| dbo:abstract
|
- Hasday ibn Xaprut, de nom complet Abu-Yússuf Hasday ibn Ishaq ibn Ezra ibn Xaprut al-Israïlí (hebreu: חסדאי בן יצחק אבן עזרא בן שפרוט, Ḥasday ben Yishāq ben Ezra ibn Šapruṭ; àrab: حسداي بن شبروط, Ḥasdāy ibn Šabrūṭ— (Jaén, ca. 915-Còrdova, ca. 975) fou un erudit jueu, metge, impulsor dels estudis hebraics, i conseller i diplomàtic al califat de Còrdova sota Abd-ar-Rahman III i Al-Hàkam II. (ca)
- حسداي بن شبروط (915 – 975 تقريبًا) (بالعبرية: חסדאי בן יצחק בן עזרא אבן שפרוט) طبيب ودبلوماسي يهودي أندلسي، ورئيس الطائفة اليهودية في الأندلس. كان راعي للعلوم، حيث يعتبر من الأوائل الذين وضعوا حجر الأساس . كان حسداي سفيراً للخلفاء الأمويين في الأندلس ومبعوثهم الخاص في الدول الأجنبية. (ar)
- Chasdai ibn Schaprut (hebräisch חסדאי אבן שפרוט, arabisch حسداي بن شبروط Hasdāy ibn Schabrūt, DMG Ḥasdāy b. Šabrūṭ; auch Chisdai; * um 915 in Jaén; † um 970 in Córdoba) war ein jüdischer Diplomat im mittelalterlichen Spanien. Er ist der erste jüdische Würdenträger im Dienste spanischer Herrscher, über den sich Informationen erhalten haben. (de)
- Ĥasdaj (Abu Juzuf ben Jicĥak ben Ezra) ibn Ŝaprut(hebree חסדאי אבן שפרוט,arabe حسداي بن شبروط;naskiĝis ĉirkaŭ 910 en Jaeno, mortis ĉ. 970 en Kordovo)estis jud-devena kuracisto kaj diplomato en Al-Andalus.Li estis la unua juda altrangulo servanta hispanajn regantojn pri kiu hodiaŭ ekzistas informoj. Lia patro, Jicĥak ben Ezra ibn Ŝaprut, ankaŭ jaenano, estis riĉa kaj kompatema judo. Li helpis judajn artistojn en Jaeno kaj li eĉ fondis sinagogon en sia urbo. Lia filo Ĥasdaj sekvis siajn unuajn studojn en sia urbo Jaeno sed baldaŭ li vojaĝis en Kordovon, la ĉefurbo de Al-Andalus, por perfektiĝi. Li lernis la hebrean, araban kaj latinan lingvojn, ĉi lasta lingvo nur estis uzata de la plej altaj reprezentantoj de la Kristana Eklezio. Li ankaŭ parolis la tiutempe naskiĝantan kastilian lingvon. Li studis medicinon kaj atingis grandan famon ĉar li eltrovis la universalan rimedon konata kiel “Al-Faruk”, verŝajne temis pri kontraŭvenena antidoto. La kalifo Abderahmano la 3-a (912-961) nomumis lin sian personan kuraciston kaj li poste turniĝus en lian plej gravan konsilanton. Verdire li agadis kiel respondeculo pri eksterlandaj aferoj, kvankam li, pro sia juda origino, neniam ricevis la titolon veziro. Tamen li estis nomumita “nasi” aŭ princo de la judaj komunumoj de Al-Andalus. Li subskribis aliancojn inter la Kaliflando de Kordovo kaj aliaj regnoj. En la jaro 949 li akceptis en Kordovo la ambasadoron de la imperiestro de Bizanco Konstantino la 7-a, kiu donacis al la kalifo mirindan kodekson pri botaniko verkitan de Dioskorides. Kun la helpo de la bizanca monaĥo Ĥasdaj tradukis la kodekson en la araban lingvon. En la jaro 956 li akceptis la ambasadoron de la germana reĝo Oto la 1-a. Kiam li legis la leteron senditan de la imperiestro li komprenis, ke oni ne povis legi la sendaĵon ĉe la kalifo, pro la fakto, ke ĝi enhavis insultemajn vortojn rilate Islamon, do li intertraktis kun la ambasadoro Johano de Gorzo, abato de (apud Metz), por ŝanĝi la enhavon de la letero. Laŭ vortoj de la abato li neniam konis personon tiel inteligentan kiel la juda Ĥasdaj (Vita Johannis Gorziensis, en Pertz. “Monumenta Germaniae”). Li ankaŭ atingis grandan diplomatan sukceson kiam okazis disputo inter la reĝoj de Leono kaj Navaro. Sanĉo la 1-a, reĝo de Leono estis detronigita de Ordonjo la 4-a. Dank’al la influo de Ĥasdaj la reĝino Toda de Navaro petis helpon al la kalifo Abderahamano la 3-a por rehavigi al Sanĉo sian tronon. La kordova kalif-lando luktis kune kun la navaraj trupoj kaj ili venkis al la armeo de Ordonjo la 4-a. Kiel kompenso la kordova kalifo ricevis dek kastelojn en la zono de la rivero Doŭro. Ĥasdaj ankaŭ agadis favore al la judoj, tiel li sendis leteron al la bizanca imperiestrino Helena por eviti la devigan kristaniĝon de la judoj de la sudo de Italio. Li kontaktis kun la judaj komunumoj de Kairuan, Constantina kaj Babilonio. Li favorigis la rabenajn studojn en Kordovo kaj li nomumis al Moses ben Hanoĥ kordovan rabenestron. Li ankaŭ atingis la sendependiĝon de la okcidentaj judaj komunumoj rilate tiujn orientajn, ĉi tiel la okcidentaj judaj skoloj iĝis la plej gravaj internaci-nivele. Pro la apogo de Ĥasdaj multnombraj judoj loĝantaj en la nordo de Afriko, ĉefe en la urbo Fez, translokiĝis en Al-Andalus. Konata estas ankaŭ lia letero al Jozefo, reĝo de la ĥazaroj, kaj ties respondo, tamen ilia aŭtentikeco ne estas tute certa. (eo)
- Hasdai (Abu Yusuf ben Yitzhak ben Ezra) ibn Shaprut (Hebrew: חסדאי אבן שפרוט; Arabic: حسداي بن شبروط, Abu Yussuf ibn Shaprut) born about 915 at Jaén, Spain; died about 970 at Córdoba, Andalusia, was a Jewish scholar, physician, diplomat, and patron of science. His father, Isaac ben Ezra, was a wealthy and learned Jew of Jaén. Hasdai acquired in his youth a thorough knowledge of Hebrew, Arabic, and Latin, the last-named language being at that time known only to the higher clergy of Spain. He also studied medicine, and is said to have discovered a panacea, called Al-Faruk. Appointed physician to Caliph Abd-ar-Rahman III (912-961), he, by his engaging manners, knowledge, character, and extraordinary ability, gained his master's confidence to such a degree that he became the caliph's confidant and faithful counselor. Without bearing the title of vizier he was in reality minister of foreign affairs; he had also control of the customs and ship-dues in the port of Córdoba. Hasdai arranged the alliances formed by the caliph with foreign powers, and he received the envoys sent by the latter to Córdoba. In 949 an embassy was sent by Constantine VII to form a diplomatic league between the hard-pressed Byzantine empire and the powerful ruler of Spain. Among the presents brought by the embassy was a magnificent codex of Pedanius Dioscorides' work on botany, which the Arabic physicians and naturalists valued highly. Hasdai, with the aid of a learned Greek monk named Nicholas, translated it into Arabic, making it thereby the common property of the Arabs and of medieval Europe. (en)
- Hasdai ben Xaprut (hebreeraz: חסדאי אבן שפרוט; arabieraz: حسداي بن شبروط; Jaén, c. 915 - Kordoba, c. 975) andalustar medikua, diplomatikari eta zientzialaria izan zen, judu jatorrikoa. Abd ar-Rahman III.aren medikua, kalifaren begiko bilakatu zen. 949an anbaxadorea izan zen Konstantino VII.aren gortean, non Dioskoridesen lana ezagutu eta itzuli zuen. (eu)
- Hasday ibn Shaprut (Jaén, c. 915-Córdoba, c. 975), cuyo nombre completo era Hasday Abu Yusuf ben Yitzhak ben Ezra ibn Shaprut (en hebreo, חסדאי בן יצחק בן עזרא אבן שפרוט, Hasdai ben Yitzhak ben Ezra ibn Shaprut; en árabe, حسداي بن شبروط, Abu Yussuf ibn Shaprut), fue un médico y diplomático judío del califato de al-Ándalus. En ocasiones aparece en las fuentes clásicas nombrado a través del gentilicio Al-Yayaní o Al-Jianí, es decir, natural de Yayyan, nombre árabe de Jaén. Es la primera personalidad hispanojudía cuya vida y obra se conoce con cierto detalle. Según el historiador Heinrich Graetz, fue el principal impulsor de la conocida como edad de oro de la cultura judía en España. (es)
- Hasdaï ibn Shaprut ou dans la graphie française Hasdaï ibn Chaprout (hébreu : חסדאי בן יצחק בן עזרא אבן שפרוט Hasdaï ben Yitzhak ben Ezra ibn Shaprut ; arabe : Abu Yussuf ibn Shaprut) est un médecin, diplomate et mécène juif du Xe siècle (né vers 915 à Jaén - mort vers 970 à Cordoue). Il est, selon Heinrich Graetz, le principal promoteur du renouveau de la civilisation juive en Espagne. (fr)
- Hasdai (Abu Yusuf ben Yitzhak ben Ezra) ibn Shaprut (Hebreeuws: חסדאי אבן שפרוט, Arabisch: حسداي بن شبروط; ca. 915, Jaén - ca. 970, Córdoba) was een Joodse arts, diplomaat en wetenschapper uit Al-Andalus. (nl)
- ハスダイ・イブン・シャプルト(スペイン語: Hasdai ibn Shaprut、ヘブライ語: חסדאי בן יצחק בן עזרא אבן שפרוט 、アラビア語: حسداي بن شبروط、915年頃-975年頃) は、後ウマイヤ朝の首都コルドバで活動した医師、学者、政治家で、ユダヤ教徒。 (ja)
- Ḥasdāy (Abū Yūsuf ben Yitzhak ben Ezra) ibn Shaprūṭ (in ebraico: חסדאי אִבְן שַפְרוּט?; in arabo: ﺣﺴﺪﺍﻱ ﺑﻦ ﺷﺒﺮﻭﻁ; Jaén, 910 circa – Cordova, 975 circa) è stato un medico, diplomatico e letterato ebreo di al-Andalus. È la prima personalità ispano-ebraica la cui vita e la cui opera si conoscano con dettagliata certezza. In gioventù, Ḥasdāy imparò l'ebraico, l'arabo e il latino, lingua quest'ultima che allora era conosciuta nella Penisola Iberica e, specialmente, in al-Andalus solo dalle supreme gerarchie religiose cristiane. Studiò anche medicina e si disse che avesse scoperto un rimedio universale, o , definito "al-Fārūq" (che distingue [fra bene e male]). Fu medico del califfo ʿAbd al-Raḥmān III (912-961) e grazie alle sue qualità divenne uno dei suoi principali consiglieri. Per quanto non ricevesse mai il titolo ufficiale di ḥāgib, esercitò tuttavia funzioni simili a quelle di un attuale ministro degli Esteri e presenziava alle dogane nel porto fluviale di Cordova. Instaurò alleanze fra il califfato di Cordova e altre potenze, e fu incaricato di ricevere ambasciate, come quella che nel 949 inviò a Cordova l'Imperatore bizantino Costantino VII, che portò come omaggio al califfo un magnifico codice dell'opera botanica di Dioscoride, assai apprezzato dai medici e dai naturalisti arabo-musulmani. Con l'ausilio di un colto monaco bizantino di nome Nicola, Ḥasdāy tradusse l'opera in arabo. (it)
- Chasdaj ibn Szaprut (hebr. חסדאי אבן שפרוט; ur. 915 w Jaén, zm. 970 lub 990 w Kordobie) – żydowski uczony, fizyk i dyplomata. Pełnił nieoficjalnie urząd wezyra kalifa Abd ar-Rahmana III. Napisał słynny . (pl)
- Абу Юсуф Хасдай бен Ісхак ібн Шапрут (бл. 915 — між 970 та 975) — державний діяч, лікар, дипломат часів Кордовського халіфату. (uk)
- Хасдай (Абу Юсуф бен Ицхак бен Эзра) ибн Шапрут (ивр. חסדאי אבן שפרוט, араб. حسداي بن شبروط, лат. Hasdeu;915, Хаэн — 970 или 990, Кордова) — еврейский учёный, меценат и политический деятель; врач и советник Кордовского халифа Абд ар-Рахмана III. Покровительствовал иудейской общине в Испании. Известен также своей перепиской с правителем Хазарского каганата Иосифом (ru)
|
| rdfs:comment
|
- Hasday ibn Xaprut, de nom complet Abu-Yússuf Hasday ibn Ishaq ibn Ezra ibn Xaprut al-Israïlí (hebreu: חסדאי בן יצחק אבן עזרא בן שפרוט, Ḥasday ben Yishāq ben Ezra ibn Šapruṭ; àrab: حسداي بن شبروط, Ḥasdāy ibn Šabrūṭ— (Jaén, ca. 915-Còrdova, ca. 975) fou un erudit jueu, metge, impulsor dels estudis hebraics, i conseller i diplomàtic al califat de Còrdova sota Abd-ar-Rahman III i Al-Hàkam II. (ca)
- حسداي بن شبروط (915 – 975 تقريبًا) (بالعبرية: חסדאי בן יצחק בן עזרא אבן שפרוט) طبيب ودبلوماسي يهودي أندلسي، ورئيس الطائفة اليهودية في الأندلس. كان راعي للعلوم، حيث يعتبر من الأوائل الذين وضعوا حجر الأساس . كان حسداي سفيراً للخلفاء الأمويين في الأندلس ومبعوثهم الخاص في الدول الأجنبية. (ar)
- Chasdai ibn Schaprut (hebräisch חסדאי אבן שפרוט, arabisch حسداي بن شبروط Hasdāy ibn Schabrūt, DMG Ḥasdāy b. Šabrūṭ; auch Chisdai; * um 915 in Jaén; † um 970 in Córdoba) war ein jüdischer Diplomat im mittelalterlichen Spanien. Er ist der erste jüdische Würdenträger im Dienste spanischer Herrscher, über den sich Informationen erhalten haben. (de)
- Hasdai ben Xaprut (hebreeraz: חסדאי אבן שפרוט; arabieraz: حسداي بن شبروط; Jaén, c. 915 - Kordoba, c. 975) andalustar medikua, diplomatikari eta zientzialaria izan zen, judu jatorrikoa. Abd ar-Rahman III.aren medikua, kalifaren begiko bilakatu zen. 949an anbaxadorea izan zen Konstantino VII.aren gortean, non Dioskoridesen lana ezagutu eta itzuli zuen. (eu)
- Hasdaï ibn Shaprut ou dans la graphie française Hasdaï ibn Chaprout (hébreu : חסדאי בן יצחק בן עזרא אבן שפרוט Hasdaï ben Yitzhak ben Ezra ibn Shaprut ; arabe : Abu Yussuf ibn Shaprut) est un médecin, diplomate et mécène juif du Xe siècle (né vers 915 à Jaén - mort vers 970 à Cordoue). Il est, selon Heinrich Graetz, le principal promoteur du renouveau de la civilisation juive en Espagne. (fr)
- Hasdai (Abu Yusuf ben Yitzhak ben Ezra) ibn Shaprut (Hebreeuws: חסדאי אבן שפרוט, Arabisch: حسداي بن شبروط; ca. 915, Jaén - ca. 970, Córdoba) was een Joodse arts, diplomaat en wetenschapper uit Al-Andalus. (nl)
- ハスダイ・イブン・シャプルト(スペイン語: Hasdai ibn Shaprut、ヘブライ語: חסדאי בן יצחק בן עזרא אבן שפרוט 、アラビア語: حسداي بن شبروط、915年頃-975年頃) は、後ウマイヤ朝の首都コルドバで活動した医師、学者、政治家で、ユダヤ教徒。 (ja)
- Chasdaj ibn Szaprut (hebr. חסדאי אבן שפרוט; ur. 915 w Jaén, zm. 970 lub 990 w Kordobie) – żydowski uczony, fizyk i dyplomata. Pełnił nieoficjalnie urząd wezyra kalifa Abd ar-Rahmana III. Napisał słynny . (pl)
- Абу Юсуф Хасдай бен Ісхак ібн Шапрут (бл. 915 — між 970 та 975) — державний діяч, лікар, дипломат часів Кордовського халіфату. (uk)
- Хасдай (Абу Юсуф бен Ицхак бен Эзра) ибн Шапрут (ивр. חסדאי אבן שפרוט, араб. حسداي بن شبروط, лат. Hasdeu;915, Хаэн — 970 или 990, Кордова) — еврейский учёный, меценат и политический деятель; врач и советник Кордовского халифа Абд ар-Рахмана III. Покровительствовал иудейской общине в Испании. Известен также своей перепиской с правителем Хазарского каганата Иосифом (ru)
- Ĥasdaj (Abu Juzuf ben Jicĥak ben Ezra) ibn Ŝaprut(hebree חסדאי אבן שפרוט,arabe حسداي بن شبروط;naskiĝis ĉirkaŭ 910 en Jaeno, mortis ĉ. 970 en Kordovo)estis jud-devena kuracisto kaj diplomato en Al-Andalus.Li estis la unua juda altrangulo servanta hispanajn regantojn pri kiu hodiaŭ ekzistas informoj. Konata estas ankaŭ lia letero al Jozefo, reĝo de la ĥazaroj, kaj ties respondo, tamen ilia aŭtentikeco ne estas tute certa. (eo)
- Hasdai (Abu Yusuf ben Yitzhak ben Ezra) ibn Shaprut (Hebrew: חסדאי אבן שפרוט; Arabic: حسداي بن شبروط, Abu Yussuf ibn Shaprut) born about 915 at Jaén, Spain; died about 970 at Córdoba, Andalusia, was a Jewish scholar, physician, diplomat, and patron of science. (en)
- Hasday ibn Shaprut (Jaén, c. 915-Córdoba, c. 975), cuyo nombre completo era Hasday Abu Yusuf ben Yitzhak ben Ezra ibn Shaprut (en hebreo, חסדאי בן יצחק בן עזרא אבן שפרוט, Hasdai ben Yitzhak ben Ezra ibn Shaprut; en árabe, حسداي بن شبروط, Abu Yussuf ibn Shaprut), fue un médico y diplomático judío del califato de al-Ándalus. En ocasiones aparece en las fuentes clásicas nombrado a través del gentilicio Al-Yayaní o Al-Jianí, es decir, natural de Yayyan, nombre árabe de Jaén. (es)
- Ḥasdāy (Abū Yūsuf ben Yitzhak ben Ezra) ibn Shaprūṭ (in ebraico: חסדאי אִבְן שַפְרוּט?; in arabo: ﺣﺴﺪﺍﻱ ﺑﻦ ﺷﺒﺮﻭﻁ; Jaén, 910 circa – Cordova, 975 circa) è stato un medico, diplomatico e letterato ebreo di al-Andalus. È la prima personalità ispano-ebraica la cui vita e la cui opera si conoscano con dettagliata certezza. (it)
|
