| dbo:abstract
|
- El vers hendecasíl·lab és un vers d'onze síl·labes. No és un vers comú en mètrica catalana, en la qual és molt més comú el vers decasíl·lab de deu síl·labes. Exemple de vers hendecasíl·lab: El vers d'onze síl·labes sí que és molt comú en castellà, anomenat endecasílabo, o en italià, anomenat endecasillabo. Cal tenir en compte, però, que rítmicament el recompte català de deu síl·labes correspon al recompte castellà d'onze síl·labes. Això passa perquè en mètrica catalana es compten les síl·labes fins a la darrera vocal tònica. En canvi, altres mètriques com la castellana o la italiana sumen una síl·laba a aquest recompte. Exemple de vers decasíl·lab: (ca)
- Der italienische Endecasillabo (Plural endecasillabi) und der spanische Endecasílabo (Plural endecasílabos) sind spezifische Formen eines (meist gereimten) Elfsilblers. In beiden Sprachen bedeutet der Begriff schlicht „Elfsilbler“. Er ist ein klassisches, zeitweise dominierendes Versmaß. In der silbenzählenden Metrik der italienischen und der spanischen Lyrik ist es dadurch bestimmt, dass eine obligatorische Betonung auf der 10. Silbe liegt und eine weitere Betonung auf der 4. oder der 6. Silbe. Man hat demnach als metrisches Schema der beiden Hauptformen x x x x́ x x x x x x́ x und x x x x x x́ x x x x́ x. Durch die Festlegung der Position weiterer Betonungen und obligatorischer Zäsuren ergeben sich zahlreiche Unterformen, die entsprechend der Bedeutung des Versmaßes in den beiden Literaturen jeweils eigene Bezeichnungen tragen.Die Formen treten im Allgemeinen nicht rein auf, vielmehr wird in aufeinanderfolgenden Versen die metrische Form variiert werden, was eine rhythmisch abwechslungsreiche Gestaltung der Versfolge ermöglicht. (de)
- Der Elfsilb(l)er ist in der Verslehre bei silbenzählendem Versprinzip ein Versmaß bzw. Vers mit elf Silben. Gelegentlich, vor allem im Kontext antiker Dichtung, wird auch die Bezeichnung Hendekasyllabus (altgriechisch ἑνδεκά hendeká „elf“ und συλλαβή syllabḗ „Zusammenfassung, Silbe“) verwendet. Man unterscheidet insbesondere:
* Alkäischer Hendekasyllabus
* Phaläkischer Hendekasyllabus
* Sapphischer Hendekasyllabus In der Dichtung moderner Sprachen ist vor allem der italienische Endecasillabo als klassisches Versmaß von Dantes Göttlicher Komödie und Petrarcas Sonetten und der spanische Endecasílabo als Sammelbezeichnung für rhythmische unterschiedliche Formen des Elfsilblers von Bedeutung. (de)
- El endecasílabo (del griego ἕνδεκα "once" y συλλαβαί "sílabas") es un verso de once sílabas de origen italiano que se adoptó en la poesía lírica española durante el primer tercio del siglo XVI, durante el Renacimiento, gracias al poeta toledano Garcilaso de la Vega, quien lo introdujo junto con su amigo Juan Boscán convencido en Granada por el embajador veneciano Andrea Navagiero de que introdujese la métrica italiana en la castellana, tal y como declara Boscán en la carta "A la duquesa de Soma" que precede al segundo libro de Obras de Boscán y algunas de Garcilaso (Barcelona, 1534): Porque estando un día en Granada con el Navagiero (...) me dijo por qué no probaba en lengua castellana sonetos y otras artes de trovas usadas por los buenos autores de Italia. La adaptación tuvo éxito y arrinconó, a causa de su ritmo más flexible, el uso del verso de doce sílabas, o dodecasílabo, que hasta ese momento dominaba la expresión en versos de arte mayor para los temas importantes y solemnes. Don Íñigo López de Mendoza, Marqués de Santillana, había intentado introducirlos ya en el siglo XV, pero su intento no había tenido éxito. (es)
- Hendekasilaboa hamaika silabako bertsoa da. Antzinarotik dator eta Katulok maiz erabiltzen zuen. Italierazko olerkigintzan askotan ageri da; adibidez, Jainkotiar Komedia hendekasilaboetan idatzita dago. (eu)
- In poetry, a hendecasyllable (sometimes hendecasyllabic) is a line of eleven syllables. The term may refer to several different poetic meters, the older of which are quantitative and used chiefly in classical (Ancient Greek and Latin) poetry, and the newer of which are syllabic or accentual-syllabic and used in medieval and modern poetry. (en)
- Un hendécasyllabe (du grec « hendeka », onze, et « sullabê », syllabe) ou endécasyllabe est — en général — un vers de onze syllabes. En poésie française, il est peu employé ; on l'utilisa au XIXe siècle pour combattre l'hégémonie de l'alexandrin. Par exemple, Rimbaud dans ses Vers nouveaux, comme Larme qui commence ainsi : Loin des oiseaux, des troupeaux, des villageoises,Je buvais, accroupi dans quelque bruyèreEntourée de tendres bois de noisetiers,Par un brouillard d'après-midi tiède et vert. L'hendécasyllabe est le vers cardinal de la poésie italienne (métriquement parlant, il équivaut au décasyllabe français). (fr)
- Endecasillabo (wł. jedenastozgłoskowiec) – najpopularniejsza forma wiersza włoskiego, jedenastozgłoskowiec wykazujący tendencję do jambicznego uporządkowania akcentowego. Format ten stanowi tworzywo klasycznych włoskich form stroficznych tercyny, sekstyny, oktawy i sonetu. Używali go poeci włoscy, jak Dante Alighieri, Francesco Petrarca, Ludovico Ariosto i Torquato Tasso. Per me si va ne la città dolente,per me si va ne l'etterno dolore,per me si va tra la perduta gente.Giustizia mosse il mio alto fattore:fecemi la divina podestate,la somma sapienza e 'l primo amore.Dinanzi a me non fuor cose createse non etterne, e io etterno duro.Lasciate ogne speranza, voi ch'intrate".(Dante, Boska komedia. Piekło, Pieśń III) W wierszu włoskim nie wszystkie samogłoski się czyta - sąsiadujące samogłoski traktuje się jako pojedynczą sylabę. (pl)
- 十一音節詩・詩句・詩行（じゅういちおんせつ-し・しく・しぎょう）は詩形だが、異なる2つのものがある。 1.
* Endecasillabo（イタリア語）/Hendecasyllable（英語） - ダンテ『神曲』などイタリア詩に多く使われる詩形。 2.
* Hendecasyllabi（ラテン語）/Hendecasyllabic（英語） - カトゥルスの使った韻律。 (ja)
- Nella metrica italiana, l'endecasillabo (dal greco antico ἑνδεκασύλλαβος, hendecasýllabos, «(verso) di undici sillabe») è il verso in cui l'ultimo accento, tonico e ritmico, cade obbligatoriamente sulla decima sillaba. È il metro principale e più utilizzato della poesia italiana: si trova in tutte le strofe e le strutture metriche più importanti, come la terza rima, o terzina dantesca, l'ottava, la ballata, la canzone, il sonetto. È sempre stato usato anche in sequenze di endecasillabi sciolti. Le sedi degli accenti sono varie. Tuttavia di norma gli endecasillabi presentano un accento fisso o sulla quarta o sulla sesta sede (qui evidenziate in arancione e in giallo). (it)
- Одиннадцатисложник — стих из 11 слогов, один из самых употребительных размеров европейской рифмованной силлабики. (ru)
- Jedenastozgłoskowiec – format wiersza sylabicznego, w którym w każdym wersie występuje jedenaście sylab. W poezji polskiej średniówka występuje w nim przeważnie po sylabie piątej, bardzo rzadko po czwartej lub szóstej. Jako format wiersza sylabotonicznego przeważnie w postaci bezśredniówkowej. Znane dzieła pisane jedenastozgłoskowcem:
* Jan Kochanowski – Szachy, Odprawa posłów greckich
* Piotr Kochanowski – przekład utworu Jerozolima wyzwolona Tassa
* Ignacy Krasicki – Monachomachia, Hymn do miłości Ojczyzny
* Juliusz Słowacki – Beniowski, Król-Duch, Balladyna
* Adam Mickiewicz – Grażyna
* Dante Alighieri – Boska komedia Jedenastozgłoskowiec stanowi w literaturze polskiej naturalne tworzywo form stroficznych pochodzenia włoskiego, jak tercyna, sekstyna, oktawa i sonet, pisanych po włosku miarą jedenastozgłoskową (endecasillabo), jakkolwiek w sonecie na pierwsze miejsce wysunął się w okresie romantyzmu trzynastozgłoskowiec. Jedenastozgłoskowiec występuje też w strofie safickiej. Z ludźmi pospołu i miasta i grodyNieuśmierzone zatopiły wody;Nie wysiedział się pasterz z bydłem wcaleNa żadnej skale.Jan Kochanowski, Pieśni. Księgi wtóre. Pieśń I Jedenastozgłoskowiec jest formalnym i funkcjonalnym odpowiednikiem angielskiego pentametru jambicznego, używanego przez Williama Szekspira i Johna Miltona. Można go odnaleźć w bardzo wielu tłumaczeniach z angielskiego. Wąż to piekielny, którego złośliwość,Karmiona zbrodnią i zemstą — uwiodłaMatkę ludzkości; który dla swej pychyStrącony z niebios z tłumem zbuntowanychSwoich aniołów. — Przez nich on zamierzałSam zasiąść w chwale ponad towarzysze,Ufny, że z Panem zrówna się Wszechmocnym,Gdy mu wytoczy bój; w zuchwałym celuPrzeciw tronowi i monarchii BogaJął się bezbożnych walk — i dumnie walczyłW próżnych zapasach. — Potęga WszechmocnaW przepaść go z jasnych strąciła eterówZ głuchym łomotem — precz — w głąb — ku bezdennejZagładzie — w otchłań, aby w diamentowychŻył tam łańcuchach i w ogniu piekielnym,Cierpiąc, że podniósł ramię przeciw Bogu. —John Milton, Raj utracony. Pieśń I, tłum. Antoni Lange O polskim jedenastozgłoskowcu pisało wielu wersologów, w tym Kazimierz Wóycicki, Karol Wiktor Zawodziński, Maria Dłuska, Maria Renata Mayenowa, Stanisław Furmanik, Lucylla Pszczołowska i Adam Kulawik. Przykładem zastosowania jedenastozgłoskowca w poezji polskiej mogą być utwory Sebastiana Grabowieckiego: Wyrwałeś duszę, aby nie zginęłaNazad rzuciwszy grzech, którym słynęłaPrzeto iż piekło nie umie cię sławićAni grób, prawdą twoją chce się bawić.Sebastian Grabowiecki, Setnik rymów duchownych Jedenastozgłoskowiec jest też od XIX wieku popularnym formatem w literaturze czeskiej. Różnica między polską a czeską realizacją tego rozmiaru polega na tym, że jedenastozgłoskowiec polski jest sylabiczny, a czeski sylabotoniczny (jambiczny). W polskim jedenastozgłoskowcu ustabilizowane są tylko dwa akcenty, na sylabie czwartej i dziesiątej, a w wierszu czeskim, przynajmniej teoretycznie, wszystkie - na parzystych sylabach wersu (sSsSsSsSsS). Jak přivítat mám slunce, krále světa,života kouzlo, dusi vsehomíra?V něm všecko dýše, trvá, žije, zkvétá,pln touhy mdlý zrak všady za ním zírá,bez něho zem by poušť jen byla sirá, —skal obrové i moře v tmavé tůni,člověk, jenž z prachu temě svoje vzpírá,vše v jeho záři bují a se sluní,však nad propastmi jak v den prvý ono trůní!Jaroslav Vrchlický, Stvoření světa Jambiczny jedenastozgłoskowiec (pięciostopowiec) jest wykorzystywany również w poezji słoweńskiej. Takim wierszem pisał swoje sonety France Prešeren.Jedenastozgłoskowiec (endecasillabo) jest podstawowym formatem wiersza w literaturze włoskiej. Jednak szczegółowe reguły kompozycji tego rodzaju wiersza są bardziej skomplikowane niż w przypadku sylabizmu polskiego. Jedenastozgłoskowcem ujętym w tercyny posługiwał się Dante: Per me si va ne la città dolente,per me si va ne l'etterno dolore,per me si va tra la perduta gente.Giustizia mosse il mio alto fattore;fecemi la divina podestate,la somma sapïenza e ’l primo amore.Dinanzi a me non fuor cose createse non etterne, e io etterna duro.Lasciate ogne speranza, voi ch’intrate.Dante Alighieri, Divina commedia. Inferno, Canto III (pl)
- Verso hendecassílabo (do grego: ἕνδεκα "onze" e συλλαβαί "sílabas") é uma forma de verso de arte maior, de onze sílabas métricas. Foi um ritmo especial, em voga no século XV, mas que ainda se encontra em Gil Vicente, que caiu em desuso com o triunfo do verso decassílabo de gosto italiano (chamado "endecasillabo" em italiano e "endecasílabo" na tradição espanhola que o recuperou!), usado por Luís de Camões e por Dante Alighieri. Apesar disso, esta forma verso aparece esporadicamente na literatura portuguesa até à actualidade. (pt)
|
| rdfs:comment
|
- Hendekasilaboa hamaika silabako bertsoa da. Antzinarotik dator eta Katulok maiz erabiltzen zuen. Italierazko olerkigintzan askotan ageri da; adibidez, Jainkotiar Komedia hendekasilaboetan idatzita dago. (eu)
- In poetry, a hendecasyllable (sometimes hendecasyllabic) is a line of eleven syllables. The term may refer to several different poetic meters, the older of which are quantitative and used chiefly in classical (Ancient Greek and Latin) poetry, and the newer of which are syllabic or accentual-syllabic and used in medieval and modern poetry. (en)
- 十一音節詩・詩句・詩行（じゅういちおんせつ-し・しく・しぎょう）は詩形だが、異なる2つのものがある。 1.
* Endecasillabo（イタリア語）/Hendecasyllable（英語） - ダンテ『神曲』などイタリア詩に多く使われる詩形。 2.
* Hendecasyllabi（ラテン語）/Hendecasyllabic（英語） - カトゥルスの使った韻律。 (ja)
- Nella metrica italiana, l'endecasillabo (dal greco antico ἑνδεκασύλλαβος, hendecasýllabos, «(verso) di undici sillabe») è il verso in cui l'ultimo accento, tonico e ritmico, cade obbligatoriamente sulla decima sillaba. È il metro principale e più utilizzato della poesia italiana: si trova in tutte le strofe e le strutture metriche più importanti, come la terza rima, o terzina dantesca, l'ottava, la ballata, la canzone, il sonetto. È sempre stato usato anche in sequenze di endecasillabi sciolti. Le sedi degli accenti sono varie. Tuttavia di norma gli endecasillabi presentano un accento fisso o sulla quarta o sulla sesta sede (qui evidenziate in arancione e in giallo). (it)
- Одиннадцатисложник — стих из 11 слогов, один из самых употребительных размеров европейской рифмованной силлабики. (ru)
- Verso hendecassílabo (do grego: ἕνδεκα "onze" e συλλαβαί "sílabas") é uma forma de verso de arte maior, de onze sílabas métricas. Foi um ritmo especial, em voga no século XV, mas que ainda se encontra em Gil Vicente, que caiu em desuso com o triunfo do verso decassílabo de gosto italiano (chamado "endecasillabo" em italiano e "endecasílabo" na tradição espanhola que o recuperou!), usado por Luís de Camões e por Dante Alighieri. Apesar disso, esta forma verso aparece esporadicamente na literatura portuguesa até à actualidade. (pt)
- El vers hendecasíl·lab és un vers d'onze síl·labes. No és un vers comú en mètrica catalana, en la qual és molt més comú el vers decasíl·lab de deu síl·labes. Exemple de vers hendecasíl·lab: El vers d'onze síl·labes sí que és molt comú en castellà, anomenat endecasílabo, o en italià, anomenat endecasillabo. Cal tenir en compte, però, que rítmicament el recompte català de deu síl·labes correspon al recompte castellà d'onze síl·labes. Això passa perquè en mètrica catalana es compten les síl·labes fins a la darrera vocal tònica. En canvi, altres mètriques com la castellana o la italiana sumen una síl·laba a aquest recompte. (ca)
- Der italienische Endecasillabo (Plural endecasillabi) und der spanische Endecasílabo (Plural endecasílabos) sind spezifische Formen eines (meist gereimten) Elfsilblers. In beiden Sprachen bedeutet der Begriff schlicht „Elfsilbler“. Er ist ein klassisches, zeitweise dominierendes Versmaß. In der silbenzählenden Metrik der italienischen und der spanischen Lyrik ist es dadurch bestimmt, dass eine obligatorische Betonung auf der 10. Silbe liegt und eine weitere Betonung auf der 4. oder der 6. Silbe. Man hat demnach als metrisches Schema der beiden Hauptformen x x x x́ x x x x x x́ x und (de)
- Der Elfsilb(l)er ist in der Verslehre bei silbenzählendem Versprinzip ein Versmaß bzw. Vers mit elf Silben. Gelegentlich, vor allem im Kontext antiker Dichtung, wird auch die Bezeichnung Hendekasyllabus (altgriechisch ἑνδεκά hendeká „elf“ und συλλαβή syllabḗ „Zusammenfassung, Silbe“) verwendet. Man unterscheidet insbesondere:
* Alkäischer Hendekasyllabus
* Phaläkischer Hendekasyllabus
* Sapphischer Hendekasyllabus (de)
- El endecasílabo (del griego ἕνδεκα "once" y συλλαβαί "sílabas") es un verso de once sílabas de origen italiano que se adoptó en la poesía lírica española durante el primer tercio del siglo XVI, durante el Renacimiento, gracias al poeta toledano Garcilaso de la Vega, quien lo introdujo junto con su amigo Juan Boscán convencido en Granada por el embajador veneciano Andrea Navagiero de que introdujese la métrica italiana en la castellana, tal y como declara Boscán en la carta "A la duquesa de Soma" que precede al segundo libro de Obras de Boscán y algunas de Garcilaso (Barcelona, 1534): (es)
- Un hendécasyllabe (du grec « hendeka », onze, et « sullabê », syllabe) ou endécasyllabe est — en général — un vers de onze syllabes. En poésie française, il est peu employé ; on l'utilisa au XIXe siècle pour combattre l'hégémonie de l'alexandrin. Par exemple, Rimbaud dans ses Vers nouveaux, comme Larme qui commence ainsi : Loin des oiseaux, des troupeaux, des villageoises,Je buvais, accroupi dans quelque bruyèreEntourée de tendres bois de noisetiers,Par un brouillard d'après-midi tiède et vert. (fr)
- Endecasillabo (wł. jedenastozgłoskowiec) – najpopularniejsza forma wiersza włoskiego, jedenastozgłoskowiec wykazujący tendencję do jambicznego uporządkowania akcentowego. Format ten stanowi tworzywo klasycznych włoskich form stroficznych tercyny, sekstyny, oktawy i sonetu. Używali go poeci włoscy, jak Dante Alighieri, Francesco Petrarca, Ludovico Ariosto i Torquato Tasso. W wierszu włoskim nie wszystkie samogłoski się czyta - sąsiadujące samogłoski traktuje się jako pojedynczą sylabę. (pl)
- Jedenastozgłoskowiec – format wiersza sylabicznego, w którym w każdym wersie występuje jedenaście sylab. W poezji polskiej średniówka występuje w nim przeważnie po sylabie piątej, bardzo rzadko po czwartej lub szóstej. Jako format wiersza sylabotonicznego przeważnie w postaci bezśredniówkowej. Znane dzieła pisane jedenastozgłoskowcem: Z ludźmi pospołu i miasta i grodyNieuśmierzone zatopiły wody;Nie wysiedział się pasterz z bydłem wcaleNa żadnej skale.Jan Kochanowski, Pieśni. Księgi wtóre. Pieśń I (pl)
|
