| dbo:abstract
|
- En filosofia, el terme noètica es refereix a tot el que té a veure amb el pensament, especialment, l'objectiu i intel·ligible. S'usa, habitualment, en relació amb Aristòtil, la noètica seria la seva doctrina de la intel·ligència (de l'intel·lecte, de l'enteniment). La paraula prové del verb grec noew (infinitiu, noein, el substantiu seria nous), que significa "veure discernint", d'on es deriva "pensar". Entre els filòsofs grecs, era freqüent utilitzar el verb amb un significat proper a "intuir", en el sentit de veure intel·ligible o veure pensant: allò objecte de noein és aprehès directament i infal·liblement tal com és. (ca)
- Noetik ist ein Begriff der neuzeitlichen Philosophie. Er wird in der philosophischen Fachsprache unterschiedlich verwendet. Nach der gängigsten Verwendung bezeichnet er die Phänomenologie (Lehre von den Erscheinungen) der Vernunft. Das Wort ist von dem altgriechischen Adjektiv νοητική noētikḗ („das Denken, Begreifen betreffend“) abgeleitet. Lateinisch spricht man von der noetica (scientia), der noetischen Wissenschaft. Das zugehörige Substantiv Nous bezeichnet die Fähigkeit, etwas geistig zu erfassen, und die Instanz im Menschen, die für das Erkennen und Denken zuständig ist. Im frühen 17. Jahrhundert verstand man unter Noetik den ersten der drei Teile der Logik, die Lehre vom Terminus (Begriff); die anderen Teile sind die Lehre vom Satz oder Urteil und die vom Schluss. Diese Definition der Noetik wurde in Handbüchern der Logik verbreitet. Der Philosoph Johann Heinrich Alsted bestimmte 1614 den Terminus, das Thema und das Axiom als die noetischen Instrumente. Im 19. Jahrhundert wurden neue Begriffsbestimmungen eingeführt. Der Logiker William Hamilton bezeichnete den Teil der Logik, der sich mit den vier fundamentalen Denkgesetzen beschäftigt, als Noetik. Dabei handelt es sich um den Satz vom Widerspruch, den Satz der Identität, den Satz vom ausgeschlossenen Dritten und den Satz vom zureichenden Grund. Ernst Ferdinand Friedrich veröffentlichte 1864 seine Schrift Beiträge zur Förderung der Logik, Noetik und Wissenschaftslehre. Er verstand unter Noetik die Theorie der Denktätigkeit im Gegensatz zur Lehre vom Wollen, der „Theletik“. Die bekannteste Definition der Noetik stammt von Edmund Husserl. Er bestimmte sie als die Phänomenologie der Vernunft, die „das Vernunftbewusstsein einer intuitiven Erforschung unterzieht“. (de)
- La noética es la rama de la filosofía que estudia el pensamiento, especialmente, el objetivo e inteligible. Se usa habitualmente en relación con Aristóteles, cuya «noética» sería su doctrina de la inteligencia (del intelecto, del entendimiento). En nuestro lenguaje contemporáneo puede entenderse también como algo similar a «mente intuitiva» o «conocimiento interior». La noética es una disciplina que investiga la naturaleza de la conciencia, empleando para ello múltiples métodos de conocimiento, incluyendo la intuición, el sentimiento, la razón y los sentidos. Por consiguiente, la noética explora el mundo interior de la mente (la conciencia, el alma, el espíritu) y cómo se relaciona con el universo físico. La han desarrollado autores como Jan Mukařovský referido a la teoría del arte. (es)
- In philosophy, noetics is a branch of metaphysics concerned with the study of mind as well as intellect. There is also a reference to the science of noetics, which covers the field of thinking and knowing, thought and knowledge, as well as mental operations, processes, states, and products through the data of the written word. (en)
- La noétique (terme dérivé de noèse, du grec νόησις / nóēsis) est un adjectif utilisé en phénoménologie pour désigner ce qui concerne l'acte de la pensée, la noèse. La noétique est une branche de la philosophie métaphysique et de la philosophie de l'esprit concernant l'intellect et la pensée. C'est l'étude ou la théorie de la connaissance, de la pensée. Dans la philosophie grecque, le concept central de la noétique est le Noûs qui regroupe nos notions de l'esprit, de la raison et de l'intellect. Husserl oppose la noétique, science de la noèse, de l'acte, de la conscience, à la noématique, science du noème, de l'objet de la pensée. (fr)
- La noetica (o secondo i propugnatori scienza noetica) viene definita dall' come lo studio delle correlazioni dell'universo della mente (coscienza, anima, spirito). Essa vuole portare in primo piano e come oggetto di ricerche il cosiddetto "sesto senso". Il suo scopo è anche quello di trovare le relazioni tra mondo fisico e mente umana, e come essa può influenzare determinati avvenimenti o processi fisici (it)
- Noetyka (gr. noetikós – dosł. `dotyczący poznania intelektualnego`) – w filozofii rodzaj poznania, nazywany noetycznym, intelektualnym, poznaniem serca lub intuicją, u podstaw którego znajduje się uznanie istnienia rzeczywistości ponadzmysłowej oraz zdolności człowieka do jej bezpośredniego poznania. Noetyka jest umiejętnością (sztuką) uchwycenia głębokiej i nieprzemijalnej prawdy, swoistym wglądem w istotę rzeczy. Choć przysługuje z natury każdemu człowiekowi, domaga się - podobnie jak talent – odkrycia i pielęgnowania. Noetyka oznacza również teorie (nauki noetyczne), opisujące to poznanie: jego podmiot (jest nim człowiek i jego władze poznawcze) i przedmiot (stanowi go rzeczywistość, której człowiek doznaje). Za twórcę noetyki można uznać Platona, który, podążając za koncepcją Noũs (rozumnej i oddzielonej od rzeczy Zasady) Anaksagorasa, w swojej filozofii uzasadnił istnienie świata bytów doskonałych, wiecznych i niewidzialnych, oraz odróżnił go od świata rzeczy widzialnych. Uważał, że pierwszy z nich, jest dostępny tylko poznaniu umysłowemu, a drugi – poznaniu zmysłowemu. W poznaniu umysłowym wyróżnił dwa poziomy: (gr. diánoia) i (gr. nóesis). To drugie, noetyczne, uznał za najwyższy rodzaj poznania. Swoje odkrycie umieścił w naukach: o pierwszych zasadach rzeczywistości (później metafizyka), o świecie (kosmologia), o poznaniu (teoria poznania), o duszy (psychologia, antropologia), o postępowaniu (etyka), o wychowaniu (pedagogika), o państwie (polityka). Teorię Platona rozwinął jego uczeń, Arystoteles, szczególnie w koncepcjach Pierwszego Poruszyciela i intelektu czynnego. Potem wielu myślicieli chrześcijańskich usiłowało uzgodnić ustalenia Platona i Arystotelesa z objawieniem chrześcijańskim. Wśród nich najwybitniejszą pozycję należy przypisać Tomaszowi z Akwinu. Przez wiele wieków noetyka była przedmiotem różnych dziedzin filozofii. Dziś jest także przedmiotem innych nauk, takich jak: psychologia, pedagogika, polityka. (pl)
- A noética (do grego nous: mente) é uma disciplina que estuda os fenômenos subjetivos da consciência, da mente, do espírito e da vida a partir do ponto de vista da ciência. Como conceito filosófico, em linhas gerais define a dimensão espiritual do homem. (pt)
- Noetisk filosofi eller noetik, av grekiskans nous, är ett begrepp inom den bysantinska filosofin och omfattar också andliga övningar såsom tystnad och inre vaksamhet. Den bysantinska filosofin motsvarar det vi i dag kallar teologi.[källa behövs] Övningarna i den noetiska filosofin är verktyg och medel för att nå tankens höjder: rening (katharsis) av hjärtat, noetisk upplysning och slutligen theosis, föreningen med Gud. Dessa tre stadier är dock ingen kronologisk "nådens ordning" i pietistisk mening, utan ett historiskt presens i liturgisk tid. (sv)
|
| rdfs:comment
|
- In philosophy, noetics is a branch of metaphysics concerned with the study of mind as well as intellect. There is also a reference to the science of noetics, which covers the field of thinking and knowing, thought and knowledge, as well as mental operations, processes, states, and products through the data of the written word. (en)
- La noetica (o secondo i propugnatori scienza noetica) viene definita dall' come lo studio delle correlazioni dell'universo della mente (coscienza, anima, spirito). Essa vuole portare in primo piano e come oggetto di ricerche il cosiddetto "sesto senso". Il suo scopo è anche quello di trovare le relazioni tra mondo fisico e mente umana, e come essa può influenzare determinati avvenimenti o processi fisici (it)
- A noética (do grego nous: mente) é uma disciplina que estuda os fenômenos subjetivos da consciência, da mente, do espírito e da vida a partir do ponto de vista da ciência. Como conceito filosófico, em linhas gerais define a dimensão espiritual do homem. (pt)
- Noetisk filosofi eller noetik, av grekiskans nous, är ett begrepp inom den bysantinska filosofin och omfattar också andliga övningar såsom tystnad och inre vaksamhet. Den bysantinska filosofin motsvarar det vi i dag kallar teologi.[källa behövs] Övningarna i den noetiska filosofin är verktyg och medel för att nå tankens höjder: rening (katharsis) av hjärtat, noetisk upplysning och slutligen theosis, föreningen med Gud. Dessa tre stadier är dock ingen kronologisk "nådens ordning" i pietistisk mening, utan ett historiskt presens i liturgisk tid. (sv)
- En filosofia, el terme noètica es refereix a tot el que té a veure amb el pensament, especialment, l'objectiu i intel·ligible. S'usa, habitualment, en relació amb Aristòtil, la noètica seria la seva doctrina de la intel·ligència (de l'intel·lecte, de l'enteniment). (ca)
- Noetik ist ein Begriff der neuzeitlichen Philosophie. Er wird in der philosophischen Fachsprache unterschiedlich verwendet. Nach der gängigsten Verwendung bezeichnet er die Phänomenologie (Lehre von den Erscheinungen) der Vernunft. Das Wort ist von dem altgriechischen Adjektiv νοητική noētikḗ („das Denken, Begreifen betreffend“) abgeleitet. Lateinisch spricht man von der noetica (scientia), der noetischen Wissenschaft. Das zugehörige Substantiv Nous bezeichnet die Fähigkeit, etwas geistig zu erfassen, und die Instanz im Menschen, die für das Erkennen und Denken zuständig ist. (de)
- La noética es la rama de la filosofía que estudia el pensamiento, especialmente, el objetivo e inteligible. Se usa habitualmente en relación con Aristóteles, cuya «noética» sería su doctrina de la inteligencia (del intelecto, del entendimiento). En nuestro lenguaje contemporáneo puede entenderse también como algo similar a «mente intuitiva» o «conocimiento interior». La han desarrollado autores como Jan Mukařovský referido a la teoría del arte. (es)
- La noétique (terme dérivé de noèse, du grec νόησις / nóēsis) est un adjectif utilisé en phénoménologie pour désigner ce qui concerne l'acte de la pensée, la noèse. La noétique est une branche de la philosophie métaphysique et de la philosophie de l'esprit concernant l'intellect et la pensée. C'est l'étude ou la théorie de la connaissance, de la pensée. Dans la philosophie grecque, le concept central de la noétique est le Noûs qui regroupe nos notions de l'esprit, de la raison et de l'intellect. (fr)
- Noetyka (gr. noetikós – dosł. `dotyczący poznania intelektualnego`) – w filozofii rodzaj poznania, nazywany noetycznym, intelektualnym, poznaniem serca lub intuicją, u podstaw którego znajduje się uznanie istnienia rzeczywistości ponadzmysłowej oraz zdolności człowieka do jej bezpośredniego poznania. Noetyka jest umiejętnością (sztuką) uchwycenia głębokiej i nieprzemijalnej prawdy, swoistym wglądem w istotę rzeczy. Choć przysługuje z natury każdemu człowiekowi, domaga się - podobnie jak talent – odkrycia i pielęgnowania. (pl)
|
