| dbo:abstract
|
- Sylabotónický verš (také slabičně-přízvučný verš, tónosylabický verš apod., někdy nepřesně přízvučný verš, kteréžto označení se ale užívá i pro tónický verš) je verš, u něhož záleží na počtu slabik ve verši a uspořádání přízvučných a nepřízvučných slabik ve verši (slabiky ve verši se člení do tzv. stop). Naopak sylabotónický verš nepracuje s délkou samohlásek. Sylabotónický verš často užívá rým a také aliteraci, ne nutně však vždy, občas se užívá i cézuru. Sylabotónický verš je standardním veršem klasické české poezie, dále je užíván v anglické literatuře, německé literatuře a obecně mnoha světových literaturách. V různých jazycích je kladen různý důraz buď na jeho sylabickou složku, tj. počet slabik (čeština) nebo složku tónickou, střídání přízvuků (ruština, němčina). Například stará ruská literatura užívala tónický verš, s volným počtem slabik, novodobá ruské poezie pak přešla k sylabotónickému verši, kde je sice počet slabik normován ale může být porušen bez větší ztráty libozvučnosti. Naopak stará česká lidová poezie používala sylabický verš (jako polština), a tak v češtině bývá ideální metrické schéma relativně často porušováno, protože výrazným nositelem verše stále zůstává harmonizace počtu slabik a skupin hlásek. Oproti tomu němčina rýmy prakticky nevyužívá a nutně tak musí klást větší důraz na přízvuk, podobně jako ruština. V klasické anglické poezii jsou obě složky sylabotónického verše přibližně stejně významně. (cs)
- Accentual-syllabic verse is an extension of accentual verse which fixes both the number of stresses and syllables within a line or stanza. Accentual-syllabic verse is highly regular and therefore easily scannable. Usually, either one metrical foot, or a specific pattern of metrical feet, is used throughout the entire poem; thus one can speak about a poem being in, for example, iambic pentameter. Poets naturally vary the rhythm of their lines, using devices such as inversion, elision, masculine and feminine endings, the caesura, using secondary stress, the addition of extra-metrical syllables, or the omission of syllables, the substitution of one foot for another. Accentual-syllabic verse dominated literary poetry in English from Chaucer's day until the 19th century, when the freer approach to meter championed by poets such as Samuel Taylor Coleridge and Ralph Waldo Emerson and the radically experimental verse of Gerard Manley Hopkins and Walt Whitman began to challenge its dominance. In the early 20th century, accentual-syllabic verse was largely supplanted by free verse in literary poetry through the efforts of Modernists such as Ezra Pound and Amy Lowell. Nonetheless, some poets, such as Robert Frost, W. H. Auden, Keith Douglas, Robert Lowell, Philip Larkin, Howard Nemerov, James Merrill, Derek Walcott, Geoffrey Hill, Seamus Heaney and Derek Mahon continued to work (though not exclusively) in accentual-syllabic meters throughout the century. Though it has not regained its position of dominance within literary English poetry, accentual-syllabic verse remains viable and popular in the 21st century, as evidenced by the success of such poets as Richard Wilbur and the various New Formalists. Moreover, although free verse dominates published literary poetry, rhymed verse—accentual-syllabic or accentual—has never ceased to predominate in the lyrics of both popular and folk music. (en)
- Das akzentuierende oder auch silbenwägende Versprinzip ist in der Metrik ein Versprinzip, das die strukturellen Regelmäßigkeiten des Metrums aufgrund des Akzents bestimmt, also durch den regelmäßigen Wechsel von betonten und unbetonten Silben. Es ist das in der deutschen Dichtung der Neuzeit bestimmende Versprinzip. Grundlage ist dabei der (natürliche) Wortakzent, wobei dieser und der durch das Metrum bestimmte Versakzent im Prinzip übereinstimmen sollen. Seit dem Barock wird allerdings eine aus Abweichungen und Gegenläufigkeiten zwischen natürlichem und metrischem Akzent sich ergebende Spannung als wünschenswert betrachtet und macht in der europäischen Lyrik der Neuzeit ein wesentliches Moment des ästhetischen Reizes eines Gedichts. Eine allzu genaue Übereinstimmung zwischen natürlichem Akzent und Metrum wirkt leiernd und langweilig. Wie Heinrich Heine in einem Brief an Immermann schreibt, ist es nicht wünschenswert, „daß die Wörter und die Versfüße immer zusammenklappen, welches bei vierfüßigen Trochäen immer unerträglich ist, nämlich wenn nicht just das Metrum sich selbst parodieren soll“. Mit „Zusammenklappen“ meint Heine hier insbesondere, dass jedes Wort einem Versfuß entspricht („Backe, backe Kuchen …“). Diese Sichtweise herrschte aber nicht seit jeher. Bis zur Zeit von Opitz wurde vor allem in Kirchenlied und Meistersang die metrische Betonung der natürlichen Betonung übergeordnet, was zu häufigen Tonbeugungen führte. Opitz forderte nun, dass metrischer Akzent (Versfall) und natürlicher Akzent (Sprachfall) übereinstimmen sollten und Abweichungen als Regelverstoß gelten sollten. Diese Forderung wurde schließlich aufgeweicht und gewisse Diskrepanzen und Spannungen als schwebende Betonung zu einem der wichtigsten lyrischen Mittel. Andere Versprinzipien sind das quantitierende Prinzip und das silbenzählende Prinzip. (de)
- Wiersz sylabotoniczny - rodzaj wiersza realizujący zasady regularnego systemu wersyfikacyjnego zwanego sylabotonizmem. Podstawową cechą wiersza sylabotonicznego, w odróżnieniu od sylabicznego, jest stabilizacja akcentów na określonych sylabach wersu, różnych w zależności od przyjętego wzorca. Trzeba jednak zaznaczyć, że w polskim sylabotonizmie występuje stabilizacja akcentu w średniówce i klauzuli, przez co polski wiersz sylabiczny można uważać za częściowo sylabotoniczny. Najbardziej naturalne dla prozodii języka polskiego są wzorce trocheiczny i amfibrachiczny. Są one zasadniczo zgodne z podziałem na wyrazy (tok dierezowy). Schematy daktyliczny, jambiczny i anapestyczny są niezgodne z podziałem na wyrazy (tok cezurowy). Wzorzec peoniczny III w czystej postaci jest niezwykle rzadki.Nieregularny wiersz sylabotoniczny to sposób wierszowania, w którym obowiązuje realizacja określonego metrum, ale nie jest zachowana ta sama liczba sylab w wersie. Dla przykładu poniżej podane są schematy dwóch zwrotek, pisanych odpowiednio wierszem sylabotonicznym (konkretnie jambicznym) regularnym (równostopowym) i nieregularnym (nierównostopowym). Regularny wiersz sylabotoniczny: sSsSsSsS (czterostopowiec jambiczny akatalektyczny)sSsSsSsSs (czterostopowiec jambiczny hiperkatalektyczny)sSsSsSsS (czterostopowiec jambiczny akatalektyczny)sSsSsSsSs (czterostopowiec jambiczny hiperkatalektyczny) Nieregularny wiersz sylabotoniczny: sSsSsS (trójstopowiec jambiczny akatalektyczny)sSsSsSsSsSs (pięciostopowiec jambiczny hiperkatalektyczny)sSsSsSsS (czterostopowiec jambiczny akatalektyczny)sSsSsSsSsSsSsSs (siedmiostopowiec jambiczny hiperkatalektyczny) (pl)
- Силла́бо-тони́ческое стихосложе́ние (от греческого «συλλαβή» — «слог» и «τόνος» — «ударение») — способ организации стихотворения, при котором ударные и безударные слоги чередуются в определённом порядке, неизменном для всех строк стихотворения. Например: Науки юношей питают,Отраду старым подают,В счастливой жизни украшают,В несчастный случай берегут;М. В. Ломоносов Ода на день восшествия на престол Елизаветы Петровны (1747) (ru)
- Сила́бо-тоні́чне віршува́ння (грец. syllábe — склад і tonos — наголос) — система віршування, в основу якої покладено принцип вирівнювання наголошених та ненаголошених складів, їх чергування, кількість та місце розташування ритмічних акцентів у віршовому рядку. В українській поезії силабо-тонічне віршування з'явилося у XIX ст., витіснивши силабічну систему та співіснуючи з національним коломийковим розміром, широко використовуваним Т. Шевченком. Однак перші спроби переходу на силабо-тоніку спостерігаються уже в творчості І. Некрашевича у другій половині 18 ст., але тільки в поемі І. Котляревського «Енеїда» чотиристопний ямб зазвучав природно, відкриваючи перспективу для силабо-тонічного віршування в українській поезії. Складається воно з двоскладової (хорей — з наголосом на першому складі; ямб — на другому складі) та трискладової стоп (дактиль — з наголосом на першому складі, амфібрахій — на другому, анапест — на третьому складі); відповідно так називаються і віршові розміри. Характерна риса силабо-тонічного вірша — ритмоінтонаційна інерція завдяки схемі розподілу наголошених та ненаголошених складів, що дає можливість відповідно систематизувати ритмічний рух поетичного мовлення. Велике значення для ритмічного урізноманітнення такого вірша має також наявність пірихіїв або поява надсхемних наголосів. Силабо-тонічне віршування у сьогоденній українській поезії співіснує поряд із тонічним (акцентний вірш, паузник та інші). (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Силла́бо-тони́ческое стихосложе́ние (от греческого «συλλαβή» — «слог» и «τόνος» — «ударение») — способ организации стихотворения, при котором ударные и безударные слоги чередуются в определённом порядке, неизменном для всех строк стихотворения. Например: Науки юношей питают,Отраду старым подают,В счастливой жизни украшают,В несчастный случай берегут;М. В. Ломоносов Ода на день восшествия на престол Елизаветы Петровны (1747) (ru)
- Sylabotónický verš (také slabičně-přízvučný verš, tónosylabický verš apod., někdy nepřesně přízvučný verš, kteréžto označení se ale užívá i pro tónický verš) je verš, u něhož záleží na počtu slabik ve verši a uspořádání přízvučných a nepřízvučných slabik ve verši (slabiky ve verši se člení do tzv. stop). Naopak sylabotónický verš nepracuje s délkou samohlásek. Sylabotónický verš často užívá rým a také aliteraci, ne nutně však vždy, občas se užívá i cézuru. (cs)
- Accentual-syllabic verse is an extension of accentual verse which fixes both the number of stresses and syllables within a line or stanza. Accentual-syllabic verse is highly regular and therefore easily scannable. Usually, either one metrical foot, or a specific pattern of metrical feet, is used throughout the entire poem; thus one can speak about a poem being in, for example, iambic pentameter. Poets naturally vary the rhythm of their lines, using devices such as inversion, elision, masculine and feminine endings, the caesura, using secondary stress, the addition of extra-metrical syllables, or the omission of syllables, the substitution of one foot for another. (en)
- Das akzentuierende oder auch silbenwägende Versprinzip ist in der Metrik ein Versprinzip, das die strukturellen Regelmäßigkeiten des Metrums aufgrund des Akzents bestimmt, also durch den regelmäßigen Wechsel von betonten und unbetonten Silben. Es ist das in der deutschen Dichtung der Neuzeit bestimmende Versprinzip. Andere Versprinzipien sind das quantitierende Prinzip und das silbenzählende Prinzip. (de)
- Wiersz sylabotoniczny - rodzaj wiersza realizujący zasady regularnego systemu wersyfikacyjnego zwanego sylabotonizmem. Podstawową cechą wiersza sylabotonicznego, w odróżnieniu od sylabicznego, jest stabilizacja akcentów na określonych sylabach wersu, różnych w zależności od przyjętego wzorca. Trzeba jednak zaznaczyć, że w polskim sylabotonizmie występuje stabilizacja akcentu w średniówce i klauzuli, przez co polski wiersz sylabiczny można uważać za częściowo sylabotoniczny. Regularny wiersz sylabotoniczny: Nieregularny wiersz sylabotoniczny: (pl)
- Сила́бо-тоні́чне віршува́ння (грец. syllábe — склад і tonos — наголос) — система віршування, в основу якої покладено принцип вирівнювання наголошених та ненаголошених складів, їх чергування, кількість та місце розташування ритмічних акцентів у віршовому рядку. Силабо-тонічне віршування у сьогоденній українській поезії співіснує поряд із тонічним (акцентний вірш, паузник та інші). (uk)
|
