| dbo:abstract
|
- Podestà (pochází z italštiny, odvozeno od latinského slova potestas znamenajícího moc, vrchnost) byl ve středověku purkmistr severo a středoitalských měst. Ve městských republikách mu náležela nejvyšší moc. Hodnost zavedl císař Fridrich I. Barbarossa jako náhradu za funkci městských konzulů. Podestové byli voleni z řad příslušníků cizích šlechtických rodů. Původně jejich funkční období trvalo jeden rok, později i déle. Po vzoru italských měst padestové ve středověku působili i v severní Evropě a Nizozemsku. Poté, co vznikla hodnost kapitána lidu, význam podestů ve 13. století začal postupně upadat. V 16. století hodnost podesty v Itálii zanikla úplně. K obnovení této funkce v Itálii došlo v roce 1926 za vlády Benita Mussoliniho. Jednalo se tehdy o autoritativní formu starosty, který měl v obci plnou výkonnou i zákonodárnou moc. Jmenovala ho na pět let s možností prodloužení Národní fašistická strana. Ve větších městech měl podestà po ruce dva vice-podesty a jmenovalo ho . Úřad byl zrušen v roce 1945. (cs)
- El podestà era el primer magistrat de les ciutats del centre i del nord d'Itàlia. (ca)
- Ein Podestà [podeˈsta] (von lateinisch potestas „(Amts-)Gewalt, Macht“) oder Podestat ist ein bestellter Gouverneur, der eine Gemeinde oder ein Gebiet führt. Als Podestà wurden im Mittelalter die lokalen Vertreter der Stadtherren in italienischen Städten bezeichnet. Aufgrund interner Auseinandersetzungen, die eine Leitung der Stadt durch eigene kommunale Amtsträger wegen gegenseitigen Misstrauens unmöglich machten, engagierten aber auch viele Städte von sich aus ab Ende des 12. Jahrhunderts einen ortsfremden Podestà, häufig samt seinem Apparat aus Juristen, Verwaltungsfachleuten und Soldaten. Die Konditionen und Kompetenzen seines Engagements wurden vorher detailliert ausgehandelt und schriftlich fixiert und seine Amtseinführung erfolgte mittels genau festgelegter ritualisierter Handlungen. Er erhielt mit dem Gerichtswesen sowie dem Kommando über das kommunale Truppenaufgebot weitreichende Kompetenzen, war aber strengen Regelungen und Kontrollen unterworfen. Er hatte einen Eid auf die Stadtstatuten abzulegen, dass er sich den Normen und Regeln der Gemeinschaft bedingungslos unterordne. Außerdem bestand die Möglichkeit eines Amtsprüfungsverfahrens nach Ablauf seiner Regierungszeit und daraus möglicherweise folgende erhebliche Gehaltsabzüge. Andererseits begünstigten die quasi-diktatorischen Vollmachten des Podestà gelegentlich die Bildung der Signorien, wie bei den Scaligern in Verona. Die Bündner setzten in ihren Untertanengebieten im Veltlin, das sie vom 16. bis 18. Jahrhundert besetzt hielten, Podestaten aus ihrer eigenen Führungsriege ein. Heute noch wird der Gemeindepräsident zum Beispiel von Poschiavo (Kanton Graubünden/Schweiz) als Podestà bezeichnet. Ein Weiler im Hochtal Avers heißt Podestatsch Hus, nach dem Haus des Podestà. Im italienischen Faschismus wurden zwischen 1926 und 1945 die Bürgermeister Italiens so genannt, um den nun per Dekret ernannten Bürgermeister vom gewählten sindaco der demokratischen Tradition zu unterscheiden.
* Palazzo del Podestà (Mantua)
* Palazzo del Podestà (Rimini) (de)
- بوديستا (بالإيطالية: Podestà) هي تسمية إيطالية قديمة كانت تطلق على المدن الإيطالية العليا ألتي كانت تملك نفوذ كبير وتسيطر على المدن الأخرى في شمال إيطاليا و جنوب سويسرا في العصور الوسطى كمدن البندقية و جنوا و ميلانو و تورينو و فلورانسا. (ar)
- Podestà ([podeˈsta]) estas la nomo donita al kelkaj altaj funkciuloj en multaj Italaj urboj apartenantaj al la fino de la Mezepoko. Ĉefe ĝi signifas la estron de la magistrato de urboŝtato, nome simile al similaj postenojn en aliaj urboj kiuj uzis aliajn nomojn, ekz. rettori ("rektoroj"), sed ĝi povus signifi ankaŭ lokan administranton, kiu estis la reprezentanto de la Sankta Romia Imperiestro. Nuntempe, Podestà estas la titolo de urbestro en Ital-parolantaj municipoj de Graubünden en Svisio. (eo)
- El podestà [podeˈsta] era el primer magistrado de las ciudades del centro y norte de Italia. (es)
- Podestà (pronounced [podeˈsta], English: Potestate, Podesta) was the name given to the holder of the highest civil office in the government of the cities of Central and Northern Italy during the Late Middle Ages. Sometimes, it meant the chief magistrate of a city state, the counterpart to similar positions in other cities that went by other names, e.g. rettori ("rectors"). In the following centuries up to 1918, the term was used to designate the head of the municipal administration, particularly in the Italian-speaking territories of the Austrian Empire. The title was taken up again during the Fascist regime with the same meaning. The podestà's office, its duration and the residence and the local jurisdiction were called podesteria, especially during the Middle Ages, and in later centuries, more rarely during the fascist regime. Currently, podestà is the title of mayors in Italian-speaking municipalities of Graubünden in Switzerland, but is not the case for the rest of the Canton of Ticino, which uses the title of "Sindaco" (English: Mayor). (en)
- Le podestat (en italien podestà prononcé : [podeˈsta]) était le premier magistrat des villes du centre et du nord de l'Italie médiévale, mais aussi dans les provinces du sud de la France actuelle (avant leur soumission au royaume de France), notamment dans le comté de Provence. Ce nom fut plus tard utilisé pour désigner les maires de communes sous le régime fasciste italien de Benito Mussolini. (fr)
- 포데스타(Podestà)는 중세 시대 후기에 많은 이탈리아 도시들이 사용한 특정 고위 관리의 명칭이다. 주로 도시 국가들의 을 의미 했으며, 일부 도시들에서는 이와 유사한 지위를 레토리(rettori)처럼 다른 명칭들로 사용했었고, 또한 신성 로마 제국 황제의 지방 행정관을 의미하기도 하였다. 최근에 포데스타라는 명칭은 스위스의 그라우뷘덴주 지역의 이탈리아어 화자 자치 지역들의 시장의 명칭이다. 이 용어는 권력을 뜻하는 라틴어 단어 (Potestas)에서 유래했다. 아랍어로 "권력", "권위"를 뜻하는 술탄과 같이 권력을 지니는 사람을 뜻하는 칭호가 되었다. (ko)
- Il podestà era il titolo più alto nella carica civile nel governo delle città dell'Italia centro-settentrionale durante il Basso Medioevo. Il termine deriva dal latino potestas, col significato di autorità, potere, sovranità. La carica di podestà, la sua durata, nonché la residenza e il territorio di giurisdizione erano chiamati podesteria, in particolare durante il Medioevo e nei secoli successivi, più raramente durante il regime fascista. (it)
- De podestà was tijdens de Middeleeuwen een hoge ambtenaar in veel Italiaanse steden. De naam is afgeleid van het Latijnse potestas, dat macht betekent. De eerste podestà werden rond 1158 aangesteld door Frederik Barbarossa, de keizer van het Heilige Roomse Rijk, die ook koning van Italië was. De ambtenaren moesten in de noordelijke delen van Italië erop toezien dat de wetten van de koning-keizer werden nageleefd. De onpopulariteit van de podestàs was een van de factoren die leidden tot de opstand tegen Frederik in 1167. Hoewel het experiment van de keizer een kort leven beschoren was, voerden veel Italiaanse steden rond 1200 ook het ambt van podestà in. Het verschil was dat de ambtenaren nu door het volk werden gekozen. De podestàs waren de heersers over de stad, maar hun ambtstermijn besloeg slechts een jaar, zodat er geen misbruik van gemaakt kon worden. Om jaloezie onder de eigen bevolking te voorkomen, werden vaak mannen uit andere gebieden ingehuurd. Vooral Venetianen waren erg populair. Sommige podestàs waren zo geliefd, dat hun ambtsperiode verlengd werd met een paar jaar of soms zelfs levenslang. De podestàs kregen luxe paleizen tot hun beschikking, zodat de lokale rijke families geen invloed op hun besluiten konden uitoefenen. Gedurende de 12e en 13e eeuw werd vrijwel elke stad bestuurd door een podestà. Zelfs in Rome werd er één aangewezen door de Paus. Florence droeg na 1180 de macht over van de bestuurders aan een podestà, net als Milaan. Gaandeweg werden de podestà steeds corrupter en dictatorialer. Daarom wezen veel steden speciale functionarissen aan die hun acties in de gaten moesten houden; in Florence was er zelfs een Capitano del popolo die erop toezag dat de lagere klassen niet te veel door de besluiten van de podestà werden achtergesteld. Uiteindelijk werd de macht van de heersers steeds verder ingeperkt, totdat de podestàs in de 16e eeuw van het toneel verdwenen. De term "podestà" kwam tijdens de 20e eeuw weer even in zwang in Italië, toen de steden Trente en Triëst hun magistraten het als officiële titel gaven. De fascisten noemden de senaatsgekozen burgemeesters ook podestà, maar dit gebruik werd na de Tweede Wereldoorlog afgeschaft. (nl)
- Podestà [podeˈsta] foi um título italiano. Deriva do latim potestas, significando autoridade ou poder. Em tempos mais antigos teve as variantes podestade ou podestate. É relacionado com potestade, uma categoria das antigas hierarquias angélicas. O ofício do podestà era chamado podesteria. O título surgiu na Idade Média como uma magistratura individual, que a partir do século XII substitui o sistema coletivo do Consulado. Suas origens, porém, não são claras. Em alguns locais pode ter sido uma evolução natural do Consulado, em outros pode ter sido inspirada na figura do ditador do Império Romano. Aparentemente os primeiros podestà imperiais foram designados em 1158 pelo imperador germânico Frederico I em cidades italianas sob seu controle. Duas décadas depois, Bérgamo, Lodi, Parma e Pádua já tinham seus podestà, escolhidos de maneira autônoma. A podesteria se consolidou entre os séculos XIII e XIV, tornando-se a maior autoridade civil das comunas, com atribuições principalmente judiciárias e executivas, mas também podiam exercer funções militares e policiais em tempos de conflito. Era uma função tipicamente exercida por um curto período, em geral de seis meses a dois anos. O podestà podia ser indicado pelo antecessor, ser aclamado pelo povo ou ser indicado pelos conselhos comunais, pelo papa, pelo imperador ou por grandes senhores feudais. Como a vida nas comunas era frequentemente turbulenta, os podestà eram estrangeiros, a fim de que interesses e lutas de poder locais não interferissem em suas decisões. Ao término de seu mandato sua atuação era submetida a escrutínio. Deviam obediência aos estatutos, leis e regras das comunas, presidiam o Conselho, e tinham o direito de criar ou suprimir impostos e indicar os ocupantes de uma série de importantes magistraturas auxiliares, como o Capitano del Popolo (Capitão do Povo), os priores e os juízes. Na Idade Média preferia-se que pertencessem a famílias nobres e tivessem formação em Direito e fama de bons administradores, e os plebeus que se distinguissem pelo bom governo podiam ser enobrecidos. Muitos podestà fizeram carreira nesta função, administrando várias cidades sucessivamente. A partir do século XVI, especialmente nas regiões do Vêneto e Lombardia e outros locais sujeitos ao domínio do Império Austríaco, passou a ser uma magistratura eminentemente administrativa, constituindo a autoridade máxima do Poder Executivo. Durante o regime fascista os podestà passaram a ser nomeados pelo governo e acumularam vários poderes antes atribuídos aos sindaci (prefeitos), à Junta Municipal e ao Conselho Comunal, podendo ser auxilado por um ou dois vice-podestà. A instituição da podesteria foi abolida em 1944, transferindo-se aos sindaci eleitos pelo voto popular a chefia da administração comunal. (pt)
- Podestà var under medeltiden innehavaren av den högsta exekutiva makten i medeltidens italienska städer. I det fascistiska Italien var enligt lag av den 3 december 1926 podestà en av regeringen utnämnd fogde som stod i spetsen för varje kommuns förvaltning och handhade sådana funktioner som tidigare handhafts av folkvalda myndigheter. (sv)
- Podesta (z wł. podestà [podeˈsta], potestà; władza) – w niektórych średniowiecznych włoskich republikach miejskich najwyższy urzędnik o uprawnieniach sądowniczych i wojskowych. Mianowany (dla zachowania bezstronności) spośród obcych książąt i rycerzy, niezwiązanych z miejscowymi ugrupowaniami. Urząd ustanowiony w XII wieku przez cesarza Fryderyka I Barbarossę. Początkowo kadencja podesty trwała od sześciu do dwunastu miesięcy a wybierany był w większości przypadków mężczyzna pochodzący spoza miasta. Zakazane były małżeństwa podesty z obywatelami miasta czy też przyjmowanie prezentów. Miało to zapewnić bezstronność w rozsądzaniu sporów. Przetrwał do XVI wieku. W faszystowskich Włoszech – burmistrz. (pl)
- Подеста́ (італ. podestà; від лат. potestas — «влада») — голова виконавчої і судової влади, найвища адміністративна особа у багатьох містах-республіках Італії XII — XVI ст. та середземноморських комунах Франції. Ця посада була відома у середньовічній Фризії. Також так називалася найвища адміністративна посада у містах фашистської Італії (1926 —1946 рр.). (uk)
- Поде́ста́ (итал. podestà) — глава администрации (подестата) в средневековых (XII—XVI века) итальянских городах-государствах. Слово происходит от лат. potestas, означающее «власть». Подеста сочетал в себе функции главы исполнительной и судебной власти. В зависимости от региона и периода истории должность могла быть как выборной, так и назначаемой. Например, в крупных итальянских городах-государствах (Венеция, Флоренция) подеста зависимых городов назначались центральной властью. (ru)
- 执政官（義大利語：Podestà）是中世纪晚期意大利北部和中部城邦政府中的最高民事官，直到1918年该词奥地利帝国意大利语区的市政长官。法西斯掌权时期该词再次获得使用。目前，瑞士格劳宾登州仍然以该词作为市长的头衔。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- El podestà era el primer magistrat de les ciutats del centre i del nord d'Itàlia. (ca)
- بوديستا (بالإيطالية: Podestà) هي تسمية إيطالية قديمة كانت تطلق على المدن الإيطالية العليا ألتي كانت تملك نفوذ كبير وتسيطر على المدن الأخرى في شمال إيطاليا و جنوب سويسرا في العصور الوسطى كمدن البندقية و جنوا و ميلانو و تورينو و فلورانسا. (ar)
- Podestà ([podeˈsta]) estas la nomo donita al kelkaj altaj funkciuloj en multaj Italaj urboj apartenantaj al la fino de la Mezepoko. Ĉefe ĝi signifas la estron de la magistrato de urboŝtato, nome simile al similaj postenojn en aliaj urboj kiuj uzis aliajn nomojn, ekz. rettori ("rektoroj"), sed ĝi povus signifi ankaŭ lokan administranton, kiu estis la reprezentanto de la Sankta Romia Imperiestro. Nuntempe, Podestà estas la titolo de urbestro en Ital-parolantaj municipoj de Graubünden en Svisio. (eo)
- El podestà [podeˈsta] era el primer magistrado de las ciudades del centro y norte de Italia. (es)
- Le podestat (en italien podestà prononcé : [podeˈsta]) était le premier magistrat des villes du centre et du nord de l'Italie médiévale, mais aussi dans les provinces du sud de la France actuelle (avant leur soumission au royaume de France), notamment dans le comté de Provence. Ce nom fut plus tard utilisé pour désigner les maires de communes sous le régime fasciste italien de Benito Mussolini. (fr)
- 포데스타(Podestà)는 중세 시대 후기에 많은 이탈리아 도시들이 사용한 특정 고위 관리의 명칭이다. 주로 도시 국가들의 을 의미 했으며, 일부 도시들에서는 이와 유사한 지위를 레토리(rettori)처럼 다른 명칭들로 사용했었고, 또한 신성 로마 제국 황제의 지방 행정관을 의미하기도 하였다. 최근에 포데스타라는 명칭은 스위스의 그라우뷘덴주 지역의 이탈리아어 화자 자치 지역들의 시장의 명칭이다. 이 용어는 권력을 뜻하는 라틴어 단어 (Potestas)에서 유래했다. 아랍어로 "권력", "권위"를 뜻하는 술탄과 같이 권력을 지니는 사람을 뜻하는 칭호가 되었다. (ko)
- Il podestà era il titolo più alto nella carica civile nel governo delle città dell'Italia centro-settentrionale durante il Basso Medioevo. Il termine deriva dal latino potestas, col significato di autorità, potere, sovranità. La carica di podestà, la sua durata, nonché la residenza e il territorio di giurisdizione erano chiamati podesteria, in particolare durante il Medioevo e nei secoli successivi, più raramente durante il regime fascista. (it)
- Podestà var under medeltiden innehavaren av den högsta exekutiva makten i medeltidens italienska städer. I det fascistiska Italien var enligt lag av den 3 december 1926 podestà en av regeringen utnämnd fogde som stod i spetsen för varje kommuns förvaltning och handhade sådana funktioner som tidigare handhafts av folkvalda myndigheter. (sv)
- Подеста́ (італ. podestà; від лат. potestas — «влада») — голова виконавчої і судової влади, найвища адміністративна особа у багатьох містах-республіках Італії XII — XVI ст. та середземноморських комунах Франції. Ця посада була відома у середньовічній Фризії. Також так називалася найвища адміністративна посада у містах фашистської Італії (1926 —1946 рр.). (uk)
- Поде́ста́ (итал. podestà) — глава администрации (подестата) в средневековых (XII—XVI века) итальянских городах-государствах. Слово происходит от лат. potestas, означающее «власть». Подеста сочетал в себе функции главы исполнительной и судебной власти. В зависимости от региона и периода истории должность могла быть как выборной, так и назначаемой. Например, в крупных итальянских городах-государствах (Венеция, Флоренция) подеста зависимых городов назначались центральной властью. (ru)
- 执政官（義大利語：Podestà）是中世纪晚期意大利北部和中部城邦政府中的最高民事官，直到1918年该词奥地利帝国意大利语区的市政长官。法西斯掌权时期该词再次获得使用。目前，瑞士格劳宾登州仍然以该词作为市长的头衔。 (zh)
- Podestà (pochází z italštiny, odvozeno od latinského slova potestas znamenajícího moc, vrchnost) byl ve středověku purkmistr severo a středoitalských měst. Ve městských republikách mu náležela nejvyšší moc. Hodnost zavedl císař Fridrich I. Barbarossa jako náhradu za funkci městských konzulů. Podestové byli voleni z řad příslušníků cizích šlechtických rodů. Původně jejich funkční období trvalo jeden rok, později i déle. (cs)
- Ein Podestà [podeˈsta] (von lateinisch potestas „(Amts-)Gewalt, Macht“) oder Podestat ist ein bestellter Gouverneur, der eine Gemeinde oder ein Gebiet führt. Als Podestà wurden im Mittelalter die lokalen Vertreter der Stadtherren in italienischen Städten bezeichnet. Aufgrund interner Auseinandersetzungen, die eine Leitung der Stadt durch eigene kommunale Amtsträger wegen gegenseitigen Misstrauens unmöglich machten, engagierten aber auch viele Städte von sich aus ab Ende des 12. Jahrhunderts einen ortsfremden Podestà, häufig samt seinem Apparat aus Juristen, Verwaltungsfachleuten und Soldaten. Die Konditionen und Kompetenzen seines Engagements wurden vorher detailliert ausgehandelt und schriftlich fixiert und seine Amtseinführung erfolgte mittels genau festgelegter ritualisierter Handlungen (de)
- Podestà (pronounced [podeˈsta], English: Potestate, Podesta) was the name given to the holder of the highest civil office in the government of the cities of Central and Northern Italy during the Late Middle Ages. Sometimes, it meant the chief magistrate of a city state, the counterpart to similar positions in other cities that went by other names, e.g. rettori ("rectors"). The podestà's office, its duration and the residence and the local jurisdiction were called podesteria, especially during the Middle Ages, and in later centuries, more rarely during the fascist regime. (en)
- De podestà was tijdens de Middeleeuwen een hoge ambtenaar in veel Italiaanse steden. De naam is afgeleid van het Latijnse potestas, dat macht betekent. De eerste podestà werden rond 1158 aangesteld door Frederik Barbarossa, de keizer van het Heilige Roomse Rijk, die ook koning van Italië was. De ambtenaren moesten in de noordelijke delen van Italië erop toezien dat de wetten van de koning-keizer werden nageleefd. De onpopulariteit van de podestàs was een van de factoren die leidden tot de opstand tegen Frederik in 1167. (nl)
- Podestà [podeˈsta] foi um título italiano. Deriva do latim potestas, significando autoridade ou poder. Em tempos mais antigos teve as variantes podestade ou podestate. É relacionado com potestade, uma categoria das antigas hierarquias angélicas. O ofício do podestà era chamado podesteria. (pt)
- Podesta (z wł. podestà [podeˈsta], potestà; władza) – w niektórych średniowiecznych włoskich republikach miejskich najwyższy urzędnik o uprawnieniach sądowniczych i wojskowych. Mianowany (dla zachowania bezstronności) spośród obcych książąt i rycerzy, niezwiązanych z miejscowymi ugrupowaniami. Urząd ustanowiony w XII wieku przez cesarza Fryderyka I Barbarossę. Przetrwał do XVI wieku. W faszystowskich Włoszech – burmistrz. (pl)
|
