| dbo:abstract
|
- Hunzibština je severovýchodokavkazský jazyk, který spadá mezi východní . Mluví jim zhruba 2000 lidí v dnešním Dagestánu v Ruské federaci. Je mateřskou řečí Hunzibů. Po staletí neměla psanou formu. Existuje jen málo psaného textu. Hunzibové se učí ve škole číst a psát v avarštině. S ostatními národy Dagestánu komunikují avarštinou nebo ruštinou. Hunzibština je v 21. století vnímána jako dialekt avarštiny. První ucelená práce hunzibské gramatiky vznikla v roce 1995 z pera nizozemské kavkazioložky Helmy van den Bergové (1965-2003). Hunzibský slovník vznikal od roku 1976 a byl oficiálně vydán v roce 2001 (Chalilov-Isakov). (cs)
- Hunzib is a Northeast Caucasian language spoken by the Hunzib people in southern Dagestan, near the Russian border with Georgia. (en)
- Le hunzib est une langue caucasienne. Elle fait partie du sous-groupe tsez de la famille des langues nakho-daghestaniennes.Le hunzib est parlé par environ 800 personnes, au Daghestan. Il resterait 200 ou 300 hunzib en Géorgie dont seuls quelques rares anciens connaissent encore l'idiome maternel. La langue n'est pas écrite. (fr)
- Język chunzybski (także: język chunzalski, język nachadzki; ros. гунзибский, гунзельский, хунзальский язык, także: нахадский язык; nazwa własna Hunzibi) – jeden z niewielkich języków kaukaskich, używany przez ok. 1 tys. osób w południowym Dagestanie. Język chunzybski należy do języków didojskich w zespole awaro-didojskim, tworzącym podgrupę wśród języków dagestańskich w grupie północno-wschodniej (nachsko-dagestańskiej) języków kaukaskich. Chunzybski jest blisko spokrewniony z językiem kapuczyńskim. Istnieją spory odnośnie do statusu chunzybskiego w ramach języków didojskich. Niektórzy badacze uważają go za odrębny język, inni zaś tylko za dialekt. Dane, mówiące o liczbie osób posługujących się tym językiem nie są zbyt dokładne, ponieważ w dużej mierze opierały się na szacunkach. Według statystyk w 1926 r. języka tego używało zaledwie 105 osób. W późniejszym czasie użytkownicy chunzybskiego uznawani byli za odłam Awarów i tak też zapisywani podczas kolejnych spisów powszechnych. Szacunki z lat 1958 oraz 1967 mówiły o ok. 600 użytkownikach języka, dane, podawane za rok 1995 donosiły o ok. 2 tys., natomiast według spisu powszechnego, przeprowadzonego na terenie Federacji Rosyjskiej w 2000 r. liczba osób posługujących się tym językiem wynosi 1 tys. osób. Językiem chunzybskim posługuje się ludność w trzech niewielkich wioskach w południowodagestańskim okręgach cuntyjskim. Nazwa języka pochodzi od nazwy wsi Chunzib. Inna, spotykana w literaturze nazwa tego języka, język nachadzki, pochodzi od nazwy wsi, w którym jest on używany (Nachada). Dla chunzybskiego nie wyróżnia się dialektów, istnieją tylko niewielkie różnice w fonetyce między językiem używanym we wsiach Chunzyb i Nachad. Język chunzybski nie wykształcił piśmiennictwa. Jest używany wyłącznie w sytuacjach nieformalnych, w domu, wśród przyjaciół. W charakterze języka literackiego używany jest język awarski, jako największy język literacki Dagestanu. Wśród ludności rozpowszechniony jest także rosyjski, jako język urzędowy Federacji Rosyjskiej. Chunzybski jest językiem ergatywnym. Ze względu na historię tego języka widoczne są wpływy języka tureckiego, arabskiego, gruzińskiego oraz rosyjskiego. (pl)
- Het Goenzib of Hunzib (Russisch: Гунзибский язык) is een taal die gesproken wordt door zo'n 2000 mensen in Dagestan (Rusland), in de dorpen Goenzib, Nachada en Garboetli (district Tsoentinski) en in Stalskoje, Komsomolskoje en Sjoesjanovka (district Kiziljoertovski). Er wonen ook sprekers in de dorpen Tchilistskaro en Saroeso in de Georgische gemeente Kvareli. Het Goenzib is een ongeschreven taal. De Goenzib ontvangen onderwijs en nieuws in het Avaars en Russisch. De autochtone talen van de Kaukasus worden gewoonlijk in drie grote groepen verdeeld: Zuid-Kaukasisch, Noordwest-Kaukasisch en Noordoost-Kaukasisch. Het Noordoost-Kaukasisch valt uiteen in Nach-talen en Dagestaanse talen. Het Goenzib is een van de talen uit de Tsezische groep van het Dagestaans. Het is het nauwst verwant met het en . (nl)
- A língua hunzib é uma língua caucasiana do nordeste falada por aproximadamente 2000 pessoas no sul do Daguestão, próximo à Fronteira Geórgia-Rússia. (pt)
- Гунзибский язык (нахадинский язык) — язык гунзибцев. Принадлежит к цезской ветви нахско-дагестанской семьи языков. Распространён в сёлах Гунзиб, Гарбутль и Нахада Цунтинского района Дагестана. Некоторая часть гунзибцев живёт в равнинном Дагестане: в сёлах Стальское, Комсомольское и Шушановка Кизилюртовского района, а также в селе Шорохи Кварельского муниципалитета Грузии. Согласно переписи 1926 года, число носителей в СССР составляло 98 человек. В 1967 году количество носителей было оценено в 600 человек. В 1992 году количество носителей гунзибского в горном Дагестане было оценено в 700 человек, на равнинах — в 1 300 человек. Согласно переписи 2010 года, число говорящих в России достигает 1012 человек. Портал Ethnologue даёт оценку в 1420 человек. Гунзибский не имеет письменности. В школе и средствах массовой информации используются аварский и русский языки, которыми владеет значительное число носителей гунзибского. Также гунзибцы обычно понимают родственный бежтинский язык. Внутри цезских языков гунзибский образует восточную группу с бежтинским языком. Имеет 3 говора — гунзибский, гарбутлинский и нахадинский, различия между ними незначительны. В отличие от других цезских языков, в области фонетики для гунзибского языка характерны сложный и архаичный вокализм с развитым средним рядом (ы, ə, ȧ); артикуляционно слабая абруптивность и упереднённый характер шумных латералов. В области морфологии: несовпадение эргатива с косвенной основой (эргатив выражается морфемой -л, восходящей к дативному окончанию); совпадение творительного и родительного падежей; сравнительно простая система локативных форм, включающая 7 серий и 2 пространственных падежа — эссив (падеж нахождения где-либо) и элатив (падеж выхода из чего-либо); инфиксальное выражение числа в глаголе; изменение глагола по лицам в настоящем времени (ср. йекье-ч «иду, идёшь» — йекье «идёт»); наличие 6-го согласовательного класса, включающего одно лишь слово къәра «ребёнок». (ru)
- Гунзибська мова (самоназва Гьонкьос мыц) — мова гунзибців, що проживають у Цунтинському районі Дагестану (Росія) та у одному селі Кварельського району Грузії. Розповсюджена в кількох селах Цунтинського району Дагестану (села Гунзиб, Гарбутль, Нахада, Родор, Тодор) та в селі Сарусо Кварельського району Грузії. Число мовців: 1850 в Дагестані (2002) і близько 400 осіб в Грузії. Гунзибська мова разом з бежтинською утворюють східну групу цезьких мов. Мова має 3 діалекти: гунзібський, гарбутлінський та нахадінський. Розбіжності між ними не є значними. На відміну від інших цезьких мов, для гунзибської мови в фонетиці характерний складний і архаїчний вокалізм з розвинутим середнім рядом (ɑ, ы, ə), всього 8 голосних і 35 приголосних звуків. У морфології незбіг ергативу з непрямою основою; збіг орудного та родового відмінків; проста система локативних форм, що включає 7 серій та 2 просторових відмінки: ессів (знаходження де-небуть) і елатив (вихід із чого-небуть). Іменник має 6 класів, до шостого належить єдине слово къəра "дитина". Мова є безписемною. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Hunzib is a Northeast Caucasian language spoken by the Hunzib people in southern Dagestan, near the Russian border with Georgia. (en)
- Le hunzib est une langue caucasienne. Elle fait partie du sous-groupe tsez de la famille des langues nakho-daghestaniennes.Le hunzib est parlé par environ 800 personnes, au Daghestan. Il resterait 200 ou 300 hunzib en Géorgie dont seuls quelques rares anciens connaissent encore l'idiome maternel. La langue n'est pas écrite. (fr)
- A língua hunzib é uma língua caucasiana do nordeste falada por aproximadamente 2000 pessoas no sul do Daguestão, próximo à Fronteira Geórgia-Rússia. (pt)
- Hunzibština je severovýchodokavkazský jazyk, který spadá mezi východní . Mluví jim zhruba 2000 lidí v dnešním Dagestánu v Ruské federaci. Je mateřskou řečí Hunzibů. Po staletí neměla psanou formu. Existuje jen málo psaného textu. Hunzibové se učí ve škole číst a psát v avarštině. S ostatními národy Dagestánu komunikují avarštinou nebo ruštinou. (cs)
- Język chunzybski (także: język chunzalski, język nachadzki; ros. гунзибский, гунзельский, хунзальский язык, także: нахадский язык; nazwa własna Hunzibi) – jeden z niewielkich języków kaukaskich, używany przez ok. 1 tys. osób w południowym Dagestanie. Język chunzybski należy do języków didojskich w zespole awaro-didojskim, tworzącym podgrupę wśród języków dagestańskich w grupie północno-wschodniej (nachsko-dagestańskiej) języków kaukaskich. Chunzybski jest blisko spokrewniony z językiem kapuczyńskim. Istnieją spory odnośnie do statusu chunzybskiego w ramach języków didojskich. Niektórzy badacze uważają go za odrębny język, inni zaś tylko za dialekt. (pl)
- Het Goenzib of Hunzib (Russisch: Гунзибский язык) is een taal die gesproken wordt door zo'n 2000 mensen in Dagestan (Rusland), in de dorpen Goenzib, Nachada en Garboetli (district Tsoentinski) en in Stalskoje, Komsomolskoje en Sjoesjanovka (district Kiziljoertovski). Er wonen ook sprekers in de dorpen Tchilistskaro en Saroeso in de Georgische gemeente Kvareli. Het Goenzib is een ongeschreven taal. De Goenzib ontvangen onderwijs en nieuws in het Avaars en Russisch. (nl)
- Гунзибська мова (самоназва Гьонкьос мыц) — мова гунзибців, що проживають у Цунтинському районі Дагестану (Росія) та у одному селі Кварельського району Грузії. Розповсюджена в кількох селах Цунтинського району Дагестану (села Гунзиб, Гарбутль, Нахада, Родор, Тодор) та в селі Сарусо Кварельського району Грузії. Число мовців: 1850 в Дагестані (2002) і близько 400 осіб в Грузії. Гунзибська мова разом з бежтинською утворюють східну групу цезьких мов. Мова має 3 діалекти: гунзібський, гарбутлінський та нахадінський. Розбіжності між ними не є значними. Мова є безписемною. (uk)
- Гунзибский язык (нахадинский язык) — язык гунзибцев. Принадлежит к цезской ветви нахско-дагестанской семьи языков. Распространён в сёлах Гунзиб, Гарбутль и Нахада Цунтинского района Дагестана. Некоторая часть гунзибцев живёт в равнинном Дагестане: в сёлах Стальское, Комсомольское и Шушановка Кизилюртовского района, а также в селе Шорохи Кварельского муниципалитета Грузии. (ru)
|
