| dbo:abstract
|
- El curonià és una de les llengües bàltiques, de la família lingüística de l'indoeuropeu, actualment extingida. A Lituània, la llengua s'hi va extingir en el segle xvi. Es creu que els darrers curonians que encara parlaven curonià van viure al segle xvii al golf de Riga, una zona que es va assimilar lingüísticament al letó. No es conserven documents escrits tret dels topònims, però les restes en idiomes veïns, especialment en el bielorús permeten de fer-se una idea dels principals trets de la llengua. (ca)
- Kurština byl , kterým hovořili Kuršové sídlící v západní části Lotyšska (Liepāja, Ventspils, Talsi, Kuldīga, …) a na severu Žemaitska (Klaipėda, Skuodas, Kretinga, Telšiai, …). V 16. století zmínky o jižních Kurších končí, proto se má za to, že kolem té doby se asimilovali se . Na lotyšské straně Kuršové, jejichž "řeč je podobná lotyštině" (tedy ne shodná) jsou zmiňováni až do počátku 17. století. Během času se populace Kuršů rapidně zmenšovala (prohrané bitvy, asimilace), ze zbylých většina žije na samém břehu Baltského moře. Časem se zformovala novokurština. Zbylo jen několik málo Kuršů, většina z nich ve/po válce emigrovala do Německa a domluví se novokuršsky. Kurové psané památky nezanechali. Řeč byla podobnější pruštině či jotvingštině, než jiným baltským jazykům, proto je zařazována do jazyků. Někteří autoři je však zařazují mezi Východobaltské ?. Souhlásky š, ž → s, z, měkké k, g → c, dz, ale dvojhlásky an, en, in, un zůstaly zachovány. Pro kuršská toponyma jsou typické vložky -ng-, -al-, např. Palanga, Kretinga, Būtingė, Alsunga, Žemalė, Kreting alė, Upalė a jiné. Z kurštiny severní Žemaité převzali starobylou ei výslovnost: peins → lt. pienas (mléko), deina → diena (den), širší výslovnost i, u meškas → lt. miškas (les), bova → buvo (bylo), také přesun přízvuku na začátek slova. a p. (cs)
- Die kurische Sprache (lettisch kuršu valoda; litauisch kuršių kalba) zählt zu den indogermanischen Sprachen, genauer zu den baltischen Sprachen.Sie wurde ursprünglich in Kurland (West-Lettland) und im nördlichen Ostpreußen von den Kuren gesprochen. Es ist nicht klar, ob Kurisch zur west- oder ostbaltischen Gruppe der baltischen Sprachen gehört. Nach einer nicht unumstrittenen Theorie handelte es sich vormals um eine westbaltische Sprache, die später durch den Einfluss ostbaltischer Sprachen zum ostbaltischen Typus wechselte. Die Sprache starb wahrscheinlich im Laufe des 16. Jahrhunderts aus, hinterließ aber Spuren im Lettischen und Litauischen. Aus der Sprache sind keine schriftlichen Quellen überliefert. Nicht verwechseln sollte man die kurische Sprache mit dem späteren Nehrungskurischen, das eine nahe Verwandtschaft zum Lettischen aufweist. Die eigentliche kurische Sprache wird zum Zweck der Abgrenzung zum Nehrungskurisch auch oft als Altkurisch bezeichnet. (de)
- La vorto kurona lingvo (en la kurona kaj la latva lingvo kuršu valoda, litove kuršių kalba, germane Kurisch) aplikiĝas al du malsamaj, sed parencaj lingvoj el la balta lingvaro. (eo)
- The Curonian language (German: Kurisch; Latvian: kuršu valoda; Lithuanian: kuršių kalba), or Old Curonian, was a nearly unattested Baltic language spoken by the Curonians, a Baltic tribe who inhabited the Courland Peninsula (now western Latvia) and the nearby Baltic shore. (en)
- Kuroniera (alemanez: Kurisch; letonieraz: kuršu valoda; lituanieraz: kuršių kalba), edo kuroniera zaharra, hitz egiten zuten hizkuntza da, ia arrastorik utzi gabe hila. Kuroniarrak Kurlandiako penintsulan (gaur Letoniako mendebaldean) eta inguruko kostaldean bizi zen tribu baltiko bat zen. Hizkuntza baltiko bat zen. Aditu batzuek uste dute bat izan zela, lituanieraren eta letonieraren artekoa,, baina beste batzuek, bezala, sailkatzen dute. Kuroniera zaharra XVI. mendean zehar galdu zen, arrastoak utzirik letoniarren eta lituaniarren mendebaldeko hizkeretan, hau da, Samogitiako dialektoan. Ez dago kuronierazko idazkirik, baina mendebaldeko lituanieraz idatzitako testu zahar batzuetan kuronieraren eragina sumatzen da. (eu)
- El curonio (en alemán, Kurisch, en letón, kuršu valoda, en lituano, kuršių kalba) fue una de las lenguas bálticas, de la familia lingüística del indoeuropeo, actualmente extinguida. Algunos estudiosos consideran que fue un báltico oriental, intermedio entre el lituano y letón, mientras que otros como Vytautas Mažiulis lo clasifican como báltico occidental. En Lituania, la lengua se extinguió en el siglo XVI. Se cree que los últimos curonios que aún hablaban curonio vivieron en el siglo XVII en el golfo de Riga, una zona que se asimiló lingüísticamente al letón. No se conservan documentos escritos salvo los topónimos, pero los restos en idiomas vecinos, especialmente en el bielorruso, permiten hacerse una idea de los principales rasgos de la lengua. (es)
- Bahasa Kurzeme (bahasa Jerman: Kurisch; bahasa Latvia: kuršu valoda; bahasa Lituania: kuršių kalba), adalah suatu bahasa Baltik yang pernah dituturkan oleh suku Kurzeme, suatu suku Balti yang pernah mendiami Kurzeme, tepatnya di Semenanjung Kurzeme (sekarang merupakan bagian dari Latvia) dan pesisir Laut Baltik sekitarnya. Beberapa ahli bahasa menggolongkan Kurzeme sebagai bagian dari , yang merupakan rumpun dari bahasa Lituania dan Latvia, sementara yang lainnya seperti menggolongkan bahasa ini sebagai Baltik Barat. Ahli bahasa bernama Eduard Vääri berpendapat bahwa ada kemungkinan bahwa Kurzeme merupakan bagian dari bangsa Finn Baltik (non-Indo-Eropa) yang menuturkan bahasa Indo-Eropa Baltik. lokal yang telah dibuktikan, yaitu Livonia, mungkin menjadi sumber elemen Finn dalam bahasa Kurzeme. Pada tahun 1912, ahli bahasa berkebangsaan Latvia bernama akhirnya membuktikan bahwa Kurzeme adalah bagian dari bahasa Indo-Eropa Baltik, bukan Uralik Finn-Baltik. Menurutnya, bahasa Kurzeme berdasarkan fiturnya digolongkan di posisi tengah antara bahasa Lituania dan Latvia. Bahasa Kurzeme diketahui tidak dituturkan lagi sejak abad ke-16, meninggalkan substrata dalam suatu dialek dari bahasa Lituania, yaitu dialek Samogitia. Tidak diketahui adanya catatan tertulis yang ditulis dalam bahasa ini, tetapi beberapa catatan berbahasa Lituania kuno dari wilayah barat menunjukkan pengaruh dari bahasa Kurzeme. Menurut ahli bahasa Lituania bernama , suku Kurzeme menuturkan dwibahasa Kurzeme-Lituania. Ada nama-nama bangsawan Kurzeme yang dibuktikan seperti: , Veltūnas, Reiginas, Tvertikis, Saveidis. Kosakata Samogitia seperti kuisis (nyamuk), pylė (bebek), blezdinga (burung layang-layang), cyrulis (burung alauda arvensis), zuikis (kelinci), kūlis (batu), purvs (rawa atau paya), dan pūrai dianggap nama berbau bahasa Kurzeme. Setelah pembubaran Uni Soviet, negara-negara Baltik mulai berminat meneliti tentang kebudayaan suku dan bahasa Baltik yang telah punah, seperti , Kurzeme, dan Prusia Kuno. (in)
- Le couronien est une langue éteinte appartenant au groupe balte des langues indo-européennes et s'apparentant considérablement au vieux-prussien. (fr)
- 쿠로니아어(Kursenieku valoda)는 동발트어군의 속한 언어이다. 쿠로니아어란 명칭은 '고대 쿠로니아어', '현대 쿠로니아어' 두 언어를 모두 가리키기도 한다. (ko)
- De Koerse taal (Lets: kuršu valoda; Litouws: kuršių kalba) ofwel Oud-Koers was de oorspronkelijke West-Baltische taal van de Koeren, de bevolking van Koerland en de aangrenzende kust van Litouwen en Oost-Pruisen. Als West-Baltische taal was zij meer verwant aan het Oudpruisisch dan aan het Oost-Baltische Lets. In de 18de en 19de eeuw paste het Koers zich aan aan het Lets, dat de taal van de zielzorg in de Lutherse kerk, althans op het platteland, was geworden. Na de uitgave van de Bijbelvertaling in het Lets in het toen door Zweden bestuurde Lijfland werd het Oud-Koers door deze taal in onderwijs en kerk vervangen. Er moet onderscheid gemaakt worden met het Nieuw-Koers, een aan het Lets en Litouws verwant dialect in de vissersdorpen op de Kurische Nehrung (Koerse Schoorwal) in het voormalige Oost-Pruisen. De visserbevolking werd tot 1920 gaandeweg aan germanisering onderworpen door het Duitse staatsonderwijs. In 1920 werd het noordelijk deel van de Nehrung bij Litouwen, in 1939 opnieuw bij Duitsland gevoegd. De meeste bewoners zijn in 1945 als Duitsers gevlucht voor de Sovjet-invasie (zie Verdrijving van Duitsers na de Tweede Wereldoorlog). Het kleine aantal achtergeblevenen in het noordelijk deel is na 1945 op het Litouws overgegaan toen zich Litouwers in het grotendeels ontvolkte gebied vestigden. In het zuidelijk deel is na 1945 de bevolking geheel vervangen door met name Russen, Wit-Russen en Oekraïners en komen geen autochtone sprekers van het Koers meer voor. (nl)
- Con lingua curlandese, a volte lingua curone, (in curlandese: Kursenieku valoda, in tedesco: Kurisch, in lettone: kuršu valoda, in lituano: kuršių kalba) ci si riferisce generalmente a due lingue differenti ma strettamente imparentate all'interno della famiglia delle lingue baltiche. (it)
- Język kuroński – wymarły język z zespołu wschodniobałtyckiego języków bałtyckich, którym posługiwali się Kurowie zamieszkujący Kurlandię (zachodnia część Łotwy i część zachodniej Litwy). Daniel Klein w swoim dziele Grammatica Litvanica z 1653 roku odnotował, że litewskie słowo żeme (łac. terra, pol. ziemia) jest wymawiane w kurońskim jako semme. Dyftong ie przeszedł w kurońskim w ee lub å, więc kurońskie Deews Tåws (łac. Deus Pater, pol. Bóg Ojciec) odpowiada litewskiemu Diews Tews, a kurońskie ghråki (łac. peccata, pol. grzechy) litewskiemu griekai. Język łotewski występuje obok kurońskiego (oznacza to, że nie jest z nim tożsamy) w porównaniu es (łac. ego, pol. ja) i tåw/tow z tych języków do litewskiego asz i taw. Kurońskie musso odpowiada litewskiemu musu (łac. noster, pol. nasz, łot. mūsu), a Deewu Teewu poprzez zamianę końcowego a na u odpowiada wyrazom Diewa Tewa. Daniel Klein zaznaczył, iż w języku kurońskim podwójnie występują dźwięki, gdzie w wyrazach pokrewnych ich brak, np. powyższe semme z podwójnym m zamiast pojedynczego w żeme i na odwrót es zamiast asz lub swåtha deena (łac. sacer dies, pol. święty dzień) zamiast szwenta diena. Autor gramatyki wyraźnie oddzielił kuroński od żmudzkiego, kłajpedzkiego i litewskiego z Wielkiego Księstwa Litewskiego. Rozmieszczenie tych dialektów porównał do rozmieszczenia geograficznego dialektów języka niemieckiego znajdujących się na terenie współczesnych Niemiec i Austrii, kuroński umieścił najdalej od nich i poprzez analogię przyrównał do położenia języka flamandzkiego. (pl)
- Куршский язык (старокуршский, куронский) — язык балтийского племени куршей. Был распространён в Курземе: балт. побережье Латвии (до нач. XVII в.) и Литвы (до XV в., эта часть перешла к ВКЛ лишь в 1422, после чего куршский был поглощён жемайтским). Вытеснен латышским и литовским, оставив следы в их говорах. Сохранились ономастика, глоссы, м.б. текст «Отче наш». Не до конца ясно был ли он западно- или восточно-балтийским, хотя второй вариант объясняется скорее сильнейшим латышским и литовским влиянием. Возможно оказал влияние на курсниекское наречие. (ru)
- O termo curônio (em alemão: Kurisch; em letão: kuršu valoda; em lituano: kuršių kalba) pode se referir a duas línguas bálticas diferentes, mas relacionadas. (pt)
- Куршська мова (латв. kuršu valoda, лит. kuršių kalba) — мертва мова балтійського племені куршів. Була поширена в прибалтійському регіоні Курляндія, на території сучасних Латвії та Литви. В 17 столітті повністю витіснена латвійською та литовською мовами. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- El curonià és una de les llengües bàltiques, de la família lingüística de l'indoeuropeu, actualment extingida. A Lituània, la llengua s'hi va extingir en el segle xvi. Es creu que els darrers curonians que encara parlaven curonià van viure al segle xvii al golf de Riga, una zona que es va assimilar lingüísticament al letó. No es conserven documents escrits tret dels topònims, però les restes en idiomes veïns, especialment en el bielorús permeten de fer-se una idea dels principals trets de la llengua. (ca)
- La vorto kurona lingvo (en la kurona kaj la latva lingvo kuršu valoda, litove kuršių kalba, germane Kurisch) aplikiĝas al du malsamaj, sed parencaj lingvoj el la balta lingvaro. (eo)
- The Curonian language (German: Kurisch; Latvian: kuršu valoda; Lithuanian: kuršių kalba), or Old Curonian, was a nearly unattested Baltic language spoken by the Curonians, a Baltic tribe who inhabited the Courland Peninsula (now western Latvia) and the nearby Baltic shore. (en)
- Le couronien est une langue éteinte appartenant au groupe balte des langues indo-européennes et s'apparentant considérablement au vieux-prussien. (fr)
- 쿠로니아어(Kursenieku valoda)는 동발트어군의 속한 언어이다. 쿠로니아어란 명칭은 '고대 쿠로니아어', '현대 쿠로니아어' 두 언어를 모두 가리키기도 한다. (ko)
- Con lingua curlandese, a volte lingua curone, (in curlandese: Kursenieku valoda, in tedesco: Kurisch, in lettone: kuršu valoda, in lituano: kuršių kalba) ci si riferisce generalmente a due lingue differenti ma strettamente imparentate all'interno della famiglia delle lingue baltiche. (it)
- Куршский язык (старокуршский, куронский) — язык балтийского племени куршей. Был распространён в Курземе: балт. побережье Латвии (до нач. XVII в.) и Литвы (до XV в., эта часть перешла к ВКЛ лишь в 1422, после чего куршский был поглощён жемайтским). Вытеснен латышским и литовским, оставив следы в их говорах. Сохранились ономастика, глоссы, м.б. текст «Отче наш». Не до конца ясно был ли он западно- или восточно-балтийским, хотя второй вариант объясняется скорее сильнейшим латышским и литовским влиянием. Возможно оказал влияние на курсниекское наречие. (ru)
- O termo curônio (em alemão: Kurisch; em letão: kuršu valoda; em lituano: kuršių kalba) pode se referir a duas línguas bálticas diferentes, mas relacionadas. (pt)
- Куршська мова (латв. kuršu valoda, лит. kuršių kalba) — мертва мова балтійського племені куршів. Була поширена в прибалтійському регіоні Курляндія, на території сучасних Латвії та Литви. В 17 столітті повністю витіснена латвійською та литовською мовами. (uk)
- Kurština byl , kterým hovořili Kuršové sídlící v západní části Lotyšska (Liepāja, Ventspils, Talsi, Kuldīga, …) a na severu Žemaitska (Klaipėda, Skuodas, Kretinga, Telšiai, …). V 16. století zmínky o jižních Kurších končí, proto se má za to, že kolem té doby se asimilovali se . Na lotyšské straně Kuršové, jejichž "řeč je podobná lotyštině" (tedy ne shodná) jsou zmiňováni až do počátku 17. století. (cs)
- Die kurische Sprache (lettisch kuršu valoda; litauisch kuršių kalba) zählt zu den indogermanischen Sprachen, genauer zu den baltischen Sprachen.Sie wurde ursprünglich in Kurland (West-Lettland) und im nördlichen Ostpreußen von den Kuren gesprochen. Nicht verwechseln sollte man die kurische Sprache mit dem späteren Nehrungskurischen, das eine nahe Verwandtschaft zum Lettischen aufweist. Die eigentliche kurische Sprache wird zum Zweck der Abgrenzung zum Nehrungskurisch auch oft als Altkurisch bezeichnet. (de)
- El curonio (en alemán, Kurisch, en letón, kuršu valoda, en lituano, kuršių kalba) fue una de las lenguas bálticas, de la familia lingüística del indoeuropeo, actualmente extinguida. Algunos estudiosos consideran que fue un báltico oriental, intermedio entre el lituano y letón, mientras que otros como Vytautas Mažiulis lo clasifican como báltico occidental. (es)
- Kuroniera (alemanez: Kurisch; letonieraz: kuršu valoda; lituanieraz: kuršių kalba), edo kuroniera zaharra, hitz egiten zuten hizkuntza da, ia arrastorik utzi gabe hila. Kuroniarrak Kurlandiako penintsulan (gaur Letoniako mendebaldean) eta inguruko kostaldean bizi zen tribu baltiko bat zen. Hizkuntza baltiko bat zen. Aditu batzuek uste dute bat izan zela, lituanieraren eta letonieraren artekoa,, baina beste batzuek, bezala, sailkatzen dute. (eu)
- Bahasa Kurzeme (bahasa Jerman: Kurisch; bahasa Latvia: kuršu valoda; bahasa Lituania: kuršių kalba), adalah suatu bahasa Baltik yang pernah dituturkan oleh suku Kurzeme, suatu suku Balti yang pernah mendiami Kurzeme, tepatnya di Semenanjung Kurzeme (sekarang merupakan bagian dari Latvia) dan pesisir Laut Baltik sekitarnya. Beberapa ahli bahasa menggolongkan Kurzeme sebagai bagian dari , yang merupakan rumpun dari bahasa Lituania dan Latvia, sementara yang lainnya seperti menggolongkan bahasa ini sebagai Baltik Barat. Ahli bahasa bernama Eduard Vääri berpendapat bahwa ada kemungkinan bahwa Kurzeme merupakan bagian dari bangsa Finn Baltik (non-Indo-Eropa) yang menuturkan bahasa Indo-Eropa Baltik. lokal yang telah dibuktikan, yaitu Livonia, mungkin menjadi sumber elemen Finn dalam bahasa Ku (in)
- De Koerse taal (Lets: kuršu valoda; Litouws: kuršių kalba) ofwel Oud-Koers was de oorspronkelijke West-Baltische taal van de Koeren, de bevolking van Koerland en de aangrenzende kust van Litouwen en Oost-Pruisen. (nl)
- Język kuroński – wymarły język z zespołu wschodniobałtyckiego języków bałtyckich, którym posługiwali się Kurowie zamieszkujący Kurlandię (zachodnia część Łotwy i część zachodniej Litwy). Daniel Klein w swoim dziele Grammatica Litvanica z 1653 roku odnotował, że litewskie słowo żeme (łac. terra, pol. ziemia) jest wymawiane w kurońskim jako semme. Dyftong ie przeszedł w kurońskim w ee lub å, więc kurońskie Deews Tåws (łac. Deus Pater, pol. Bóg Ojciec) odpowiada litewskiemu Diews Tews, a kurońskie ghråki (łac. peccata, pol. grzechy) litewskiemu griekai. Język łotewski występuje obok kurońskiego (oznacza to, że nie jest z nim tożsamy) w porównaniu es (łac. ego, pol. ja) i tåw/tow z tych języków do litewskiego asz i taw. Kurońskie musso odpowiada litewskiemu musu (łac. noster, pol. nasz, łot. m (pl)
|
