| dbo:abstract
|
- Moldovenism is a political term used to refer to the support and promotion of the Moldovan identity and Moldovan culture primarily by the opponents of such ideas. Some of its supporters ascribe this identity to the medieval Principality of Moldavia. Others, in order to explain the current differences between Romanian-speaking inhabitants of the two banks of the Prut River, ascribe it to the long incorporation of Bessarabia in the Russian Empire and the Soviet Union. The opponents, on the contrary, claim that Moldovans and Romanians are a single ethnic group and that the Moldovan identity was artificially created by the USSR. Supporters of Moldovan identity contend that the people of Moldavia historically self-identified as "Moldavian" before the notion of "Romanian" became widespread. The belief that Romanians and Moldovans in Bessarabia and the Moldavian ASSR (MASSR) formed two separate ethnonational groups, speaking different languages and possessing separate historical and cultural traits was also endorsed by the Soviet Union. (en)
- Moldovenisme adalah sebuah istilah politik yang digunakan untuk mengacu kepada dukungan dan promosi terhadap identitas dan . Istilah ini digunakan terutama oleh para penentang dari gagasan semacam itu. Beberapa pendukungnya mengaitkan identitas ini dengan Kepangeranan Moldavia abad pertengahan. Yang lainnya, untuk menjelaskan perbedaan saat ini antara penduduk berbahasa Rumania dari kedua tepi Sungai Prut, mengaitkannya dengan penggabungan panjang Bessarabia di kekaisaran Rusia dan Uni Soviet. Sebaliknya, para penentangnya, dan bahwa identitas Moldova dibuat-buat oleh Uni Soviet. Para pendukung identitas bangsa Moldova berpendapat bahwa masyarakat Moldavia secara historis mengidentifikasikan dirinya sebagai "Moldavia" sebelum gagasan tentang "bangsa Rumania" . Keyakinan bahwa bangsa Rumania dan bangsa Moldova di Bessarabia dan (MASSR) membentuk dua kelompok etnonasional yang terpisah, berbicara dalam bahasa yang berbeda dan memiliki karakteristik historis dan budaya yang terpisah juga didukung oleh Uni Soviet. (in)
- Mołdawianizm – koncepcja polityczna, kulturalna i historyczna zakładająca, że Rumuni i Mołdawianie stanowią dwa odrębne narody, mówiące dwoma różnymi językami. W 1812 r. na mocy traktatu w Bukareszcie Besarabia, zamieszkiwana w większości przez ludność chłopską mówiącą językiem rumuńskim, przeszła pod panowanie rosyjskie. Tym samym ludność ta została wyłączona z procesów kształtowania się nowoczesnego narodu i kultury rumuńskiej, jakie w XIX w. miały miejsce w Mołdawii i na Wołoszczyźnie. Nie wykształciła się u niej żadna tożsamość narodowa. Powstanie idei mołdawianizmu wiąże się z utworzeniem w 1924 r. Mołdawskiej Autonomicznej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej, która w założeniach władz radzieckich miała być narzędziem polityki zagranicznej wobec Rumunii – docelowo ułatwić odzyskanie Besarabii, przyłączonej w 1918 r. do Rumunii, oraz wzniecenie rewolucji socjalistycznej w Rumunii. Wychodzono z założenia, że stymulowanie rozwoju „socjalistycznej kultury mołdawskiej”, odrębnej od rumuńskiej, będzie sprzyjać temu celowi. Zamysł ten zyskał poparcie grupy mołdawskich językoznawców i historyków o poglądach socjalistycznych, w ocenie których w Besarabii pod panowaniem rumuńskim ludność poddawana była bezwzględnemu uciskowi. W latach 1924–1931 działający w MASRR, pod przewodnictwem Pavla Chiora, Mołdawski Komitet Naukowy prowadził badania nad językiem i kulturą ludową Mołdawian, by na ich bazie rozwijać mołdawski język literacki odmienny od rumuńskiego i doprowadzić do powstania pełnowartościowej tożsamości narodowej. W 1931 r., wobec zmiany kursu politycznego ZSRR, działania te odgórnie zablokowano. W 1938 r., gdy polityka zagraniczna i językowa państwa zmieniła się ponownie, powrócono do mówienia o odrębnych narodach i językach rumuńskim i mołdawskim, a do zapisu tego drugiego zaczęto stosować cyrylicę. Chociaż mołdawianizm pozostał oficjalnie popieraną doktryną także w Mołdawskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej po II wojnie światowej, nie powrócono już do prób konstruowania odrębnej wysokiej kultury narodowej na bazie kultury ludowej. Również język oficjalnie nazywany mołdawskim w istocie nie różnił się od rumuńskiego, był jedynie zapisywany innym alfabetem. Koncepcja odrębności narodu mołdawskiego była rozwijana na szerszą skalę jedynie w naukach historycznych, które miały dostarczać dowodów na odmienne drogi rozwoju Rumunów i Mołdawian. Prace autorów radzieckich poddawane były krytyce w Rumunii. Powstały w okresie pieriestrojki mołdawski Demokratyczny Ruch na rzecz Przebudowy odrzucał mołdawianizm i przywoływał hasła . Jego następca, Front Ludowy Mołdawii, nie akcentował już haseł zjednoczenia Mołdawii z Rumunią, jednak domagając się niepodległości, podkreślał pokrewieństwo obu języków, kultur i narodów. Idea panrumuńska, powszechnie akceptowana przez mołdawskich intelektualistów przewodzących Frontowi, cieszyła się bardzo niewielkim poparciem w społeczeństwie – wśród zdecydowanej większości etnicznych Mołdawian utrzymuje się idea odrębności ich narodu. Również przywódcy niepodległej Mołdawii już w 1994 r. wycofali się z koncepcji panrumuńskiej, konsekwentnie odwołując się od wymienionego roku w publicznych wystąpieniach do różnych wariantów idei mołdawianistycznej. Dyskusja o tożsamości Mołdawian i ich stosunku do sąsiadów wciąż się jednak nie zakończyła. Obok „tradycyjnej” radzieckiej koncepcji mołdawianistycznej w Mołdawii funkcjonują radykalne poglądy nacjonalistyczne, których przedstawiciele twierdzą, iż Mołdawianie byli odrębnym narodem już w średniowieczu i wysuwają roszczenia do ziem Rumunii wchodzących historycznie w skład Hospodarstwa Mołdawskiego. (pl)
- Молдовенізм (рум. Moldovenism, послідовники— молдовеністи, також молдовські самобутники) — це політичний термін, який використовується для позначення підтримки та просування молдовської ідентичности та молдовської культури, насамперед, противникам таких ідей. Деякі з його прихильників приписують цю ідентичність середньовічному Молдавському князівству. Інші, щоб пояснити нинішні відмінності між румунськомовними жителями двох берегів річки Прут, пов’язують це з тривалим входженням Бессарабії до складу Російської імперії та СРСР. Опоненти, навпаки, стверджують, що молдовани та румуни є єдиною етнічною групою і що молдовська ідентичність була штучно створена Радянським Союзом. Прихильники молдовської ідентичности стверджують, що народ Молдови історично самоідентифікувався як «молдован» до того, як поняття «румун» стало поширеним. Віра в те, що румуни та молдовани в Бессарабії та Молдавській АРСР (МАССР) утворили дві окремі етнонаціональні групи, які розмовляють різними мовами та мають окремі історичні та культурні риси, також підтримувалося Радянським Союзом. (uk)
- Молдовени́зм (молд. Moldovenism, последователи — молдовенисты, также молдавские самобытники) — политическое течение в Молдавии, утверждающее, что молдаване являются отдельной этнической группой, отличной от румын, и этим обосновывающее существование независимого молдавского государства. Напротив, унионизм и его последователи румынисты не признают существования молдавской идентичности и выступают за интеграцию Молдавии в составе «Великой Румынии». Политическая теория молдовенизма существует в двух вариантах:
* доминирующая «минималистическая» теория, бывшая официальной идеологией в советский период (1940—1991) и во время нахождения ПКРМ у власти (2001—2009) — гласит, что в силу исторических причин молдаване, живущие к востоку от Прута (последовательно на территории Бессарабской губернии, МАССР, МССР и современной Республики Молдова) обладают этнической и национальной идентичностью, отличающей их от румын (в том числе и от жителей Западной Молдавии).
* миноритариная и неофициальная «максималистическая» теория, продвигаемая анти-румынскими сообществами «Молдова маре», «Мишкаря воевод» и «Скутул молдовенеск» — гласит, что все молдаване от Карпат до Днестра (территория средневекового Молдавского княжества) являются «потомками славяно-романских болоховцев», обладают отличной от румын этнической идентичностью и подверглись «искусственной румынизации со стороны румынского государства после 1859 года». (ru)
|
| rdfs:comment
|
- Moldovenism is a political term used to refer to the support and promotion of the Moldovan identity and Moldovan culture primarily by the opponents of such ideas. Some of its supporters ascribe this identity to the medieval Principality of Moldavia. Others, in order to explain the current differences between Romanian-speaking inhabitants of the two banks of the Prut River, ascribe it to the long incorporation of Bessarabia in the Russian Empire and the Soviet Union. The opponents, on the contrary, claim that Moldovans and Romanians are a single ethnic group and that the Moldovan identity was artificially created by the USSR. (en)
- Moldovenisme adalah sebuah istilah politik yang digunakan untuk mengacu kepada dukungan dan promosi terhadap identitas dan . Istilah ini digunakan terutama oleh para penentang dari gagasan semacam itu. Beberapa pendukungnya mengaitkan identitas ini dengan Kepangeranan Moldavia abad pertengahan. Yang lainnya, untuk menjelaskan perbedaan saat ini antara penduduk berbahasa Rumania dari kedua tepi Sungai Prut, mengaitkannya dengan penggabungan panjang Bessarabia di kekaisaran Rusia dan Uni Soviet. Sebaliknya, para penentangnya, dan bahwa identitas Moldova dibuat-buat oleh Uni Soviet. (in)
- Mołdawianizm – koncepcja polityczna, kulturalna i historyczna zakładająca, że Rumuni i Mołdawianie stanowią dwa odrębne narody, mówiące dwoma różnymi językami. W 1812 r. na mocy traktatu w Bukareszcie Besarabia, zamieszkiwana w większości przez ludność chłopską mówiącą językiem rumuńskim, przeszła pod panowanie rosyjskie. Tym samym ludność ta została wyłączona z procesów kształtowania się nowoczesnego narodu i kultury rumuńskiej, jakie w XIX w. miały miejsce w Mołdawii i na Wołoszczyźnie. Nie wykształciła się u niej żadna tożsamość narodowa. (pl)
- Молдовенізм (рум. Moldovenism, послідовники— молдовеністи, також молдовські самобутники) — це політичний термін, який використовується для позначення підтримки та просування молдовської ідентичности та молдовської культури, насамперед, противникам таких ідей. (uk)
- Молдовени́зм (молд. Moldovenism, последователи — молдовенисты, также молдавские самобытники) — политическое течение в Молдавии, утверждающее, что молдаване являются отдельной этнической группой, отличной от румын, и этим обосновывающее существование независимого молдавского государства. Напротив, унионизм и его последователи румынисты не признают существования молдавской идентичности и выступают за интеграцию Молдавии в составе «Великой Румынии». Политическая теория молдовенизма существует в двух вариантах: (ru)
|
