| dbo:abstract
|
- في الفلسفة الروحية الشاملة (Panpsychism) مذهب فلسفي يقول أن الوعي أو العقل أو الروح هي خاصية أساسية عامة في كل الأشياء، وأنها كانت الخاصية الأولية الابتدائية والتي منها اشتقت منها باقي الخصائص. تعد مدرسة الروحية الشاملة واحدة من أقدم النظريات الفلسفية، والتي نسبت إلى عدة فلاسفة قدماء من أمثال طاليس وأفلاطون، بالإضافة إلى سبينوزا ولايبنتس. كما عرفت في الفلسفات الشرقية الهندية على شكل فيدانتا وماهايانا. كانت الروحية الشاملة أساس المحاججة في فلسفة العقل أثناء القرن التاسع عشر، ولكنها تراجعت خلال العقود الوسطى من القرن العشرين مع صعود الوضعية المنطقية. (ar)
- Ve filosofii mysli zastává panpsychismus názor, že mysl nebo aspekt mysli je fundamentální a všudypřítomná vlastnost reality. Panpsychismus je také popsán jako teorie, která říká, že mysl je fundamentální vlastnost světa, která existuje napříč vesmírem. Je to jedna z nejstarších filozofických teorií, a je připisována různým filozofům, mezi nimi Thales, Platón, Spinoza, Leibniz, William James, Alfred North Whitehead, Bertrand Russell a Galen Strawson. V 19. století byl panpsychismus výchozí filozofií mysli Západního myšlení, avšak se vzestupem logického positivismu se dočkal ústupu. Nový zájem o obtížný problém vědomí oživil zájem o panpsychismus. (cs)
- Στην φιλοσοφία, παμψυχισμός ονομάζεται η άποψη ότι η συνείδηση, μυαλό ή ψυχή είναι παγκόσμιο και αρχέγονο χαρακτηριστικό όλων των πραγμάτων. Οι παμψυχιστές θεωρούν τους εαυτούς τους μυαλά σε έναν κόσμο μυαλών. Ο παμψυχισμός είναι μια από παλιότερες φιλοσοφικές θεωρίες, ενώ έχει αποδοθεί σε φιλοσόφους όπως οι Θαλής, Παρμενίδης, Πλάτωνας, Αβερρόης, Σπινόζα, Λάιμπνιτς και Γουίλιαμ Τζέιμς. Ο παμψυχισμός επίσης απαντάται σε αρχαίες φιλοσοφίες όπως ο Στωικισμός, ο Ταοϊσμός, , και Μαχαγιάνα. Κατά το 19ου αιώνα ο παμψυχισμός ήταν η στάνταρτ θεωρία στη φιλοσοφία του νου, αλλά γνώρισε ύφεση κατά τα μέσα του 20ου αιώνα με την άνοδο του λογικού θετικισμού. Το πρόσφατο ενδιαφέρον για το έχει αναβιώσει και το ενδιαφέρον για τον παμψυχισμό. (el)
- Panpsychismus (von altgriech. πᾶν pan „alles“ und ψυχή psyche „Seele“) ist eine metaphysische Theorie, der zufolge alle existenten (und nicht auf anderes reduzierbaren) Objekte seelische Eigenschaften besitzen. Der Panpsychismus bietet einen Lösungsvorschlag für das sogenannte „Leib-Seele-Problem“, das sich mit dem Verhältnis von Materie und Geist beschäftigt. Panpsychisten gehen davon aus, dass sich im Laufe der Evolution eine zunehmende Entwicklung geistiger oder mentaler Eigenschaften ereignet hat. Man kann sich nun fragen, ob und wie Geist aus der Materie hervorgehen kann. Dualisten behaupten, dass der Geist nicht aus der Materie hervorgehen kann und prinzipiell von anderer Art ist als die Materie. Materialisten hingegen behaupten, dass mentale oder geistige Eigenschaften nichts anderes sind als komplexe Anordnungen von rein materiellen Dingen. Panpsychisten verneinen die dualistische Trennung von Geist und Materie. Sie verneinen aber auch die These, dass geistige oder mentale Eigenschaften aus rein materiellen Dingen plötzlich und unvermittelt hervorgehen können. Für Panpsychisten ist die Entwicklung des Geistigen und Mentalen nur dann erklärbar, wenn Vorstufen des Geistigen oder Mentalen schon in die Grundstruktur der materiellen Welt integriert sind. Solche Vorstufen mentaler Eigenschaften werden oft „proto-mentale“ Eigenschaften genannt. Der zeitgenössische Panpsychismus behauptet daher nicht, dass Atome oder Bakterien zum Beispiel Schmerzen oder ähnliche Bewusstseinszustände erleben können. Moderne Panpsychisten nehmen daher auch nicht an, dass alle Dinge eine Seele haben. (de)
- En filosofía de la mente, el panpsiquismo o pampsiquismo es la opinión de que la mente o un aspecto similar a la mente es una característica fundamental y ubicua de la realidad. También se describe como una teoría de que "la mente es una característica fundamental del mundo que existe en todo el universo". Es una de las teorías filosóficas más antiguas, y ha sido atribuida a filósofos como Hermes, Tales, Platón, Spinoza, Leibniz, William James, Alfred North Whitehead, Bertrand Russell y . En el siglo XIX, el panpsiquismo era la filosofía de la mente por defecto en el pensamiento occidental, pero experimentó un declive a mediados del siglo XX con el surgimiento del positivismo lógico. El interés reciente en el Problema difícil de la consciencia ha reavivado el interés por el panpsiquismo. (es)
- In the philosophy of mind, panpsychism (/pænˈsaɪkɪzəm/) is the view that the mind or a mindlike aspect is a fundamental and ubiquitous feature of reality. It is also described as a theory that "the mind is a fundamental feature of the world which exists throughout the universe." It is one of the oldest philosophical theories, and has been ascribed to philosophers including Thales, Plato, Spinoza, Leibniz, William James, Alfred North Whitehead, Bertrand Russell, and Galen Strawson. In the 19th century, panpsychism was the default philosophy of mind in Western thought, but it saw a decline in the mid-20th century with the rise of logical positivism. Recent interest in the hard problem of consciousness and developments in the fields of neuroscience, psychology, and quantum physics have revived interest in panpsychism in the 21st century. (en)
- Panpsikisme adalah pandangan bahwa semua materi memiliki aspek mental, atau, sebaliknya, semua benda memiliki pusat kesatuan pengalaman atau sudut pandang. , sebagaimana yang didukung oleh Alfred North Whitehead, merupakan variasi kurang berani, yang kredit semua entitas dengan kesadaran tetapi tidak dengan kognisi, dan karena itu tidak harus dengan pikiran yang lengkap. Panprotoexperientialism merupakan variasi lebih hati-hati masih, yang kredit semua entitas dengan sifat non-fisik yang merupakan prekursor untuk kesadaran fenomenal (atau kesadaran fenomenal dalam laten, bentuk yang belum berkembang) tetapi tidak dengan kognisi itu sendiri, atau dengan kesadaran. The "panpsychism" istilah ini berasal dari kata panci dalam bahasa Yunani, yang berarti "seluruh" atau "di mana-mana", dan jiwa, yang berarti "jiwa " sebagai pusat pemersatu dari kehidupan mental kita manusia dan makhluk hidup lainnya. Penggunaan jiwa adalah karena itu menjadi sinonim dengan jiwa, istilah biasanya diambil untuk memiliki beberapa jenis kualitas supernatural; istilah umum lebih sekarang ditemukan dalam literatur meliputi pikiran, sifat-sifat mental, aspek mental, dan pengalaman. (in)
- Le panpsychisme est une conception philosophique selon laquelle l'esprit est une propriété ou un aspect fondamental du monde qui s'y présente partout. L'esprit se déploierait ainsi dans toute l'étendue de l'Univers. On trouve la première occurrence du terme « panpsychisme » au XVIe siècle dans les écrits du philosophe italien Francesco Patrizi. Le mot est forgé à partir des termes grecs « pan » (partout) et « psychê » (esprit, âme). Aujourd'hui, le panpsychisme désigne plus spécifiquement l'attribution d'une forme de conscience (primitive ou élaborée) à toute entité fondamentale ou organisée. (fr)
- Il panpsichismo o pampsichismo (dal Greco pan, "tutto"; psychē, "anima") è un concetto appartenente all'ambito filosofico, secondo il quale tutti gli esseri, viventi e non viventi, posseggono delle capacità psichiche, come ad esempio la capacità di pensare in modo cosciente. Hanno inserito concetti panpsichici nelle loro dottrine Talete, Platone, Telesio, Campanella, Giordano Bruno, Patrizi, Leibniz, Maupertuis. (it)
- 汎心論（はんしんろん、英: Panpsychism）とは、心の哲学において心や心のような側面が現実の基本的かつ遍在的な特徴であるという見解である。「心は、宇宙全体に存在する世界の基本的な特徴である」という理論とも表現される。汎心論は最も古い哲学理論の一つであり、タレス、プラトン、スピノザ、ライプニッツ、ウィリアム・ジェイムズ、アルフレッド・ノース・ホワイトヘッド、バートランド・ラッセル、ガレン・ストローソンなどの哲学者が提唱している。 (ja)
- Panpsychisme is een metafysisch begrip en een filosofische leer. Het woord komt uit het Grieks: 'pan'= alles, geheel en 'psychè'= ziel, geest; het is een synoniem van 'al-bezielings-leer'. Panpsychisme gaat ervan uit dat ofwel alle materie bezield is, ofwel, in ruimere zin, dat de kosmos als organisme bezield is. Hiermee wordt niet bedoeld dat alle materie levend is of bewustzijn bezit, maar eerder dat de samenstellende delen van de materie of wat het vormgeeft een soort bewustzijn heeft. Het panpsychisme kent aldus niet alleen aan mens en dier, maar ook aan planten en aan alles in de anorganische natuur een vorm van bewustzijn toe. Dus ook materie zou volgens het panpsychisme van psychische aard zijn, met als conclusie de identificatie van psychè met substantie. Als wijsgerig stelsel leunt het panpsychisme aan tegen het spiritualisme van bijvoorbeeld Berkeley en Leibniz en zelfs tegen het Idealisme. Ook kan men het zien als Monisme of eenheidsleer zoals het pantheïsme van Spinoza, het van Plato en de Stoa - die beiden het bestaan van een Wereldziel poneerden - en het panlogisme van Hegel. Henri Bergson beargumenteerde volgens Milic Capek ook een vorm van panpsychisme op basis van de onderstelling dat materie, hoe klein 'haar' massa of energie ook is, duur moet hebben. Dit is een voorbeeld van panpsychisme binnen de procesfilosofie. Gustav Theodor Fechner (Duits filosoof, 1801-1887) zou de grondlegger zijn van het panpsychisme, dat Gerard Heymans (Nederlands filosoof, 1857-1930) als psychisch monist verder uitgebouwd heeft. (nl)
- Panpsychizm – doktryna czasoprzestrzennej rzeczywistości, która głosi, że każda rzecz ma swój umysłowy czy wewnętrzno-psychiczny aspekt. Niewielu z panpsychistów podpisałoby się pod tezą, iż wszystko obdarzone jest umysłem, łącznie z kijami i kamieniami, znacznie częściej powiadają oni, że rzeczom właściwe są różne stopnie wewnętrznych, subiektywnych, czy quasi-świadomościowych aspektów, w pewnych przypadkach podobnych do naszej świadomości. W pełni rozwiniętymi umysłami dysponowałyby jedynie obiekty o złożoności zbliżonej do złożoności człowieka. Jednak nie jest łatwo precyzyjnie określić, w jakim stopniu wszystkim rzeczom czasoprzestrzennym mają przysługiwać takie subiektywne, umysłowe aspekty. W większości przypadków stanowisko to jest głoszone przez tych, którzy kwestionują możliwość, aby to co umysłowe, miałoby być powodowane czy budowane z czynników wyzbytych jakichkolwiek jakości umysłowych. W myśli zachodniej ostatnich stuleci idee panpsychizmu wyrażali między innymi: Baruch Spinoza, Gottfried Leibniz, Arthur Schopenhauer, William James, Alfred North Whitehead i Carl Jung. (pl)
- Na filosofia, pampsiquismo (FO 1943: pan-psiquismo) ou, em algumas formas correntes, mas fora do Novo Acordo Ortográfico, panpsiquismo, é a visão de que a mente ou um aspecto semelhante à mente é uma característica fundamental e onipresente da realidade. Ele assumiu uma ampla variedade de formas. Os proponentes acadêmicos contemporâneos sustentam que a senciência ou a experiência subjetiva é onipresente, embora distanciam essas qualidades dos complexos atributos mentais humanos; atribuem uma forma primitiva de mentalidade a entidades no nível fundamental da física, mas não a atribuem à maioria dos agregados, como rochas ou edifícios. Por outro lado, alguns teóricos históricos imputaram atributos como vida ou espírito a todas as entidades. O panpsiquismo é uma das teorias filosóficas mais antigas, e tem sido atribuída aos filósofos incluindo Tales, Platão, Spinoza, Leibniz, William James, Alfred North Whitehead, e . Durante o século XIX, o panpsiquismo era a teoria padrão da filosofia da mente, mas viu um declínio durante os anos intermediários do século XX, com o surgimento do positivismo lógico. O interesse recente no problema difícil da consciência reavivou o interesse no panpsiquismo. (pt)
- Panpsykism är en lära som hävdar att allt är besjälat.Panpsykismen hävdar att allt i universum besitter en psykisk natur analog till människans, och att all materia innehåller en aspekt eller komponent av medvetande. Den anförs ofta som lösning på det så kallade kropp-själ-problemet, eller dess modernare formulering det svåra problemet. En av dess främsta försvarare inom modern medvetandefilosofi är Thomas Nagel. (sv)
- Панпсихизм (от др.-греч. παν- — всё- и ψυχή — душа) — представление о всеобщей одушевлённости природы. К формам панпсихизма относятся анимистические представления первобытных культур, гилозоизм в древнегреческой философии, а также учения о душе и психической реальности как подлинной сущности мира. Черты панпсихизма есть в учениях ряда немецких философов Нового времени: в концепции монады Г. В. Лейбница, в философских идеях Ф. В. Й. Шеллинга, А. Шопенгауэра, Г. Т. Фехнера, В. Вундта, Э. Гартмана, а также у К. Г. Юнга; в русской философии — у лейбницеанцев А. А. Козлова, Л. М. Лопатина, Н. О. Лосского и др. и у К. Э. Циолковского (монизм Вселенной). Среди современных известных философов сторонниками панпсихизма являются Дэвид Чалмерс, Кристоф Кох и . Панпсихизм наряду с нейтральным монизмом завоевал определённое доверие у части современных философов и учёных, специализирующихся на исследованиях сознания, поскольку он предлагает натуралистический подход к решению древних философских проблем, отвергая картезианский дуализм, христианскую теологию и механистическое мировоззрение, а также обещая решить актуальные социальные и экологические проблемы. (ru)
- 泛心论又稱萬物精神論，是心灵哲学中的一個概念，是指包括無生命物質在內的萬物都具有意識以及心灵屬性（記憶、感知、慾望）。不過高等動物的意識、心靈較植物更清楚、更明顯，植物這方面較無機物更清楚。這個概念可以視為泛靈論在哲學領域的翻版。蘇格拉底、萊布尼茨、古斯塔夫·费希纳等人都是泛心論的支持者。20世纪中叶，随着逻辑实证主义的兴起，泛心论的觀點不斷受到質疑和挑戰。 (zh)
- Панпсихізм — у філософії розуму — це погляд, згідно з яким розум або його подібний аспект є фундаментальною та всюдисущою рисою реальності. Також описується як теорія про те, що «розум є фундаментальною рисою світу, який існує в усьому Всесвіті». Це одна з найдавніших філософських теорій; її приписують філософам, зокрема Фалесу, Платону, Спінозі, Лейбніцу, Вільяму Джеймсу, Альфред Норт Уайтхеду, Бертрану Расселу і Ґалену Стросону. У 19 столітті панпсихізм був загальноприйнятою філософією розуму в західній думці, але в середині 20 століття він зазнав занепаду з підйомом логічного позитивізму. Недавній інтерес до важкої проблеми свідомості та розробки в галузях нейронауки, психології та квантової фізики відродили інтерес до панпсихізму в 21 столітті. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- في الفلسفة الروحية الشاملة (Panpsychism) مذهب فلسفي يقول أن الوعي أو العقل أو الروح هي خاصية أساسية عامة في كل الأشياء، وأنها كانت الخاصية الأولية الابتدائية والتي منها اشتقت منها باقي الخصائص. تعد مدرسة الروحية الشاملة واحدة من أقدم النظريات الفلسفية، والتي نسبت إلى عدة فلاسفة قدماء من أمثال طاليس وأفلاطون، بالإضافة إلى سبينوزا ولايبنتس. كما عرفت في الفلسفات الشرقية الهندية على شكل فيدانتا وماهايانا. كانت الروحية الشاملة أساس المحاججة في فلسفة العقل أثناء القرن التاسع عشر، ولكنها تراجعت خلال العقود الوسطى من القرن العشرين مع صعود الوضعية المنطقية. (ar)
- Ve filosofii mysli zastává panpsychismus názor, že mysl nebo aspekt mysli je fundamentální a všudypřítomná vlastnost reality. Panpsychismus je také popsán jako teorie, která říká, že mysl je fundamentální vlastnost světa, která existuje napříč vesmírem. Je to jedna z nejstarších filozofických teorií, a je připisována různým filozofům, mezi nimi Thales, Platón, Spinoza, Leibniz, William James, Alfred North Whitehead, Bertrand Russell a Galen Strawson. V 19. století byl panpsychismus výchozí filozofií mysli Západního myšlení, avšak se vzestupem logického positivismu se dočkal ústupu. Nový zájem o obtížný problém vědomí oživil zájem o panpsychismus. (cs)
- Le panpsychisme est une conception philosophique selon laquelle l'esprit est une propriété ou un aspect fondamental du monde qui s'y présente partout. L'esprit se déploierait ainsi dans toute l'étendue de l'Univers. On trouve la première occurrence du terme « panpsychisme » au XVIe siècle dans les écrits du philosophe italien Francesco Patrizi. Le mot est forgé à partir des termes grecs « pan » (partout) et « psychê » (esprit, âme). Aujourd'hui, le panpsychisme désigne plus spécifiquement l'attribution d'une forme de conscience (primitive ou élaborée) à toute entité fondamentale ou organisée. (fr)
- Il panpsichismo o pampsichismo (dal Greco pan, "tutto"; psychē, "anima") è un concetto appartenente all'ambito filosofico, secondo il quale tutti gli esseri, viventi e non viventi, posseggono delle capacità psichiche, come ad esempio la capacità di pensare in modo cosciente. Hanno inserito concetti panpsichici nelle loro dottrine Talete, Platone, Telesio, Campanella, Giordano Bruno, Patrizi, Leibniz, Maupertuis. (it)
- 汎心論（はんしんろん、英: Panpsychism）とは、心の哲学において心や心のような側面が現実の基本的かつ遍在的な特徴であるという見解である。「心は、宇宙全体に存在する世界の基本的な特徴である」という理論とも表現される。汎心論は最も古い哲学理論の一つであり、タレス、プラトン、スピノザ、ライプニッツ、ウィリアム・ジェイムズ、アルフレッド・ノース・ホワイトヘッド、バートランド・ラッセル、ガレン・ストローソンなどの哲学者が提唱している。 (ja)
- Panpsykism är en lära som hävdar att allt är besjälat.Panpsykismen hävdar att allt i universum besitter en psykisk natur analog till människans, och att all materia innehåller en aspekt eller komponent av medvetande. Den anförs ofta som lösning på det så kallade kropp-själ-problemet, eller dess modernare formulering det svåra problemet. En av dess främsta försvarare inom modern medvetandefilosofi är Thomas Nagel. (sv)
- 泛心论又稱萬物精神論，是心灵哲学中的一個概念，是指包括無生命物質在內的萬物都具有意識以及心灵屬性（記憶、感知、慾望）。不過高等動物的意識、心靈較植物更清楚、更明顯，植物這方面較無機物更清楚。這個概念可以視為泛靈論在哲學領域的翻版。蘇格拉底、萊布尼茨、古斯塔夫·费希纳等人都是泛心論的支持者。20世纪中叶，随着逻辑实证主义的兴起，泛心论的觀點不斷受到質疑和挑戰。 (zh)
- Панпсихізм — у філософії розуму — це погляд, згідно з яким розум або його подібний аспект є фундаментальною та всюдисущою рисою реальності. Також описується як теорія про те, що «розум є фундаментальною рисою світу, який існує в усьому Всесвіті». Це одна з найдавніших філософських теорій; її приписують філософам, зокрема Фалесу, Платону, Спінозі, Лейбніцу, Вільяму Джеймсу, Альфред Норт Уайтхеду, Бертрану Расселу і Ґалену Стросону. У 19 столітті панпсихізм був загальноприйнятою філософією розуму в західній думці, але в середині 20 століття він зазнав занепаду з підйомом логічного позитивізму. Недавній інтерес до важкої проблеми свідомості та розробки в галузях нейронауки, психології та квантової фізики відродили інтерес до панпсихізму в 21 столітті. (uk)
- Panpsychismus (von altgriech. πᾶν pan „alles“ und ψυχή psyche „Seele“) ist eine metaphysische Theorie, der zufolge alle existenten (und nicht auf anderes reduzierbaren) Objekte seelische Eigenschaften besitzen. (de)
- Στην φιλοσοφία, παμψυχισμός ονομάζεται η άποψη ότι η συνείδηση, μυαλό ή ψυχή είναι παγκόσμιο και αρχέγονο χαρακτηριστικό όλων των πραγμάτων. Οι παμψυχιστές θεωρούν τους εαυτούς τους μυαλά σε έναν κόσμο μυαλών. (el)
- En filosofía de la mente, el panpsiquismo o pampsiquismo es la opinión de que la mente o un aspecto similar a la mente es una característica fundamental y ubicua de la realidad. También se describe como una teoría de que "la mente es una característica fundamental del mundo que existe en todo el universo". Es una de las teorías filosóficas más antiguas, y ha sido atribuida a filósofos como Hermes, Tales, Platón, Spinoza, Leibniz, William James, Alfred North Whitehead, Bertrand Russell y . En el siglo XIX, el panpsiquismo era la filosofía de la mente por defecto en el pensamiento occidental, pero experimentó un declive a mediados del siglo XX con el surgimiento del positivismo lógico. El interés reciente en el Problema difícil de la consciencia ha reavivado el interés por el panpsiqui (es)
- In the philosophy of mind, panpsychism (/pænˈsaɪkɪzəm/) is the view that the mind or a mindlike aspect is a fundamental and ubiquitous feature of reality. It is also described as a theory that "the mind is a fundamental feature of the world which exists throughout the universe." It is one of the oldest philosophical theories, and has been ascribed to philosophers including Thales, Plato, Spinoza, Leibniz, William James, Alfred North Whitehead, Bertrand Russell, and Galen Strawson. In the 19th century, panpsychism was the default philosophy of mind in Western thought, but it saw a decline in the mid-20th century with the rise of logical positivism. Recent interest in the hard problem of consciousness and developments in the fields of neuroscience, psychology, and quantum physics have revive (en)
- Panpsikisme adalah pandangan bahwa semua materi memiliki aspek mental, atau, sebaliknya, semua benda memiliki pusat kesatuan pengalaman atau sudut pandang. , sebagaimana yang didukung oleh Alfred North Whitehead, merupakan variasi kurang berani, yang kredit semua entitas dengan kesadaran tetapi tidak dengan kognisi, dan karena itu tidak harus dengan pikiran yang lengkap. (in)
- Panpsychisme is een metafysisch begrip en een filosofische leer. Het woord komt uit het Grieks: 'pan'= alles, geheel en 'psychè'= ziel, geest; het is een synoniem van 'al-bezielings-leer'. Panpsychisme gaat ervan uit dat ofwel alle materie bezield is, ofwel, in ruimere zin, dat de kosmos als organisme bezield is. Hiermee wordt niet bedoeld dat alle materie levend is of bewustzijn bezit, maar eerder dat de samenstellende delen van de materie of wat het vormgeeft een soort bewustzijn heeft. Het panpsychisme kent aldus niet alleen aan mens en dier, maar ook aan planten en aan alles in de anorganische natuur een vorm van bewustzijn toe. Dus ook materie zou volgens het panpsychisme van psychische aard zijn, met als conclusie de identificatie van psychè met substantie. (nl)
- Panpsychizm – doktryna czasoprzestrzennej rzeczywistości, która głosi, że każda rzecz ma swój umysłowy czy wewnętrzno-psychiczny aspekt. Niewielu z panpsychistów podpisałoby się pod tezą, iż wszystko obdarzone jest umysłem, łącznie z kijami i kamieniami, znacznie częściej powiadają oni, że rzeczom właściwe są różne stopnie wewnętrznych, subiektywnych, czy quasi-świadomościowych aspektów, w pewnych przypadkach podobnych do naszej świadomości. W pełni rozwiniętymi umysłami dysponowałyby jedynie obiekty o złożoności zbliżonej do złożoności człowieka. Jednak nie jest łatwo precyzyjnie określić, w jakim stopniu wszystkim rzeczom czasoprzestrzennym mają przysługiwać takie subiektywne, umysłowe aspekty. W większości przypadków stanowisko to jest głoszone przez tych, którzy kwestionują możliwość, (pl)
- Na filosofia, pampsiquismo (FO 1943: pan-psiquismo) ou, em algumas formas correntes, mas fora do Novo Acordo Ortográfico, panpsiquismo, é a visão de que a mente ou um aspecto semelhante à mente é uma característica fundamental e onipresente da realidade. Ele assumiu uma ampla variedade de formas. Os proponentes acadêmicos contemporâneos sustentam que a senciência ou a experiência subjetiva é onipresente, embora distanciam essas qualidades dos complexos atributos mentais humanos; atribuem uma forma primitiva de mentalidade a entidades no nível fundamental da física, mas não a atribuem à maioria dos agregados, como rochas ou edifícios. Por outro lado, alguns teóricos históricos imputaram atributos como vida ou espírito a todas as entidades. (pt)
- Панпсихизм (от др.-греч. παν- — всё- и ψυχή — душа) — представление о всеобщей одушевлённости природы. К формам панпсихизма относятся анимистические представления первобытных культур, гилозоизм в древнегреческой философии, а также учения о душе и психической реальности как подлинной сущности мира. Черты панпсихизма есть в учениях ряда немецких философов Нового времени: в концепции монады Г. В. Лейбница, в философских идеях Ф. В. Й. Шеллинга, А. Шопенгауэра, Г. Т. Фехнера, В. Вундта, Э. Гартмана, а также у К. Г. Юнга; в русской философии — у лейбницеанцев А. А. Козлова, Л. М. Лопатина, Н. О. Лосского и др. и у К. Э. Циолковского (монизм Вселенной). (ru)
|
