| dbo:abstract
|
- Deiotarus I (grec Δηϊόταρος) fou un tetrarca i rei de Galàcia. Va néixer probablement vers el 110 aC i fou conegut com «el brau diví». El seu pare fou amic de Marc Porci Cató Salonià el jove (Caius Porcius Cato Salonianus) pare de Cató d'Útica. Fou tetrarca dels tolistobois i va tenir capital a Blucium. Fou fidel aliat romà. (ca)
- Deiotaros Philorhomaios (altgriechisch Δηιόταρος Φιλορώμαιος Dēiótaros Philorhōmaíos, deutsch ‚der Römerfreund‘, lateinisch Deiotarus; † 40 v. Chr.) war ein Tetrarch der Tolistobogier in Galatien und erhielt wegen der wichtigen Dienste, die er den römischen Feldherren Sulla, Publius Servilius Vatia, , Lucius Licinius Lucullus und Gnaeus Pompeius Magnus in den Kriegen in Asien leistete, vom römischen Senat den Königstitel und die Herrschaft über Kleinarmenien. Deiotaros stand mit dem jüngeren Cato, Pompeius, Gaius Iulius Caesar, Marcus Licinius Crassus, den Brüdern Marcus Tullius Cicero und Quintus Tullius Cicero sowie Marcus Iunius Brutus in Verbindung. Im Bürgerkrieg zwischen Pompeius und Caesar schloss er sich mit seiner Armee (Legio XXII Deiotariana) Pompeius an und zog ihm mit sechshundert seiner Reiter zu Hilfe, trennte sich aber nach der Schlacht von Pharsalos von Pompeius und begab sich nach Galatien zurück, wo er durch den Angriff des Pharnakes II. in größte Bedrängnis geriet. Als Caesar 47 v. Chr. gegen Pharnakes in den Krieg zog, wurde er von Deiotaros unterstützt, dafür ließ ihn Caesar begnadigen, bestätigte ihn in seiner Königswürde und gab ihm den größten Teil seines Reichs zurück. Caesar hielt sich damals eine Zeitlang am Hof des Deiotaros in Luceium auf, und da man bei diesem einen Groll gegen Caesar wegen Verkürzung seines Besitzes voraussetzte, so nutzten der Enkel des Deiotaros, Kastor, und der Arzt Pheidippos, ein Sklave, die Gelegenheit, ihn Ende 45 v. Chr. in Rom anzuklagen wegen zweifachen Mordversuchs an Caesar und weiterer hochverrätischer Taten. Marcus Tullius Cicero übernahm die Verteidigung des Angeklagten mit Geschick und brachte es fertig, dass Cäsar den Prozess fallen ließ. Deiotaros aber tötete aus Rache die Eltern Kastors. Caesars Tod brachte eine neue Wendung in die Angelegenheiten des Deiotaros. Er ließ Fulvia, der Gemahlin des Marcus Antonius, eine ungeheure Summe auszahlen, und sofort erschien eine Verordnung, angeblich aus Caesars Papieren, durch welche Deiotaros in alle seine früheren Besitzungen wieder eingesetzt wurde. Dieser hatte aber nicht einmal diese Verordnung abgewartet, sondern sich ohne weiteres aller der Länder wieder bemächtigt, welche Caesar ihm entzogen hatte. Als Gaius Cassius Longinus, einer der Verschwörer gegen Caesar, nach Kleinasien kam, um Deiotaros auf seine Seite zu bringen, hoffte dieser darauf, sich neutral zu verhalten; erst als Marcus Iunius Brutus selbst zu ihm kam, um ihn zu überreden, sich mit ihm gegen Caesar zu verschwören, erklärte er sich für die Verschwörer und sandte ihnen seinen Feldherrn Amyntas nach Griechenland, um ihnen in der Schlacht bei Philippi Hilfe zu leisten. Deiotaros trat nach der Niederlage der Verschwörer zu den Siegern Octavian und Marcus Antonius über, wurde freundlich aufgenommen und blieb auch im Besitz aller seiner Länder. (de)
- Deiotarus of Galatia (in Galatian and Greek Deiotaros, surnamed Philoromaios ("Friend of the Romans"); c. 105 BC – 42 BC, 41 BC or 40 BC) was a Chief Tetrarch of the Tolistobogii in western Galatia, Asia Minor, and a King of Galatia ("Gallo-Graecia"). He was considered one of the most adept of Celtic kings, ruling the three tribes of Celtic Galatia from his fortress in Blucium. The name Deiotarus is generally translated as Galatian Celtic "Divine-bull" (*deiuo-tauros; cf. Old Irish dia, Welsh duw, Old Welsh duiu, "God" and Old Irish tarb, Welsh tarw "bull", with Western Celtic metathesis of the cluster -uro- to -ruo-). (en)
- Deyótaro de Galacia (en gálata y griego Deiotaros, de sobrenombre, Philoromaios; h. 105 a. C. - 42 a. C., 41 a. C. o 40 a. C.) fue jefe, tetrarca de los en Galacia occidental, Asia Menor, y rey de Galacia en Anatolia, Asia Menor. Fue considerado uno de los más aptos reyes célticos, gobernando las tres tribus de la Galacia celta desde su fortaleza en (Blucium). El nombre Deyótaro se entiende como deio-taruos o "toro divino". (es)
- Déiotaros, latinisé en Déjotarus, Deiotaros I Philoromaios (Δηιόταρος Φιλορώμαιος) soit Deiotaros l'ami des Romains, né vers 105 av. J.-C. et mort vers 42 av. J.-C., fut tétrarque puis roi des Galates. Il fut honoré par le Sénat romain du titre d'allié et ami du peuple de Rome. Bien qu'il ait choisi à chaque étape des querelles romaines le camp du perdant (Pompée contre César, Brutus contre Octave et Antoine), il réussit à maintenir la puissance de la communauté galate en Orient. Diophane de Nicée, auteur grec du Ier siècle av. J.-C. natif de Bithynie, avait dédié son traité sur l'agriculture, Georgica, à Deiotaros. (fr)
- Deiotaro (in latino: Deiotarus; 120 a.C. circa – 41 a.C.) fu tetrarca della Galazia, in Asia Minore, e un alleato fedele della Repubblica romana. (it)
- Dejotar I Filoromajos lub Dejotarus (celt.: Deiotarix; gr.: Δηϊοταρος, Dēïotaros, łac.: Deiotarus) (ur. ok. 105, zm. 40 p.n.e.) – tetrarcha celtyckich w zachodniej Galacji w latach 70–63 p.n.e., król Pontu w latach 63–48 p.n.e. i od 47 p.n.e., król Małej Armenii w latach 63–47 p.n.e. i od 44 p.n.e., pierwszy król zjednoczonej Galacji od 63 p.n.e. do swej śmierci. Syn Sinoryksa, tetrarchy Tolistoagów(?). Imię jego, pochodzenia celtyckiego, znaczy „Boski Byk”. Końcówka „rix” w jego imieniu znaczy „król” albo „panowanie”. Dejotar był jednym z najbardziej biegłych celtyckich królów, rządzącym trzema ludami celtyckiej Galacji z fortecy w Blucium. W innym zamku, Peium, ulokował swój skarbiec. W 70 r. Dejotar został tetrarchą celtyckich (Tolistobogów), jednego z trzech tradycyjnych „ludów” galackich, obok (z ośrodkiem w Ankyrze) w centrum oraz (z ośrodkiem w Tawium) na wschodzie. Tolistoagowie zamieszkiwali okolice Pesynuntu (Pessinus) w zachodniej Galacji na terenie Azji Mniejszej. Dejotar prawdopodobnie został tetrarchą po tragicznej śmierci ojca Sinoryksa. Pierwsze wiadomości o nim są z początku . Gdy Mitrydates VI Eupator, król Pontu, podjął oblężenie Kyzikos w 74 r., jego wódz Eumachos wpadł do Frygii. Dokonał tam mordu na Rzymianach z dziećmi i żonami, potem pozyskał Pizydów, Izaurów i Cylicyjczyków. Dejotar po zatrzymaniu jego podbojów, zaczął go ścigać i zabijać wielu z jego ludzi. Wódz rzymski Pompejusz Wielki po pokonaniu króla Pontu, Mitrydatesa VI Eupatora i opanowaniu państwa Seleucydów, utworzył na jego obszarze wiele prowincji i państw zależnych od Rzymu. W 63 r. utworzył zjednoczone królestwo Galacji z Dejotarem jako królem na czele. Jednak nazwy „tetrarcha” i „tetrarchia” nadal utrzymywały się przez długi czas. Dejotar za pomoc udzieloną w wojnie z Mitrydatesem otrzymał dodatkowo ziemie we wschodnim Poncie. Podobno dostał w tym czasie także Małą Armenię po zajęciu Armenii, opuszczonej przez Farnakesa II. W 59 r. Gajusz Juliusz Cezar, jako konsul, doprowadził do zatwierdzenia przez Senat rzymski wszystkich zarządzeń Pompejusza dokonanych w Azji Mniejszej. W 58 r. zabrał swemu zięciowi Brogitarusowi świątynne państwo bogini Kybele w Pesynuncie. W 52/51 r. po jego śmierci bezprawnie zajął także jego tetrarchię Trokmów. W chwili wybuchu II wojny domowej (49–45 p.n.e.) w Rzymie między Pompejuszem Wielkim a Gajuszem Juliuszem Cezarem, stanął po stronie pierwszego i przyprowadził mu osobiście 600 jeźdźców. Przybył razem z zięciem Kastorem Tarkondariusem, tetrarchą , który przyprowadził 300 ludzi. Podczas ucieczki Pompejusza po klęsce pod Farsalos spotkał się z nim po drodze. Popłynęli razem do Azji Mniejszej, Tam pozyskał mu tamtejsze ludy dla swego mocodawcy, ale ostatecznie postanowił zawrzeć porozumienie ze zwycięzcą. Farnakes II, król Bosporu, wykorzystując rzymską wojnę domową między Cezarem a Pompejuszem (49–48 p.n.e.) oraz nieobecność Dejotara podbił całą Armenię oraz pewne miasta Kapadocji i Pontu. W 48 r. Dejotar przybył do Domicjusza Kalwinusa, któremu Cezar dał w zarząd Azję, by prosić o pomoc. Chciał żeby ten zabronił Farnakesowi zagarniać i pustoszyć Małej Armenii, ponieważ nie będzie mógł wypłacić obiecanych pieniędzy Cezarowi. Domicjusz uznał to za obelgę, by wróg okupował sprzymierzeńców i przyjaciół ludu rzymskiego. Wyprawił posłów do Farnakesa z żądaniem odstąpienia. Ten nie odstąpił od Małej Armenii, uważając ją za dziedzictwo po ojcu. Domicjusz postanowił rozprawić się z wrogiem. Przybył z wojskiem do armeńskiej Nikopolis, potem obok niej założył obóz. Dowiadując się o trudnej sytuacji Cezara w Aleksandrii, postanowił szybko się rozprawić z wrogiem. Legion XXXVI ustawił na prawym skrzydle, legion Pontyjski na lewym, a legiony Dejotara dał do środka. Doszło do bitwy 13 listopada 48 r. Legiony Dejotara z trudem wytrzymały pierwszy atak wroga, jednak zostały później w znacznej części zdziesiątkowane. Rzymianie po przegranej wycofali się do Azji. Farnakes zajął pozostały Pont oraz Amisos (ob. Samsun w płn. Turcji). Cezar uznając dalsze pozostawanie w Egipcie za niekorzystne, szybko przybył do Armenii celem rozprawienia się z wrogiem. Dejotar zjawił się bez insygniów królewskich przed Cezarem z błaganiem o przebaczenie. Ten wspomniał o swoich przysługach, które wyświadczył mu, jako konsul. Nie przyjął jego usprawiedliwień, ale postanowił mu przebaczyć ze względu na jego zasługi, wiek oraz prośby przyjaciół, m.in. Marka Juniusza Brutusa, przyszłego zabójcy Cezara. Ten na rozprawie, która odbyła się w Nikai w Azji Mniejszej 47 r., mową bronił króla przed obliczem Cezara. Cyceron napisał, że Cezar po wysłuchaniu tej mowy powiedział, iż jeśli Brutus czegoś pragnie, to pragnie tego bardzo mocno. Cezar następnie kazał mu przyprowadzić legion, który został wyszkolony na rzymski sposób. Potem starł się z wrogiem w bitwie pod Zelą w 47 r. Odzyskane ziemie oddał sprzymierzeńcom, oprócz części Armenii, którą zamiast dać Dejotarowi ofiarował Ariobarzanesowi III Eusebesowi Filoromajosowi, królowi Kapadocji. Mitrydatesowi z Pergamonu dał tetrarchię Trokmów zabraną Dejotarowi oraz tytuł królewski Bosporu. Dejotar jednak odzyskał Pont, a później Małą Armenię w 44 r., po śmierci Cezara. Dejotar rozgoryczony tymi decyzjami podobno planował zamach na życie Cezara. Z tego powodu został oskarżony przed nim przez krewnych. W 45 r. Kastor, wnuk Dejotara, oskarżył dziadka przed Rzymianami o uknucie spisku na życie Cezara. Jego obrony podjął się słynny mówca rzymski Cyceron w zachowanej mowie W obronie Dejotara (łac. „Pro rege Deiotaro”). W 42 r. Marek Juniusz Brutus będąc w Azji Mniejszej, czynił przygotowania do wojny. Pozyskał Dejotara, który był bardzo stary. W czasie przerwy podczas bitwy pod Filippi Amyntas, dowódca armii Dejotara, oraz Raskypor zdezerterowali i przeszli na stronę Oktawiana i Marka Antoniusza, dzięki czemu Dejotar zachował tron po klęsce Brutusa. (pl)
- Deiótaro da Galácia (em latim: Deiotarus; em gálata e grego: Deiotaros), de sobrenome Philoromaios; c. 105 a.C.–42 a.C., 41 a.C. ou 40 a.C.) foi um dos principais "tetrarcas dos tolistóbogos" na Galácia ocidental, Ásia Menor, e também um "rei da Galácia". É considerado um dos melhores reis celtas, reinando sobre três tribos gálatas a partir de sua capital, (em latim: Blucium; moderna , na Turquia). O nome "Deiotarus" é uma corruptela de "deio-tauros", "touro divino" (pt)
- Дейотар (греч. Δηιόταρος, ум. 41 или 40 до н. э.) — царь Галатии, правивший в середине I века до н. э.. Сначала Дейотар был лишь тетрархом толистобогиев — одного из трёх племён Галатии. Он укрепил свою армию, а ставку основал в крепости Блусий. Вскоре он заключил союз с Римской республикой и породнился с представителями влиятельного малоазийского рода Атталидов. С началом войн Рима с царём Понта Митридатом VI, Дейотар предоставлял значительные услуги римлянам. В 75 году до н. э. Дейотар нанес поражение понтийским войскам при Евмахии (Фригия). В дальнейшем Дейотар помогал римской армии в борьбе с Понтийским царством. Именно в это время он подружился с Гнеем Помпеем Великим. Последний в 65 году до н. э. за оказанные Дейотаром услуги передал ему царство Малая Армения, восточный Понт с городом Фарнакия, земли у Трапезунда. Вместе с этим Дейотар получил от Помпея ещё и значительную часть Галатии. С этого времени он стал верховным тетрархом этой малоазийской области. В дальнейшем Дейотар был опорой римлян в Малой Азии. С началом гражданской войны между Цезарем и Помпеем Дейотар поначалу поддерживал последнего в качестве благодарности за предоставление обширных земель. Однако после поражения Гнея Помпея при Фарсале в 48 году до н. э. и его бегства в Египет, Дейотар начал искать пути для примирения с Цезарем. В это же время со значительным войском в Малой Азии высадился Фарнак II, сын Митридата VI. Фарнак отнял у Дейотара Понт и Малую Армению, разбив последнего в 47 году до н. э. при Никополе. Впрочем, в этом же году сюда прибыл Цезарь. Дейотар при содействии своего родственника и друга Цезаря Митридата Пергамского смог получить помилование за поддержку Помпея. После этого войска Дейотара были присоединены к армии цезарианцев, которые разбили Фарнака II при Зеле. В результате сражения Дейотар вернул себе свои утраченные владения. В 45 году до н. э. после смерти Митридата Пергамского Дейотар стал претендовать на имущество и земли покойного. Но он так ничего и не получил. Напротив, римский сенат лишил Дейотара владений в Галатии и Понте по жалобе некоторых тетрархов Галатии. Но Дейотару при помощи своего друга Марка Туллия Цицерона удалось оправдаться. Уже после гибели Цезаря Марк Антоний вернул Дейотару его прежние владения. Тем не менее, Дейотар решил поддержать мятежников Брута и Кассия, предоставляя поддержку продовольствием и людьми. Но после поражения при Филиппах в 42 году до н. э. Дейотар сумел реабилитироваться и стал другом Марка Антония. Благодаря Дейотару вся Малая Азия стала поддерживать Марка Антония и Клеопатру из рода Птолемеев. Умер Дейотар в 40 году до н. э. в Блусии. XXII Дейотаров легион ведёт своё происхождение к Дейотару. Первоначально он был частью галатийской армии, численностью равной примерно трём легионам. Потерпев поражение, он считался только одним легионом и функционировал в качестве неофициального легиона при Цезаре вплоть до смерти Дейотара, после чего был включён в состав римской армии. (ru)
- Дейотар (з кельт. — «божественний бик» 105-40 роки до н. е.) — представник кельтського племені толістобогів, верховний тетрарх Галатії, цар Малої Вірменії в 65-40 роках до н. е.. Мав прізвисько Філоромей (приятель римлян). Син Сінорікса, тетрарха толістобогів у Галатії. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Deiotarus I (grec Δηϊόταρος) fou un tetrarca i rei de Galàcia. Va néixer probablement vers el 110 aC i fou conegut com «el brau diví». El seu pare fou amic de Marc Porci Cató Salonià el jove (Caius Porcius Cato Salonianus) pare de Cató d'Útica. Fou tetrarca dels tolistobois i va tenir capital a Blucium. Fou fidel aliat romà. (ca)
- Deyótaro de Galacia (en gálata y griego Deiotaros, de sobrenombre, Philoromaios; h. 105 a. C. - 42 a. C., 41 a. C. o 40 a. C.) fue jefe, tetrarca de los en Galacia occidental, Asia Menor, y rey de Galacia en Anatolia, Asia Menor. Fue considerado uno de los más aptos reyes célticos, gobernando las tres tribus de la Galacia celta desde su fortaleza en (Blucium). El nombre Deyótaro se entiende como deio-taruos o "toro divino". (es)
- Deiotaro (in latino: Deiotarus; 120 a.C. circa – 41 a.C.) fu tetrarca della Galazia, in Asia Minore, e un alleato fedele della Repubblica romana. (it)
- Deiótaro da Galácia (em latim: Deiotarus; em gálata e grego: Deiotaros), de sobrenome Philoromaios; c. 105 a.C.–42 a.C., 41 a.C. ou 40 a.C.) foi um dos principais "tetrarcas dos tolistóbogos" na Galácia ocidental, Ásia Menor, e também um "rei da Galácia". É considerado um dos melhores reis celtas, reinando sobre três tribos gálatas a partir de sua capital, (em latim: Blucium; moderna , na Turquia). O nome "Deiotarus" é uma corruptela de "deio-tauros", "touro divino" (pt)
- Дейотар (з кельт. — «божественний бик» 105-40 роки до н. е.) — представник кельтського племені толістобогів, верховний тетрарх Галатії, цар Малої Вірменії в 65-40 роках до н. е.. Мав прізвисько Філоромей (приятель римлян). Син Сінорікса, тетрарха толістобогів у Галатії. (uk)
- Deiotarus of Galatia (in Galatian and Greek Deiotaros, surnamed Philoromaios ("Friend of the Romans"); c. 105 BC – 42 BC, 41 BC or 40 BC) was a Chief Tetrarch of the Tolistobogii in western Galatia, Asia Minor, and a King of Galatia ("Gallo-Graecia"). He was considered one of the most adept of Celtic kings, ruling the three tribes of Celtic Galatia from his fortress in Blucium. (en)
- Deiotaros Philorhomaios (altgriechisch Δηιόταρος Φιλορώμαιος Dēiótaros Philorhōmaíos, deutsch ‚der Römerfreund‘, lateinisch Deiotarus; † 40 v. Chr.) war ein Tetrarch der Tolistobogier in Galatien und erhielt wegen der wichtigen Dienste, die er den römischen Feldherren Sulla, Publius Servilius Vatia, , Lucius Licinius Lucullus und Gnaeus Pompeius Magnus in den Kriegen in Asien leistete, vom römischen Senat den Königstitel und die Herrschaft über Kleinarmenien. Deiotaros stand mit dem jüngeren Cato, Pompeius, Gaius Iulius Caesar, Marcus Licinius Crassus, den Brüdern Marcus Tullius Cicero und Quintus Tullius Cicero sowie Marcus Iunius Brutus in Verbindung. (de)
- Déiotaros, latinisé en Déjotarus, Deiotaros I Philoromaios (Δηιόταρος Φιλορώμαιος) soit Deiotaros l'ami des Romains, né vers 105 av. J.-C. et mort vers 42 av. J.-C., fut tétrarque puis roi des Galates. (fr)
- Dejotar I Filoromajos lub Dejotarus (celt.: Deiotarix; gr.: Δηϊοταρος, Dēïotaros, łac.: Deiotarus) (ur. ok. 105, zm. 40 p.n.e.) – tetrarcha celtyckich w zachodniej Galacji w latach 70–63 p.n.e., król Pontu w latach 63–48 p.n.e. i od 47 p.n.e., król Małej Armenii w latach 63–47 p.n.e. i od 44 p.n.e., pierwszy król zjednoczonej Galacji od 63 p.n.e. do swej śmierci. Syn Sinoryksa, tetrarchy Tolistoagów(?). (pl)
- Дейотар (греч. Δηιόταρος, ум. 41 или 40 до н. э.) — царь Галатии, правивший в середине I века до н. э.. Сначала Дейотар был лишь тетрархом толистобогиев — одного из трёх племён Галатии. Он укрепил свою армию, а ставку основал в крепости Блусий. Вскоре он заключил союз с Римской республикой и породнился с представителями влиятельного малоазийского рода Атталидов. С началом войн Рима с царём Понта Митридатом VI, Дейотар предоставлял значительные услуги римлянам. В 75 году до н. э. Дейотар нанес поражение понтийским войскам при Евмахии (Фригия). В дальнейшем Дейотар помогал римской армии в борьбе с Понтийским царством. Именно в это время он подружился с Гнеем Помпеем Великим. Последний в 65 году до н. э. за оказанные Дейотаром услуги передал ему царство Малая Армения, восточный Понт с городом (ru)
|
