| dbo:abstract
|
- Die Lan-Na-Schrift (auch Tai-Tham-, Dhamma-, Dharma- oder Nordthai-Schrift; nordthailändisch: ᨲ᩠ᩅᩫᨾᩮᩬᩥᨦ, dai tam oder tua müang; Thai: อักษรธรรมล้านนา, laotisch: ອັກສອນທໍາລ້ານນາ, akson tham Lan Na, „Lan-Na-Dhamma-Schrift“) ist eine Abugida, die in der Zeit des nordthailändischen Königreichs Lan Na für die Schreibung der gleichnamigen Sprache verwendet wurde. Heute wird die Lan-Na-Sprache zwar noch mündlich weitergegeben, aber trotz des seit Ende der 1960er Jahre neu erwachten Interesses weit überwiegend nur noch in thailändischer Schrift geschrieben. Die verwandten Tai-Sprachen Tai Lü (vorwiegend in Südchina gesprochen) und (in Myanmar) werden – zum Teil bis heute – mit ganz ähnlichen Schriften geschrieben. Die Schrift ist ein Abkömmling der Brahmi-Schrift und hat dementsprechende Eigenschaften: Alle Konsonanten haben einen inhärenten Vokal -a, durch Vokalzeichen lässt sich der Vokal ändern. Die Lan-Na-Schrift hat jedoch viel mehr Vokalzeichen als ihre Nachbarschriftsysteme. Ähnlich wie in der Khmer-Schrift werden aufeinanderfolgende Konsonanten untereinander gestellt. Lan-Na enthält auch Konsonantzeichen, die in einigen Fällen verwendet werden, und Tonzeichen zur Änderung des Tons. Die Bezeichnungen „Tai Tham“ und „Dhamma-Schrift“ rühren daher, dass das Schriftsystem vorwiegend zur Aufzeichnung religiöser Texte verwendet wurde. Das Alphabet hat eine große Ähnlichkeit zur Schrift der Shan. (de)
- The Tai Tham script (Tham meaning "scripture") is an artificial ethnonym given to an abugida writing system used mainly for a group of Southwestern Tai languages i.e., Northern Thai, Tai Lü, Khün and Lao; as well as the liturgical languages of Buddhism i.e., Pali and Sanskrit. It is historically known as Tua Tham (ᨲ᩠ᩅᩫᨵᨾ᩠ᨾ᩼ or ᨲ᩠ᩅᩫᨵᩢᨾ᩠ᨾ᩼). In Thailand and Myanmar, the script is often referred to as Lanna script (Thai: อักษรธรรมล้านนา RTGS: Akson Tham Lan Na; Burmese: လန်နအက္ခရာ RTGS: Lanna Akara) in relation to the historical kingdom of Lan Na situating in the Northern region of modern day Thailand and a part of Shan state in Myanmar. Local people in Northern Thailand also call the script as Tua Mueang (ᨲ᩠ᩅᩫᨾᩮᩥᩬᨦ, Northern Thai pronunciation: [tǔa.mɯ̄aŋ] ) in parallel to Kam Mueang, a local name for Northern Thai language. In Laos and Isan region of Thailand, a variation of Tai Tham script, often dubbed Lao Tham, is also known by the locals as To Tham Lao (Northeastern Thai: โตธรรมลาว /toː˩.tʰam˧˥.laːw˧/, cf. Lao: ໂຕທຳ/ໂຕທັມ BGN/PCGN to tham) or Yuan script. Tai Tham script is traditionally written on a dried palm leaf as a palm-leaf manuscript. The Northern Thai language is a close relative of (standard) Thai. It is spoken by nearly 6 million people in Northern Thailand and several thousand in Laos of whom few are literate in Lanna script. The script is still read by older monks. Northern Thai has six linguistic tones and Thai only five, making transcription into the Thai alphabet problematic. There is some resurgent interest in the script among younger people, but an added complication is that the modern spoken form, called Kam Muang, differs in pronunciation from the older form. There are 670,000 speakers of Tai Lü, some of those born before 1950 are literate in Tham, also known as Old Tai Lue. The script has also continued to be taught in the monasteries. The New Tai Lue script is derived from Tham. There are 120,000 speakers of Khün for which Lanna is the only script. (en)
- ラーンナー文字（ラーンナーもじ、ラーンナータム文字）は、かつてタイ王国北部を中心に栄えたラーンナー王国で使用された文字。タイ北部の諸方言を表していたが、ラーンナー王朝がチャクリー王朝の下で併合されて以降は廃止され、現在はタイ文字に置き換わっている。 (ja)
- Il tai tham (in thailandese settentrionale: ᨲ᩠ᩅᩫᨾᩮᩬᩥᨦ, traslitterato: dai tam; in lingua tai lü: ᦒᧄ, trasl.: tam, letteralmente: "scrittura"), è un alfabeto conosciuto anche come tua mueang (in thailandese settentrionale: , in lingua thailandese: ตัวเมือง), tai yuan (in lingua thai: ไทยยวน, traslitterazione IPA: [taj ɲuːən]) o più semplicemente scrittura lanna. È usato per scrivere il Thailandese settentrionale, la lingua tradizionale dell'antico Regno Lanna e dell'odierna Thailandia del Nord, che viene anche scritta con l'alfabeto thailandese. Tale idioma ha un alto livello di mutua intelligibilità con il ed il , ed il thai tham viene anche usato per scrivere queste due lingue, i cui alfabeti a loro volta sono simili al tai tham. L'alfabeto viene tuttora insegnato ai monaci buddhisti nei templi laotiani per scrivere il lao antico, e molti vecchi manoscritti in tai tham si possono trovare anche nei monasteri nord-thailandesi. Non c'è nessuna produzione attuale letteraria nell'alfabeto tradizionale. Dopo essere stato bandito dalle scuole nord-thailandesi nell'ambito del processo di thaificazione operato dal governo centrale, l'alfabeto è stato di recente riscoperto dalla popolazione. Si pensa che abbia poteri divinatori e che i tatuaggi e gli amuleti scritti in tai tham abbiano particolari poteri. Scritte in questo alfabeto si trovano tuttora esposte nei pressi di antichi edifici della Thailandia del Nord. (it)
- Ланна (юан: ᨲᩫ᩠ᩅᨾᩮᩬᩥᨦ /tǔa.mɯ̄aŋ/ (инф.); лы: ᨲᩫ᩠ᩅᨵᨾ᩠ᨾ᩼), также известное как тай тхам — письмо, используемое тремя языками: юан, лы и кхынский (тайск. ). (ru)
- Pismo lanna, pismo tai tham, pismo tai lue – stary alfabet sylabiczny wywodzący się pośrednio z indyjskiego pisma brahmi, używany tradycyjnie do zapisu trzech współczesnych języków: północno-tajskiego, tai lü oraz tai khün. Poza tym w przeszłości używany był także w manuskryptach pisanych na liściach palmowych w języku starolaotańskim. Obecnie język północnotajski zapisywany jest pismem tajskim, zaś pismo lanna powoli wychodzi z użycia. Jego znajomość jest kultywowana głównie w klasztorach buddyjskich. (pl)
- Lanna, även känt som tham (tai lü: ᦒᧄ) och tua mueang (: ᨲᩫ᩠ᩅᨾᩮᩬᩥᨦ), är ett skriftsystem som används för att skriva de tre levande språken (kam mueang), tai lü och . Det används också i religiösa sammanhang för att skriva . (sv)
- 老傣仂文（又叫曇文、勐文、曇摩文、蘭納文；Unicode：傣曇文）是書寫傣仂語、傣艮語、北泰語的元音附标文字文字，曾爲蘭納王國（公元1262至1558）的官方語文之一（另外還通行一種源於的文字）。创制之初仅用于宗教活动，称之为曇摩（傣仂語：ᨵᨾ᩠ᨾ᩼，羅馬化：Dhamm̶a̶，新傣仂文：ᦒᧄ [tʰam]）文。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- ラーンナー文字（ラーンナーもじ、ラーンナータム文字）は、かつてタイ王国北部を中心に栄えたラーンナー王国で使用された文字。タイ北部の諸方言を表していたが、ラーンナー王朝がチャクリー王朝の下で併合されて以降は廃止され、現在はタイ文字に置き換わっている。 (ja)
- Ланна (юан: ᨲᩫ᩠ᩅᨾᩮᩬᩥᨦ /tǔa.mɯ̄aŋ/ (инф.); лы: ᨲᩫ᩠ᩅᨵᨾ᩠ᨾ᩼), также известное как тай тхам — письмо, используемое тремя языками: юан, лы и кхынский (тайск. ). (ru)
- Pismo lanna, pismo tai tham, pismo tai lue – stary alfabet sylabiczny wywodzący się pośrednio z indyjskiego pisma brahmi, używany tradycyjnie do zapisu trzech współczesnych języków: północno-tajskiego, tai lü oraz tai khün. Poza tym w przeszłości używany był także w manuskryptach pisanych na liściach palmowych w języku starolaotańskim. Obecnie język północnotajski zapisywany jest pismem tajskim, zaś pismo lanna powoli wychodzi z użycia. Jego znajomość jest kultywowana głównie w klasztorach buddyjskich. (pl)
- Lanna, även känt som tham (tai lü: ᦒᧄ) och tua mueang (: ᨲᩫ᩠ᩅᨾᩮᩬᩥᨦ), är ett skriftsystem som används för att skriva de tre levande språken (kam mueang), tai lü och . Det används också i religiösa sammanhang för att skriva . (sv)
- 老傣仂文（又叫曇文、勐文、曇摩文、蘭納文；Unicode：傣曇文）是書寫傣仂語、傣艮語、北泰語的元音附标文字文字，曾爲蘭納王國（公元1262至1558）的官方語文之一（另外還通行一種源於的文字）。创制之初仅用于宗教活动，称之为曇摩（傣仂語：ᨵᨾ᩠ᨾ᩼，羅馬化：Dhamm̶a̶，新傣仂文：ᦒᧄ [tʰam]）文。 (zh)
- Die Lan-Na-Schrift (auch Tai-Tham-, Dhamma-, Dharma- oder Nordthai-Schrift; nordthailändisch: ᨲ᩠ᩅᩫᨾᩮᩬᩥᨦ, dai tam oder tua müang; Thai: อักษรธรรมล้านนา, laotisch: ອັກສອນທໍາລ້ານນາ, akson tham Lan Na, „Lan-Na-Dhamma-Schrift“) ist eine Abugida, die in der Zeit des nordthailändischen Königreichs Lan Na für die Schreibung der gleichnamigen Sprache verwendet wurde. Heute wird die Lan-Na-Sprache zwar noch mündlich weitergegeben, aber trotz des seit Ende der 1960er Jahre neu erwachten Interesses weit überwiegend nur noch in thailändischer Schrift geschrieben. (de)
- The Tai Tham script (Tham meaning "scripture") is an artificial ethnonym given to an abugida writing system used mainly for a group of Southwestern Tai languages i.e., Northern Thai, Tai Lü, Khün and Lao; as well as the liturgical languages of Buddhism i.e., Pali and Sanskrit. It is historically known as Tua Tham (ᨲ᩠ᩅᩫᨵᨾ᩠ᨾ᩼ or ᨲ᩠ᩅᩫᨵᩢᨾ᩠ᨾ᩼). In Thailand and Myanmar, the script is often referred to as Lanna script (Thai: อักษรธรรมล้านนา RTGS: Akson Tham Lan Na; Burmese: လန်နအက္ခရာ RTGS: Lanna Akara) in relation to the historical kingdom of Lan Na situating in the Northern region of modern day Thailand and a part of Shan state in Myanmar. Local people in Northern Thailand also call the script as Tua Mueang (ᨲ᩠ᩅᩫᨾᩮᩥᩬᨦ, Northern Thai pronunciation: [tǔa.mɯ̄aŋ] ) in parallel to Kam Mueang, a lo (en)
- Il tai tham (in thailandese settentrionale: ᨲ᩠ᩅᩫᨾᩮᩬᩥᨦ, traslitterato: dai tam; in lingua tai lü: ᦒᧄ, trasl.: tam, letteralmente: "scrittura"), è un alfabeto conosciuto anche come tua mueang (in thailandese settentrionale: , in lingua thailandese: ตัวเมือง), tai yuan (in lingua thai: ไทยยวน, traslitterazione IPA: [taj ɲuːən]) o più semplicemente scrittura lanna. È usato per scrivere il Thailandese settentrionale, la lingua tradizionale dell'antico Regno Lanna e dell'odierna Thailandia del Nord, che viene anche scritta con l'alfabeto thailandese. Tale idioma ha un alto livello di mutua intelligibilità con il ed il , ed il thai tham viene anche usato per scrivere queste due lingue, i cui alfabeti a loro volta sono simili al tai tham. (it)
|
