| dbo:abstract
|
- Čtrnácté století je období mezi 1. lednem 1301 a 31. prosincem 1400 našeho letopočtu. Jedná se o čtvrté století druhého tisíciletí. Kvůli silnému ochlazení zasáhla Evropu v tomto období série hladomorů následovaná epidemiemi moru, který se do Evropy v polovině století rozšířil z Asie. V roce 1337 se mezi francouzským a anglickým královstvím rozhořela stoletá válka. Severoitalská města se v tomto věku stala kolébkou renesance. V Číně došlo v polovině 14. století v důsledku povstání rudých turbanů k pádu dynastie Jüan, která byla nahrazena dynastií Ming. Ve střední Asii pak došlo k zeslábnutí Zlaté Hordy a k rozpadu dalších nástupců Mongolské říše, Ílchanátu a Čagatajského chanátu. (cs)
- El segle xiv, que comprèn els anys entre 1301 i 1400, és el darrer període de la baixa edat mitjana i suposa un temps de crisi generalitzada que prepara el canvi d'època. Així, a una davallada demogràfica se suma l'esfondrament del feudalisme, la pugna entre estats cada cop més poderosos i centralitzats i el descrèdit de les institucions tradicionals. Igualment influeix el nou pensament, més racionalista, que prepara la mentalitat general per als canvis dels segles posteriors. (ca)
- القرن الرابع عشر هو الفترة الزمنية الممتدة من اليوم الأول لعام 1301 إلى اليوم الأخير من عام 1400 حسب التقويم الميلادي وكانت هذه الفترة جزء من العصور الوسطى. شهد هذا القرن صعود الدولة العثمانية التي توسعت في شبه جزيرة البلقان لتبسط سيطرتها من الدانوب إلى بحر إيجة وبعد اخضاع الصرب في معركة قوصوه أخضعت البلغار ووصلت الي حدود المجر فأستنجد الملك المجري بأوروبا الغربية وبابا روما الذي دعا الي حملة صليبية جديدة ضد العثمانيين لمنعهم من التوغل في قلب أوروبا فلبّى الدعوة عدد كبير من ملوك أوروبا ولكنهم انهزموا من العثمانيين في معركة نيقوبولس اجتاح الموت الأسود الطاعون أوروبا وقضي علي ثلث سكان القارة. بينما خاضت مملكة إنجلترا ومملكة فرنسا حرب المائة عام الطويلة بعد ان طالب إدوارد الثالث ملك إنجلترا بعرش فرنسا بعد وفاه خاله شارل الرابع ملك فرنسا.وفي الصين سقوط سلالة يوان الحاكمة وماتبقى منها أسس سلالة شمال يوان في منغوليا. اما اليابان فانتهت فترة كاماكورا وبدأت فترةحركة كينمو الإصلاحية لفترة قصيرة قبل ان تبدأ فترة موروماتشي التي شهدت حروب أهلية ببن إمبراطور الشمال وإمبراطور الجنوب. (ar)
- As a means of recording the passage of time, the 14th century was a century lasting from 1 January 1301 (MCCCI), to 31 December 1400 (MCD). It is estimated that the century witnessed the death of more than 45 million lives from political and natural disasters in both Europe and the Mongol Empire. West Africa experienced economic growth and prosperity. In Europe, the Black Death claimed 25 million lives – wiping out one third of the European population – while the Kingdom of England and the Kingdom of France fought in the protracted Hundred Years' War after the death of Charles IV, King of France led to a claim to the French throne by Edward III, King of England. This period is considered the height of chivalry and marks the beginning of strong separate identities for both England and France as well as the foundation of the Italian Renaissance and Ottoman Empire. In Asia, Tamerlane (Timur), established the Timurid Empire, history's third largest empire to have been ever established by a single conqueror. Scholars estimate that Timur's military campaigns caused the deaths of 17 million people, amounting to about 5% of the world population at the time. Synchronously, the Timurid Renaissance emerged. In the Arab world, historian and political scientist Ibn Khaldun and explorer Ibn Battuta made significant contributions.In India, the Bengal Sultanate got divided from the Delhi Sultanate, a major trading nation in the world. The sultanate was described by the Europeans as the richest country to trade with. The Mongol court was driven out of China and retreated to Mongolia, the Ilkhanate collapsed, the Chaghatayid dissolved and broke into two parts, and the Golden Horde lost its position as a great power in Eastern Europe. In Africa, the wealthy Mali Empire, a huge producer of gold, reached its territorial and economic height under the reign of Mansa Musa I of Mali, the wealthiest individual of medieval times, and perhaps the wealthiest ever. (en)
- Das 14. Jahrhundert begann am 1. Januar 1301 und endete am 31. Dezember 1400. Die Weltbevölkerung zu Beginn des 14. Jahrhunderts wird auf 360 bis 432 Millionen Menschen geschätzt, während die Schätzungen für das Jahrhundertende zwischen 350 und 374 Millionen Menschen liegen. In diesem Jahrhundert prägten Naturkatastrophen, Epidemien, Kriege und politische Umbrüche viele Weltgegenden. Neben den Folgen einer drastischen Klimaverschlechterung kosteten große Pestwellen zahlreiche Menschenleben. Ausgehend von Zentralasien verbreitete sich die Seuche entlang der im vorherigen Jahrhundert etablierten transkontinentalen Handelsrouten. Die mongolischen Reiche, die sich im vorherigen Jahrhundert über weite Teile Asiens erstreckten, brachen zum großen Teil zusammen. Jedoch war dieses Jahrhundert nicht nur krisenbeladen. Zahlreiche Regionen erlebten zumindest zeitweise eine wirtschaftliche Blüte, kulturelle Entfaltung und technischen Fortschritt. In China wurde die mongolische Yuan-Dynastie durch die chinesische Ming-Dynastie abgelöst. Den südostasiatischen Großreichen folgten zahlreiche Regionalreiche. Westlich von diesen dehnte das Delhi-Sultanat seine Herrschaft über große Teile des indischen Subkontinents aus. In Anatolien und Südosteuropa begann das Osmanische Reich seinen Aufstieg zur bedeutenden Regionalmacht, während Frankreich seine Vormachtstellung in Europa im Hundertjährigen Krieg verlor. (de)
- La 14-a jarcento komenciĝis la 1-an de januaro 1301 kaj finiĝis la 31-an de decembro 1400. (eo)
- El siglo XIV d. C. (siglo catorce después de Cristo) o siglo XIV e. c. (siglo catorce de la era común) comenzó el 1 de enero de 1301 y terminó el 31 de diciembre de 1400. Es conocido como el «Siglo de la Peste». Es sin duda uno de los más nefastos de la historia de la humanidad, el siglo está marcado por las graves plagas y las guerras que asolaron casi toda Europa. Entre 1315 y 1317 se produjo la denominada Pequeña Edad de Hielo que acabó con miles de cosechas causando miseria y hambrunas. A mediados de siglo, entre 1348 y 1355 hubo un brote de peste, en sus variantes bubónica, neumónica y septicémica, denominada «peste negra», que acabó con un tercio de la población europea. La muerte del último rey de la dinastía de los Capetos en Francia, causó un conflicto europeo por la sucesión. Los franceses coronaron a Felipe VI de Valois, primo hermano del fallecido rey capeto, pero otros pretendientes al trono se alzaron. Eduardo III, rey de Inglaterra y pretendiente legítimo al trono de Francia, inició las hostilidades contra este último reino, dando inicio a la guerra de los Cien Años, una de las más duraderas de la historia de la humanidad. En el resto de Europa seguirían los conflictos: en Castilla se produjo una guerra civil por el trono entre Pedro I de Castilla, apodado "el Cruel", y su hermanastro Enrique de Trastámara, a través de la cual, el conflicto que mantenían Inglaterra y Francia se trasladó a Castilla. Por otra parte, el Imperio otomano seguirá expandiéndose sobre todo a través de los Balcanes, aunque un Imperio bizantino ya muy reducido y golpeado resistirá todavía las acometidas otomanas. En Asia, Tamerlán o Timur, estableció el Imperio timúrida, un territorio islámico importante en el Medio Oriente y Asia Central y el tercer mayor imperio de la historia que ha sido nunca establecido por un único vencedor, similar al Imperio mongol de su antecesor Gengis Kan. Los estudiosos estiman que las campañas militares de Timur causaron la muerte de 17 millones de personas, que representan aproximadamente el 5% de la población mundial en ese momento. En la India se fundó el Sultanato de Bengala, una de las principales naciones comerciales del mundo, descrita por los europeos como el país más rico con el que comerciar, tras su independencia del Sultanato de Delhi. Los mongoles fueron expulsados de China y se retiraron a Mongolia, el Ilkanato se derrumbó, el kanato de Chagatai se disolvió y dividió en dos partes y la Horda de Oro perdió su posición como una gran potencia en Europa del Este. En África, el rico Imperio de Malí, un líder mundial de producción de oro, alcanzó su apogeo territorial y económico bajo el reinado de Mansa Musa I de Malí, el individuo más rico de la época medieval, y según diversas fuentes de la historia. (es)
- XIV. mendeak 1301etik 1400. urtera bitarteko iraupena du, biak barne. (eu)
- 1314: Cath Bannockburn, 24 Meitheamh. Bhuaigh arm na hAlba ar na Sasanaigh agus bhain neamhspleáchas amach. (ga)
- Le XIVe siècle commence le 1er janvier 1301 et finit le 31 décembre 1400. (fr)
- Il XIV secolo è il secolo che inizia nell'anno 1301 e termina nell'anno 1400 incluso. (it)
- 14세기는 1301년부터 1400년까지이다. (ko)
- De 14e eeuw (van de christelijke jaartelling) is de 14e periode van 100 jaar, dus bestaande uit de jaren 1301 tot en met 1400. De 14e eeuw behoort tot het 2e millennium. (nl)
- 14世紀（じゅうよんせいき）は、西暦1301年から西暦1400年までの100年間を指す世紀。 (ja)
- XIII wiek <> XV wiek • • • • • • • • • 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 (pl)
- I början av 1300-talet avslutas skotska frihetskriget och under 1320-talet används kanoner för första gången i Europa. Hundraårskriget inleds 1337 - Edvard III av England gör anspråk på den franska tronen och går i krig, där engelsmännen vinner en stor seger i slaget vid Sluys. Andra halvan av århundradet präglas av digerdöden, där så många som 20 miljoner människor kan ha dött i Europa.Seklet avslutas med att armborst och kanoner minskar riddarnas betydelse, vilket i sin tur medför slutet för feodalismen. (sv)
- O século XIV foi o século que durou de 1 de janeiro de 1301 a 31 de dezembro de 1400. Durante este período, ocorreram grandes desastres políticos e naturais na Europa e nos quatro canatos do Império Mongol. A África Ocidental e o subcontinente indiano, no entanto, experimentaram crescimento econômico e prosperidade. Na Europa, a Peste Negra matou 25 milhões de vidas - exterminando um terço da sociedade europeia - enquanto Inglaterra e França lutaram na prolongada Guerra dos Cem Anos, que começou após a morte de Carlos IV, rei da França à época. Sua morte levou a uma reivindicação do trono francês para Eduardo III, rei da Inglaterra . Este período é considerado o auge da cavalaria medieval e marca o início de fortes identidades separadas para a Inglaterra e a França, bem como a fundação da Renascença italiana e do Império Otomano. No resto da Europa os conflitos continuariam: no Reino de Castela houve uma guerra civil pelo trono, entre Pedro I de Castela contra seu meio-irmão Henrique de Trastâmara. Henrique derrota seu irmão e é coroado rei como Henrique II de Castela. É neste contexto que Portugal se envolve nas guerras fernandinas: Fernando I de Portugal reivindica o trono de Castela e entra em guerra contra Henrique II de Castela (e depois, com o filho deste, João I de Castela). No outro lado da Europa, o Império Otomano continuará a se expandir principalmente pelos Bálcãs, embora um Império Romano Oriental já bastante reduzido ainda resistia a expansão turca. Na Ásia, Tamerlão estabeleceu o Império Timúrida, um importante território islâmico no Oriente Médio e na Ásia Central, a fim de reviver o Império Mongol de Gengis Khan. Estudiosos estimam que as campanhas militares de Tamerlão causaram a morte de 17 milhões de pessoas, chegando a cerca de 5% da população mundial na época. Sincronamente, a Renascença Timúrida surgiu. No mundo árabe, o historiador e cientista político ibne Caldune e o explorador ibne Batuta deram contribuições significativas. Na Índia, foi fundado o Sultanato de Bengala, uma importante nação comercial do mundo, descrita pelos europeus como o país mais rico com o qual negociar, após sua independência do Sultanato de Déli. A dinastia Yuan (descendentes de Gengis Khan) foi expulsa da China e retirou-se para a Mongólia, o Ilcanato entrou em colapso e a Horda de Ouro perdeu sua posição como uma grande potência na Europa Oriental. Na África, o rico Império do Mali, líder global da produção de ouro, atingiu seu apogeu territorial e econômico sob o reinado de Mansa Musa do Mali, o indivíduo mais rico dos tempos medievais. (pt)
- XIV (четы́рнадцатый) век по юлианскому календарю — век с 1 января 1301 года по 31 декабря 1400 года. Это 4-й век 2-го тысячелетия. Он закончился 623 года назад. (ru)
- 1301年1月1日至1400年12月31日的这一段期间被称为14世紀。14世纪是欧洲文艺复兴运动的主要时期，许多古文明文化被重新发掘，并且奠定了现代科学的基础，其中宗教方面的发展尤为突出。 (zh)
- XIV століття історики називають першим століттям Пізнього Середньовіччя. Європа пережила два великі нещастя: Великий голод 1315-1317 років та Чорну смерть —епідемію чуми, що почалася в 1340-х. Як наслідок населення Європи значно скоротилося, що призвело до зміни виробничих стосунків між селянами та феодалами. У другій половині століття Англію, Францію, Фландрію охопили повстання селян та міських робітників, зокрема Жакерія та повстання Вота Тайлера. Внаслідок повстання червоних пов'язок у Китаї монгольську династію Юань змінила династія Мін. Почала втрачати контроль над завойованими землями Золота Орда. Наприкінці століття, проте, набрала сили імперія самаркандського еміра Тамерлана. Наприкінці століття зросла могутність турків-османів, які утвердилися в Європі, завоювавши значну частину колишніх візантійських земель й підкорили собі великі території балканських народів. У долині Мехіко постало місто Теночтітлан, почалося становлення цивілізації ацтеків. Виникли перші державні утворення в Африці на південь від Сахари. Державні утворення на території сучасної України втратили свою незалежність. Угорщина, Польща та Литва поступово стали витісняти ординців, одночасно ведучи боротьбу між собою. Значними віхами в релігійному житті Європи були ліквідація Ордену тамплієрів, Авіньйонський полон пап, за яким послідувала Велика схизма. Продовжувалося поширення ісламу на території, окуповані Золотою Ордою, та в Індокитай. Культура Європи вступила в проторенесанс — епоху, що передувала Відродженню. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Čtrnácté století je období mezi 1. lednem 1301 a 31. prosincem 1400 našeho letopočtu. Jedná se o čtvrté století druhého tisíciletí. Kvůli silnému ochlazení zasáhla Evropu v tomto období série hladomorů následovaná epidemiemi moru, který se do Evropy v polovině století rozšířil z Asie. V roce 1337 se mezi francouzským a anglickým královstvím rozhořela stoletá válka. Severoitalská města se v tomto věku stala kolébkou renesance. V Číně došlo v polovině 14. století v důsledku povstání rudých turbanů k pádu dynastie Jüan, která byla nahrazena dynastií Ming. Ve střední Asii pak došlo k zeslábnutí Zlaté Hordy a k rozpadu dalších nástupců Mongolské říše, Ílchanátu a Čagatajského chanátu. (cs)
- El segle xiv, que comprèn els anys entre 1301 i 1400, és el darrer període de la baixa edat mitjana i suposa un temps de crisi generalitzada que prepara el canvi d'època. Així, a una davallada demogràfica se suma l'esfondrament del feudalisme, la pugna entre estats cada cop més poderosos i centralitzats i el descrèdit de les institucions tradicionals. Igualment influeix el nou pensament, més racionalista, que prepara la mentalitat general per als canvis dels segles posteriors. (ca)
- La 14-a jarcento komenciĝis la 1-an de januaro 1301 kaj finiĝis la 31-an de decembro 1400. (eo)
- XIV. mendeak 1301etik 1400. urtera bitarteko iraupena du, biak barne. (eu)
- 1314: Cath Bannockburn, 24 Meitheamh. Bhuaigh arm na hAlba ar na Sasanaigh agus bhain neamhspleáchas amach. (ga)
- Le XIVe siècle commence le 1er janvier 1301 et finit le 31 décembre 1400. (fr)
- Il XIV secolo è il secolo che inizia nell'anno 1301 e termina nell'anno 1400 incluso. (it)
- 14세기는 1301년부터 1400년까지이다. (ko)
- De 14e eeuw (van de christelijke jaartelling) is de 14e periode van 100 jaar, dus bestaande uit de jaren 1301 tot en met 1400. De 14e eeuw behoort tot het 2e millennium. (nl)
- 14世紀（じゅうよんせいき）は、西暦1301年から西暦1400年までの100年間を指す世紀。 (ja)
- XIII wiek <> XV wiek • • • • • • • • • 1301 1302 1303 1304 1305 1306 1307 1308 1309 1310 1311 1312 1313 1314 1315 1316 1317 1318 1319 1320 1321 1322 1323 1324 1325 1326 1327 1328 1329 1330 1331 1332 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 1377 1378 1379 1380 1381 1382 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 (pl)
- I början av 1300-talet avslutas skotska frihetskriget och under 1320-talet används kanoner för första gången i Europa. Hundraårskriget inleds 1337 - Edvard III av England gör anspråk på den franska tronen och går i krig, där engelsmännen vinner en stor seger i slaget vid Sluys. Andra halvan av århundradet präglas av digerdöden, där så många som 20 miljoner människor kan ha dött i Europa.Seklet avslutas med att armborst och kanoner minskar riddarnas betydelse, vilket i sin tur medför slutet för feodalismen. (sv)
- XIV (четы́рнадцатый) век по юлианскому календарю — век с 1 января 1301 года по 31 декабря 1400 года. Это 4-й век 2-го тысячелетия. Он закончился 623 года назад. (ru)
- 1301年1月1日至1400年12月31日的这一段期间被称为14世紀。14世纪是欧洲文艺复兴运动的主要时期，许多古文明文化被重新发掘，并且奠定了现代科学的基础，其中宗教方面的发展尤为突出。 (zh)
- القرن الرابع عشر هو الفترة الزمنية الممتدة من اليوم الأول لعام 1301 إلى اليوم الأخير من عام 1400 حسب التقويم الميلادي وكانت هذه الفترة جزء من العصور الوسطى. شهد هذا القرن صعود الدولة العثمانية التي توسعت في شبه جزيرة البلقان لتبسط سيطرتها من الدانوب إلى بحر إيجة وبعد اخضاع الصرب في معركة قوصوه أخضعت البلغار ووصلت الي حدود المجر فأستنجد الملك المجري بأوروبا الغربية وبابا روما الذي دعا الي حملة صليبية جديدة ضد العثمانيين لمنعهم من التوغل في قلب أوروبا فلبّى الدعوة عدد كبير من ملوك أوروبا ولكنهم انهزموا من العثمانيين في معركة نيقوبولس اجتاح الموت الأسود الطاعون أوروبا وقضي علي ثلث سكان القارة. بينما خاضت مملكة إنجلترا ومملكة فرنسا حرب المائة عام الطويلة بعد ان طالب إدوارد الثالث ملك إنجلترا بعرش فرنسا بعد وفاه خاله شارل الرابع ملك فرنسا.وفي الصين سقوط سلالة يوان الحاكمة وماتبقى منها أسس سل (ar)
- As a means of recording the passage of time, the 14th century was a century lasting from 1 January 1301 (MCCCI), to 31 December 1400 (MCD). It is estimated that the century witnessed the death of more than 45 million lives from political and natural disasters in both Europe and the Mongol Empire. West Africa experienced economic growth and prosperity. In Africa, the wealthy Mali Empire, a huge producer of gold, reached its territorial and economic height under the reign of Mansa Musa I of Mali, the wealthiest individual of medieval times, and perhaps the wealthiest ever. (en)
- Das 14. Jahrhundert begann am 1. Januar 1301 und endete am 31. Dezember 1400. Die Weltbevölkerung zu Beginn des 14. Jahrhunderts wird auf 360 bis 432 Millionen Menschen geschätzt, während die Schätzungen für das Jahrhundertende zwischen 350 und 374 Millionen Menschen liegen. In diesem Jahrhundert prägten Naturkatastrophen, Epidemien, Kriege und politische Umbrüche viele Weltgegenden. Neben den Folgen einer drastischen Klimaverschlechterung kosteten große Pestwellen zahlreiche Menschenleben. Ausgehend von Zentralasien verbreitete sich die Seuche entlang der im vorherigen Jahrhundert etablierten transkontinentalen Handelsrouten. Die mongolischen Reiche, die sich im vorherigen Jahrhundert über weite Teile Asiens erstreckten, brachen zum großen Teil zusammen. (de)
- El siglo XIV d. C. (siglo catorce después de Cristo) o siglo XIV e. c. (siglo catorce de la era común) comenzó el 1 de enero de 1301 y terminó el 31 de diciembre de 1400. Es conocido como el «Siglo de la Peste». En África, el rico Imperio de Malí, un líder mundial de producción de oro, alcanzó su apogeo territorial y económico bajo el reinado de Mansa Musa I de Malí, el individuo más rico de la época medieval, y según diversas fuentes de la historia. (es)
- O século XIV foi o século que durou de 1 de janeiro de 1301 a 31 de dezembro de 1400. Durante este período, ocorreram grandes desastres políticos e naturais na Europa e nos quatro canatos do Império Mongol. A África Ocidental e o subcontinente indiano, no entanto, experimentaram crescimento econômico e prosperidade. Na África, o rico Império do Mali, líder global da produção de ouro, atingiu seu apogeu territorial e econômico sob o reinado de Mansa Musa do Mali, o indivíduo mais rico dos tempos medievais. (pt)
- XIV століття історики називають першим століттям Пізнього Середньовіччя. Європа пережила два великі нещастя: Великий голод 1315-1317 років та Чорну смерть —епідемію чуми, що почалася в 1340-х. Як наслідок населення Європи значно скоротилося, що призвело до зміни виробничих стосунків між селянами та феодалами. У другій половині століття Англію, Францію, Фландрію охопили повстання селян та міських робітників, зокрема Жакерія та повстання Вота Тайлера. (uk)
|
