| dbo:abstract
|
- Axayacatl byl aztécký vládce, který vládl v letech 1469–1481. V jazyce nahuatl jeho jméno znamená Vodní tvář.Roku 1473 si podrobil sousední městský stát . (cs)
- Ο Ασαγιάκατλ (ισπανικά: Axayácatl που σημαίνει "πρόσωπο του νερού", έζησε περίπου το 1449–1481) ήταν ο έκτος του Τενοτστιτλάν και ηγέτης της . (el)
- Axayacatl (/ˌæʃəˈjɑːkətəl/; Classical Nahuatl: āxāyacatl [aːʃaːˈjákatɬ]; Spanish: Axayácatl [axaˈʝakatɬ]; meaning "face of water"; c. 1449–1481) was the sixth tlatoani of the altepetl of Tenochtitlan and Emperor of the Aztec Triple Alliance. (en)
- Aksajakatlo aŭ Axayácatl en nahuatla [aːʃaːˈjákatɬ]: āxāyācatl, ‘akvovizaĝo’ ‘ā-, akvo; xāyāca-, vizaĝo; -tl, sufikso’)? (1469-1481) estis tlatoani de la aztekoj, sukcedanto de kaj patro de Moktezumo la 2-a. Lia nomo rilatas al la koncepto "masko je akvo", nome la laga insekto de la familio de la Koriksedoj el kies ovoj oni kuiras la manĝaĵon ahuahuatli, antikve tre ofta en la valo de Meksiko. Dum lia regado okazis milito kontraŭ Tlatelolko, kiu estis sendependa el Tenoĉtitlano. Ties tlatoani Mokihuikso estis mortigita kaj forĵetita sur la piramidaj ŝtuparoj. Aksajakatlo ankaŭ konkeris aliajn teritoriojn en la areo de la nuna Toluko en 1477. Sed iam inter 1478 kaj 1479, kiam ili bataliris kontraŭ opozicianta urbo, nome Hikipilko, ili trafis kuraĝan reziston de la lokaj purepeĉoj: 10,000 kontraŭ 24,000 aztekoj. Multaj aztekoj mortis, dum Aksajakatlo estis vundita kaj mortis post kelkaj tagoj. (eo)
- Axayacatl (Nahuatl für ‚Wassergesicht‘) († 1482) war von 1469 (möglicherweise erst 1471) bis 1482 Herrscher über die aztekische Stadt Tenochtitlán. Er war der Sohn von Tezozómoc, dem Sohn des Itzcóatl (nicht zu verwechseln mit dem gleichnamigen tepanekischen Fürsten), und , der Tochter seines Vorgängers Moctezuma I. Über Axayacatls Jugend ist nur wenig bekannt. Als 1469 Moctezuma I. starb, musste ein neuer Herrscher bestimmt werden. Nach erbittert geführten Debatten einigten sich die Parteien schließlich auf den gerade 19 Jahre alten Axayacatl; möglicherweise weil er der von Tlacaélel favorisierte Kandidat war, des Stellvertreters (Cihuacóatl) von Moctezuma I. Es existieren jedoch Quellen, die für die Zeit vor der Wahl von einer zweijährigen Herrschaft von Atotoztli und Tezozómoc sprechen, somit ist der exakte Zeitpunkt der Thronbesteigung Axayacatls nicht gesichert. Auch über sein weiteres Leben gibt es nicht viele sichere Fakten. So ist unklar, ob er nach seiner Inthronisation einen von seinem Vater begonnenen Feldzug gegen die am Golf von Mexiko gelegene Stadt weiterführte oder mit seinen Kriegern in Richtung und an der Pazifikküste zog. Danach wandte sich Axayacatl gegen Tlatelolco, die Nachbarstadt Tenochtitláns. Vermutlich waren dynastische Streitigkeiten und die große wirtschaftliche Bedeutung der Nachbarstadt der Anlass für diesen Konflikt. Der Widerstand Tlatelolcos konnte schnell gebrochen werden. Ihr Herrscher fiel im Alter von 70 Jahren im Zweikampf mit Axayacatl, der die Stadt nach der Eroberung von Militärgouverneuren verwalten ließ. Später führte Axayacatl einen Feldzug gegen die Siedlungen im Tal von Toluca, um dem westlich von Tenochtitlán gelegenen erstarkenden Reich der Tarasken zu begegnen. Von dort aus begann ein direkter Vorstoß gegen die Tarasken, der jedoch in einer für die Azteken vernichtenden Niederlage endete; doch konnte ein Gegenstoß nach Toluca noch aufgehalten werden. Das Gleichgewicht der Mächte blieb im Großen und Ganzen bis zur Ankunft der Spanier bestehen, da keine Seite in den folgenden Jahren einen weiteren ernsthaften Kriegszug begann. Axayacatl starb 1482 im Alter von nur 30 Jahren. Sein Nachfolger war sein älterer Bruder Tízoc; seine Söhne Moctezuma und Cuitláuac wurden später ebenfalls Herrscher über Tenochtitlán. (de)
- Axayácatl (pronunciado [aːʃaːˈjákatɬ] (del náhuatl: āxāyācatl ‘el rostro de agua’‘ā-, agua; xāyāca-, rostro; -tl, sufijo’) (1450-1481) huey tlatoani mexica, sucesor de Moctezuma I y padre de Moctezuma II. Su nombre se relaciona con el concepto "máscara de agua", el insecto lacustre de la familia de las Corixidae de cuyos huevos se prepara el alimento ahuahuatli, antiguamente común en el valle de México. (es)
- Axayacatl ([aːʃaː'jakat͡ɬ] (namanya berarti "topeng air" atau "wajah air") adalah penguasa Aztek keenam yang berkuasa dari tahun 1469 hingga 1481. Ia dikenang karena berhasil menundukkan Tlatelolco pada tahun 1473. (in)
- Axayacatl est un empereur aztèque qui succède à Moctezuma Ier en 1469 et qui règne jusqu'en 1479. (fr)
- Axayacatl (pron. asciaiàcatl; nahuatl: Āxāyacatl, Maschera di acqua o faccia di acqua; ... – ...; fl. XV secolo) fu un sovrano (tlatoani) della popolazione precolombiana degli Aztechi e regnò sulla città di Tenochtitlán dal 1469 al 1481. Viene ricordato prevalentemente per avere soggiogato la città di Tlatelolco nel 1473.Usando come pretesto il comportamento di alcuni cittadini di Tlatelolco che avevano insultato la città di Tenochtitlan invase la città e dopo aver ucciso il sovrano Moquihuix lo rimpiazzò con un governatore militare. Durante il suo regno fu intagliata la Piedra del Sol, nota anche con il nome di "calendario azteco". (it)
- アシャヤカトル（Axayacatl、1450年? - 1481年）は、メシカの都市国家テノチティトランの第6代トラトアニ（統治者）であり、アステカ帝国の君主（在位1469年 - 1481年）。 シワコアトル（宰相）は前代から引きつづきトラカエレルがつとめた。 (ja)
- Axayacatl was een Azteekse keizer (hueyi tlahtoani). Hij is vooral herinnerd doordat hij Tlatelolco, de zusterstad van Tenochtitlan heeft onderworpen (1473). Nadat een aantal Tlatelolcaanse burgers zich beledigend hadden gedragen tegenover de Tenochca's viel hij Tlateloco binnen, vermoordde de leider, en plaatste de stad onder militair bestuur. Hij kwam aan de macht in 1469. Na zijn dood in 1481 werd hij opgevolgd door zijn broer Tizoc. Axayacatl Xicotencatl was een Tlaxcalteekse aanvoerder met dezelfde naam. (nl)
- Axayácatl (náuatle/nauatle : aːʃaːˈjakat͡ɬ ; português: Mascara D'água , 1450 – 1481), foi o sexto tlatoani de Tenochtitlan, reinou de 1469 a 1481 (pt)
- Axayacatl [aʃa'jakatɬ] (ok. 1449 – 1481) – władca Tenochtitlánu, szósty tlatoani (władca) Azteków (Méxicas) (1469 – 1481).Axayacatl był synem Tezozomoca (syna Itzcoatla) i , córki Montezumy I, brat Tizoca i Ahuitzotla, ojciec Montezumy II i Cuitláhuaca.Jego imię w języku nahuatl znaczy Wodna Twarz Axayacatl rozpoczął panowanie tradycyjnie – od wyprawy przeciwko buntującym się mieszkańcom Cocaxtli. Później, w 1473 r. prowadził walki na bliższym terenie, a konkretnie w Tlatelolco. Tlatelolco, bliźniacze miasto Tenochtitlán, stało się wielkim ośrodkiem handlowym i siedzibą kupców, którzy utorowali dla imperium szlaki przecinające cały ówczesny Meksyk. Jednakże w 1473 r. doszło już do współzawodnictwa między tymi miastami a zarzewiem konfliktu stały się waśnie w rodzinie królewskiej. Władca Tlatelolco, , źle potraktował żonę, która była siostrą Axayacatla i zaczął się zabawiać z kochankami. Oburzony Axayacatl oznajmił swoje zamiary wojenne, przesyłając szwagrowi zgodnie z rytuałem pióra oraz miecz i tarczę. W odpowiedzi Moquihuix wyruszył z wyprawą zbrojną na Tenochtitlán. Zmuszono go szybko do odwrotu, ścigając aż do Tlatelolco, gdzie jego wojsko zostało pokonane, a on sam stracił życie zrzucony ze szczytu piramidy. Obroniwszy honor, Axayacatl zarządził koniec walk. Tenochtitlán wyszedł z tej błyskawicznej i bezpardonowo rozegranej wojnie domowej silniejszy niż kiedykolwiek.Tlatelolco zostało splądrowane i nigdy już nie odzyskało niezależności. Jego mieszkańców Axayacatl traktował jak pokonanego wroga. Zażądał danin, niewolników na ofiary, przekazania mu terenów, a także co było najboleśniejsze, aby się wyrzekli swojej świątyni boga Huitzilopochtli. W mieście wprowadzono rządy przedstawiciela wojskowego z Tenochtitlánu. W roku 1474 Axayacatl wykorzystał umiejętnie spór o daniny między władcami miast Toluca i , w którym miał być rozjemcą i podporządkował je oba Tenochtitlánowi. Był to ważny krok, zważywszy jego następstwa. Nowe terytoria azteckie zapewniały ochronę przed zagrożeniem ze strony Tarasków, których ziemie leżały za Tolucą. Powrót Axayacatla do Tenochtitlánu uczczono w sposób, który można porównać do triumfalnych wjazdów zwycięzców w starożytnym Rzymie. Przywieziono też jeńców, aby zgodnie ze zwyczajem złożyć ofiarę z ludzi. Przed bardziej bezpośrednim starciem z Taraskami, Axayacatl w 1478 r. zakończył, rozpoczęty przez Montezumę I, podbój aż po Tuxpan nad Zatoką Meksykańską. Taraskowie stanowili potężną siłę militarną, posiadającą własne niemałe imperium. Był to jeden z niewielu ludów Meksyku mający przewagę liczebną nad Aztekami. Na wiadomość o przygotowaniach Axayacatla do wojny, pewność siebie wyrazili w uszczypliwej nocie do tlatoani. Axayacatl obawiając się Tarasków chciał ustąpić, ale jego dowódcy byli nieugięci. Kampania aztecka zakończyła się klęską, a wojska azteckie zmuszone do odwrotu przez silniejszego, walczącego na własnym terenie przeciwnika, wróciły w niesławie do Tenochtitlánu. Klęski tej nie zdołano już nigdy odwrócić i nawet w okresie, kiedy przybyli tam Hiszpanie, Taraskowie wciąż jeszcze stanowili zagrożenie na obrzeżach imperium azteckiego. Trzy lata później, w 1481 r. Axayacatl zmarł. Kolejnym tlatoani został jego starszy brat Tizoc. Za czasów panowania Axayacatla powstał w Tenochtitlánie tzw. Kamień Słońca (Piedra del Sol), olbrzymi blok skalny z wykutym kalendarzem azteckim. Kamień Słońca był konsekrowany w 1479 r. Kamień ten posiadający kształt walca, o średnicy ok. 3,6 m., grubości 1,22 m. i wadze 24 ton, został odkopany 17 grudnia 1790 r. w Meksyku. Skalny monolit prezentowany jest od 1963 r. w Muzeum Narodowym Antropologii i Historii w parku . (pl)
- Axayacatl (?–1481) var en aztekisk tlatoani eller härskare 1469–1481. Hans namn betyder på nahuatl ”vattenansikte”. Lät bland annat uppföra den så kallade Solstenen, ett monument med en aztekisk kalendern. Han var son till Atotoztli II, Moctezuma I:s dotter, och bror till sina efterföljare Auítzotl och sin företrädare Tízoc. (sv)
- Ашаяка́тль (науатль Axayacatl, «Маска из воды») — великий тлатоани империи ацтеков (мешиков) в 1469–1481 годах, внук и наследник Монтесумы I. В 1519 году в его бывшей резиденции располагался военный лагерь испанских завоевателей. (ru)
- 阿萨亚卡特尔（纳瓦特尔语：Āxāyacatl，“水面具”，?－1481年），是阿兹特克特诺奇蒂特兰的第6位统治者、第3位阿兹特克帝国君主，1469年至1481年在位。 他是阿托托斯特利（蒙特苏马一世之女）与特索索莫克亲王（伊兹科瓦特尔之子）生下的儿子，他的兄弟有蒂索克和阿维特索特尔，姊妹有查尔奇烏内内特辛（Chalchiuhnenetzin）公主，他同时还是夸烏特莫克的叔叔，以及蒙特苏马二世和奎特拉瓦克的父亲，阿兹特克帝国在他的统治时期兼并了特拉特洛尔科。 (zh)
- Ашаякатль — 6-й тлатоані Теночтітлану з 1469 до 1481 року. Ім'я перекладається як «Водяна маска». (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Axayacatl byl aztécký vládce, který vládl v letech 1469–1481. V jazyce nahuatl jeho jméno znamená Vodní tvář.Roku 1473 si podrobil sousední městský stát . (cs)
- Ο Ασαγιάκατλ (ισπανικά: Axayácatl που σημαίνει "πρόσωπο του νερού", έζησε περίπου το 1449–1481) ήταν ο έκτος του Τενοτστιτλάν και ηγέτης της . (el)
- Axayacatl (/ˌæʃəˈjɑːkətəl/; Classical Nahuatl: āxāyacatl [aːʃaːˈjákatɬ]; Spanish: Axayácatl [axaˈʝakatɬ]; meaning "face of water"; c. 1449–1481) was the sixth tlatoani of the altepetl of Tenochtitlan and Emperor of the Aztec Triple Alliance. (en)
- Axayácatl (pronunciado [aːʃaːˈjákatɬ] (del náhuatl: āxāyācatl ‘el rostro de agua’‘ā-, agua; xāyāca-, rostro; -tl, sufijo’) (1450-1481) huey tlatoani mexica, sucesor de Moctezuma I y padre de Moctezuma II. Su nombre se relaciona con el concepto "máscara de agua", el insecto lacustre de la familia de las Corixidae de cuyos huevos se prepara el alimento ahuahuatli, antiguamente común en el valle de México. (es)
- Axayacatl ([aːʃaː'jakat͡ɬ] (namanya berarti "topeng air" atau "wajah air") adalah penguasa Aztek keenam yang berkuasa dari tahun 1469 hingga 1481. Ia dikenang karena berhasil menundukkan Tlatelolco pada tahun 1473. (in)
- Axayacatl est un empereur aztèque qui succède à Moctezuma Ier en 1469 et qui règne jusqu'en 1479. (fr)
- アシャヤカトル（Axayacatl、1450年? - 1481年）は、メシカの都市国家テノチティトランの第6代トラトアニ（統治者）であり、アステカ帝国の君主（在位1469年 - 1481年）。 シワコアトル（宰相）は前代から引きつづきトラカエレルがつとめた。 (ja)
- Axayacatl was een Azteekse keizer (hueyi tlahtoani). Hij is vooral herinnerd doordat hij Tlatelolco, de zusterstad van Tenochtitlan heeft onderworpen (1473). Nadat een aantal Tlatelolcaanse burgers zich beledigend hadden gedragen tegenover de Tenochca's viel hij Tlateloco binnen, vermoordde de leider, en plaatste de stad onder militair bestuur. Hij kwam aan de macht in 1469. Na zijn dood in 1481 werd hij opgevolgd door zijn broer Tizoc. Axayacatl Xicotencatl was een Tlaxcalteekse aanvoerder met dezelfde naam. (nl)
- Axayácatl (náuatle/nauatle : aːʃaːˈjakat͡ɬ ; português: Mascara D'água , 1450 – 1481), foi o sexto tlatoani de Tenochtitlan, reinou de 1469 a 1481 (pt)
- Axayacatl (?–1481) var en aztekisk tlatoani eller härskare 1469–1481. Hans namn betyder på nahuatl ”vattenansikte”. Lät bland annat uppföra den så kallade Solstenen, ett monument med en aztekisk kalendern. Han var son till Atotoztli II, Moctezuma I:s dotter, och bror till sina efterföljare Auítzotl och sin företrädare Tízoc. (sv)
- Ашаяка́тль (науатль Axayacatl, «Маска из воды») — великий тлатоани империи ацтеков (мешиков) в 1469–1481 годах, внук и наследник Монтесумы I. В 1519 году в его бывшей резиденции располагался военный лагерь испанских завоевателей. (ru)
- 阿萨亚卡特尔（纳瓦特尔语：Āxāyacatl，“水面具”，?－1481年），是阿兹特克特诺奇蒂特兰的第6位统治者、第3位阿兹特克帝国君主，1469年至1481年在位。 他是阿托托斯特利（蒙特苏马一世之女）与特索索莫克亲王（伊兹科瓦特尔之子）生下的儿子，他的兄弟有蒂索克和阿维特索特尔，姊妹有查尔奇烏内内特辛（Chalchiuhnenetzin）公主，他同时还是夸烏特莫克的叔叔，以及蒙特苏马二世和奎特拉瓦克的父亲，阿兹特克帝国在他的统治时期兼并了特拉特洛尔科。 (zh)
- Ашаякатль — 6-й тлатоані Теночтітлану з 1469 до 1481 року. Ім'я перекладається як «Водяна маска». (uk)
- Axayacatl (Nahuatl für ‚Wassergesicht‘) († 1482) war von 1469 (möglicherweise erst 1471) bis 1482 Herrscher über die aztekische Stadt Tenochtitlán. Er war der Sohn von Tezozómoc, dem Sohn des Itzcóatl (nicht zu verwechseln mit dem gleichnamigen tepanekischen Fürsten), und , der Tochter seines Vorgängers Moctezuma I. Axayacatl starb 1482 im Alter von nur 30 Jahren. Sein Nachfolger war sein älterer Bruder Tízoc; seine Söhne Moctezuma und Cuitláuac wurden später ebenfalls Herrscher über Tenochtitlán. (de)
- Aksajakatlo aŭ Axayácatl en nahuatla [aːʃaːˈjákatɬ]: āxāyācatl, ‘akvovizaĝo’ ‘ā-, akvo; xāyāca-, vizaĝo; -tl, sufikso’)? (1469-1481) estis tlatoani de la aztekoj, sukcedanto de kaj patro de Moktezumo la 2-a. Lia nomo rilatas al la koncepto "masko je akvo", nome la laga insekto de la familio de la Koriksedoj el kies ovoj oni kuiras la manĝaĵon ahuahuatli, antikve tre ofta en la valo de Meksiko. (eo)
- Axayacatl (pron. asciaiàcatl; nahuatl: Āxāyacatl, Maschera di acqua o faccia di acqua; ... – ...; fl. XV secolo) fu un sovrano (tlatoani) della popolazione precolombiana degli Aztechi e regnò sulla città di Tenochtitlán dal 1469 al 1481. Viene ricordato prevalentemente per avere soggiogato la città di Tlatelolco nel 1473.Usando come pretesto il comportamento di alcuni cittadini di Tlatelolco che avevano insultato la città di Tenochtitlan invase la città e dopo aver ucciso il sovrano Moquihuix lo rimpiazzò con un governatore militare. (it)
- Axayacatl [aʃa'jakatɬ] (ok. 1449 – 1481) – władca Tenochtitlánu, szósty tlatoani (władca) Azteków (Méxicas) (1469 – 1481).Axayacatl był synem Tezozomoca (syna Itzcoatla) i , córki Montezumy I, brat Tizoca i Ahuitzotla, ojciec Montezumy II i Cuitláhuaca.Jego imię w języku nahuatl znaczy Wodna Twarz Axayacatl rozpoczął panowanie tradycyjnie – od wyprawy przeciwko buntującym się mieszkańcom Cocaxtli. Później, w 1473 r. prowadził walki na bliższym terenie, a konkretnie w Tlatelolco. Trzy lata później, w 1481 r. Axayacatl zmarł. Kolejnym tlatoani został jego starszy brat Tizoc. (pl)
|
