| dbo:abstract
|
- Samuel Iperuszoon, Knight Wiselius (4 February 1769 – 15 May 1845) was a successful Dutch lawyer and a prominent Patriot and democrat, involved in the dismantling of the Dutch East India Company (VOC) and the negotiations over the Cape. Wiselius was a witty, Voltairian spirit with political views far ahead of his time who would end his days writing dramas on Classical themes. Wiselius corresponded with nearly all the main players at the time of the Batavian Republic and it would be impossible to know that period completely without his carefully kept and neatly written correspondence. He was also a poet, historian and superintendent of the police. (en)
- Samuel Isperuszoon Wiselius, (letteralmente Iperus il giovane o Samuel figlio di Iperus, l'omonimo padre) (Amsterdam, 4 febbraio 1769 – Amsterdam, 15 maggio 1845), è stato un uomo politico olandese. Eminente figura patrioti, ebbe un ruolo politico rilevante nella breve Repubblica Batava: specie nella liquidazione della Compagnia Olandese delle Indie Orientali. Successivamente si convertì alla causa anti-napoleonica e divenne fra le figure più in vista della restaurazione olandese. Fu anche avvocato, storico, autore di poemi e tragedie. (it)
- Samuel Iperusz. Wiselius (Amsterdam, 4 februari 1769 - aldaar, 15 mei 1845) was een zeer veelzijdig man. Gedurende zijn leven was hij een vooraanstaand politicus, dichter, publicist, toneelschrijver, geschiedkundige en later lange tijd politiecommissaris van Amsterdam. Als vooraanstaand Amsterdams patriot speelde hij een actieve rol bij de gebeurtenissen in het laatste decennium van de achttiende eeuw. Zo werkte hij mee aan de administratieve opheffing van de VOC en aan de onderhandelingen over de Kaapkolonie. Wiselius was van jongs af aan een echte netwerker. Hij correspondeerde met vrijwel alle kopstukken ten tijde van de Bataafse Republiek. Zonder zijn zorgvuldig bewaarde correspondentie zou het latere historische onderzoek naar de Bataafse Tijd minder volledig zijn. (nl)
- Samuel Iperuszoon Wiselius, född 4 februari 1769 i Amsterdam, död 15 maj 1845 i Leiden, var en nederländsk dramatiker och politisk skriftställare. Wiselius blev 1790 advokat, sedan köpman och var 1813–40 överpolischef i Amsterdam. Redan som gosse förvärvade han sig ovanlig beläsenhet i Hugo Grotius, Charles-Louis de Secondat Montesquieus och Jean-Jacques Rousseaus skrifter och lade som sjuttonårig grunden till sin först senare (1828) utgivna politiska upplysningsskrift Tafereel van de staatkundige verlichting der Nederlanderen. Wiselius var medlem av den revolutionära kommitté, som förberedde statsvälvningen 1795, och ställde sina krafter i den nya republikens tjänst. År 1798 blev han meddirektör för stadsteatern ("de schouwburg") i Amsterdam, och 1796–1804 var han medlem av kommittén för den ostindiska handeln. Sedan han efter republikens fall under det franska överväldet levt i tillbakadragenhet, återfördes han av 1813 års händelser till det politiska livet och medverkade trots sina republikanska sympatier till uppbyggandet av det självständiga kungariket Nederländerna. Wiselius utgav en avhandling om Ostindiska kompaniet (1814), en essä över olika regeringsformer (1831) samt författade sex originaldramer, samlade i Mengel en toneelpoëzij (1818–21), i vilka han, i opposition mot William Shakespeare, Friedrich Schiller och August von Kotzebue, ville "gå en egen väg mellan det grekiska och det franska sorgespelet", av vilka det äldsta, Polydorus (1812; tryckt 1813), är riktat mot Napoleon I:s tyranni, ett annat, Walwais en Adelheid (1812), har till ämne rivaliteten i kärlek mellan Gustav II Adolf och hans gunstling "Walwais", ett tredje, De dood van Karel, kroonprins van Spanje (1819), är ett försök att överträffa Schiller genom ett mera för scenen lämpat drama. Wiselius popularitet som dramatiker blev kortvarig. (sv)
|
| rdfs:comment
|
- Samuel Iperuszoon, Knight Wiselius (4 February 1769 – 15 May 1845) was a successful Dutch lawyer and a prominent Patriot and democrat, involved in the dismantling of the Dutch East India Company (VOC) and the negotiations over the Cape. Wiselius was a witty, Voltairian spirit with political views far ahead of his time who would end his days writing dramas on Classical themes. Wiselius corresponded with nearly all the main players at the time of the Batavian Republic and it would be impossible to know that period completely without his carefully kept and neatly written correspondence. He was also a poet, historian and superintendent of the police. (en)
- Samuel Isperuszoon Wiselius, (letteralmente Iperus il giovane o Samuel figlio di Iperus, l'omonimo padre) (Amsterdam, 4 febbraio 1769 – Amsterdam, 15 maggio 1845), è stato un uomo politico olandese. Eminente figura patrioti, ebbe un ruolo politico rilevante nella breve Repubblica Batava: specie nella liquidazione della Compagnia Olandese delle Indie Orientali. Successivamente si convertì alla causa anti-napoleonica e divenne fra le figure più in vista della restaurazione olandese. Fu anche avvocato, storico, autore di poemi e tragedie. (it)
- Samuel Iperusz. Wiselius (Amsterdam, 4 februari 1769 - aldaar, 15 mei 1845) was een zeer veelzijdig man. Gedurende zijn leven was hij een vooraanstaand politicus, dichter, publicist, toneelschrijver, geschiedkundige en later lange tijd politiecommissaris van Amsterdam. Als vooraanstaand Amsterdams patriot speelde hij een actieve rol bij de gebeurtenissen in het laatste decennium van de achttiende eeuw. Zo werkte hij mee aan de administratieve opheffing van de VOC en aan de onderhandelingen over de Kaapkolonie. Wiselius was van jongs af aan een echte netwerker. Hij correspondeerde met vrijwel alle kopstukken ten tijde van de Bataafse Republiek. Zonder zijn zorgvuldig bewaarde correspondentie zou het latere historische onderzoek naar de Bataafse Tijd minder volledig zijn. (nl)
- Samuel Iperuszoon Wiselius, född 4 februari 1769 i Amsterdam, död 15 maj 1845 i Leiden, var en nederländsk dramatiker och politisk skriftställare. Wiselius blev 1790 advokat, sedan köpman och var 1813–40 överpolischef i Amsterdam. Redan som gosse förvärvade han sig ovanlig beläsenhet i Hugo Grotius, Charles-Louis de Secondat Montesquieus och Jean-Jacques Rousseaus skrifter och lade som sjuttonårig grunden till sin först senare (1828) utgivna politiska upplysningsskrift Tafereel van de staatkundige verlichting der Nederlanderen. (sv)
|
