| dbo:abstract
|
- El colbac és un morrió de pell amb cua o bossa penjant a una banda (reminiscència de la cucurulla d'extrem superior flàccid). Correspon al kucsma (o prémes csákó) hongarès, tot i que el nom usat en català prové --mitjançant el francès-- del turc osmanlí kalpak, que designa, més genèricament, el morrió de pell. La majoria de llengües romàniques designen aquesta lligadura amb mots de la mateixa etimologia: colbac o colback en espanyol, colback en francès, colbacco en italià, colbaque en portuguès; és també el cas de l'alemany Kalpak (pres de l'hongarès kalpag 'morrió'). En canvi, en romanès rep el nom (ben descriptiu) de căciulă de husar, i en anglès el de busby, pres d'un cognom, segons sembla. Sorgit, en la forma clàssica, en el segle xviii, el colbac fou la lligadura característica dels hússars, juntament amb el morrió de feltre (el mirliton del francès), el qual també era usat amb cua lateral, sovint, amb la qual cosa esdevenia una mena de colbac. El colbac pròpiament dit, de pell, esdevingué exclusiu cap al 1800, probablement per la major vistositat. En el període napoleònic hi hagué tendència a imposar als hússars el xacó general de l'exèrcit, però el colbac retornà tot seguit. Des d'inicis del segle xix el colbac fou adoptat, a més a més, per altres tropes, sobretot de cavalleria i de la guàrdia, al si de nombrosos exèrcits. Durant la segona meitat del segle xix, el colbac tendí a disminuir d'alçada fins a esdevenir un casquet de pell amb bossa lateral; per exemple, això es donà en la cavalleria romanesa i en certes unitats britàniques. Generalment conservà el nom tradicional de colbac (per exemple, Pelzmütze a Alemanya); però a Àustria aquesta nova versió rebé el nom de Kutsma, calc de la denominació hongaresa, kucsma. Desaparegut dels camps de batalla arran de la Primera Guerra Mundial, avui el colbac s'usa en l'uniforme de gala de determinades unitats de la guàrdia. (ca)
- Kolpako, ankaŭ Kalpako => vidu aliloke sub Kalpako (eo)
- Busby is the English name for the Hungarian prémes csákó ('fur shako') or kucsma, a military head-dress made of fur, originally worn by Hungarian hussars. In its original Hungarian form the busby was a cylindrical fur cap, having a bag of coloured cloth hanging from the top. This bag could be filled with sand and the end attached to the right shoulder as a defence against sabre cuts. (en)
- Kolpak (auch Kalpak) ist die von den Magyaren über das Osmanische Reich ins Deutsche gekommene Bezeichnung für die aus Pelz gefertigten Husarenmützen oder je nach Terminologie nur deren Stoffbeutel. Die hier nicht behandelte Kolpik bezeichnet eine der Grundform der militärischen Kalpak ähnliche Fellmütze, die von Familienmitgliedern der chassidischen Rabbiner getragen wird. Bei den Magyaren diente das Wort kalpag der Bezeichnung einer zylindrischen Pelzmütze, die meist mit Agraffe oder Reiherbusch verziert war. Das türkische Wort kalpak bezeichnete allgemein hohe Mützen, egal aus welchem Material sie gefertigt waren. Der aus dem Deckel heraushängende Stoffbeutel hat den gleichen Ursprung wie die Spitze der Grenadiermütze. In beiden Fällen handelt es sich um den Rest einer weichen Zipfelmütze, der sogenannten Lagermütze. Dort wo sich andere Waffengattungen an der Husarenuniform orientierten, wurde er auch von den Husaren übernommen (z. B. bis heute bei der Paradeuniform der englischen Reitenden Artillerie oder den Elitekompanien der napoleonischen Jäger zu Pferde).Bei den Armeen Preußens und Sachsens, die 1914 mit Husaren ausgestattet waren, wurde nur der Stoffbeutel als Kolpak bezeichnet, die Kopfbedeckung hieß hingegen Pelzmütze. (de)
- El colbac es un gorro o morrión de pelo de animal con forma cilíndrica a menudo más ancho en su parte superior. Habitualmente salía de la misma una manga de tela que caía en un lado e iba rematada con una borla. También se adornaba con un penacho o una pluma. El colbac tuvo su gran momento durante las Guerras Napoleónicas y era propio de la caballería; en especial los regimientos de húsares y de algunas unidades de artillería montada. El origen del colbac está en la caballería húngara del siglo XVI y XVII, de la que toda Europa adoptó el uniforme para sus tropas ligeras, compuesto de dolmán, y el colbac. Puede aparecer escrito como colback, colbak o colpack. En la tradición militar británica, este gorro de pelo recibe el nombre de busby y también se asocia con los artilleros. No se debe confundir el colbac con el propio de los granaderos y que aún lucen algunos regimientos daneses, holandeses y sobre todo británicos (entre ellos los populares encargados de la Guardia Real). También debe distinguirse el colbac del de los granaderos de la Guardia Imperial napoleónica.
* Datos: Q367958
* Multimedia: Kalpak / Q367958 (es)
- De kolbak, in de volksmond ook wel berenmuts genoemd, is een militair hoofddeksel van zwart bont, dat traditioneel door huzaren en personeel van andere bereden eenheden wordt gedragen. De naam komt uit Oost-Europa, waar dergelijke mutsen veel gedragen werden. Hij is afgeleid van het prototurkse kalbuk, wat 'hoog hoofddeksel' betekent. Het Turkse kalpak betekent '(bont)muts'. Als militair hoofddeksel werd het als prémes csákó ("bontsjako") or kucsma ("bontmuts") als eerste gedragen door Hongaarse huzaren. Dit was een cilindrische bontmuts, met een gekleurde stoffen zogenaamde 'kolbakzak' die afhing vanaf de bovenzijde. Oorspronkelijk was dit de punt van de slaapmuts. Aan het eind van de zak zat een koord dat aan de rechterschouder van de tuniek bevestigd was (het ‘vangkoord’), zodat het hoofddeksel niet kwijtraakte als het afviel. Toen ook andere landen huzareneenheden vormden, werd het Hongaarse tenue vaak overgenomen. Tegenwoordig worden de mutsen in veel landen nog bij ceremoniële tenues gedragen. In verschillende talen heet het hoofddeksel:
* kalpak (Turks), қалпақ (Kazachs), калпак (Kirgizisch), калпак (Bulgaars) (alle uitgesproken als kalpak)
* kołpak (Pools), Колпак (Russisch) (beide uitgesproken als kolpak)
* ковпак (Oekraïens) (kovpak)
* καλπάκι (Grieks) (kalpaki)
* kucsma (Hongaars) (uitgesproken als koetsjma) In het Frans wordt de muts „colback “ genoemd, in het Engels „busby “.In het Duits wordt de muts „Pelzmütze “ genoemd, en wordt de naam „Kolpak “ gebruikt voor de kolbakzak aan de muts. Bij de Nederlandse krijgsmacht droegen oorspronkelijk huzaren en Rijdende Artillerie dit hoofddeksel.Ook opperofficieren van het KNIL droegen dit hoofddeksel tijdens parades en andere officiële gelegenheden. Tegenwoordig is de kolbak met rode kolbakzak nog onderdeel van het van de regimenten huzaren van de Koninklijke Landmacht en het van de Rijdende Artillerien (beter bekend als de Gele Rijders). Ook bij het ceremoniële tenue van de Marechaussee wordt een kolbak gedragen. Deze is voorzien van een oranje kokarde en een ketting. De kolbak van officieren zijn daarnaast voorzien van een witte pluim en blauwe kolbakzak. Het ceremoniële tenue van de Marechaussee met kolbak wordt ook gedragen door erewachten. De kolbak is verder onderdeel van uniformen van vele muziekkorpsen en majorettekorpsen. De kolbak, zeker de grotere modellen, lijkt op de bontmutsen (‘berenmuts’) die door infanterie-eenheden zoals grenadiers gedragen werden, maar in tegenstelling tot de kolbak zijn deze in het algemeen niet voorzien van een zakken of vangkoorden.
* Kolbak ceremonieel tenue Nederlandse cavalarie
* Kolbak ceremonieel tenue Nederlandse Koninklijke Marechaussee
* Kolbak ceremonieel tenue manschappen en onderofficieren Nederlandse Rijdende Artillerie (nl)
- Colbaque é um boné militar de formato cilíndrico feito de pêlo animal. Tal adereço foi muito popular entre os povos da Turquia e as cavalarias de hussardos de países europeus até a Primeira Guerra Mundial. (pt)
|
| rdfs:comment
|
- Kolpako, ankaŭ Kalpako => vidu aliloke sub Kalpako (eo)
- Busby is the English name for the Hungarian prémes csákó ('fur shako') or kucsma, a military head-dress made of fur, originally worn by Hungarian hussars. In its original Hungarian form the busby was a cylindrical fur cap, having a bag of coloured cloth hanging from the top. This bag could be filled with sand and the end attached to the right shoulder as a defence against sabre cuts. (en)
- Colbaque é um boné militar de formato cilíndrico feito de pêlo animal. Tal adereço foi muito popular entre os povos da Turquia e as cavalarias de hussardos de países europeus até a Primeira Guerra Mundial. (pt)
- El colbac és un morrió de pell amb cua o bossa penjant a una banda (reminiscència de la cucurulla d'extrem superior flàccid). Correspon al kucsma (o prémes csákó) hongarès, tot i que el nom usat en català prové --mitjançant el francès-- del turc osmanlí kalpak, que designa, més genèricament, el morrió de pell. La majoria de llengües romàniques designen aquesta lligadura amb mots de la mateixa etimologia: colbac o colback en espanyol, colback en francès, colbacco en italià, colbaque en portuguès; és també el cas de l'alemany Kalpak (pres de l'hongarès kalpag 'morrió'). En canvi, en romanès rep el nom (ben descriptiu) de căciulă de husar, i en anglès el de busby, pres d'un cognom, segons sembla. (ca)
- Kolpak (auch Kalpak) ist die von den Magyaren über das Osmanische Reich ins Deutsche gekommene Bezeichnung für die aus Pelz gefertigten Husarenmützen oder je nach Terminologie nur deren Stoffbeutel. Die hier nicht behandelte Kolpik bezeichnet eine der Grundform der militärischen Kalpak ähnliche Fellmütze, die von Familienmitgliedern der chassidischen Rabbiner getragen wird. (de)
- El colbac es un gorro o morrión de pelo de animal con forma cilíndrica a menudo más ancho en su parte superior. Habitualmente salía de la misma una manga de tela que caía en un lado e iba rematada con una borla. También se adornaba con un penacho o una pluma. Puede aparecer escrito como colback, colbak o colpack. En la tradición militar británica, este gorro de pelo recibe el nombre de busby y también se asocia con los artilleros.
* Datos: Q367958
* Multimedia: Kalpak / Q367958 (es)
- De kolbak, in de volksmond ook wel berenmuts genoemd, is een militair hoofddeksel van zwart bont, dat traditioneel door huzaren en personeel van andere bereden eenheden wordt gedragen. De naam komt uit Oost-Europa, waar dergelijke mutsen veel gedragen werden. Hij is afgeleid van het prototurkse kalbuk, wat 'hoog hoofddeksel' betekent. Het Turkse kalpak betekent '(bont)muts'. Tegenwoordig worden de mutsen in veel landen nog bij ceremoniële tenues gedragen. In verschillende talen heet het hoofddeksel: De kolbak is verder onderdeel van uniformen van vele muziekkorpsen en majorettekorpsen.
*
*
* (nl)
|
.jpg?width=300)
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}