumis Tisza denove ĉefministro (3-an de novembro 1903). La plej grava problemo de lia registaro retsis la opozicia obstrukcio, sed li en novembro de 1904 sukcesis modifigi la regulojn de la parlamenta agado. La intern-politika krizo do ne ĉesis, sed fortiĝis la disfalo de la Liberala partio. Post kiam la opozicio detruis la meblaron de la parlamenta sideja ĉambro (13-an de decembro), la reĝo demisiigis la parlamenton (30-an de decembro). La liberala partio malsukcesis en la balotoj de 1905, kvankam Tisza gvidis kelkajn monatojn malplimultan registaron, la reĝo maldungis lin la 18-an de junio 1905. Tisza tiam malfondis la partion, retiriĝis al sia bieno kaj revenis nur tiam, kiam vidis krizon de la koalicio. Tiam li organizis el la iamaj fiduloj ka Nacian laborpartion, kiu venkis la balotojn en 1910. Post kiam la balkanaj militoj urĝigis la modernigon de la armeo, en 1912 Tisza iĝis prezidanto de la parlamento. La sekvan tagon post lia elektiĝo (23-an de majo 1912) okazis la plej granda protestmarŝo en Budapeŝto (sangruĝa ĵaŭdo), sed li malatentis tion kaj eĉ la sensukcesan atencon kaj trabatis modifigon de reguloj pri parlamenta agado. Tisza iĝis denova ĉefministro la 10-an de junio 1913. En centro de lia agado estis fortigo de la pormilita antaŭpreparo. Komence li kontraŭis la militdeklaron kontraŭ Serbio, ĉar li ne volis novajn slavajn amasojn en la Monarĥio kaj li opiniis, ke eblaj balkanaj partneroj de la Monarĥio estas tre malfortiĝantaj. Li ŝanĝis sian opinion je persistemo de la germana aremea gvidantaro kaj ekde tiam, li iĝis senkondiĉa apoganto de la milito. Kiam la nova imperiestro Karlo la 4-a provis enkondukis novajn balotajn regulojn, leĝojn – por eviti la revolucian redikaliĝon de la amasoj -, Tisza proteste abdikis (15-an de junio 1917). Ĉar lia nomo estis simbole alligita al la milito, tiel senesperaj soldatoj murdis lin en la unua tago de la kalistefa revolucio. Li estis membro de Hungara Scienca Akademio. (eo)
- El conde Esteban Tisza de Borosjenő (en húngaro, Tisza István; Pest, 22 de abril de 1861-Budapest, 31 de octubre de 1918) fue un político húngaro que ejerció el cargo de primer ministro de Hungría desde 1903 a 1905 y de 1913 a 1917, y desempeñó un importante papel en el intervalo tanto en la política húngara como a nivel estatal austrohúngaro. Fue el principal representante de la corriente política húngara favorable al acuerdo de 1867 con el emperador Francisco José a comienzos del siglo XX. (es)
- Count István Imre Lajos Pál Tisza de Borosjenő et Szeged (archaically anglicized Stephen Emery Louis Paul Tisza, in short Stephen Tisza; 22 April 1861 – 31 October 1918) was a Hungarian politician, prime minister, political scientist, international lawyer, macroeconomist, member of the Hungarian Academy of Sciences and champion duelist. The outbreak of World War One defined his second term as prime minister. He was assassinated by leftist revolutionaries on 31 October 1918 during the Aster Revolution, the day Hungary declared its independence, dissolving the Dual Monarchy or Austro-Hungarian Empire. Tisza was the most zealous adherent of the Dual Monarchy among the Hungarian political leaders and pleaded for consensus between liberals and conservatives. As a Member of Parliament since 1887, he came to fear a political impasse in the conflict between the unyielding temper of the Emperor and the revolutionary spirit of the extremists. Tisza stubbornly opposed on principle any governmental redistribution of agricultural land breaking up the large landed estates. He opposed extending suffrage to active duty soldiers; before 1918 only 10% of the Hungarian population could vote and hold public office. He supported industrial reforms to modernize Hungary, and opposed Anti-Semitism as economically counterproductive. Tisza was unpopular among ethnic Hungarian voters and therefore - similarly to his father Kálmán Tisza - he drew most of his votes from ethnic minorities during the parliamentary elections. In international relations, Tisza's role model was Otto von Bismarck. In domestic affairs, he followed the English historical school of economics and was heavily influenced by the social and political development of England, which he considered the best way forward for Hungary. (en)
- Le comte István Tisza de Borosjenő et Szeged (en hongrois : gróf szegedi és borosjenői Tisza István), né le 22 avril 1861 à Pest et mort le 31 octobre 1918 à Budapest, exerce les fonctions de Premier ministre de Hongrie de 1903 à 1905 et de 1913 à 1917. Membre de la noblesse hongroise et principal chef du Parti libéral, puis du Parti du travail, le parti qui lui succède à partir de 1910, il exerce une forte influence, non seulement sur la vie politique du royaume de Budapest, mais aussi sur la vie politique austro-hongroise à partir de 1903 et jusqu'à son assassinat le dernier jour du mois d'octobre 1918, survenu alors que les liens séculaires entre la Hongrie et les Habsbourg se brisent définitivement. (fr)
- István Tisza (Pest, 22 aprile 1861 – Budapest, 31 ottobre 1918) è stato un politico ungherese. (it)
- Graaf István (Stefan) Tisza de Borosjenő et Szeged (Boedapest, 22 april 1861 – aldaar, 31 oktober 1918) was een Hongaars politicus en premier. Tisza was de zoon van Kálmán Tisza en een sober levend en vroom calvinist. Hij werd de trouwe dienaar van het rooms-katholieke Habsburgse keizershuis. In 1886 werd Tisza voor de Liberale Partij in het het Huis van Afgevaardigden, het Hongaarse Lagerhuis, gekozen. (nl)
- ティサ・イシュトヴァーン伯爵（ハンガリー語: Szegedi és borosjenői gróf Tisza István、1861年4月22日 - 1918年10月31日）はハンガリーの貴族・政治家。2度にわたりオーストリア＝ハンガリー二重帝国のハンガリー王国首相を務め、特に再任時には第一次世界大戦開戦に立ち会った。ドイツ名はシュテファン（もしくはイシュトヴァーン）・ティサ（Stephan (István) Tisza Graf von Borosjenő und Szeged）。 (ja)
- István Tisza (ur. 22 kwietnia 1861 w Geszcie, zm. 31 października 1918 w Budapeszcie) – węgierski polityk, arystokrata, hrabia de Borosjenő et Szeged. , w latach 1903–1905 i 1913–1917 premier Węgier. (pl)
- Иштван Тиса, Стефан Тиса (венг. Tisza István; 22 апреля 1861 — 31 октября 1918) — венгерский государственный деятель, премьер-министр Королевства Венгрия (1903—1905, 1913—1917). (ru)
- István Tisza de Borosjenő et Szeged, född 22 april 1861 i Budapest, död 31 oktober 1918 (mördad), var en ungersk politiker, greve (1897), ministerpresident 1903-1905 och 1913-1917; son till Kálmán Tisza. (sv)
- István Imre Lajos Pál Tisza de Borosjenő et Szeged (Peste, 22 de abril de 1861 – Budapeste, 31 de outubro de 1918) foi um político húngaro, primeiro-ministro e membro da Academia Húngara de Ciências. Os dois eventos mais importantes de sua vida foram a entrada da Áustria-Hungria na Primeira Guerra Mundial, quando exercia o segundo mandato como primeiro-ministro, e a Revolução dos Crisântemos, que culminou com seu próprio assassinato. Tisza apoiou a monarquia dual da Áustria-Hungria e foi representante do então acordo liberal-conservador. Membro do Parlamento desde 1886, Tisza foi um dos maiores defensores do Compromisso austro-húngaro de 1867 e contrário a quaisquer reformas que permitissem o sufrágio universal (antes de 1918 apenas 10% da população húngara podia votar e ocupar cargos públicos). Em assuntos econômicos, Tisza foi um modernizador que incentivou e apoiou a industrialização. Também foi adversário do anti-semitismo, que ele via como algo comprometedor ao desenvolvimento econômico da Hungria. (pt)
- 波罗什耶努及塞杰德伯爵第萨·伊什特万（德語：István Tisza，匈牙利語：Tisza István，1861年4月22日－1918年10月31日）全名第萨·伊什特万·伊母莱·拉约什·帕尔 (匈牙利語：Tisza István Imre Lajos Pál)。奥匈帝国匈牙利首相、匈牙利科学院成员。伊什特万于1886年进入国会。1903年担任首相（1905年辞职）。1912年任国会下院主席。1913年重任首相。为七月危机的主要当事人之一。1917年再次辞职。后于1918年10月28至31日发生的匈牙利菊花革命中遇刺身亡。 第萨以俾斯麦为榜样，同时也崇尚英国经济体制。作为经济学家，他主张英式经济历史学派。作为律师及政治学家，伊什特万认为英格兰的社会、政治发展是“理想的发展模式” (zh)
- І́штван Ти́са (угор. Tisza István, *22 квітня 1861, Пешт — †31 жовтня 1918, Будапешт) — угорський політичний діяч, двічі прем'єр-міністр Угорського королівства (1903–1905, 1913–1917), граф. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- István Tisza [ištván tisa], hrabě z Borosjenő a Szegedu (22. dubna 1861 Pešť – 31. října 1918 Budapešť) byl maďarský politik a státník, vůdce uherských liberálů, ministerský předseda Maďarska (Uherska) v letech 1903–05 a 1913–17. (cs)
- اشتفان تيسا (István Tisza؛ بست، 22 أبريل 1861 - بودابست، 31 أكتوبر 1918) سياسي مجري، رئيس الوزراء، وعضو . كان الحدثان الأكثر أهمية في حياته دخول النمسا والمجر في الحرب العالمية الأولى عندما كان رئيسا للوزراء للمرة الثانية، واغتياله خلال يوم 31 أكتوبر 1918. أيد تيسا الملكية المزدوجة للنمسا والمجر وكان ممثل موافقة الليبراليين والمحافظين آنذاك. (ar)
- Ο κόμης Ίστβαν Τίσα του και Σέγκεντ (ουγγρικά: gróf szegedi és borosjenői Tisza István), γεννημένος στις 22 Απριλίου 1861 στην και αποβιώσας στις 31 Οκτωβρίου 1918 στη Βουδαπέστη, διετέλεσε Πρωθυπουργός της από το 1903 έως το 1905 και από το 1913 έως το 1917. Μέλος της και κύριος ηγέτης του , καθώς και, στη συνέχεια, του , κόμμα το οποίο και αποτέλεσε διάδοχο του προηγούμενου με σημείο εκκίνησης το 1910, άσκησε ισχυρή επιρροή, όχι μόνον εντός της πολιτικής ζωής του βασιλείου της Βουδαπέστης, αλλά και, ευρύτερα, εντός της πολιτικής ζωής της Αυστροουγγαρίας, από το 1903 έως και τη δολοφονία του, κατά την τελευταία ημέρα του Οκτωβρίου του 1918, η οποία έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια περιόδου όπου οι πολιτικοί δεσμοί μεταξύ της και του Οίκου των Αψβούργων διεκόπησαν οριστικά. (el)
- István (Stephan) Graf Tisza von Borosjenő und Szeged [ˈiʃtvaːn ˈtisɒ] (ungarisch szegedi és borosjenői gróf Tisza István, * 22. April 1861 in Budapest; † 31. Oktober 1918 ebenda) war als Ministerpräsident Ungarns 1903 bis 1905 und 1913 bis 1917 ein führender Politiker Österreich-Ungarns und spielte eine wichtige Rolle in der Julikrise, die zum Ausbruch des Ersten Weltkrieges führte. (de)
- El conde Esteban Tisza de Borosjenő (en húngaro, Tisza István; Pest, 22 de abril de 1861-Budapest, 31 de octubre de 1918) fue un político húngaro que ejerció el cargo de primer ministro de Hungría desde 1903 a 1905 y de 1913 a 1917, y desempeñó un importante papel en el intervalo tanto en la política húngara como a nivel estatal austrohúngaro. Fue el principal representante de la corriente política húngara favorable al acuerdo de 1867 con el emperador Francisco José a comienzos del siglo XX. (es)
- Le comte István Tisza de Borosjenő et Szeged (en hongrois : gróf szegedi és borosjenői Tisza István), né le 22 avril 1861 à Pest et mort le 31 octobre 1918 à Budapest, exerce les fonctions de Premier ministre de Hongrie de 1903 à 1905 et de 1913 à 1917. Membre de la noblesse hongroise et principal chef du Parti libéral, puis du Parti du travail, le parti qui lui succède à partir de 1910, il exerce une forte influence, non seulement sur la vie politique du royaume de Budapest, mais aussi sur la vie politique austro-hongroise à partir de 1903 et jusqu'à son assassinat le dernier jour du mois d'octobre 1918, survenu alors que les liens séculaires entre la Hongrie et les Habsbourg se brisent définitivement. (fr)
- István Tisza (Pest, 22 aprile 1861 – Budapest, 31 ottobre 1918) è stato un politico ungherese. (it)
- Graaf István (Stefan) Tisza de Borosjenő et Szeged (Boedapest, 22 april 1861 – aldaar, 31 oktober 1918) was een Hongaars politicus en premier. Tisza was de zoon van Kálmán Tisza en een sober levend en vroom calvinist. Hij werd de trouwe dienaar van het rooms-katholieke Habsburgse keizershuis. In 1886 werd Tisza voor de Liberale Partij in het het Huis van Afgevaardigden, het Hongaarse Lagerhuis, gekozen. (nl)
- ティサ・イシュトヴァーン伯爵（ハンガリー語: Szegedi és borosjenői gróf Tisza István、1861年4月22日 - 1918年10月31日）はハンガリーの貴族・政治家。2度にわたりオーストリア＝ハンガリー二重帝国のハンガリー王国首相を務め、特に再任時には第一次世界大戦開戦に立ち会った。ドイツ名はシュテファン（もしくはイシュトヴァーン）・ティサ（Stephan (István) Tisza Graf von Borosjenő und Szeged）。 (ja)
- István Tisza (ur. 22 kwietnia 1861 w Geszcie, zm. 31 października 1918 w Budapeszcie) – węgierski polityk, arystokrata, hrabia de Borosjenő et Szeged. , w latach 1903–1905 i 1913–1917 premier Węgier. (pl)
- Иштван Тиса, Стефан Тиса (венг. Tisza István; 22 апреля 1861 — 31 октября 1918) — венгерский государственный деятель, премьер-министр Королевства Венгрия (1903—1905, 1913—1917). (ru)
- István Tisza de Borosjenő et Szeged, född 22 april 1861 i Budapest, död 31 oktober 1918 (mördad), var en ungersk politiker, greve (1897), ministerpresident 1903-1905 och 1913-1917; son till Kálmán Tisza. (sv)
- 波罗什耶努及塞杰德伯爵第萨·伊什特万（德語：István Tisza，匈牙利語：Tisza István，1861年4月22日－1918年10月31日）全名第萨·伊什特万·伊母莱·拉约什·帕尔 (匈牙利語：Tisza István Imre Lajos Pál)。奥匈帝国匈牙利首相、匈牙利科学院成员。伊什特万于1886年进入国会。1903年担任首相（1905年辞职）。1912年任国会下院主席。1913年重任首相。为七月危机的主要当事人之一。1917年再次辞职。后于1918年10月28至31日发生的匈牙利菊花革命中遇刺身亡。 第萨以俾斯麦为榜样，同时也崇尚英国经济体制。作为经济学家，他主张英式经济历史学派。作为律师及政治学家，伊什特万认为英格兰的社会、政治发展是“理想的发展模式” (zh)
- І́штван Ти́са (угор. Tisza István, *22 квітня 1861, Пешт — †31 жовтня 1918, Будапешт) — угорський політичний діяч, двічі прем'єр-міністр Угорського королівства (1903–1905, 1913–1917), граф. (uk)
- Grafo TISZA István (n. 8-an de aprilo 1861, Pest (urbo) – m. 31-an de oktobro 1918, Budapeŝto) estis ŝtatviro, unu el la plej elstaraj politikistoj dum la lastaj jardekoj de la Aŭstra-Hungara Monarĥio. Li estis dufoje ĉefministro de Hungario (1903–05; 1913–17), fervora apoganto kaj defendanto de la dualisma sistemo, instiganto de kunagado de grandbienuloj kaj grandkapituloj. Dum la unua mondmilito, li estis fidela apoganto de la alianco al Germanio. (eo)
- Count István Imre Lajos Pál Tisza de Borosjenő et Szeged (archaically anglicized Stephen Emery Louis Paul Tisza, in short Stephen Tisza; 22 April 1861 – 31 October 1918) was a Hungarian politician, prime minister, political scientist, international lawyer, macroeconomist, member of the Hungarian Academy of Sciences and champion duelist. The outbreak of World War One defined his second term as prime minister. He was assassinated by leftist revolutionaries on 31 October 1918 during the Aster Revolution, the day Hungary declared its independence, dissolving the Dual Monarchy or Austro-Hungarian Empire. Tisza was the most zealous adherent of the Dual Monarchy among the Hungarian political leaders and pleaded for consensus between liberals and conservatives. (en)
- István Imre Lajos Pál Tisza de Borosjenő et Szeged (Peste, 22 de abril de 1861 – Budapeste, 31 de outubro de 1918) foi um político húngaro, primeiro-ministro e membro da Academia Húngara de Ciências. Os dois eventos mais importantes de sua vida foram a entrada da Áustria-Hungria na Primeira Guerra Mundial, quando exercia o segundo mandato como primeiro-ministro, e a Revolução dos Crisântemos, que culminou com seu próprio assassinato. Tisza apoiou a monarquia dual da Áustria-Hungria e foi representante do então acordo liberal-conservador. (pt)
|
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
