| dbo:abstract
|
- La música litúrgica, també anomenada música d'església, és música interpretada a l'església com a part de la litúrgia. Es tracta d'una música composta i escrita per a l'actuació en un ritu religiós de culte públic ofert a Déu reglat per les diferents esglésies. Segons les distintes confessions, la litúrgia pren formes diverses i, per tant, també la música composta per a cantar els seus textos o per a acompanyar-la. En el catolicisme la litúrgia comprèn principalment la missa i l'ofici diví. Si bé la part majoritària de la música litúrgica és composta per misses, algunes parts de l'ofici també han estat sovint musicades, per exemple, el magníficat. El terme s'associa més a la tradició cristiana. Desenvolupant-se a partir de les pràctiques musicals de les sinagogues jueves, que permetien al cantor una cançó carismàtica improvisada, els serveis cristians inicials contenien un simple absteniment, o responsorial, cantat per la congregació. Aquesta va evolucionar cap als diversos cants occidentals, l'últim dels quals, el gregorià, va assolir el seu apogeu en el renaixement carolingi. Des del segle X també van sorgir un gran nombre d'himnes. (ca)
- Liturgische Musik ist eine Form der Kirchenmusik, die durch besondere Funktionen innerhalb der Liturgie der Kirche gekennzeichnet ist. Die meisten Religionen setzen Musik ein, um ihre liturgischen Abläufe zu gestalten. Im katholischen Verständnis wurde der Begriff maßgeblich durch das Zweite Vatikanische Konzil geprägt, das die enge Bindung an die Liturgie zum Hauptmerkmal kirchlicher Musik erklärt: „Daher wird die Kirchenmusik umso heiliger, je enger sie mit der liturgischen Handlung verknüpft wird.“ Aus dieser Ausrichtung der liturgischen Musik ergeben sich verschiedene Anforderungen: Zum einen hat die Musik funktional zu sein, sie muss sich also in den Rahmen des Gottesdienstes einfügen lassen. Ausladende Messvertonungen wie Beethovens Missa solemnis sind daher kaum mehr als liturgische Musik fassbar, sondern gehören dem weiteren Bereich der Kirchenmusik an. Eine zweite wichtige Forderung, die das Zweite Vatikanische Konzil immer wieder betont, ist das Prinzip der Participatio actuosa, d. h. der „tätigen Teilnahme“ der Gläubigen am Gottesdienst. Diese können vor allem der Gemeindechoral oder die Missa cum populo gewährleisten. Dennoch ist auch ein stellvertretendes Musizieren Einzelner im Namen der Gemeinde möglich, etwa durch Chor, Organist oder Instrumentalmusiker. Unter dem Aspekt der tätigen Teilnahme ist des Weiteren zu berücksichtigen, dass die Musik für den durchschnittlichen Hörer verständlich und transparent sein soll, damit er ihr aufmerksam folgen kann. Dies betrifft zum einen den Text, zum anderen aber auch die musikalische Sprache: Liturgische Musik steht zwischen historischer Verwurzelung und modernen Bedürfnissen, zwischen Einfachheit und qualitativer Angemessenheit. Der Komponist Harald Heilmann spricht in diesem Zusammenhang von „Der schmale Grat geistlicher Musik zwischen Absurdität und Banalität“. Auch inhaltlich hat sich die liturgische Musik an der Liturgie zu orientieren. Papst Benedikt XVI. hat darauf hingewiesen, dass sie sich in erster Linie am Wort Gottes auszurichten hat. Damit meint er nicht nur die Orientierung an der Bibel und die Vertonung biblischer Texte, sondern auch das Gotteswort als Logos: Die Musik muss den Menschen über das Wort hinausführen, ihn in den kosmischen Lobpreis des Sanctus integrieren und sein Herz zu Gott emporheben. Die Musik muss zum Zeichen werden für das Pascha-Mysterium, für das Geheimnis von Tod und Auferstehung Jesu Christi. Die bekanntesten Musikformen in der Liturgie der katholischen Kirche und im Protestantismus sind:
* Choral
* Motette
* Messe
* Oratorium Eine spezifisch katholische Erscheinung ist zudem das Requiem (Totenmesse). Die Anglikanische Gemeinschaft benutzt für liturgische Musik den Begriff Service. Häufig hat die Musik in der Liturgie Formen hervorgebracht, die später von der übernommen wurden. Vor allem das Oratorium, das zum musikalischen Vorbild der Oper wurde, hat sich schnell aus dem liturgischen Bereich befreit, während etwa die Motette lange Zeit kirchlich geprägt blieb. Die Beschaffenheit der liturgischen Musik wurde immer wieder diskutiert, bevor das Zweite Vatikanische Konzil im katholischen Bereich einen recht liberalen Endpunkt setzte. Zumeist stand die Frage im Mittelpunkt, ob die Vermischung der als heilig betrachteten Texte mit der klanglichen Darbietung den religiösen Zielen entsprach, da speziell mit der Entwicklung der mehrstimmigen Musik die Sprachverständlichkeit litt. Wichtige einschränkende Regelungen traf hier u. a. das Konzil von Trient. In dieser Zeit schuf Giovanni Pierluigi da Palestrina eine beispielhafte Verbindung von mehrstimmiger Musik und Sprachverständlichkeit, seine Missa Papae Marcelli erbrachte ihm im 19. Jahrhundert den Titel "Retter der Polyphonie" und erhob ihn zum stilistischen Vorbild des Cäcilianismus. (de)
- Liturgia muziko estas speco de eklezia muziko, kiun karakterizas apartaj funkcioj ene de la liturgio de la eklezio. La plej multaj religioj uzas muzikon, por formi siajn liturgiajn agadojn. (eo)
- Liturgical music originated as a part of religious ceremony, and includes a number of traditions, both ancient and modern. Liturgical music is well known as a part of Catholic Mass, the Anglican Holy Communion service (or Eucharist) and Evensong, the Lutheran Divine Service, the Orthodox liturgy and other Christian services including the Divine Office. Some claim that such ceremonial music in the Christian tradition can be traced back to both the Jewish Temple in Jerusalem and synagogue worship of the Jews. The qualities that create the distinctive character of liturgical music are based on the notion that liturgical music is conceived and composed according to the norms and needs of the various historic liturgies of particular denominations. (en)
- Muzyka liturgiczna – muzyka służąca obrzędowi religijnemu, która według zaleceń władz danego kościoła jest odpowiednia przy odprawianiu liturgii. W Kościele katolickim reguły komponowania i wykonywania utworów muzycznych są skodyfikowane. Określają je dokumenty papieskie, soborowe, dykasterii watykańskich, episkopatów, wprowadzenia do ksiąg liturgicznych itp. Wśród najważniejszych dokumentów z ostatnich czasów można wymienić:
* motu proprio Tra le sollecitudini św. Piusa X (1903);
* konstytucja apostolska Divini cultus Piusa XI (1928);
* encyklika Mediator Dei Piusa XI (1947);
* encyklika Musicae sacrae disciplina Piusa XII (1955);
* konstytucja soborowa Sacrosanctum Concilium (1963);
* Instrukcja o muzyce w świętej liturgii Musicam sacram Świętej Kongregacji Obrzędów (5.03.1967);
* Instrukcja Konferencji Episkopatu Polski o muzyce kościelnej (14.10.2017). Muzyka liturgiczna ma na celu głosić chwałę Boga i uświęcać człowieka. Jest ona integralną częścią liturgii (nie „oprawą muzyczną”). Muzyka liturgiczna rozwinęła się z jednogłosowego chorału gregoriańskiego. Poprzez dodawanie doń głosów powstawały formy wielogłosowe: organum, konduktus, motet. Szczytową komplikację polifoniczną osiągnęła w twórczości kompozytorów niderlandzkich. Styl chóralny a cappella stał się wzorem muzyki kościelnej, uznanym przez Sobór trydencki (1545–1563). Barok w kościele katolickim rozwinął formy wokalno-instrumentalne, jak np.: msze, części liturgii godzin itp. Najważniejszym instrumentem wykorzystywanym w liturgii są organy piszczałkowe, jednak używane są też inne instrumenty, określone przez dokumenty kościelne. Niedopuszczalne jest stosowanie instrumentów elektronicznych oraz używanych w muzyce rozrywkowej, a także odtwarzanie muzyki z nagrań. Kościół luterański wykształcił swój własny chorał, śpiewany najpierw jednogłosowo, później zaś w technice nota contra notam (kontrapunkt). Kościół prawosławny wykształcił odrębną formę muzyki liturgicznej, wywodzącej się z chorału południowosłowiańskiego i rozwijającą się od jednogłosowego stylu recytacyjno-psalmodycznego („śpiewy znamienne”), po wielogłosowy śpiew chóralny a cappella w stylu koncertującym. Muzykę liturgiczną należy odróżnić od muzyki religijnej, to jest muzyki o tematyce religijnej, nie służącej jednak bezpośrednio liturgii chrześcijańskiej i muzyce obrzędowej, to jest muzyce użytkowej towarzyszącej obrzędom religijnym od czasów przedhistorycznych. (pl)
- Liturgisk musik är musik som används i liturgi, det vill säga kristen mässa eller gudstjänst. Liturgiska sånger är ofta, men inte alltid psalmer. Liturgiska musikstycken motsvaras i gudstjänstordningen ibland av talade stycken, till exempel bön eller recitativ. (sv)
- Духовна музика або літургійна музика — вокальні або вокально-інструментальні (інколи інструментальні) твори на канонічні, релігійні за змістом тексти або сюжети. Насамперед до духовної музики відносять твори, призначені до виконання під час богослужінь, проте з поглибленням секуляризації мистецтва, чимало жанрів духовної музики трансформувалися у світські, зберігши однак релігійне спрямування. Серед найбільш відомих авторів духовної музики — Йоганн Себастьян Бах («Страсті за Матвієм», «Висока меса»), В. А. Моцарт (Реквієм, меса до-мінор), Дж. Верді (Реквієм, «Чотири духовні п'єси»), С. Рахманінов («Всенощна», «Літургія Івана Златоуста») та інші. Класичні зразки української духовної музики створили М. Березовський, Д. Бортнянський, А. Ведель (духовні концерти), С. Воробкевич, М. Леонтович (Літургія св. Івана Златоустого, частини Всенощної), К. Стеценко та інші. Твір М. Лисенка «Боже великий, єдиний» став духовним гімном українців всього світу. Піонером у дослідженні музичного матеріалу українських духовних музично-поетичних текстів був духовний композитор і етнограф О. Вітошинський. Значний сплеск інтересу до духовної музики в Україні спостерігається з 1990-х років після здобуття Україною незалежності і зняття обмежень на пропаганду релігійних творів. Першою після великої перерви значною роботою в цьому жанрі стали «Літургії» Л. Дичко (1989, 1990). Надалі до духовної музики звертались такі композитори, як Є. Станкович, М. Скорик, В. Степурко, Г. Гаврилець, пізніше — В. Сильвестров. Значний внесок у відродження та популяризацію української духовної музики зробив Микола Гобдич, засновник фестивалю «Золотоверхий Київ» та хорового колективу «Київ», у виконанні якого багато творів української духовної музики прозвучали вперше. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Liturgia muziko estas speco de eklezia muziko, kiun karakterizas apartaj funkcioj ene de la liturgio de la eklezio. La plej multaj religioj uzas muzikon, por formi siajn liturgiajn agadojn. (eo)
- Liturgisk musik är musik som används i liturgi, det vill säga kristen mässa eller gudstjänst. Liturgiska sånger är ofta, men inte alltid psalmer. Liturgiska musikstycken motsvaras i gudstjänstordningen ibland av talade stycken, till exempel bön eller recitativ. (sv)
- La música litúrgica, també anomenada música d'església, és música interpretada a l'església com a part de la litúrgia. Es tracta d'una música composta i escrita per a l'actuació en un ritu religiós de culte públic ofert a Déu reglat per les diferents esglésies. Segons les distintes confessions, la litúrgia pren formes diverses i, per tant, també la música composta per a cantar els seus textos o per a acompanyar-la. En el catolicisme la litúrgia comprèn principalment la missa i l'ofici diví. Si bé la part majoritària de la música litúrgica és composta per misses, algunes parts de l'ofici també han estat sovint musicades, per exemple, el magníficat. El terme s'associa més a la tradició cristiana. Desenvolupant-se a partir de les pràctiques musicals de les sinagogues jueves, que permetien al (ca)
- Liturgische Musik ist eine Form der Kirchenmusik, die durch besondere Funktionen innerhalb der Liturgie der Kirche gekennzeichnet ist. Die meisten Religionen setzen Musik ein, um ihre liturgischen Abläufe zu gestalten. Im katholischen Verständnis wurde der Begriff maßgeblich durch das Zweite Vatikanische Konzil geprägt, das die enge Bindung an die Liturgie zum Hauptmerkmal kirchlicher Musik erklärt: „Daher wird die Kirchenmusik umso heiliger, je enger sie mit der liturgischen Handlung verknüpft wird.“ Aus dieser Ausrichtung der liturgischen Musik ergeben sich verschiedene Anforderungen: (de)
- Liturgical music originated as a part of religious ceremony, and includes a number of traditions, both ancient and modern. Liturgical music is well known as a part of Catholic Mass, the Anglican Holy Communion service (or Eucharist) and Evensong, the Lutheran Divine Service, the Orthodox liturgy and other Christian services including the Divine Office. Some claim that such ceremonial music in the Christian tradition can be traced back to both the Jewish Temple in Jerusalem and synagogue worship of the Jews. (en)
- Muzyka liturgiczna – muzyka służąca obrzędowi religijnemu, która według zaleceń władz danego kościoła jest odpowiednia przy odprawianiu liturgii. W Kościele katolickim reguły komponowania i wykonywania utworów muzycznych są skodyfikowane. Określają je dokumenty papieskie, soborowe, dykasterii watykańskich, episkopatów, wprowadzenia do ksiąg liturgicznych itp. Wśród najważniejszych dokumentów z ostatnich czasów można wymienić: Muzyka liturgiczna ma na celu głosić chwałę Boga i uświęcać człowieka. Jest ona integralną częścią liturgii (nie „oprawą muzyczną”). (pl)
- Духовна музика або літургійна музика — вокальні або вокально-інструментальні (інколи інструментальні) твори на канонічні, релігійні за змістом тексти або сюжети. Насамперед до духовної музики відносять твори, призначені до виконання під час богослужінь, проте з поглибленням секуляризації мистецтва, чимало жанрів духовної музики трансформувалися у світські, зберігши однак релігійне спрямування. (uk)
|
