| dbo:abstract
|
- يبدأ الأدب الأرميني (بالأرمنية: Հայ գրականություն) في السنة 400 بعد الميلاد مع اختراع الأبجدية من قبل ميسروب ماشدوتس. (ar)
- La literatura armènia és la literatura feta en armeni. (ca)
- Armenian literature begins around AD 400 with the invention of the Armenian alphabet by Mesrop Mashtots. (en)
- La armena literaturo komenciĝis en Armenio ĉirkaŭ la jaro 400 a.K. La plimulto de la literaturaĵoj estis kreataj ĉirkaŭ Moseo de Ĥoreno, en la 5-a jarcento. Kun la paso de la jaroj, la elementoj de la origina armena literaturo ŝanĝis kiaj la historioj kaj mitoj kiuj estis tre gravaj tra la generacioj. Dum la 19-a jarcento, la verkisto Mikael Nalbandian agadis por la kreado de literatura armena identeco. La poemo de Nalbandian “kanto de la itala knabino” eble estis la inspiro por la nacia armena himno, Mer Hayrenik. En la 12-a kaj 13-a jarcentoj rimarkeblas renaskiĝon de la armena literaturo kiu estas konsiderata kiel la arĝenta epoko de la literaturo en Armenio kies ĉefaj temoj estas religio kaj historio. Dum tiu epoko elstaras Nerses la 4-a Schnorhali (1102-1172), poligrafo, aŭtoro de religiaj poemoj, prievangeliaj komentoj kaj historio de la armenoj. De la 13-a jarcento ekiĝas lirika popola poezio, plena de sensuala mistikismo, kun eksterlandaj influoj, ĉefe de la trobadoroj. La pleja reprezentanto de tiu epoko estos (1712-1795), nomata Sajat Noja; menciendas, pro la verkaĵo pri profana amorado, al Nahapet Kuchak. Oni supozas ke en tiu epoko naskiĝis la populara epopeo de Davido de Sasuno, kiu konserviĝis kiel pervoĉa tradicio ĝis 1873 . La politikaj okazintaĵoj je la fino de la 14-a jarcento okazigas literaturan dekadencon kiu daŭras ĉirkaŭ 4 jarcentojn, sed la historia literatura tradicio ne interrompiĝas. La renaskiĝo de la literaturo kaj de la klasika lingvo ŝuldiĝas al la agado de Meĥitaro (1676-1749), aŭtoro de klasika gramatiko, kaj de lia kongregacio (meĥitaranoj), kiu establiĝis en Venecio; ĝi havis humanistan influon, ĉefe en la literatura aspekto; al ili oni ŝuldas gravan vortaron kaj la presadon de originalaj kaj klasikaj verkaĵoj. Aldonendas grava faktoro por la literatura disvolvado: disvastigado de la preso kaj pliiĝo de lernejoj en Armenio dum la 19-a jarcento. Ekde tiu dato la literaturo en Armenio sekulariĝas kaj spertas proceson de alproksimiĝo al la okcidenta literaturo. En la orienta flanko, Armenio trovas inspiron en Rusio, dume la okcidenta trovas ĝin en Francio. En la moderna literaturo videblas unua ŝtupo kie regas tradiciismo kaj patriotismo sekvataj poste de realismo. Inter la ĉefaj aŭtoroj menciindas Ĥaĉatur Abovjan (1805-1848), kiun oni konsideras kiel la patro de la armena literaturo, aŭtoro de patriotismaj verkaĵoj; inter la poetoj el realisma skolo troviĝas (1884-1915). En la rakonta ĝenro elstaras (1842-1891), dramaturgo el popola stilo; la literatura kritikanto Ĉobanian, kaj la plej fama romanverkisto , (1835-1888), nomata Rafi. Ankaŭ menciidas la plej elstara dramaturgo, (1825-1912), kiu bildigas la armenan socion loĝanta en Tbiliso (Kartvelio). Inter la elstaruloj dum la soveta Armenio troviĝas Avetik Isahakjan (1875-1957). (eo)
- Armenische Literatur ist christlich-orientalische Literatur, die – wie ihre Sprache – nie ausstarb, und somit ein nationales wie historisches Bindeglied von hoher Identifikationskraft bildete. Sie ist die geistliche wie weltliche Nationalliteratur des armenischen Volkes. Ihre Anfänge reichen in das Jahr 405 n. Chr. zurück, das mit der Erfindung des armenischen Alphabets verbunden wird. Traditionelle armenische Literatur ist nationale Literatur, entstanden aus der Heimatverbundenheit der Armenier, die Dichtungen zum Ruhm ihres Landes in der Geschichte und in den Chroniken schufen. Ferner bilden Übersetzungen einen wichtigen Teil der klassischen armenischen Literatur. (de)
- Literatura en armenio es la literatura realizada en idioma armenio. (es)
- La littérature arménienne proprement dite se développe parallèlement à la poésie de l'Arménie, pays et culture. Les deux sont très liées, et leur histoire connaît plusieurs âges d'or et plusieurs courants littéraires : l'historiographie du Ve siècle, la poésie du Xe au XIVe siècle, et la « révolution littéraire arménienne » du XIXe siècle. Cet article retrace le fil de l'histoire de la littérature arménienne, et de ce qu'elle est actuellement. La langue arménienne est utilisée par environ 3 000 000 d'Arméniens en Arménie et près de 6 000 000 dans la diaspora. D'autres langues (russe, anglais, français, kurmandji, etc.) peuvent être utilisées dans les deux situations. (fr)
- La letteratura armena è la letteratura scritta nelle quattro lingue armene letterarie: ovvero l'armeno classico o Grabar; il medio armeno del Regno armeno di Cilicia; il moderno dialetto letterario armeno occidentale, lingua della diaspora armena, delle comunità del Vicino Oriente e di quanto è rimasto di quelle della Turchia; ed il corrispettivo armeno orientale, lingua ufficiale della Repubblica di Armenia e della Repubblica de facto del Nagorno Karabakh, e lingua delle comunità dell'Iran. Versi del vescovo Mesrop Mashtots, creatore dell'alfabeto armeno, da un manoscritto del 1722 custodito presso la Biblioteca del Congresso di Washington, USA. (it)
- Literatura ormiańska powstała de facto po 406 r., gdy ormiański mnich Mesrop Masztoc opracował odrębny alfabet, zwany dziś alfabetem ormiańskim, bazujący na greckiej minuskule. (pl)
- Армянская литература — художественная литература, созданная на армянском языке. Армянская литература посвящена национальной тематике, со временем в ней сложились собственные традиции стиля, образности и формы. До формирования армянской письменности развивалась богатая устная литература, отрывки которой были записаны ещё в V—VIII веках. В середине V века, после создания национального алфавита в 405—406 годы, были написаны первые оригинальные памятники армянской литературы. В ранний период своего развития армянская литература стала многожанровой, а V столетие считается ее «золотым веком». Большое значение для литературной жизни имело восстановление армянского государства (царство Багратидов) в 885 году. После его падения в 1045 году начало формироваться армянское государство в Киликии, которое стало новым центром развития словесности. С XII века литература, помимо классического армянского, создавалась и на среднеармянском литературном языке. С Высокого Средневековья литература развивалась также в диаспоре. XVII—XVIII века — время нового подъема всех жанров литературного творчества. (ru)
- Вірменська література — сукупність художньої літератури, створеної вірменською мовою; одна з найдавніших літератур світу. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- يبدأ الأدب الأرميني (بالأرمنية: Հայ գրականություն) في السنة 400 بعد الميلاد مع اختراع الأبجدية من قبل ميسروب ماشدوتس. (ar)
- La literatura armènia és la literatura feta en armeni. (ca)
- Armenian literature begins around AD 400 with the invention of the Armenian alphabet by Mesrop Mashtots. (en)
- Armenische Literatur ist christlich-orientalische Literatur, die – wie ihre Sprache – nie ausstarb, und somit ein nationales wie historisches Bindeglied von hoher Identifikationskraft bildete. Sie ist die geistliche wie weltliche Nationalliteratur des armenischen Volkes. Ihre Anfänge reichen in das Jahr 405 n. Chr. zurück, das mit der Erfindung des armenischen Alphabets verbunden wird. Traditionelle armenische Literatur ist nationale Literatur, entstanden aus der Heimatverbundenheit der Armenier, die Dichtungen zum Ruhm ihres Landes in der Geschichte und in den Chroniken schufen. Ferner bilden Übersetzungen einen wichtigen Teil der klassischen armenischen Literatur. (de)
- Literatura en armenio es la literatura realizada en idioma armenio. (es)
- Literatura ormiańska powstała de facto po 406 r., gdy ormiański mnich Mesrop Masztoc opracował odrębny alfabet, zwany dziś alfabetem ormiańskim, bazujący na greckiej minuskule. (pl)
- Вірменська література — сукупність художньої літератури, створеної вірменською мовою; одна з найдавніших літератур світу. (uk)
- La armena literaturo komenciĝis en Armenio ĉirkaŭ la jaro 400 a.K. La plimulto de la literaturaĵoj estis kreataj ĉirkaŭ Moseo de Ĥoreno, en la 5-a jarcento. Kun la paso de la jaroj, la elementoj de la origina armena literaturo ŝanĝis kiaj la historioj kaj mitoj kiuj estis tre gravaj tra la generacioj. Dum la 19-a jarcento, la verkisto Mikael Nalbandian agadis por la kreado de literatura armena identeco. La poemo de Nalbandian “kanto de la itala knabino” eble estis la inspiro por la nacia armena himno, Mer Hayrenik. (eo)
- La littérature arménienne proprement dite se développe parallèlement à la poésie de l'Arménie, pays et culture. Les deux sont très liées, et leur histoire connaît plusieurs âges d'or et plusieurs courants littéraires : l'historiographie du Ve siècle, la poésie du Xe au XIVe siècle, et la « révolution littéraire arménienne » du XIXe siècle. Cet article retrace le fil de l'histoire de la littérature arménienne, et de ce qu'elle est actuellement. (fr)
- La letteratura armena è la letteratura scritta nelle quattro lingue armene letterarie: ovvero l'armeno classico o Grabar; il medio armeno del Regno armeno di Cilicia; il moderno dialetto letterario armeno occidentale, lingua della diaspora armena, delle comunità del Vicino Oriente e di quanto è rimasto di quelle della Turchia; ed il corrispettivo armeno orientale, lingua ufficiale della Repubblica di Armenia e della Repubblica de facto del Nagorno Karabakh, e lingua delle comunità dell'Iran. (it)
- Армянская литература — художественная литература, созданная на армянском языке. Армянская литература посвящена национальной тематике, со временем в ней сложились собственные традиции стиля, образности и формы. До формирования армянской письменности развивалась богатая устная литература, отрывки которой были записаны ещё в V—VIII веках. В середине V века, после создания национального алфавита в 405—406 годы, были написаны первые оригинальные памятники армянской литературы. В ранний период своего развития армянская литература стала многожанровой, а V столетие считается ее «золотым веком». (ru)
|
