| dbo:abstract
|
- Blahoslavený Wincenty Kadłubek, O.Cist. (1150/1160, Krakov – 8. března 1223, ) byl polský římskokatolický duchovní, člen cisterciáckého řádu a v letech 1208-1217 biskup v Krakově. V roce 1764 byl beatifikován. (cs)
- Wincenty Kadłubek (* um 1150; † 3. März 1223 im Kloster Jędrzejów) war Bischof von Krakau und polnischer Chronist. (de)
- Beata Majstro Wincenty nomita Kadłubek (prononcata: Vincenty Kadŭubek, "y" kiel rusa "ы"), (naskiĝis 1161 laŭtradicie en vilaĝo ĉirkaŭ Opatów; funkcias ankaŭ versio ke li naskiĝis en ĉirkaŭ - mortis la 8-an de marto 1223 en Jędrzejów) kronikisto, skribisto de agoj, verkisto, kanceliero kapelano de princo , unue ĉefo (latine praepositus) de kolegiato de Naskiĝo de Plejsankta Mario Virgulino en Sandomierz poste episkopo en Kraków, beatigita en 1764 de papo Klemenso la 13-a. Li verkis (Kroniko de Wincenty Kadłubek). Laŭtradicie li estis nobelulo kaj li devenis de kavalira familio Różyc (de blazono Poraj, ankaŭ nomata Róża). Li ankaŭ estis filo de komeso (latine comes, estro de ia ejo aŭ grupo), Stefan. Alia versio de historio pri deveno de Kadłubek estas la emo ke li estis filo de kamparano kun pseŭdonimo kadłub (esperante hulo), de kiu oni povis krei Kadłubek (esp. malgranda hulo). Lia unua eduko estis en katedrala lernejo krakova sub instruisto nomata Amileus. Tiu apogis kolegiaton en Kielce kaj katedron en Kraków. Pleje li zorgis pri klostroj de cistercianoj en Jędrzejów kaj aliaj centroj de ilia agado. En jaroj 1167-1185 Kadłubek studis sciencojn liberigitajn kaj ĵuron en Parizo aŭ en Bolonio. Oni ne estas certas ĉu li obtenis titolon de magistro, kiel emigas hodiaŭajn historiistojn difino Majstro antaŭ lia nomo. Li estis unua de du estroj de reformoj en pola preĝejo katolika. Li strebis enkondukigi celibaton kaj plifortigi potencon de priestoj en Pollando. Post 1217 li komencis vivon monakan. Li admiris rigorecon de cistercianaj asketaj praktikoj. Li iris piede de Krakovo al Jędrzejów kie ĉe la renkonto kun monakoj de Jędrzejów oni ŝutis sablan monteton (kopiec), nomita "Kopiec de la renkonto". Por la komando de princo li verkis en latina lingvo Polan kronikon, kvartoman, kiu estas ĉefa, tamen ne tute verdirema verko de la pola historio de tiu epoko. En tiu kroniko aŭtoro substrekas pleje la moralajn aferojn de priskribitaj agoj. En klostro de Jędrzejów li vivis dum kvin lastaj jaroj de lia vivo kaj tien li estis entombigita. Li enkondukis en Pollando moron de bruli la eternan lumon antaŭ Eŭkaristio. (eo)
- Wincenty Kadłubek (1161 - 1223ko martxoaren 8a), Vincentius Krakoviakoa, Vincent Kadobubek, Vincent Kadlubek, Vincent Kadlubo, Vincent Kadlubko, Vincent Krakoviakoa edo Vincentius maisua bezala ere ezaguna, XIII. mendeko eta Poloniako historialaria izan zen. (eu)
- Wincenty Kadłubek, aussi connu sous les noms de Maître Vincent (Mistrz Wincenty), né vers 1150 près de Sandomierz et mort le 8 mars 1223 à Jędrzejów, fut curé de la cathédrale de Sandomierz et évêque de Cracovie puis un moine pauvre de l'Ordre cistercien à Jędrzejów. Ce fut le premier Polonais qui écrivit l'histoire de la nation polonaise dans sa Chronica Polonorum (Chronique de la Pologne) connue également sous le titre de Chronique du Maître Vincent. (fr)
- Wincenty Kadłubek (c. 1150 – 8 March 1223) was a Polish Catholic prelate and professed Cistercian who served as the Bishop of Kraków from 1208 until his resignation in 1218. His episcopal mission was to reform the diocesan priests to ensure their holiness and invigorate the faithful and cultivate greater participation in ecclesial affairs on their part. Wincenty was much more than just a bishop; he was a leading scholar in Poland from the twelfth and thirteenth centuries. He was also a lawyer, historian, church reformer, monk, magister, and the father of Polish culture and national identity. The process of his canonization proved quite slow despite the initial momentum to see him proclaimed as a saint. The cause languished for several centuries until 1764 when Pope Clement XIII beatified him. (en)
- Vincenzo Kadłubek (Kargów, 1150 circa – Jędrzejów, 8 marzo 1223) è stato vescovo di Cracovia e successivamente monaco nell'abbazia cistercense di Jędrzejów. Il suo culto come beato è stato confermato da papa Clemente XIII nel 1764. (it)
- Wincenty (Vincentius) Kadłubek of Vincentius Cadlubkonis ( of , ca. 1150 - Jędrzejów, 8 maart 1223) was een telg uit een adellijk Pools geslacht, historicus en een bisschop. (nl)
- Wincenty Kadłubek (łac. Vincentius Cadlubkonis, Vincentius Kadlubek), mistrz Wincenty Kadłubek (łac. magister Vincentius Cadlubkonis) lub mistrz Wincenty zwany Kadłubkiem (łac. magister Vincentius dictus Kadlubek) (ur. ok. 1150 w Kargowie lub Karwowie, zm. 8 marca 1223 w Jędrzejowie) – autor Kroniki dziejów Polski, uważany za jedną z najważniejszych postaci w dziejach literatury i historiografii polskiej; określany mianem „ojca kultury polskiej”; biskup krakowski. O jego życiu źródła średniowieczne przekazały niewiele informacji. Hagiograficzne żywoty Kadłubka, spisane dopiero w XVII wieku, uznawane są we współczesnej nauce za mało wiarygodne. Od XIX wieku toczą się wśród mediewistów spory – między innymi nad znaczeniem zagadkowego przydomka Kadłubek, pochodzeniem społecznym Wincentego, miejscem jego studiów, źródłami formacji intelektualnej i osobowości, szczegółami jego kariery politycznej oraz kościelnej, a także czasem i fazami pisania przez niego Kroniki. Najprawdopodobniej pochodził z możnowładztwa małopolskiego, kształcił się we Francji i być może w Italii. Po powrocie do kraju pracował jako scholastyk w oraz kapelan książęcy Kazimierza Sprawiedliwego i Leszka Białego. Objął urząd prepozyta sandomierskiego, a następnie został wybrany biskupem krakowskim. Uczestniczył w obradach IV soboru laterańskiego. Pięć lat przed śmiercią zrezygnował ze sprawowania urzędu biskupa i osiadł w klasztorze cystersów w Jędrzejowie. W roku 1764 został ogłoszony błogosławionym Kościoła katolickiego. Wincenty był pierwszym uczonym i pisarzem Polakiem. Jego prekursorska Kronika uważana jest za fundamentalny pomnik literatury narodowej, gdyż oddziałała w dużym stopniu – bezpośrednio lub pośrednio – na rozwój całej kultury polskiej. Pisząc traktat o dziejach własnego kraju, Kadłubek wprowadził do rodzimej tradycji, między innymi, dziedzictwo cywilizacyjne starożytnych Grecji i Rzymu, co stało się trwałym elementem kultury polskiej. Praca Kadłubka była przez wieki powszechnie używana w szkolnictwie, a ponieważ w tekście Kroniki Wincenty pozostawił silne piętno własnych poglądów i osobowości, jego opowieści oraz opinie kształtowały świadomość historyczną i narodową Polaków. Zdania czy zwroty Kadłubka były przytaczane niezliczoną liczbę razy przez tak wielu autorów, że współcześnie używa się popularnych z niego cytatów często bez świadomości, że pochodzą one od mistrza Wincentego. W XIX i XX wieku uczeni zanegowali wiarygodność tak zwanych podań wincentyńskich o początkach Polski, a także podważyli autorytet Kadłubka jako rzetelnego historyka. Jednocześnie bardzo wysoko ocenili jego umiejętności literackie, wiedzę prawniczą, retoryczną czy filozoficzną. Ich badania wykazały, że Wincenty był przedstawicielem XII-wiecznej szkoły dziejopisarskiej, która wykład historii pojmowała nie jako relację o faktach, ale zestawienie i objaśnienie literackich przykładów. Celem takiego zestawienia było wyjaśnienie czytelnikowi współczesnej mu rzeczywistości poprzez aktualizujący historię morał. Zdaniem badaczy europejskich Kadłubek był jednym z najważniejszych przedstawicieli humanizmu chrześcijańskiego końca XII i początku XIII wieku. Szczególną rolę odegrała w dziejach Polski myśl polityczna Wincentego. Był on twórcą określenia państwa polskiego mianem Rzeczypospolitej. Według niego Polska nie była własnością monarchy, lecz społeczeństwa rządzącego się prawem stanowionym i wybierającego sobie władców. Tak rozumiana Rzeczpospolita powinna stać się – według Kadłubka – ojczyzną ludzi wolnych, bronioną męstwem swych obywateli, tworzących jeden naród. Całe jego dzieło to traktat historyczny, w którym udowadnia tezę, że najważniejszą wartością w życiu każdego człowieka i całej społeczności jest dobro ojczyzny oraz próbuje odpowiedzieć na pytanie, sformułowane na pierwszych kartach Kroniki: pod kim zaczęło się dzieciństwo naszych konstytucji? (pl)
- Винце́нтий Кадлу́бек (польск. Wincenty Kadłubek; 1150 или 1160, Каргов близ Стопницы или Карвов близ Опатува — 8 марта 1223, Енджеёвский монастырь) — первый польский хронист, родившийся в Польше, краковский епископ, один из основоположников сарматской теории. (ru)
- Wincenty Kadłubek, född omkring 1160 (troligen 1161), död den 8 mars 1223, var en polsk historiker. Kadłubek studerade en tid vid universitetet i Bologna och blev 1208 biskop av Krakow. Hans enda berömda verk är en delvis i dialogform avfattad krönika i 4 delar (varav den sista anses särskilt värdefull), tryckt 1612 under titeln Historia Polonica Vincentii Kadlubkonis episcopi Cracoviensis (nya upplagor 1824, 1862, 1864 och i "Monumenta Poloniæ historica", II, 1872; polsk översättning 1803). Han saligförklarades den 18 februari 1764 av påven Klemens XIII. Av den omfattande litteraturen kring Kadłubek kan nämnas polska studier av Joachim Lelewel, Józef Maksymilian Ossoliński, August Bielowski, , och Stanisław Kętrzyński samt Alfred von Gutschmid, Kritik der polnischen Urgeschichte des Vincentius Kadlubek (i "Archiv für österreichische Geschichtsquellen", 1857), och Heinrich von Zeißberg, Vincentius Kadlubek, Bischof von Krakau (i "Archiv für österreichische Geschichte", 1870). (sv)
- Вінцентій Кадлубек (пол. Wincenty Kadłubek, між 1155 і 1160, с. Карвув — 8 березня 1223, Єнджеюв) — польський хроніст, політичний та релігійний діяч. Народився між 1155 і 1160 роками в с. Карвув під Стойбницею (нині Опатовського повіту Свентокшиського воєводства Польщі). Деякі історики приписують його батьку ім'я Богуслав (пол. Bogusław), інші вважають, що ним був палатин Стефан, брат краківського воєводи Миколая. Здобув блискучу освіту, мав ступінь магістра. 1207 року призначений краківським єпископом Римо-католицької церкви, 1218-го за невідомих обставин зрікся сану. Помер 8 березня 1223 року в м. Єнджеюв. Блаженний Римо-католицької церкви. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Blahoslavený Wincenty Kadłubek, O.Cist. (1150/1160, Krakov – 8. března 1223, ) byl polský římskokatolický duchovní, člen cisterciáckého řádu a v letech 1208-1217 biskup v Krakově. V roce 1764 byl beatifikován. (cs)
- Wincenty Kadłubek (* um 1150; † 3. März 1223 im Kloster Jędrzejów) war Bischof von Krakau und polnischer Chronist. (de)
- Wincenty Kadłubek (1161 - 1223ko martxoaren 8a), Vincentius Krakoviakoa, Vincent Kadobubek, Vincent Kadlubek, Vincent Kadlubo, Vincent Kadlubko, Vincent Krakoviakoa edo Vincentius maisua bezala ere ezaguna, XIII. mendeko eta Poloniako historialaria izan zen. (eu)
- Wincenty Kadłubek, aussi connu sous les noms de Maître Vincent (Mistrz Wincenty), né vers 1150 près de Sandomierz et mort le 8 mars 1223 à Jędrzejów, fut curé de la cathédrale de Sandomierz et évêque de Cracovie puis un moine pauvre de l'Ordre cistercien à Jędrzejów. Ce fut le premier Polonais qui écrivit l'histoire de la nation polonaise dans sa Chronica Polonorum (Chronique de la Pologne) connue également sous le titre de Chronique du Maître Vincent. (fr)
- Vincenzo Kadłubek (Kargów, 1150 circa – Jędrzejów, 8 marzo 1223) è stato vescovo di Cracovia e successivamente monaco nell'abbazia cistercense di Jędrzejów. Il suo culto come beato è stato confermato da papa Clemente XIII nel 1764. (it)
- Wincenty (Vincentius) Kadłubek of Vincentius Cadlubkonis ( of , ca. 1150 - Jędrzejów, 8 maart 1223) was een telg uit een adellijk Pools geslacht, historicus en een bisschop. (nl)
- Винце́нтий Кадлу́бек (польск. Wincenty Kadłubek; 1150 или 1160, Каргов близ Стопницы или Карвов близ Опатува — 8 марта 1223, Енджеёвский монастырь) — первый польский хронист, родившийся в Польше, краковский епископ, один из основоположников сарматской теории. (ru)
- Вінцентій Кадлубек (пол. Wincenty Kadłubek, між 1155 і 1160, с. Карвув — 8 березня 1223, Єнджеюв) — польський хроніст, політичний та релігійний діяч. Народився між 1155 і 1160 роками в с. Карвув під Стойбницею (нині Опатовського повіту Свентокшиського воєводства Польщі). Деякі історики приписують його батьку ім'я Богуслав (пол. Bogusław), інші вважають, що ним був палатин Стефан, брат краківського воєводи Миколая. Здобув блискучу освіту, мав ступінь магістра. 1207 року призначений краківським єпископом Римо-католицької церкви, 1218-го за невідомих обставин зрікся сану. Помер 8 березня 1223 року в м. Єнджеюв. Блаженний Римо-католицької церкви. (uk)
- Beata Majstro Wincenty nomita Kadłubek (prononcata: Vincenty Kadŭubek, "y" kiel rusa "ы"), (naskiĝis 1161 laŭtradicie en vilaĝo ĉirkaŭ Opatów; funkcias ankaŭ versio ke li naskiĝis en ĉirkaŭ - mortis la 8-an de marto 1223 en Jędrzejów) kronikisto, skribisto de agoj, verkisto, kanceliero kapelano de princo , unue ĉefo (latine praepositus) de kolegiato de Naskiĝo de Plejsankta Mario Virgulino en Sandomierz poste episkopo en Kraków, beatigita en 1764 de papo Klemenso la 13-a. Li verkis (Kroniko de Wincenty Kadłubek). (eo)
- Wincenty Kadłubek (c. 1150 – 8 March 1223) was a Polish Catholic prelate and professed Cistercian who served as the Bishop of Kraków from 1208 until his resignation in 1218. His episcopal mission was to reform the diocesan priests to ensure their holiness and invigorate the faithful and cultivate greater participation in ecclesial affairs on their part. Wincenty was much more than just a bishop; he was a leading scholar in Poland from the twelfth and thirteenth centuries. He was also a lawyer, historian, church reformer, monk, magister, and the father of Polish culture and national identity. (en)
- Wincenty Kadłubek (łac. Vincentius Cadlubkonis, Vincentius Kadlubek), mistrz Wincenty Kadłubek (łac. magister Vincentius Cadlubkonis) lub mistrz Wincenty zwany Kadłubkiem (łac. magister Vincentius dictus Kadlubek) (ur. ok. 1150 w Kargowie lub Karwowie, zm. 8 marca 1223 w Jędrzejowie) – autor Kroniki dziejów Polski, uważany za jedną z najważniejszych postaci w dziejach literatury i historiografii polskiej; określany mianem „ojca kultury polskiej”; biskup krakowski. (pl)
- Wincenty Kadłubek, född omkring 1160 (troligen 1161), död den 8 mars 1223, var en polsk historiker. Kadłubek studerade en tid vid universitetet i Bologna och blev 1208 biskop av Krakow. Hans enda berömda verk är en delvis i dialogform avfattad krönika i 4 delar (varav den sista anses särskilt värdefull), tryckt 1612 under titeln Historia Polonica Vincentii Kadlubkonis episcopi Cracoviensis (nya upplagor 1824, 1862, 1864 och i "Monumenta Poloniæ historica", II, 1872; polsk översättning 1803). Han saligförklarades den 18 februari 1764 av påven Klemens XIII. (sv)
|
