| dbo:abstract
|
- Albrecht von Haller (Berna, Suïssa, 16 d'octubre de 1708 – 12 o 17 de desembre de 1777) va ser un científic i poeta suís. (ca)
- Albrecht von Haller (16. října 1708, Bern, Švýcarsko – 12. prosince 1777, tamtéž) byl švýcarský anatom, fyziolog, botanik a básník. Jím prvně popsané rostliny se označují autorskou zkratkou „Haller“. Dlouhodobé onemocnění v dětství mu znemožnilo, aby se věnoval obvyklým chlapeckým sportovním zábavám, o to více rozvíjel svou mysl. Již v dětském věku četl a vykládal služebnictvu Bibli, připravoval slovník řečtiny a hebrejštiny, sbíral životopisy slavných mužů a žen. Když mu bylo sotva patnáct let, překládal Ovidia, Horatia a Vergilia a věnoval se i vlastní tvorbě. Když mu v roce 1721 zemřel otec, přestěhoval se do domu lékaře v Bielu. Jeho pozornost se tak přesunula k medicíně. V 16 letech začal studovat na univerzitě v německém Tübingenu, o dva roky později se přesunul na univerzitu v nizozemském Leidenu. Později navštívil Londýn, kde se seznámil s řadou vědců své doby. Studoval pak ještě v Paříži a od roku 1728 v Basileji, kde se věnoval vyšší matematice u Johanna Bernoulliho. Tam se také probudil jeho zájem o botaniku. V roce 1729 se vrátil do Bernu, kde začal pracovat jako lékař. Nejvíce sil ale věnoval botanickým a anatomickým výzkumům, které mu brzy přinesly evropský věhlas. Stal se pak profesorem na univerzitě v Göttingenu, kde po sobě zanechal obrovské množství práce. Kromě výuky se věnoval botanické zahradě (Alte Botanische Garten der Universität Göttingen) a dalším institucím, mimoto se však dál zabýval výzkumem v oblasti botaniky a fyziologie. Neustal ani v psaní poezie a vedl rovněž měsíčník (Göttingische gelehrte Anzeigen), do kterého přispěl několika tisíci články. (cs)
- ألبرشت فون هالر (بالألمانية: Albrecht von Haller ) (و. 1708 – 1777 م) هو عالم تشريح، وأمين مكتبة، وشاعر، وسياسي، وطبيب، وكاتب، وأحيائي، وعالم نبات، وأستاذ جامعي، وموسوعي، وعالم حشرات، وجراح سويسري، ولد في برن، وكان عضوًا في الجمعية الملكية، والأكاديمية الفرنسية للعلوم، والأكاديمية الروسية للعلوم، وأكاديمية العلوم في غوتينغن، والأكاديمية الألمانية للعلوم ليوبولدينا، والأكاديمية الملكية السويدية للعلوم، والأكاديمية البروسية للعلوم، توفي في برن، عن عمر يناهز 69 عاماً. (ar)
- Albrecht von Haller (also known as Albertus de Haller; 16 October 1708 – 12 December 1777) was a Swiss anatomist, physiologist, naturalist, encyclopedist, bibliographer and poet. A pupil of Herman Boerhaave, he is often referred to as "the father of modern physiology." (en)
- Albrecht von HALLER (konata ankaŭ kiel Albertus de Haller) (16a de Oktobro 1708 – 12a de Decembro 1777) estis svisa anatomiisto, fiziologo, naturalisto, enciklopediisto, bibliografo kaj poeto. Disĉiplo de Herman Boerhaave, li estis ofte referencita kiel "la patro de moderna fiziologio." Estante deksesjaraĝa li venis al la Universitato de Tubingeno (Decembro 1723), kie li studis kun Elias Rudolph Camerarius Jr. kaj Johann Duvernoy. Malkontenta kun sia progreso, li en 1725 translokiĝis el Tubingeno al Lejdeno, kie Boerhaave estis en la pinto de sia famo, kaj kie Albino jam estis preleginta pri anatomio. Je tiu universitato li gradiĝis en Majo 1727, klopodante sukcese en sia disertacio provi, ke la tiel nomita saliva dukto, postulita kiel ĵusa malkovro de Georg Daniel Coschwitz (1679–1729), estis nur sangotubo. (eo)
- Albrecht Viktor Haller (seit 1749 Albrecht von Haller, auch Albert de Haller * 16. Oktober 1708 in Bern; † 12. Dezember 1777 ebenda) war ein Schweizer Mediziner und Universalgelehrter, der unter anderem als Begründer der modernen Physiologie gilt und vor allem von Göttingen aus wirkte. Hallers botanisches Autorenkürzel lautet Haller. (de)
- Albrecht von Haller (Berna, 16 de octubre de 1708 - ibíd. 12 de diciembre de 1777) fue un médico, anatomista, poeta, naturalista y botánico suizo, considerado el padre de la fisiología moderna y principal figura de Ilustración alemana. (es)
- Albrecht von Haller ou Albert de Haller (né Haller, le 16 octobre 1708 à Berne, mort le 12 décembre 1777 à Berne) était un médecin, scientifique, naturaliste, penseur et critique littéraire suisse, dont les travaux dans le domaine de l’anatomie, de la physiologie, de la connaissance des plantes et de la bibliographie ont fait référence pendant plusieurs siècles. Il est également reconnu comme poète, critique de littérature du siècle des Lumières et défenseur d'une foi chrétienne fondée sur la raison. Son œuvre littéraire principale, un recueil de poésies à la gloire de la beauté des Alpes et de la simplicité de la vie des montagnards (Die Alpen) a eu un important retentissement sur la littérature lyrique allemande et sur l'essor du tourisme alpin en Suisse. Haller, dont le champ d’intérêt était très vaste, a laissé une œuvre monumentale. Il est considéré comme le dernier génie universel, père de la physiologie moderne, inspirateur du tourisme alpin et une des personnalités le plus respectées de son temps. Son buste a été réalisé en 1777 par Johann Friedrich Funk II. (fr)
- Bitheolaí, anatamaí, luibheolaí is fiseolaí a rugadh i mBeirn na hEilvéise ab ea Albrecht von Haller (16 Deireadh Fómhair 1708 – 12 Nollaig 1777). Rinne sé an-chuid turgnamh bitheolaíoch, agus d'fhoilsigh Elementa Physiologiae Corporis Humani (Uraiceacht Fhiseolaíocht na Colainne Daonna, 1757) in 8 n-imleabhar. Céim shuntasach ar aghaidh ab ea an leabhar seo i dtuiscint fheidhmiú na colainne daonna agus forbairt na néareolaíochta nua-aoisí. (ga)
- Albrecht von Haller (juga dikenal sebagai Albertus de Haller; 16 Oktober 1708 – 12 Desember 1777) adalah seorang anatomis fisiologis, naturalis, ensiklopedis, dan penyair Swiss. Sebagai murid dari Herman Boerhaave, ia sering disebut sebagai "bapak fisiologi modern." (in)
- アルブレヒト・フォン・ハラー（Albrecht von Haller、1708年10月12日 - 1777年12月16日）は、スイスの生理学者・解剖学者・医師・植物学者・詩人。1757年から1766年に書かれた『人体生理学原論』（"Elementa physiologiæ corporis humani"）8巻で、筋肉の収縮や近代的神経系理論を構築した。 (ja)
- 알브레히트 폰 할러(Albrecht von Haller, 1708년~1777년)는 스위스의 생리학자이다. 베른에서 출생. 15세로 튀빙겐 대학교에 입학했으나, 1년반 만에 떠나 레이던 대학교로 갔다. 여기서 그는 와 밑에서 의학을 배웠다. 후에 다시 런던, 파리 등지에서 공부하고, 바젤에서는 베르누이에게서 고등수학을 배웠다. 1729년에는 고향인 베른으로 돌아와, 여기서 5년여를 지냈다. 1732년에 『스위스의 시의 시도』라는 시집(詩集)을 내어 전 유럽의 이목을 모았다. 1736년에 신설된 괴팅겐 대학교의 해부학·외과학·식물학의 교수로 추천되어, 여기서 그의 학구 생활이 시작되었다. 레이던 대학교의 본을 따서 참신한 기풍 아래 설립된 대학의 연구실에서 그는 정력적인 연구를 했다. 그의 업적 가운데서 특히 유명한 것은 자극 감응성설(感應性說)이다. 그는 동물체의 근본 현상으로서 자극성과 감응성을 상정(想定)했다. 자극성은 근육의 특성이며, 근육은 기계적·전기적 등의 자극에 의해서 수축한다. 또 자극을 전달하는 성질, 즉 감응성은 신경의 특성이다. 그리고 이들은 근육 및 신경에 내포된 특성이며, 물리학·화학에 의해서 해명할 수 없는 종류의 것이다. 이와 같은 할러의 설은 생물에 자연과학의 힘을 초월한 어떤 것을 상정하는 생기론(生氣論)의 입장이며, 후대의 학계에 미치는 영향은 지극히 컸다. 할러는 망향(望鄕)의 심정이 강하여, 1753년 스스로 직을 사임하고 고향으로 돌아와 1777년 고향에서 병사했다. 이 문서에는 다음커뮤니케이션(현 카카오)에서 GFDL 또는 CC-SA 라이선스로 배포한 글로벌 세계대백과사전의 내용을 기초로 작성된 글이 포함되어 있습니다. (ko)
- Albrecht von Haller (Bern, 16 oktober 1708 – aldaar, 12 december 1777) was een Zwitsers arts, dichter, natuurwetenschapper en magistraat. (nl)
- Albrecht von Haller (ur. 16 października 1708 w Bernie, zm. 12 grudnia 1777 tamże) – szwajcarski, niemieckojęzyczny lekarz, fizjolog, botanik i poeta, a także jeden z pierwszych niemieckojęzycznych konserwatystów. (pl)
- Albrecht von Haller (Berna, 16 ottobre 1708 – Berna, 12 dicembre 1777) è stato un medico e poeta svizzero. Ex libris calcografico di Albrecht von Haller (it)
- Albrecht von Haller (Berna, 16 de outubro de 1708 — Berna, 12 de dezembro de 1777) foi um médico, poeta , fisiologista e naturalista suiço. Considerado um dos maiores fisiologistas do mundo moderno e criador da fisiologia experimental, Haller deixou além de contribuições à anatomia, embriologia e botânica, valiosas obras poéticas. Estudou medicina em Tübingen, Alemanha e em Layden, Países baixos. Em 1727, logo após concluir seu doutorado, foi para Basiléia, Suíça, onde começou seus estudos sobre a flora do país. Foi professor de medicina, anatomia, cirurgia e botânica da Universidade de Göttingen, até 1753, quando voltou para sua cidade natal. Enquanto estava em Göttingen, fundou na cidade o instituto fisiológico, o horto florestal e o centro anatômico. Fundou o método experimental em fisiologia e também demonstrou a irritabilidade das fibras musculares e a sensibilidade do sistema nervoso. Outras das maiores contribuições dele à medicina foram: Reconhecimento do mecanismo da respiração, do automatismo cardíaco, e da importância da bile na digestão das gorduras. As obras poéticas mais conhecidas de Haller são: "Die Alpen" (Os alpes, 1732), escrito após uma viagem para a região dos alpes suíços, Tagebücher seiner Reisen nach Deutschland, Holland und England (Diários de viagens pela Alemanha, Holanda e Inglaterra,1783) e Tagebüch seiner Beobachtungen über Schriftsteller und über sich selbst (Diário de observações sobre escritores e sobre si mesmo, 1787). (pt)
- Альбрехт фон Га́ллер (нем. Albrecht von Haller; 1708—1777) — швейцарский анатом, физиолог, естествоиспытатель (анатом, ботаник) и поэт. Отец Альбрехта фон Галлера-младшего (1758—1823). Член Лондонского королевского общества (1739), иностранный член Парижской академии наук (1754), иностранный почётный член Петербургской академии наук (1776). (ru)
- Albrecht von Haller, född den 12 oktober 1708 i Bern, död där den 16 december 1777, var en schweizisk botanist, anatom, fysiolog, läkare och skald, under en stor del av sitt liv verksam i Tysk-romerska riket. Han var farfar till Karl Ludwig von Haller. Auktorsnamnet Haller kan användas för Albrecht von Haller i samband med ett vetenskapligt namn inom botaniken; se Wikipediaartiklar som länkar till auktorsnamnet. von Haller blev student i Tübingen 1723, studerade från 1725 i Leiden (medicine doktorsexeamen under Herman Boerhaave), Paris, London och Basel samt sedan 1729 i Bern som läkare och var från 1735 bibliotekarie vid stadsbiblioteket. År 1736 blev han professor i medicin, anatomi, botanik och kirurgi i Göttingen, anlade han där botanisk trädgård, inrättade en anatomisk teater och utarbetade planen till den kungliga vetenskapssocieteten, vars ständige president han blev. von Haller blev geheimeråd, statsråd (1751) och livmedikus samt adlades av kejsar Frans I (1751). Han var ledamot bland annat av Uppsala vetenskapssocietet och av svenska Vetenskapsakademien. År 1753 slog han sig ned i sin födelsestad och utvecklade där lika stor verksamhet som i Göttingen. Han förbättrade saltverken i Bex och Aigle, medlade 1764 i gränsstriderna mellan kantonerna Bern och Valais. Han ordnade 1767 de kyrkliga förhållandena i Vaud. von Haller var kanske 1700-talets mest framstående anatom och fysiolog. Inom botaniken uppställde han grunddragen till ett "naturligt system", som dock inte fick något större genomslag, vilket troligen var orsaken till hans skoningslösa kritik av Linnés arbeten. Som skald var von Haller en av , och bidrog till tyska poesins utveckling. Hans stora boksamling inköptes av kejsar Josef II och införlivades med biblioteket i Milano. År 1908 restes ett minnesmärke över von Haller i Bern. (sv)
- Альбрехт фон Галлер (нім. Albrecht von Haller; 1708—1777) — швейцарський анатом, фізіолог, натураліст (анатом, ботанік) та поет. Батько Альбрехта фон Галлера-молодшого (1758—1823). Учень Германа Бургаве. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Albrecht von Haller (Berna, Suïssa, 16 d'octubre de 1708 – 12 o 17 de desembre de 1777) va ser un científic i poeta suís. (ca)
- ألبرشت فون هالر (بالألمانية: Albrecht von Haller ) (و. 1708 – 1777 م) هو عالم تشريح، وأمين مكتبة، وشاعر، وسياسي، وطبيب، وكاتب، وأحيائي، وعالم نبات، وأستاذ جامعي، وموسوعي، وعالم حشرات، وجراح سويسري، ولد في برن، وكان عضوًا في الجمعية الملكية، والأكاديمية الفرنسية للعلوم، والأكاديمية الروسية للعلوم، وأكاديمية العلوم في غوتينغن، والأكاديمية الألمانية للعلوم ليوبولدينا، والأكاديمية الملكية السويدية للعلوم، والأكاديمية البروسية للعلوم، توفي في برن، عن عمر يناهز 69 عاماً. (ar)
- Albrecht von Haller (also known as Albertus de Haller; 16 October 1708 – 12 December 1777) was a Swiss anatomist, physiologist, naturalist, encyclopedist, bibliographer and poet. A pupil of Herman Boerhaave, he is often referred to as "the father of modern physiology." (en)
- Albrecht Viktor Haller (seit 1749 Albrecht von Haller, auch Albert de Haller * 16. Oktober 1708 in Bern; † 12. Dezember 1777 ebenda) war ein Schweizer Mediziner und Universalgelehrter, der unter anderem als Begründer der modernen Physiologie gilt und vor allem von Göttingen aus wirkte. Hallers botanisches Autorenkürzel lautet Haller. (de)
- Albrecht von Haller (Berna, 16 de octubre de 1708 - ibíd. 12 de diciembre de 1777) fue un médico, anatomista, poeta, naturalista y botánico suizo, considerado el padre de la fisiología moderna y principal figura de Ilustración alemana. (es)
- Bitheolaí, anatamaí, luibheolaí is fiseolaí a rugadh i mBeirn na hEilvéise ab ea Albrecht von Haller (16 Deireadh Fómhair 1708 – 12 Nollaig 1777). Rinne sé an-chuid turgnamh bitheolaíoch, agus d'fhoilsigh Elementa Physiologiae Corporis Humani (Uraiceacht Fhiseolaíocht na Colainne Daonna, 1757) in 8 n-imleabhar. Céim shuntasach ar aghaidh ab ea an leabhar seo i dtuiscint fheidhmiú na colainne daonna agus forbairt na néareolaíochta nua-aoisí. (ga)
- Albrecht von Haller (juga dikenal sebagai Albertus de Haller; 16 Oktober 1708 – 12 Desember 1777) adalah seorang anatomis fisiologis, naturalis, ensiklopedis, dan penyair Swiss. Sebagai murid dari Herman Boerhaave, ia sering disebut sebagai "bapak fisiologi modern." (in)
- アルブレヒト・フォン・ハラー（Albrecht von Haller、1708年10月12日 - 1777年12月16日）は、スイスの生理学者・解剖学者・医師・植物学者・詩人。1757年から1766年に書かれた『人体生理学原論』（"Elementa physiologiæ corporis humani"）8巻で、筋肉の収縮や近代的神経系理論を構築した。 (ja)
- Albrecht von Haller (Bern, 16 oktober 1708 – aldaar, 12 december 1777) was een Zwitsers arts, dichter, natuurwetenschapper en magistraat. (nl)
- Albrecht von Haller (ur. 16 października 1708 w Bernie, zm. 12 grudnia 1777 tamże) – szwajcarski, niemieckojęzyczny lekarz, fizjolog, botanik i poeta, a także jeden z pierwszych niemieckojęzycznych konserwatystów. (pl)
- Albrecht von Haller (Berna, 16 ottobre 1708 – Berna, 12 dicembre 1777) è stato un medico e poeta svizzero. Ex libris calcografico di Albrecht von Haller (it)
- Альбрехт фон Га́ллер (нем. Albrecht von Haller; 1708—1777) — швейцарский анатом, физиолог, естествоиспытатель (анатом, ботаник) и поэт. Отец Альбрехта фон Галлера-младшего (1758—1823). Член Лондонского королевского общества (1739), иностранный член Парижской академии наук (1754), иностранный почётный член Петербургской академии наук (1776). (ru)
- Альбрехт фон Галлер (нім. Albrecht von Haller; 1708—1777) — швейцарський анатом, фізіолог, натураліст (анатом, ботанік) та поет. Батько Альбрехта фон Галлера-молодшого (1758—1823). Учень Германа Бургаве. (uk)
- Albrecht von Haller (16. října 1708, Bern, Švýcarsko – 12. prosince 1777, tamtéž) byl švýcarský anatom, fyziolog, botanik a básník. Jím prvně popsané rostliny se označují autorskou zkratkou „Haller“. Dlouhodobé onemocnění v dětství mu znemožnilo, aby se věnoval obvyklým chlapeckým sportovním zábavám, o to více rozvíjel svou mysl. Již v dětském věku četl a vykládal služebnictvu Bibli, připravoval slovník řečtiny a hebrejštiny, sbíral životopisy slavných mužů a žen. Když mu bylo sotva patnáct let, překládal Ovidia, Horatia a Vergilia a věnoval se i vlastní tvorbě. (cs)
- Albrecht von HALLER (konata ankaŭ kiel Albertus de Haller) (16a de Oktobro 1708 – 12a de Decembro 1777) estis svisa anatomiisto, fiziologo, naturalisto, enciklopediisto, bibliografo kaj poeto. Disĉiplo de Herman Boerhaave, li estis ofte referencita kiel "la patro de moderna fiziologio." (eo)
- Albrecht von Haller ou Albert de Haller (né Haller, le 16 octobre 1708 à Berne, mort le 12 décembre 1777 à Berne) était un médecin, scientifique, naturaliste, penseur et critique littéraire suisse, dont les travaux dans le domaine de l’anatomie, de la physiologie, de la connaissance des plantes et de la bibliographie ont fait référence pendant plusieurs siècles. (fr)
- 알브레히트 폰 할러(Albrecht von Haller, 1708년~1777년)는 스위스의 생리학자이다. 베른에서 출생. 15세로 튀빙겐 대학교에 입학했으나, 1년반 만에 떠나 레이던 대학교로 갔다. 여기서 그는 와 밑에서 의학을 배웠다. 후에 다시 런던, 파리 등지에서 공부하고, 바젤에서는 베르누이에게서 고등수학을 배웠다. 1729년에는 고향인 베른으로 돌아와, 여기서 5년여를 지냈다. 1732년에 『스위스의 시의 시도』라는 시집(詩集)을 내어 전 유럽의 이목을 모았다. 1736년에 신설된 괴팅겐 대학교의 해부학·외과학·식물학의 교수로 추천되어, 여기서 그의 학구 생활이 시작되었다. 레이던 대학교의 본을 따서 참신한 기풍 아래 설립된 대학의 연구실에서 그는 정력적인 연구를 했다. 이 문서에는 다음커뮤니케이션(현 카카오)에서 GFDL 또는 CC-SA 라이선스로 배포한 글로벌 세계대백과사전의 내용을 기초로 작성된 글이 포함되어 있습니다. (ko)
- Albrecht von Haller (Berna, 16 de outubro de 1708 — Berna, 12 de dezembro de 1777) foi um médico, poeta , fisiologista e naturalista suiço. Considerado um dos maiores fisiologistas do mundo moderno e criador da fisiologia experimental, Haller deixou além de contribuições à anatomia, embriologia e botânica, valiosas obras poéticas. Estudou medicina em Tübingen, Alemanha e em Layden, Países baixos. Em 1727, logo após concluir seu doutorado, foi para Basiléia, Suíça, onde começou seus estudos sobre a flora do país. (pt)
- Albrecht von Haller, född den 12 oktober 1708 i Bern, död där den 16 december 1777, var en schweizisk botanist, anatom, fysiolog, läkare och skald, under en stor del av sitt liv verksam i Tysk-romerska riket. Han var farfar till Karl Ludwig von Haller. Auktorsnamnet Haller kan användas för Albrecht von Haller i samband med ett vetenskapligt namn inom botaniken; se Wikipediaartiklar som länkar till auktorsnamnet. (sv)
|
