| dbo:abstract
|
- Iruña-Veleia és el nom d'un jaciment arqueològic situat al municipi d'Iruña Oka a uns 10 km a l'oest de la ciutat de Vitòria a Àlaba, País Basc, on s'excava el solar de l'antiga ciutat romana de Veleia. El conjunt arqueològic d'Iruña-Veleia, popularment conegut d'ençà el segle passat com l'oppidum d'Iruña, alberga les restes d'època romana més significatius d'Àlaba i de tot el País Basc. A més del seu passat romà conserva importants proves de l'etapa preromana. Durant l'edat mitjana s'hi va instal·lar el priorat de Mare de Déu d', de l'Orde de Sant Joan, dependent de l'Encomana de Burgos i Buradón. (ca)
- Iruña-Veleia ist ein bedeutender Ausgrabungsort im Gebiet der Gemeinde Iruña de Oca (Iruña Oka) in der Provinz Álava (Araba) der Autonomen Gemeinschaft Baskenland, in unmittelbarer Nähe des Ortes Trespuentes. Erste Berichte über die Ruinenstätte gibt es seit dem 16. Jahrhundert. Erste Grabungen fanden um 1900 statt. Seit 1949 wird in verschiedenen Kampagnen fortlaufend bis in die Gegenwart geforscht. Die Entstehung der Funde erstreckt sich über gut anderthalb Jahrtausende vom Anfang des 1. vorchristlichen Jahrtausends bis ins 5. nachchristliche Jahrhundert. So präsentieren sie die späte Bronzezeit, frühe und späte vorrömische Eisenzeit und römische Herrschaft. Die römische Stadt Veleia hatte eine Fläche von über einem Quadratkilometer. Für Aufsehen sorgte zunächst der Fund einer beträchtlichen Anzahl von Tonscherben aus dem 3. bis 5. Jahrhundert mit baskischen Textbrocken, überwiegend in lateinischer Schrift. Ebenso auffällig die im Haus der Pompeia Valentina, das vom 1. bis 5. Jahrhundert dauernd bewohnt war, gefundenen rund 270 Inschriften und Zeichnungen auf Keramik(-scherben), darunter ägyptische Motive und korrekt geschriebene Hieroglyphen. Im November 2008 legte eine Forschergruppe nahe, dass es sich bei diesen zunächst als historisch bezeichneten Entdeckungen um Fälschungen handelt, woraufhin der Ausgrabungsleiter Eliseo Gil seines Amtes enthoben wurde. Dieser wies zwar die Vorwürfe zurück, konnte aber im Januar 2009 die Echtheit seiner Funde vor dem Parlament der Provinz Álava nicht beweisen. Im Juni 2020 wurde Gil wegen seiner Fälschungen zu einer Gefängnisstrafe von zwei Jahren und drei Monaten verurteilt. Die Strafe wurde im Januar 2021 von der Berufungsinstanz bestätigt. (de)
- Iruña-Veleia es el nombre de un yacimiento arqueológico situado en el municipio de Iruña de Ocaa unos 10 km al oeste de la ciudad de Vitoria en Álava, País Vasco (España), correspondiente a la antigua ciudad romana de Veleia. Se considera la ciudad más importante de los carietes o caristios. El conjunto arqueológico de Iruña-Veleia, popularmente conocido desde el siglo pasado como el oppidum de Iruña, alberga los restos de época romana más significativos de la provincia de Álava y de todo el País Vasco. Además de su pasado romano conserva importantes evidencias de la etapa prerromana. Durante el medievo se instaló en su solar el priorato de Nuestra Señora de Iruña, de la Orden de San Juan, dependiente de la Encomienda de Burgos y Buradón. (es)
- Iruña-Veleia Arabako Iruña Oka udalerrian kokatutako aztarnategi historikoa da, lurralde historikoan dagoen garrantzitsuena, Erromatar Inperioaren garaikoa. Zadorra ibaiak sortzen duen bihurgune baten erdiko muinoan kokatzen da, ingurunearen baliabide topografikoak baliatuz, Arkitz deituriko herrixka indigenaren gainean, Tresponde eta Biloda herrien artean, Gasteiztik 11 kilometrora. 2006an aurkikuntza epigrafiko harrigarri batzuk egin ziren, aitzineuskarari, hasierako kristautasunaren sinboloei eta egiptoar hieroglifoei buruz zientzialariek ordu arte ezarritakoa irauliko luketenak, antza. Polemika bizia piztu zen. Ofizialki eratutako aditu taldearen ebazpenak aurkikuntzok faltsutzat hartu zituen, eta aitzineuskarako aditu guztiak bat etorri dira ebazpen horrekin; baina beste arlo batzuetako aditu batzuek eta zenbait herritarrek babestu egin dute Iruña-Veleiako aurkikuntza horien egiazkotasuna. Italian erromatar garaiko beste Veleia bat dago gaur egungo Emilia-Romagna eskualdean, Augusto enperadorearen garaian Regio VIII Aemilia zena. (eu)
- Veleia was a Roman town in Hispania, now located in the Basque Autonomous Community, Spain. The site is located in the municipality of Iruña de Oca, 10 kilometers west of Vitoria. The town was an important station on the Roman road ab Asturica Burdigalam that ran parallel to the coast of the Bay of Biscay. At its apogee, the city could have been inhabited by some five to ten thousand people, and apparently went through different cycles of prosperity and decline into the Early Middle Ages until it was finally abandoned. It has been argued (e.g. J.M.Lacarra) that the location of Iruña is actually the Victoriacum founded by Liuvigild in his campaigns against the Vascones (581), since only a very small portion of the actual town has been unearthed so far by archaeologists. The archaeological site of Iruña-Veleia is the most important from the Roman period in the Basque Country. It was alleged to contain the oldest known texts written in the Basque language as well as, allegedly, the oldest representation of the crucifixion of Jesus found to date, but later it was said that the findings were forgeries. Other authors favored their genuinely ancient provenance, in agreement with the stratigraphic dating performed by the archaeologists who made the discoveries. In June 2020 the archaeologist who had made the claims, Eliseo Gil, was pronounced guilty of fraud and connivance with an external collaborator in presenting a false report. The court ruled that the pieces had been altered “by himself or through third persons with contemporary incisions to simulate that they contained inscriptions of the same ancient age as the objects in which they were engraved and that they possessed a historical and cultural value of which they were devoid.”. The verdict was appealed by Gil, but the appeal was dismissed. Subsequently, Gil filed an appeal to the Constitutional Court. In parallel to the court developments, a scholarly controversy on the authenticity of the inscriptions is taking place. (en)
- L'oppidum romain de Veleia, au Pays basque méridional ou d'Espagne, autrefois appelé Iruña (« ville » en basque), est un site archéologique qui fut occupé de l'âge du bronze jusqu'à l'époque médiévale. On a prétendu y avoir découvert (principalement en 2006) des objets romains exceptionnels, en particulier un ensemble épigraphique parmi les plus importants et étonnants du monde romain, ce qui a valu des comparaisons avec Pompéi en Italie. Sous la direction de l'archéologue Eliseo Gil, de nombreux morceaux de céramique datant prétendument de l'époque romaine et portant des inscriptions en basque auraient été découverts en 2005-2006. Ces découvertes ont cependant été considérées comme étant des falsifications et font actuellement débat. (fr)
- Ирунья-Велея, Iruña-Veleia — археологический объект на территории общины Ирунья-де-Ока (Ирунья-Ока) в провинции Алава на территории Страны Басков. Первые сообщения о руинах относятся к 16 веку. Первые раскопки состоялись около 1900 года. С 1949 ведётся планомерное исследование руин, неоднократно проводились раскопки. Обнаруженные находки датируются периодом 1000 г. до н. э.—500 г. н. э., то есть представляют поздний бронзовый век, ранний доримский железный век и римскую эпоху. Римский город Велея (Veleia) занимал площадь около 1 квадратного километра. Городище получило известность, когда экспедиция Элисео Хиля обнаружила здесь большое количество обломков керамики с наиболее ранними известными надписями на баскском языке (латинским шрифтом), относящимися к III—V векам н. э. Кроме того, примечателен Дом Помпеи Валентины, который был населён в I—V веках н. э., где обнаружено около 270 надписей и рисунков на обломках керамики. Среди рисунков обнаружены египетские мотивы и даже правильно написанные египетские иероглифы. Также утверждалось, что на рисунках присутствовало древнейшее изображение распятия Христа. В ноябре 2008 г. группа исследователей установила, что «египетские» надписи представляют собой фальшивку, в которой обвинили руководителя раскопок Элисео Хиля (Eliseo Gil), который в результате был снят с должности. Фальшивкой были признаны и баскские надписи . Хиль отверг обвинения, однако в январе 2009 г. не смог доказать подлинность находок перед парламентом провинции Алава. (ru)
|
| rdfs:comment
|
- Iruña-Veleia és el nom d'un jaciment arqueològic situat al municipi d'Iruña Oka a uns 10 km a l'oest de la ciutat de Vitòria a Àlaba, País Basc, on s'excava el solar de l'antiga ciutat romana de Veleia. (ca)
- Iruña-Veleia ist ein bedeutender Ausgrabungsort im Gebiet der Gemeinde Iruña de Oca (Iruña Oka) in der Provinz Álava (Araba) der Autonomen Gemeinschaft Baskenland, in unmittelbarer Nähe des Ortes Trespuentes. Erste Berichte über die Ruinenstätte gibt es seit dem 16. Jahrhundert. Erste Grabungen fanden um 1900 statt. Seit 1949 wird in verschiedenen Kampagnen fortlaufend bis in die Gegenwart geforscht. Im Juni 2020 wurde Gil wegen seiner Fälschungen zu einer Gefängnisstrafe von zwei Jahren und drei Monaten verurteilt. Die Strafe wurde im Januar 2021 von der Berufungsinstanz bestätigt. (de)
- Veleia was a Roman town in Hispania, now located in the Basque Autonomous Community, Spain. The site is located in the municipality of Iruña de Oca, 10 kilometers west of Vitoria. The town was an important station on the Roman road ab Asturica Burdigalam that ran parallel to the coast of the Bay of Biscay. At its apogee, the city could have been inhabited by some five to ten thousand people, and apparently went through different cycles of prosperity and decline into the Early Middle Ages until it was finally abandoned. (en)
- Iruña-Veleia Arabako Iruña Oka udalerrian kokatutako aztarnategi historikoa da, lurralde historikoan dagoen garrantzitsuena, Erromatar Inperioaren garaikoa. Zadorra ibaiak sortzen duen bihurgune baten erdiko muinoan kokatzen da, ingurunearen baliabide topografikoak baliatuz, Arkitz deituriko herrixka indigenaren gainean, Tresponde eta Biloda herrien artean, Gasteiztik 11 kilometrora. Italian erromatar garaiko beste Veleia bat dago gaur egungo Emilia-Romagna eskualdean, Augusto enperadorearen garaian Regio VIII Aemilia zena. (eu)
- Iruña-Veleia es el nombre de un yacimiento arqueológico situado en el municipio de Iruña de Ocaa unos 10 km al oeste de la ciudad de Vitoria en Álava, País Vasco (España), correspondiente a la antigua ciudad romana de Veleia. Se considera la ciudad más importante de los carietes o caristios. (es)
- L'oppidum romain de Veleia, au Pays basque méridional ou d'Espagne, autrefois appelé Iruña (« ville » en basque), est un site archéologique qui fut occupé de l'âge du bronze jusqu'à l'époque médiévale. On a prétendu y avoir découvert (principalement en 2006) des objets romains exceptionnels, en particulier un ensemble épigraphique parmi les plus importants et étonnants du monde romain, ce qui a valu des comparaisons avec Pompéi en Italie. Ces découvertes ont cependant été considérées comme étant des falsifications et font actuellement débat. (fr)
- Ирунья-Велея, Iruña-Veleia — археологический объект на территории общины Ирунья-де-Ока (Ирунья-Ока) в провинции Алава на территории Страны Басков. Первые сообщения о руинах относятся к 16 веку. Первые раскопки состоялись около 1900 года. С 1949 ведётся планомерное исследование руин, неоднократно проводились раскопки. Обнаруженные находки датируются периодом 1000 г. до н. э.—500 г. н. э., то есть представляют поздний бронзовый век, ранний доримский железный век и римскую эпоху. Римский город Велея (Veleia) занимал площадь около 1 квадратного километра. (ru)
|
