| dbo:abstract
|
- Η παλαιότερη καταγραφή Ταταρικής εισβολής στην Βουλγαρία ήταν το 1241. Μετά το 1241, η Δεύτερη Βουλγαρική Αυτοκρατορία διατήρησε σταθερές πολιτικές επαφές με τους Τατάρους. Σε αυτή την πρώιμη περίοδο (13ος και 14ος αιώνας), οι "Τάταροι" δεν ήταν εθνονύμιο, αλλά γενικός όρος για τους στρατούς των διαδόχων του Τζένγκις Χαν. Οι πρώτοι Ταταρικοί οικισμοί στη Βουλγαρία μπορεί να χρονολογούνται τον 13ο αιώνα και στις αρχές του 14ου αιώνα, όταν οι στρατιωτικές μονάδες διώχθηκαν ύστερα από δυναστικές έχθρες στη Χρυσή Ορδή που αποστάτησαν στους Βούλγαρους άρχοντες. Από τα τέλη του 14ου έως τα τέλη του 15ου αιώνα, διάφορες ομάδες Τατάρων εγκαταστάθηκαν στο βουλγαρικό έδαφος (τότε υπό οθωμανική κυριαρχία) για διάφορους λόγους. Οι έποικοι, πιθανώς νομάδες, υιοθέτησαν τελικά καθιστική ζωή και, σε ορισμένες περιοχές, επιβίωσαν ως συμπαγείς κοινότητες για περισσότερο από δύο αιώνες. Τα αρχεία δείχνουν ότι οι Τατάροι είχαν την τάση να επιτεθούν σε χωριά και να αντιτίθονται στις αρχές και επομένως επανεγκαταστάθηκαν μεταξύ των τοπικών πληθυσμών της Θράκης. Στους Τάταρους είχαν ανατεθεί ειδικές ταχυδρομικές και στρατιωτικές αποστολές και ενσωματώθηκαν στην οθωμανική στρατιωτική διοίκηση. Το γεγονός αυτό, μαζί με τον μικρό αριθμό τους, η εγγύτητα μεταξύ των «Τατάρων» και των τοπικών οθωμανικών τουρκικών γλωσσών, και η κοινή θρησκεία, οδήγησαν στην απώλεια της ομαδικής ταταρικής ταυτότητας. Σε αντίθεση με την κατάσταση στη Θράκη, η εθνική σύνθεση της Ντόμπρουγια πιστοποιεί την ύπαρξη μιας μεγάλης ταταρικής κοινότητας από τον 15ο έως τον 20ό αιώνα. Η οθωμανική κατάκτηση της Βεσσαραβίας δημιούργησε συνθήκες για τη συνεχή μετανάστευση των Τατάρων από τη Βόρεια περιοχή της Μαύρης Θάλασσας στη Ντόμπρουγια τη δεκαετία του 1530 και του 1540. Ο 18ος αιώνας είδε την έναρξη μιας ριζικής αλλαγής στην εθνοτική σύνθεση της Βόρειας Μαύρης Θάλασσας ως αποτέλεσμα των ρωσικών εισβολών. Μεταξύ του 1783, όταν προσαρτήθηκε το Χανάτο της Κριμαίας στη Ρωσία, και του 1874, υπήρξαν αρκετά κύματα μετανάστευσης από την Κριμαία και το Κουμπάν και ένας σημαντικός αριθμός Τατάρων της Κριμαίας εγκαταστάθηκε στις περιοχές της Βουλγαρίας. Οι Τάταροι που ζουν σήμερα στη Βουλγαρία κατάγονται ακριβώς από εκείνους τους μετανάστες, οι οποίοι διατήρησαν την ταυτότητά τους. Το μεγαλύτερο κύμα μετανάστευσης ήταν κατά τη διάρκεια και μετά τον πόλεμο της Κριμαίας (1853-1856). Από τους 230.000 περίπου Τατάρους που μετανάστευσαν από το 1854 έως το 1862, περίπου 60.000 εγκαταστάθηκαν στη βουλγαρική επικράτεια (Romanski, 1917, σελ. 266). Η πλειοψηφία διασκορπίστηκε στη Βόρεια Βουλγαρία, κυρίως στη Ντόμπρουγια, στις πεδιάδες κοντά στον ποταμό Δούναβη και στην περιοχή του Βίντιν. Ο μαζικός οικισμός των Τατάρων στη Βουλγαρία οδήγησε στην καθιέρωση παραδοσιακών σχέσεων μεταξύ Βουλγάρων και Τάταρων. Σε αντίθεση με τη μετανάστευση των Κρικασιανών, η Βουλγαρική Εθνική Αναγέννηση δεν αποδοκιμάζει τον εποικισμό των Τατάρων. Οι Τατάροι βρίσκονταν σε κατάσταση εθνοψυχολογικού σοκ, αλλά, κατά πάσα πιθανότητα, χάρη στο νομαδικό τους παρελθόν, κατάφεραν να προσαρμοσθούν στον «ξένο κόσμο». Αυτή η πρώτη περίοδος στη σύγχρονη ιστορία των Τατάρων στη Βουλγαρία (1862-1878) χαρακτηρίστηκε από την οικονομική και περιβαλλοντική προσαρμογή στις νέες πραγματικότητες και την εδραίωση όλων των προσφύγων που ομιλούσαν την γλώσσα Κιπτσάκ. Η ανάπτυξη της Ταταρικής ομάδας και η ταυτότητά τους μετά την Βουλγαρική Απελευθέρωση του 1878 καθορίστηκε από πολιτικούς παράγοντες. Αφενός, η χώρα υποδοχής άλλαξε. Αφού εγκαταστάθηκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, οι Τάταροι, που δεν είχαν αλλάξει το εθνοτικό και οικολογικό τους περιβάλλον, βρέθηκαν ξαφνικά σε έναν άλλο κράτος, τη Βουλγαρία, ένα κράτος που διέφερε πολύ από τον προκάτοχό του. Αυτό ήταν ένα άλλο εθνοψυχολογικό σοκ για τους Τάταρους και οδήγησε σε ένα νέο κύμα μετανάστευσης. Ακόμη και εκείνοι που παρέμειναν στη Βουλγαρία - περίπου 18.000 άνθρωποι οι περισσότεροι από αυτούς στις περιοχές με τουρκικούς πληθυσμούς στη βορειοανατολική Βουλγαρία δυσκολεύτηκαν να επιτύχουν ισορροπία και πολλοί από αυτούς τελικά μετανάστευσαν στην Τουρκία. Ο δεύτερος παράγοντας των εθνοτικών αλλαγών ήταν η εθνική "αναγέννηση" των Τατάρων της Κριμαίας και η διαφοροποίηση στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα. Συγκεκριμένα, η εθνική ιδέα των Τατάρων αναπτύχθηκε σε μια εποχή που η πλειοψηφία τους δεν κατοικούσε εντός των όρια της ιστορικής πατρίδας τους. Δεδομένου ότι η εθνική ιδέα ήταν ανώριμη στους Τάταρους της Κριμαίας, ήταν ευαίσθητοι στην αφομοίωση, η οποία, υπό τις βουλγαρικές συνθήκες, δεν πραγματοποιήθηκε από το έθνος-κράτος αλλά από μια άλλη εθνική ομάδα, τους Βούλγαρους Τούρκους. Άλλοι παράγοντες αντιπροσώπευαν επίσης την ιδιαιτερότητα κάθε περιόδου στην ιστορία των Τατάρων στη Βουλγαρία. Στην περίοδο μετά την Απελευθέρωση (1878-1912/1918), δεν υπήρξαν γενικά σημαντικές αλλαγές στην ομάδα του Τατάρων. Δεν υπήρξε μεγάλης κλίμακας μετανάστευση και συνεχίστηκε η διαδικασία εθνοτικής ενοποίησης. Η περίοδος από τη Συνθήκη του Νεϊγί μέχρι τη Συνθήκη της Κραϊόβα (1919-1940) έδειξε μια σειρά από ριζικές αλλαγές. Η νότια Ντόμπρουγια, η οποία φιλοξενούσε τα δύο τρίτα του ταταρικού πληθυσμού στη Βουλγαρία, προσαρτήθηκε στη Ρουμανία. Οι Τατάροι βρήκαν τον εαυτό τους σε ένα κράτος με μεγάλους πληθυσμούς Τατάρων γύρω από τη Μεντγκιντία, τη Μανγκαλία και το Κιοστέντσε (Κονστάντσα). Από την άλλη πλευρά, η αρχή αυτής της περιόδου συνέπεσε με ένα βραχύβιο ταταρικό έθνος-κράτος στην Κριμαία και το σύνταγμα του τουρκικού κοσμικού κράτους. Ο σύγχρονος ταταρικός εθνικισμός αγκάλιασε τον Παντουρκισμό και γύρισε στην Άγκυρα για στήριξη ως αποτέλεσμα της κεμαλικής προπαγάνδας. Την περίοδο αυτή παρατηρήθηκε μεγάλης κλίμακας μετανάστευση των Τατάρων στην Τουρκία και η δημιουργία ενός κύκλου γύρω από το περιοδικό "Εμέλ" (1929-1930 στο Ντόμπριτς), το οποίο χρησιμοποίησε παντουρκικά συνθήματα ως εξώφυλλο για την έκδοση των τουρκικών πολιτικών. Αναμφισβήτητα, αυτή ήταν η αρχή του πολιτικού εκκαθαρίσματος των Τάταρων. Οι γενικές τάσεις παρέμειναν οι ίδιες στην επόμενη περίοδο (1940 έως τις αρχές της δεκαετίας του 1950), εκτός από το γεγονός ότι η Βουλγαρία ανέκτησε τη νότια Ντόμπρουγια, της οποίας ο πληθυσμός του Τατάρων είχε μειωθεί κατά το ήμισυ. Κατά την κομμουνιστική περίοδο, η κολεκτιβοποίηση και η εκβιομηχάνιση κατέστρεψαν επίσης τον παραδοσιακό τρόπο ζωής των Τατάρων. Η φυσική αλλά αργή αφομοίωση στην ενδογενία της τουρκικής κοινότητας δεν ήταν πλέον δυνατή, δεδομένου του μικρού αριθμού των ταταρικών πληθυσμών, το οποίο εντατικοποιήθηκε με τον εκσυγχρονισμό. Υπήρξε επίσης ένας κοινωνικοοικονομικός παράγοντας: η επιθυμία να αξιοποιηθούν τα προνόμια που χορήγησαν οι κομμουνιστικές αρχές στην τουρκική κοινότητα. Το κομμουνιστικό καθεστώς ακολουθούσε ασυνεπείς πολιτικές έναντι των Τατάρων. Αρχικά υιοθέτησε τη στάση της Μόσχας απέναντι στους Τάταρους της Κριμαίας, αγνοώντας επίσημα την παρουσία τους στη Βουλγαρία (αναφέρθηκαν για τελευταία φορά στην απογραφή του 1956, πριν επανεμφανιστούν το 1992). Το 1962, το Πολιτικό Γραφείο της Κεντρικής Επιτροπής του Βουλγαρικού Κομμουνιστικού Κόμματος πρότεινε τη λήψη μέτρων εναντίον της Τουρκοποίησης των Τσιγγάνων, των Τατάρων και των Βούλγαρων Μουσουλμάνων. Τα μέτρα περιελάμβαναν μελέτη της εθνοτικής καταγωγής των Τάταρων της Βουλγαρίας. Αυτό επιβεβαίωσε μια νέα πολιτική: τονίζοντας την εθνοπολιτιστική ιδιαιτερότητα της κοινότητας σε μια προσπάθεια να αναδείξει και να αποκαταστήσει τη διάκριση (θολή ως αποτέλεσμα της Τουρκοποίησης) μεταξύ των Τατάρων και των Τούρκων. Οι μεταρρυθμίσεις της δεκαετίας του 1990 οδήγησαν στην αποκατάσταση των ισλαμικών τούρκικων ονομάτων και στη δημιουργία συνθηκών για κανονικές επαφές με συγγενείς στην Τουρκία, καθώς και για ανεξάρτητες πολιτιστικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Έχουν υπάρξει ενδείξεις αναγέννησης της ταταρικής ταυτότητας. Στην απογραφή του Δεκεμβρίου 1992, 4.515 άτομα (2.045 σε αστικές περιοχές και 2.470 σε αγροτικές περιοχές) αυτοαναγνωρίζονταν ως Τάταροι. Το εθνονύμιο διαδραματίζει κύριο ρόλο στην ταταρική αυτοδιάθεση. (el)
- After 1241, the year of the earliest recorded Tatar invasion of Bulgaria, the Second Bulgarian Empire maintained constant political contact with the Tatars. In this early period (13th and 14th century), "Tatar" was not an ethnonym but a general term for the armies of Genghis Khan’s successors. The First Tatar settlements in Bulgaria may be dated to the 13th and the beginning of the 14th century when military units persecuted in the wake of dynastic feuds in the Golden Horde defected to Bulgarian rulers (Pavlov, 1997). From the late 14th to the late 15th century, several groups of Tatars settled in the Bulgarian territory (then under the Ottoman rule) for various reasons. The settlers, probably nomads, eventually adopted a sedentary way of life and, in some areas, survived as compact communities for more than two centuries. The records show that the Tatars were inclined to raid villages and resist authority, and were therefore resettled among the local, just as restive, populations in Thrace. The Tatars were assigned special messenger and military missions and were incorporated into the Ottoman military administration. This fact, along with their small number, the closeness between the "Tatar" and local Ottoman Turkish language, and the common religion, led to the eventual loss of group Tatar identity. Unlike the situation in Thrace, the ethnic composition of Dobruja attests to the existence of a large Tatar community from the 15th to the 20th century. The Ottoman conquest of Bessarabia created conditions for the constant migration of Tatars from the Northern Black Sea region to Dobruja in the 1530s and 1540s. The 18th century saw the beginning of a radical change in the ethnic composition of the northern Black Sea region as a result of Russian invasions. Between 1783, when the Crimean Khanate was annexed to Russia, and 1874, there were several waves of emigration from the Crimea and Kuban, and a considerable number of Crimean Tatars settled in the Bulgarian lands. The Tatars who live in Bulgaria today are descended precisely from those immigrants, who kept their identity. The largest wave of emigration was during and after the Crimean War (1853–1856). Of the approximately 230,000 Tatars who emigrated from 1854 to 1862, about 60,000 settled on Bulgarian territory (Romanski, 1917, p. 266). The majority dispersed in Northern Bulgaria, especially in Dobruja, on the plains near the Danube River and in the area ofVidin. The mass settlement of Tatars in the Bulgarian lands led to the establishment of traditional relations between Bulgarians and Tatars. Contrary to the Circassian immigration, Bulgarian National Revival society did not disapprove of the settlement of Tatars. The Tatars themselves were in a state of ethnopsychological shock but, in all likelihood, thanks to their nomadic past, succeeded in adapting to "the alien world". This first period in the modern history of the Tatar group in Bulgaria (1862–1878) was characterized by economic and environmental adjustment to the new realities and the consolidation of all Kipchak-speaking refugees. The development of the Tatar group and its identity after Bulgaria's 1878 Liberation was determined by political factors. On the one hand, the changed. Having settled in the Ottoman Empire, the Tatars, who had not changed their ethnic and ecological environment, suddenly found themselves in another political organism - Bulgaria, a state that differed greatly from its predecessor. This came as another ethnopsychological shock to the Tatars and prompted a new wave of emigration. Even those who remained in Bulgaria - about 18,000 people, most of them in the areas with Turkish populations in northeastern Bulgaria found it hard to achieve a balance, and many of them eventually emigrated to Turkey. The second factor of ethnic changes was the nascent Crimean Tatar national "renaissance" and differentiation in the late 19th and early 20th century. Notably, the national idea of the Tatars developed at a time when the majority of them were beyond the boundaries of their historical homeland. Since the national idea was immature among the Crimean Tatars, they were susceptible to assimilation, which, in the Bulgarian conditions, was effected not by the nation-state but by another ethnic group - Bulgarian Turks. Other factors also accounted for the specificity of each period in the history of the Tatars in Bulgaria. In the post-Liberation period (1878-1912/1918), there were generally no major changes in the Tatar group - there was no large-scale emigration, and the process of ethnic consolidation continued. The period from the Treaty of Neuilly to the Treaty of Craiova (1919–1940) saw a number of radical changes. Southern Dobruja, home to two-thirds of Bulgaria's Tatar population, was annexed to Romania. The Tatars found themselves in a state with large Tatar populations around Medgidia, Mangalia, and Köstence (Constanţa). On the other hand, the start of this period coincided with a short-lived Tatar nation-state in Crimea and the constitution of the Turkish secular state. Modern Tatar nationalism embraced Pan-Turkism arid turned to Ankara for support as a result of Kemalist propaganda. This period saw large-scale Tatar emigration to Turkey and the establishment of a circle around the magazine "" (1929-1930 in Dobrich), which used Pan-Turkic slogans as a cover for the promulgation of Turkish policies. Arguably, this was the beginning of the political Turkification of Tatars (Antonov, 1995). The general tendencies remained the same in the next period (1940 to the early 1950s), except that Bulgaria recovered Southern Dobruja, whose Tatar population had decreased by half. In the communist period, collectivization and industrialization destroyed the traditional lifestyle of the Tatars too. The natural but slow assimilation into the Turkish community endogamy was no longer possible considering the small number of the Tatar population - was intensified by modernization. There was also a socioeconomic factor, the desire to take advantage of the privileges which the communist authorities granted to the Turkish community. The communist regime pursued inconsistent policies towards the Tatars. It originally adopted Moscow's attitude to the Crimean Tatars, officially ignoring their presence in Bulgaria (they were last mentioned in the 1956 census, before reappearing as late as 1992). In 1962, the Politburo of the Bulgarian Communist Party’s Central Committee proposed taking action against the Turkification of Gypsies, Tatars, and Bulgarian Muslims. The measures included a study of the ethnic origins of Bulgaria’s Tatars. This attested to a new policy: accentuating the community's ethnocultural specificity in an effort to highlight and restore the distinction (blurred as a result of Turkification) between Tatars and Turks. The reforms in the 1990s have led to a restoration of Islamic Turkic names and the creation of conditions for normal contacts with relatives in Turkey, as well as for independent cultural and educational activities. There have been signs of a rebirth of Tatar identity. (en)
- Les Tatars de Crimée de Bulgarie (les Tatars de Crimée ne vivaient pas qu'en Crimée même, mais dans tout le sud de l'Ukraine actuelle) sont majoritairement issus d'un échange de populations convenu en 1812 entre les empires russe et ottoman, à la suite de l'annexion du Boudjak (pays jusque-là ottoman) par la Russie : les Turcs et Tatars musulmans du Boudjak sont expulsés vers la Bulgarie encore ottomane, en échange d’un nombre équivalent (autour de vingt mille familles) de Bulgares orthodoxes, ancêtres des actuels Bulgares d’Ukraine. On estime le nombre initial des Tatars échangés à environ 110 000 personnes. Population majoritairement rurale et implantée dans la vallée du Danube autour de Silistra et de Vidin, ils étaient estimés à près de 6 000 personnes au début des années 1990. D'autres migrations de populations turques de Crimée ou de l'Edisan vers l'actuelle Bulgarie avaient eu lieu précédemment, à la fin du XVIIIe siècle, à mesure que l'Empire russe s'étendait vers le sud. Avec les Turcs, les Pomaks et certains groupes Roms, les Tatars de Crimée constituent une des minorités musulmanes sunnites, de rite hanafite, de Bulgarie. (fr)
- Кримські татари в Болгарії є однією з національних меншин. За даними перепису населення в 2001 році в країні проживають 1803 кримських татар. Але, багато з кримських татар під час перепису зареєстровані як турки та загалом у болгарському суспільстві не сприймаються як окрема меншина. Багато з них емігрувало до Болгарії в 1860-х роках. За деякими даними в цей час тут мешкало 110 000 кримських татар. Пізніше, деякі з них емігрували з Болгарії, зокрема, внаслідок російсько-османських війн у 19-му ст. та набуття незалежності Болгарії. Остання хвиля еміграції відбулася внаслідок т. зв. «Відроджувального процесу», тобто, примусової болгарізації тюркського населення, яку проводив уряд соціалістичної Болгарії. На даний момент кримські татари мешкають переважно у Ветово, Балчика, Добрича, селах біля Варни, Шумена. Останнім часом почалось налагодження співпраці з кримськими громадами за кордоном, і особливо з історичною Батьківщиною. У м. Ветово діє громадська організація «Спілка кримських татар Болгарії „Асабай“». З 2005 р. до 2011 р. кметом (міським головою) м. Ветово був представник кримськотатарської громади д-р Райхан Хабіл. (uk)
- Крымские татары в Болгарии (болг. Кримски татари в България, крымскотат. Bulğaristan Qırımtatarları) — группа граждан и жителей Болгарии, которые являются крымскими татарами или происходят от них. (ru)
|
