| dbo:abstract
|
- Ladinština (ladinsky ladin, italsky ladino, německy Ladinisch) je románský jazyk, jímž se mluví v italských provinciích Bolzano, Trento a Belluno. Název jazyka vznikl zkomolením názvu samotné latiny, z níž jsou odvozeny všechny románské jazyky. Je těsně spjata s jazyky furlanštinou (oblast Furlanska-Julského Benátska – okolí města Udine) a rétorománštinou (Švýcarsko). Tyto jazyky lze považovat za dialekty téhož jazyka. (cs)
- اللغة اللادينية هي لغة ريتو-رومانسية مستخدمة في جبال الدولوميت في شمال إيطاليا في المناطق الحدودية لأقاليم ترينتينو ألتو أديجي وفينيتو. ترتبط ارتباطاً وثيقاً بالفريولية والسورسلفية والرومانش السويسرية. (ar)
- El ladí (en ladí ladin), o ladí dolomític (ladin dolomitan), és una llengua romànica de la branca retoromànica, parlada a les valls de les Dolomites, al voltant del massís de Sela, dins l'Estat italià. Alternativament, el ladí també és concebut com un dels tres grups dialectals que componen la llengua retoromànica o rètic (vegeu qüestió ladina), conjuntament amb el romanx i el furlà. El nom de ladí (ladin) per al conjunt de la llengua fou encunyat per Micurà de Rü (Nikolaus Bacher, 1789-1847) en la primera gramàtica ladina de la història (1833), i tingué un èxit incontestat. Fins aquell moment el ladí només era conegut pels noms de cada dialecte concret. Fora d'aqueixa definició estricta resta l'engiadinès dels Grisons, que tradicionalment també és anomenat ladí, per contrast amb el romanx en sentit estricte. D'altra banda, hom ha volgut veure una forma de ladí en la parla furlana de Nert e Cjas i Cimolais (Friül). No s'ha de confondre el ladí amb el judeocastellà, que els seus parlants anomenen ladino; ni tampoc amb el mossàrab, que, segons sembla, els seus parlants anomenaven també ladino. (ca)
- La Ladina (ladin ladine) estas latinida lingvo parolata en diversaj partoj de norda Italio, precipe en la valoj Gherdëina (Gröden) kaj Badia (Gadertal) en Sudtirolo, en la valo Fassa en Trentino, en Anpëz (Cortina d'Ampezzo) kaj en la valo Fodom en la Provinco Belluno. Oni taksas, ke ĝi havas ĉirkaŭ 30.000 parolantojn. Kune kun la retoromanĉa lingvo kaj la friula lingvo ĝi apartenas al la retolatina lingvaro. (eo)
- Als Ladinisch im Sinne von Dolomitenladinisch bezeichnet man eine Gruppe romanischer Dialekte, die in mehreren Alpentälern Oberitaliens gesprochen werden. Als hauptsächliche Verbreitungsgebiete gelten Gröden und das Gadertal in Südtirol, das Fassatal im Trentino sowie Buchenstein und Cortina d’Ampezzo in der Provinz Belluno (Venetien). Hinzu kommt eine Reihe weiterer Dialekte im Trentino und in der Provinz Belluno, die in der Forschung teils als semi-ladinische Übergangs- oder Mischformen eingestuft, teils auch dem Ladinischen selbst noch zugeordnet werden. In Hinsicht auf die Stellung zum Italienischen ist strittig, ob das Ladinische den norditalienischen Dialekten einzugliedern ist oder aber zusammen mit dem Bündnerromanischen in Graubünden und dem Furlanischen im Friaul eine sprachliche Einheit bildet (siehe Questione Ladina), die von Vertretern dieser Auffassung insgesamt als Ladinisch oder als Rätoromanisch bezeichnet wird, und innerhalb derer es dann aufgrund seiner geographischen Mittellage als zentralladinische oder zentralrätoromanische Dialektgruppe angesetzt wird. Soziolinguistisch ist die Situation der Ladinischsprecher, deren Anzahl im Kerngebiet etwa 30.000 Personen beträgt, stark von Multilingualismus (in Südtirol) bzw. Diglossie (im Trentino und in Venetien) geprägt. In Südtirol und im Trentino genießt das Ladinische den Status einer (teilweise territorial begrenzten) Amts- und Schulsprache. Versuche zur Kodifizierung einer einheitlichen Standardsprache mündeten in der Ausarbeitung des Ladin Dolomitan. (de)
- El ladino (ladino en italiano, ladin en ladino, Ladinisch en alemán) es una lengua retorrománica hablada en Italia, en las regiones Trentino-Alto Adigio y Véneto. Está reconocido oficialmente en 54 comunas italianas de las provincias de Trento, Bolzano y Belluno.
* El Ladino estándar es lengua oficial en:
* Provincia autónoma de Trento
* Provincia autónoma de Bolzano
* Provincia de Belluno (es)
- Ladinoa edo ladiniera (ladinoz eta latinez ladin, italieraz ladino eta alemanieraz Ladinisch) erretorromanieraren dialekto nagusietako bat da, erromantxearekin eta friulierarekin batera. 40.000 hiztun inguru ditu Ladinia deritzon lurraldean, Italiako Dolomita mendietan; zehazki, Veneto eta Trentino-Adige Garaia eskualdeetan. (eu)
- Ladin (/ləˈdiːn/, also UK: /læˈdiːn/; autonym: ladin, Italian: ladino; German: Ladinisch) is a Romance language of the Rhaeto-Romance subgroup, mainly spoken in the Dolomite Mountains in Northern Italy in the provinces of South Tyrol, Trentino, and Belluno, by the Ladin people. It exhibits similarities to Swiss Romansh and Friulian. The precise extension of the Ladin language area is a subject of scholarly debate. A more narrow perspective includes only the dialects of the valleys around the Sella group, while wider definitions comprise the dialects of adjacent valleys in the Province of Belluno and even dialects spoken in the northwestern Trentino. A standard variety of Ladin (Ladin Dolomitan) has been developed by the Office for Ladin Language Planning as a common communication tool across the whole Ladin-speaking region. (en)
- Is teanga Rómánsach í an Laidinis atá labhartha i dtuaisceart na hIodáile (Tirol Theas, , Trentino-Tirol Theas). Tá thart ar 42,000 cainteoirí dúchais ann. Tá an Laidinis aitheanta i 54 bhard san Iodáil. (ga)
- Ladin adalah sebuah , terutama di sebagian Veneto dan , Italia bagian utara. Bahasa ini secara resmi menulis dengan huruf Latin. Mayoritas penuturnya merupakan dialek . Jumlah penuturnya hampir mencapai 30.000 jiwa. (in)
- Le ladin (autonyme : ladin ; en italien : ladino) est une langue romane du groupe rhéto-roman. Proche du romanche et du frioulan, le ladin est la langue maternelle d'environ 30 000 locuteurs dans le nord-est de l'Italie (région des Dolomites, pour l'essentiel dans le Frioul, le Trentin-Haut-Adige et en Vénétie). C'est donc l'une des langues les plus rares d'Europe, au même titre que le féroïen et le same. Les Ladins appartiennent aux minorités linguistiques reconnues par l'Union européenne et jouissent donc des dispositions de protection des minorités linguistiques, notamment celles prévues par la Charte européenne des langues régionales ou minoritaires de 1992, particulièrement en ce qui concerne l'emploi de leur langue dans les écoles, les administrations, la justice et les médias. La plupart des locuteurs du ladin maîtrisent aussi l'allemand et l'italien. (fr)
- Het Ladinisch (Ladinisch: Ladin, Italiaans Ladino, niet te verwarren met het Sefardische of Judeo-Spaanse Ladino) of Ladijn is een groep Reto-Romaanse talen die in de Dolomieten worden gesproken. (nl)
- La lingua ladina dolomitica (in ladino lingaz ladin dolomitan; [liŋ'gat͡s la'din dolomi'tan]), nota semplicemente come lingua ladina (lingaz ladin; [liŋ'gat͡s la'din]), è un idioma retoromanzo parlato in Trentino-Alto Adige e Veneto. (it)
- 라딘어(ladin)는 이탈리아 돌로미티 산악 지대에서 사용되는 언어이다. 이탈리아 벨루노현, 볼차노현, 트렌토현에서 널리 사용되고 있으며 로만슈어, 프리울리어와 밀접한 관련이 있다. (ko)
- ラディン語（ladin）は、イタリア北部のドロミテで話されている言語。ドロミテ語とも呼ばれる。言語学的にはインド・ヨーロッパ語族ロマンス語派レト・ロマンス語群に属する。 同じレト・ロマンス語群に属するロマンシュ語のエンガディン方言もラディン語という場合がある。 ラディーノ語とも呼ばれるが、スペイン系ユダヤ人が話すラディーノ語（ユダヤ・スペイン語）とは異なるので、注意を要する。 (ja)
- Język ladyński – pierwotnie zespół reliktowych dialektów retoromańskich, używany przez Ladynów – rdzenną ludność retoromańską zamieszkującą włoskie Dolomity. Obecnie integrowane są one w jeden język narodowy. Liczba osób posługujących się tym językiem wynosi około 30 tysięcy. Funkcjonujący w Dolomitach język ladyński nie wykazuje bliższego związku z językiem ladino, używanym dawniej w Hiszpanii przez Żydów sefardyjskich; jest to przypadkowa zbieżność nazw. (pl)
- Ladinska är ett romanskt språk som talas av ladiner i norra Italien. Enligt vissa forskare, främst Graziadio Ascoli och , finns ett nära släktskap mellan ladinskan och rätoromanskan, som talas i delar av Graubünden i Schweiz, och med furlanskan. Sammanställningen av dessa tre språk under begreppet rätoromanska språk är dock omstridd. Ladinskan har ungefär 30 000 modersmålstalare och tillhör därmed Europas minsta språk. Ladinerna hör till de språkliga minoriteter som erkänns av Europeiska unionen och ska därför komma i åtnjutande av europeiskt minoritetsskydd. (sv)
- Лади́нский язы́к (также тиро́льский реторома́нский, доломи́тский, тренти́нский; самоназвание lingaz ladin) — один из языков ретороманской подгруппы романской группы индоевропейской языковой семьи, на котором говорят ладины. Также рассматривается вместе с наиболее близкими к ладинскому романшским (швейцарским ретороманским) и фриульским как варианты единого ретороманского языка. Распространён на севере Италии в области Трентино-Альто-Адидже — на севере провинции Тренто и на юго-востоке провинции Больцано, а также в прилегающих районах Доломитовых Альп — на севере провинции Беллуно. Представлен рядом групп говоров, являющихся основным средством общения ладинов наряду с итальянским или немецким языками. На рубеже XX—XXI веков начата разработка стандартного ладинского языка (в вариантах Ladin dolomitan и Ladin standard), который ладинами в настоящее время практически не употребляется. Общее число говорящих около 30 000 человек. (ru)
- Лади́нська мо́ва, або мо́ва лади́но (неофіційна назва lingaz ladin) — мова в Італії та Швейцарії, поширена в регіонах Трентіно-Альто-Адідже та Венето. Належить до ретороманської мовної підгрупи романської групи індоєвропейської мовної сім'ї, якою розмовляють ладини. У 1833 році Мікура де Рю склав першу ладинську граматику «Versuch einer deutsch ladinischen Sprachlehre». Італійські фашисти проводили в регіоні програму асиміляції з метою надання місцевому населенню подібності з італійцями. У програму входило також перейменування місцевих топонімів на італійський лад, відповідно до інструкції, складеної Етторе Толомеї (Prontuario dei nomi locali dell'Alto Adige). (uk)
- O ladino dolomítico (ladin) constituiu-se de uma série de dialetos reto-românicos, unidos por estreita afinidade e falados por cerca de 30 000 pessoas no nordeste da Itália, na zona das montanhas Dolomitas, porção oriental do arco alpino - a chamada "ilha linguística ladino-dolomítica". (pt)
- 拉定语（：Ladin；義大利語：Ladino；德語：Ladinisch），又譯拉登语，是義大利多洛米蒂山区常用的語言。在義大利受到官方承认，在特伦蒂诺-上阿迪杰省更有一些法定權利。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- Ladinština (ladinsky ladin, italsky ladino, německy Ladinisch) je románský jazyk, jímž se mluví v italských provinciích Bolzano, Trento a Belluno. Název jazyka vznikl zkomolením názvu samotné latiny, z níž jsou odvozeny všechny románské jazyky. Je těsně spjata s jazyky furlanštinou (oblast Furlanska-Julského Benátska – okolí města Udine) a rétorománštinou (Švýcarsko). Tyto jazyky lze považovat za dialekty téhož jazyka. (cs)
- اللغة اللادينية هي لغة ريتو-رومانسية مستخدمة في جبال الدولوميت في شمال إيطاليا في المناطق الحدودية لأقاليم ترينتينو ألتو أديجي وفينيتو. ترتبط ارتباطاً وثيقاً بالفريولية والسورسلفية والرومانش السويسرية. (ar)
- La Ladina (ladin ladine) estas latinida lingvo parolata en diversaj partoj de norda Italio, precipe en la valoj Gherdëina (Gröden) kaj Badia (Gadertal) en Sudtirolo, en la valo Fassa en Trentino, en Anpëz (Cortina d'Ampezzo) kaj en la valo Fodom en la Provinco Belluno. Oni taksas, ke ĝi havas ĉirkaŭ 30.000 parolantojn. Kune kun la retoromanĉa lingvo kaj la friula lingvo ĝi apartenas al la retolatina lingvaro. (eo)
- El ladino (ladino en italiano, ladin en ladino, Ladinisch en alemán) es una lengua retorrománica hablada en Italia, en las regiones Trentino-Alto Adigio y Véneto. Está reconocido oficialmente en 54 comunas italianas de las provincias de Trento, Bolzano y Belluno.
* El Ladino estándar es lengua oficial en:
* Provincia autónoma de Trento
* Provincia autónoma de Bolzano
* Provincia de Belluno (es)
- Ladinoa edo ladiniera (ladinoz eta latinez ladin, italieraz ladino eta alemanieraz Ladinisch) erretorromanieraren dialekto nagusietako bat da, erromantxearekin eta friulierarekin batera. 40.000 hiztun inguru ditu Ladinia deritzon lurraldean, Italiako Dolomita mendietan; zehazki, Veneto eta Trentino-Adige Garaia eskualdeetan. (eu)
- Is teanga Rómánsach í an Laidinis atá labhartha i dtuaisceart na hIodáile (Tirol Theas, , Trentino-Tirol Theas). Tá thart ar 42,000 cainteoirí dúchais ann. Tá an Laidinis aitheanta i 54 bhard san Iodáil. (ga)
- Ladin adalah sebuah , terutama di sebagian Veneto dan , Italia bagian utara. Bahasa ini secara resmi menulis dengan huruf Latin. Mayoritas penuturnya merupakan dialek . Jumlah penuturnya hampir mencapai 30.000 jiwa. (in)
- Het Ladinisch (Ladinisch: Ladin, Italiaans Ladino, niet te verwarren met het Sefardische of Judeo-Spaanse Ladino) of Ladijn is een groep Reto-Romaanse talen die in de Dolomieten worden gesproken. (nl)
- La lingua ladina dolomitica (in ladino lingaz ladin dolomitan; [liŋ'gat͡s la'din dolomi'tan]), nota semplicemente come lingua ladina (lingaz ladin; [liŋ'gat͡s la'din]), è un idioma retoromanzo parlato in Trentino-Alto Adige e Veneto. (it)
- 라딘어(ladin)는 이탈리아 돌로미티 산악 지대에서 사용되는 언어이다. 이탈리아 벨루노현, 볼차노현, 트렌토현에서 널리 사용되고 있으며 로만슈어, 프리울리어와 밀접한 관련이 있다. (ko)
- ラディン語（ladin）は、イタリア北部のドロミテで話されている言語。ドロミテ語とも呼ばれる。言語学的にはインド・ヨーロッパ語族ロマンス語派レト・ロマンス語群に属する。 同じレト・ロマンス語群に属するロマンシュ語のエンガディン方言もラディン語という場合がある。 ラディーノ語とも呼ばれるが、スペイン系ユダヤ人が話すラディーノ語（ユダヤ・スペイン語）とは異なるので、注意を要する。 (ja)
- Język ladyński – pierwotnie zespół reliktowych dialektów retoromańskich, używany przez Ladynów – rdzenną ludność retoromańską zamieszkującą włoskie Dolomity. Obecnie integrowane są one w jeden język narodowy. Liczba osób posługujących się tym językiem wynosi około 30 tysięcy. Funkcjonujący w Dolomitach język ladyński nie wykazuje bliższego związku z językiem ladino, używanym dawniej w Hiszpanii przez Żydów sefardyjskich; jest to przypadkowa zbieżność nazw. (pl)
- Ladinska är ett romanskt språk som talas av ladiner i norra Italien. Enligt vissa forskare, främst Graziadio Ascoli och , finns ett nära släktskap mellan ladinskan och rätoromanskan, som talas i delar av Graubünden i Schweiz, och med furlanskan. Sammanställningen av dessa tre språk under begreppet rätoromanska språk är dock omstridd. Ladinskan har ungefär 30 000 modersmålstalare och tillhör därmed Europas minsta språk. Ladinerna hör till de språkliga minoriteter som erkänns av Europeiska unionen och ska därför komma i åtnjutande av europeiskt minoritetsskydd. (sv)
- O ladino dolomítico (ladin) constituiu-se de uma série de dialetos reto-românicos, unidos por estreita afinidade e falados por cerca de 30 000 pessoas no nordeste da Itália, na zona das montanhas Dolomitas, porção oriental do arco alpino - a chamada "ilha linguística ladino-dolomítica". (pt)
- 拉定语（：Ladin；義大利語：Ladino；德語：Ladinisch），又譯拉登语，是義大利多洛米蒂山区常用的語言。在義大利受到官方承认，在特伦蒂诺-上阿迪杰省更有一些法定權利。 (zh)
- El ladí (en ladí ladin), o ladí dolomític (ladin dolomitan), és una llengua romànica de la branca retoromànica, parlada a les valls de les Dolomites, al voltant del massís de Sela, dins l'Estat italià. Alternativament, el ladí també és concebut com un dels tres grups dialectals que componen la llengua retoromànica o rètic (vegeu qüestió ladina), conjuntament amb el romanx i el furlà. No s'ha de confondre el ladí amb el judeocastellà, que els seus parlants anomenen ladino; ni tampoc amb el mossàrab, que, segons sembla, els seus parlants anomenaven també ladino. (ca)
- Als Ladinisch im Sinne von Dolomitenladinisch bezeichnet man eine Gruppe romanischer Dialekte, die in mehreren Alpentälern Oberitaliens gesprochen werden. Als hauptsächliche Verbreitungsgebiete gelten Gröden und das Gadertal in Südtirol, das Fassatal im Trentino sowie Buchenstein und Cortina d’Ampezzo in der Provinz Belluno (Venetien). Hinzu kommt eine Reihe weiterer Dialekte im Trentino und in der Provinz Belluno, die in der Forschung teils als semi-ladinische Übergangs- oder Mischformen eingestuft, teils auch dem Ladinischen selbst noch zugeordnet werden. In Hinsicht auf die Stellung zum Italienischen ist strittig, ob das Ladinische den norditalienischen Dialekten einzugliedern ist oder aber zusammen mit dem Bündnerromanischen in Graubünden und dem Furlanischen im Friaul eine sprachliche (de)
- Ladin (/ləˈdiːn/, also UK: /læˈdiːn/; autonym: ladin, Italian: ladino; German: Ladinisch) is a Romance language of the Rhaeto-Romance subgroup, mainly spoken in the Dolomite Mountains in Northern Italy in the provinces of South Tyrol, Trentino, and Belluno, by the Ladin people. It exhibits similarities to Swiss Romansh and Friulian. A standard variety of Ladin (Ladin Dolomitan) has been developed by the Office for Ladin Language Planning as a common communication tool across the whole Ladin-speaking region. (en)
- Le ladin (autonyme : ladin ; en italien : ladino) est une langue romane du groupe rhéto-roman. Proche du romanche et du frioulan, le ladin est la langue maternelle d'environ 30 000 locuteurs dans le nord-est de l'Italie (région des Dolomites, pour l'essentiel dans le Frioul, le Trentin-Haut-Adige et en Vénétie). C'est donc l'une des langues les plus rares d'Europe, au même titre que le féroïen et le same. La plupart des locuteurs du ladin maîtrisent aussi l'allemand et l'italien. (fr)
- Лади́нский язы́к (также тиро́льский реторома́нский, доломи́тский, тренти́нский; самоназвание lingaz ladin) — один из языков ретороманской подгруппы романской группы индоевропейской языковой семьи, на котором говорят ладины. (ru)
- Лади́нська мо́ва, або мо́ва лади́но (неофіційна назва lingaz ladin) — мова в Італії та Швейцарії, поширена в регіонах Трентіно-Альто-Адідже та Венето. Належить до ретороманської мовної підгрупи романської групи індоєвропейської мовної сім'ї, якою розмовляють ладини. У 1833 році Мікура де Рю склав першу ладинську граматику «Versuch einer deutsch ladinischen Sprachlehre». (uk)
|
