| dbo:abstract
|
- Krakonoš nebo též Rýbrcoul (německy Rübezahl, polsky Liczyrzepa) je bájný duch hor, který v různých podobách chrání celé Krkonoše před chamtivými hledači pokladů, pytláky a dalšími nenechavci. (cs)
- Rübezahl (früher auch: Rübenzahl, tschechisch Krakonoš, polnisch Liczyrzepa) ist der Berggeist (Schrat) des Riesengebirges. Um ihn ranken sich zahlreiche Sagen und Märchen. (de)
- Gigantmontarulo (germane Rübezahl, pole Liczyrzepa, ĉeĥe Krakonoš) estas folklora monta spirito de la Gigantmontaro apud la limo inter la historiaj landoj Bohemio kaj Silezio. Li estas la temo de multaj legendoj kaj fabeloj en la kaj la . (eo)
- Rübezahl (en polonais : Liczyrzepa ; en tchèque : Krakonoš) est un être fantastique du folklore allemand. La légende veut que ce géant capricieux vive au cœur des monts des Géants, en Silésie, et puisse prendre des apparences différentes, dont celle d'un moine, d'un mineur, d'un chasseur sauvage ou d'une souche d'arbre. (fr)
- Rübezahl (Polish: Liczyrzepa, Duch Gór, Karkonosz, Rzepiór, or Rzepolicz; Czech: Krakonoš) is a folkloric mountain spirit (woodwose) of the Giant Mountains (Krkonoše, Riesengebirge, Karkonosze), a mountain range along the border between the historical lands of Bohemia and Silesia. He is the subject of many legends and fairy tales in German, , and Czech folklore. (en)
- Il Rübezahl (in polacco Liczyrzepa, in ceco Krakonoš) è un personaggio del folclore tedesco proprio dell'area dei Monti dei Giganti, oggi al confine tra Polonia (Slesia) e Repubblica Ceca (Boemia) ma fino alla Seconda guerra mondiale abitata dai Tedeschi dei Sudeti. È rappresentato come un gigante che vive sulle montagne e sotto terra e appare in numerose leggende e racconti tradizionali, oltre a essere preso come personaggio in opere letterarie e musicali dal XVI al XX secolo. L'origine del nome Rübezahl è incerta. Alla lettera, in tedesco esso si compone dei sostantivi "Rübe" (rapa) e "Zahl" (numero). Nel 1662 lo scrittore Johannes Praetorius ne dichiarò diverse varianti, come "Ribezal" o "Riebenzahl". D'altra parte, anche il suo aspetto è mutevole, e nelle diverse leggende e favole in cui compare, Rübezahl è presentato sotto differenti sembianze: talvolta appare come gigante, talaltra è il guardiano di un tesoro nascosto nei monti, un monaco ingannatore, un corvo, un asino o addirittura un demonio. Nel 1783 Johann Karl August Musäus fornì, nella sua prima storia con Rübezahl come soggetto, una spiegazione leggendaria dell'origine del suo nome. Secondo questo racconto, il gigante rapì una principessa di nome Emma e la condusse nella sua dimora sotterranea, che si trovava tra le montagne, con l'intenzione di farne sua moglie. La fanciulla però desiderava tornare a casa e al suo principe Ratibor, del quale era innamorata, così il gigante, per rallegrarla, le donò delle rape magiche, che a desiderio potevano trasformarsi in qualsiasi cosa si volesse, almeno fino a quando non appassivano. Ad un certo punto la principessa sembrò cedere ai corteggiamenti del suo carceriere e gli promise di concedergli la propria mano, ma ad una condizione: voleva che lui le dicesse esattamente quante erano le rape del suo campo, e se avesse sbagliato l'avrebbe lasciata libera. Subito il gigante si mise a contare e, per essere assolutamente certo di trovare il numero giusto, rifece il conto più e più volte. Nel frattempo però la principessa aveva tenuto nascosta una delle rape magiche che le erano state regalate, la fece tramutare in un cavallo e, montata in groppa, fuggì dal regno del gigante al suo principe Ratibor. Quand'era ormai al sicuro fuori dal regno del gigante, ove i suoi poteri non potevano farle più nulla, la fanciulla lo schernì e gli affibbiò il nome Rübezahl (che in italiano si potrebbe rendere come "Conta-rape"), il quale gli rimase anche in seguito. Da quel giorno, il gigante cominciò però a nutrire astio verso gli esseri umani. E guai a chi, entrando nel suo territorio, ha l'ardire di sfidare la sua collera chiamandolo per nome! Secondo un'altra teoria, il nome Rübezahl deriverebbe dal nome proprio Riebe, cui sarebbe stato aggiunto il termine in lingua alto-tedesca media zagel, che vuol dire "coda" e si collegherebbe con le versioni della leggenda, in cui Rübezahl ha le sembianze di un diavolo con la coda. In ceco si chiama Krakonoš, che potrebbe derivare da krk o krak (pino mugo) e da nosit (portare). In polacco è noto fin dal 1898 come Liczyrzepa (la traduzione letterale di "Rapa+contare"), ma si usa talvolta anche Duch Gór (spirito della montagna) o Rzepiór. Nelle leggende, Rübezahl ha un carattere volubile e contraddittorio, di uno che secondo l'umore del momento è mite e generoso oppure infido, irascibile e vendicativo, caratteristica già rilevata da Johannes Praetorius, l'autore della prima raccolta delle storie su di lui. Egualmente Musäus lo descrive come molto forte e astuto, collerico, irruente, eccentrico, rude, vanitoso, "oggi l'amico più caloroso, domani estraneo e freddo". In generale è ben disposto verso i puri di cuore: aiuta i poveri e gli ammalati, per contro si vendica terribilmente di ogni offesa. È solito ingannare gli sprovveduti viandanti che passano per il suo regno, indicandogli vie insidiose per farli smarrire. Agli uomini Rübezahl si presenta con aspetti mutevoli. Lo spirito utilizza la sua magia per assumere talvolta le sembianze di monaco vestito di una tonaca color cenere (il dio germanico Odino fa similmente nei miti in cui appare), come montanaro, giovane nobile, artigiano e vari altri camuffamenti, ma anche come animale oppure cosa inanimata (ad esempio, un albero). Rübezahl è anche padrone degli elementi naturali nei Monti dei Giganti, e sotto questo aspetto la sua figura si collega al mito della caccia selvaggia. A suo piacimento può mandare tuoni e tempeste oppure far splendere il sole. La leggenda vuole che il gigante sia padrone di un orto miracoloso, ove coltiva piante magiche e che difende da ogni intruso. Talvolta si diverte a fare agli uomini doni ingannevoli: quelli più umili, come semplici mele e fogliame, si tramutano dopo un po' in oro zecchino, per contro i suoi preziosi, usciti fuori dai suoi domini, perdono ogni valore. (it)
- Duch Gór (Liczyrzepa, Karkonosz, Rzepiór, Rzepolicz, niem. Rübezahl, czes. Krakonoš, Krkonoš, Rýbrcoul) – postać fantastyczna, bohater licznych legend związany z obszarem Karkonoszy. Na temat Liczyrzepy powstało wiele dzieł literackich i muzycznych, w tym opera Carla Marii von Webera (nieukończona). Duch Gór jest też przedmiotem badań naukowców i mitografów – napisano o nim ok. 200 prac naukowych, w tym prace doktorskie i habilitacyjne. Johann Karl August Musäus opracował literacko legendy o Liczyrzepie w drugim tomie Volksmärchen der Deutschen. (pl)
- リベザル（Ribesal。またはルベザル (Rubezal)）は、コラン・ド・プランシーによればポーランドに伝わる悪霊で、ポーランドとチェコスロバキアの近くにそびえるルゼンベルク山の山頂に棲んでいるといわれる。 山頂を雲で覆い隠したり、大嵐を起こしたりするとされる。一説にはノームの王ともされる。 『地獄の辞典』では非常に個性的な姿で描かれている。禿げた頭に日本の天狗のような長い鼻をし、首のまわりには木葉が生えており、胴体は樽、右手は蟹のハサミ、左手は甲虫の足、右足は山羊、左足は鳥になっている。そして右手には二股のフォークを握っている。この絵により、リベザルが有名な悪魔になったのは想像に難くない。 実際のところ、おそらくリベザルとは、ドイツのに棲むと言われる精霊のことだろう。 (ja)
- Rübezahl (Tsjechisch: Krakonoš, Pools: Liczyrzepa) is de naam van de reus of berggeest waarnaar het Reuzengebergte is genoemd. Volgens de verhalen is Rübezahl de eigenlijke heerser van het gebied dat het gebergte beslaat en zich in de Aarde uitstrekt tot het middelpunt. Hij is eeuwen oud en komt slechts af en toe uit zijn onderaardse vertrekken. Als hij dat doet kan hij iedere gedaante aannemen die hij wil. Als hij op een dag een prinses ziet baden, wordt hij verliefd en ontvoert hij haar. Om haar gunstig te stemmen geeft hij haar een mand met rapen en de macht, om iedere raap die ze pakt om te toveren in wat of wie ze wil. Zo verdrijft zij haar eenzaamheid, terwijl de reus probeert haar gunst te winnen. Een zomer en een winter gaan voorbij. Als het lente wordt, belooft de prinses, na lang aandringen, dat ze met de reus wil trouwen, maar dat ze vooral veel gasten op haar bruiloft wil hebben. Ze wil daarvoor een groot veld met rapen in bruiloftsgasten omtoveren. Maar ze wil wel precies weten hoeveel dat er zullen zijn, waarop de reus de rapen gaat tellen. Om zeker van zijn zaak te zijn, telt hij ze opnieuw, om er tot zijn schrik achter te komen dat de aantallen niet overeenkomen. Dus begint hij ze voor een derde maal te tellen. En een vierde en een vijfde maal... Ondertussen vergeet hij op de prinses te letten en zo kan ze vluchten. De reus wordt dan door de mensen spottend "Rapenteller" genoemd, of op z'n Duits: "Rübezahl". (nl)
- Rübezahl é um espírito de uma montanha do (homem selvagem) das Montanhas dos Gigantes (Riesengebirge, Krkonoše, Karkonosze), uma cadeia de montanhas ao longo da fronteira entre as terras históricas da Boêmia e Silésia. Ele é o tema de muitas lendas e contos de fadas no folclore alemão. (pt)
- Rübezahl var i tysk folktro en bergande eller en jätte som höll till i Riesengebirge ("jättarnas berg"). Det berättas om honom i många folksagor och legender. Rübezahl är ett spenamn som framkallar hans vrede. Det respektfulla namnet är ”bergens herre”. Mot goda människor är han vänlig och undervisar dem i medicin och ger dem gåvor. Men om någon förlöjligar honom, hämnas han på ett gruvligt sätt. (sv)
- Рюбеца́ль (нем. Rübezahl, чеш. Rýbrcoul) или Краконош (Крконош, чеш. Krakonoš) — дух гор Крконош в Силезии и Богемии, олицетворение горной непогоды; играет большую роль в немецкой и чешской народной поэзии. Считается добродушным, но вспыльчивым; хорошим людям помогает, злым причиняет разные неприятности; сбивая с пути, наталкивая на пропасти и т. д. Впервые появляется в немецких легендах и сказаниях в XV веке, позднее в чешских. Известность за пределами Силезии получил после публикации «Народных сказок немцев» Музеуса, где были приведены несколько литературных обработок этих сказаний. Наиболее известная из сказок Музеуса обыгрывает этимологию имени «Рюбецаль», что буквально означает «считающий репу»: Репный король украл настоящую человеческую принцессу и утащил её в свое царство, под землю. Принцесса тосковала одна, скучала по своим придворным дамам, по своим любимым собачкам… Повелитель реп вздумал её утешить: одну репку превратил в такую-то придворную даму, другую — в другую, сделал всех; из маленьких репок сделал собачек, точь-в-точь как те, настоящие. Принцесса была в восторге. Но не долго длилась радость. Через три дня стали сохнуть и на глазах вянуть молоденькие дамы; одряхлели собачки, так что с подушек уж не могли вставать… Собачья эта старость, неестественно быстрая (только три дня!) объяснялась тем, что и собаки, и фрейлины — были репные. — Зинаида Гиппиус Известно более дюжины немецких опер на сюжет сказки Музеуса о повелителе реп (за авторством Шустера, Вебера, Конради, Шпора, Флотова и др.) Опера Вебера была поставлена в 1805 г. в главном городе Силезии — Бреслау. Возможно, одна из этих опер послужила для Пушкина источником сюжета «Руслана и Людмилы». От юношеской оперы Малера «Рюбецаль» (1879-83) сохранилось только либретто. Ты, Рюбецаль, над горной стороною Раскатистым копытом простучи И, промелькнувши чёлкой вороною, Шальной поток внезапно протопчи! В. Комаровский, 1910 (ru)
|
| dbp:quote
|
- Denn Freund Rübezahl sollt ihr wissen, ist geartet wie ein Kraftgenie, launisch, ungestüm, sonderbar; bengelhaft, roh, unbescheiden; stolz, eitel, wankelmüthig, heute der wärmste Freund, morgen fremd und kalt; zu zeiten guthmüthig, edel, und empfindsam; aber mit sich selbst in stetem Widerspruch; albern und weise, oft weich und hart in zween Augenblicken, wie ein Ey, das in siedend Wasser fällt; schalkhaft und bieder, störrisch und beugsam; nach der Stimmung, wie ihn Humor und innrer Drang beym ersten Anblick jedes Ding ergreifen läßt. (en)
- — Translation: "...Rübezahl, you should know, has the nature of a powerful genius: capricious, impetuous, peculiar, rascally, crude, immodest, haughty, vain, fickle, today your warmest friend, tomorrow alien and cold; ...roguish and respectable, stubborn and flexible..." (en)
|
| rdfs:comment
|
- Krakonoš nebo též Rýbrcoul (německy Rübezahl, polsky Liczyrzepa) je bájný duch hor, který v různých podobách chrání celé Krkonoše před chamtivými hledači pokladů, pytláky a dalšími nenechavci. (cs)
- Rübezahl (früher auch: Rübenzahl, tschechisch Krakonoš, polnisch Liczyrzepa) ist der Berggeist (Schrat) des Riesengebirges. Um ihn ranken sich zahlreiche Sagen und Märchen. (de)
- Gigantmontarulo (germane Rübezahl, pole Liczyrzepa, ĉeĥe Krakonoš) estas folklora monta spirito de la Gigantmontaro apud la limo inter la historiaj landoj Bohemio kaj Silezio. Li estas la temo de multaj legendoj kaj fabeloj en la kaj la . (eo)
- Rübezahl (en polonais : Liczyrzepa ; en tchèque : Krakonoš) est un être fantastique du folklore allemand. La légende veut que ce géant capricieux vive au cœur des monts des Géants, en Silésie, et puisse prendre des apparences différentes, dont celle d'un moine, d'un mineur, d'un chasseur sauvage ou d'une souche d'arbre. (fr)
- Rübezahl (Polish: Liczyrzepa, Duch Gór, Karkonosz, Rzepiór, or Rzepolicz; Czech: Krakonoš) is a folkloric mountain spirit (woodwose) of the Giant Mountains (Krkonoše, Riesengebirge, Karkonosze), a mountain range along the border between the historical lands of Bohemia and Silesia. He is the subject of many legends and fairy tales in German, , and Czech folklore. (en)
- Duch Gór (Liczyrzepa, Karkonosz, Rzepiór, Rzepolicz, niem. Rübezahl, czes. Krakonoš, Krkonoš, Rýbrcoul) – postać fantastyczna, bohater licznych legend związany z obszarem Karkonoszy. Na temat Liczyrzepy powstało wiele dzieł literackich i muzycznych, w tym opera Carla Marii von Webera (nieukończona). Duch Gór jest też przedmiotem badań naukowców i mitografów – napisano o nim ok. 200 prac naukowych, w tym prace doktorskie i habilitacyjne. Johann Karl August Musäus opracował literacko legendy o Liczyrzepie w drugim tomie Volksmärchen der Deutschen. (pl)
- リベザル（Ribesal。またはルベザル (Rubezal)）は、コラン・ド・プランシーによればポーランドに伝わる悪霊で、ポーランドとチェコスロバキアの近くにそびえるルゼンベルク山の山頂に棲んでいるといわれる。 山頂を雲で覆い隠したり、大嵐を起こしたりするとされる。一説にはノームの王ともされる。 『地獄の辞典』では非常に個性的な姿で描かれている。禿げた頭に日本の天狗のような長い鼻をし、首のまわりには木葉が生えており、胴体は樽、右手は蟹のハサミ、左手は甲虫の足、右足は山羊、左足は鳥になっている。そして右手には二股のフォークを握っている。この絵により、リベザルが有名な悪魔になったのは想像に難くない。 実際のところ、おそらくリベザルとは、ドイツのに棲むと言われる精霊のことだろう。 (ja)
- Rübezahl é um espírito de uma montanha do (homem selvagem) das Montanhas dos Gigantes (Riesengebirge, Krkonoše, Karkonosze), uma cadeia de montanhas ao longo da fronteira entre as terras históricas da Boêmia e Silésia. Ele é o tema de muitas lendas e contos de fadas no folclore alemão. (pt)
- Rübezahl var i tysk folktro en bergande eller en jätte som höll till i Riesengebirge ("jättarnas berg"). Det berättas om honom i många folksagor och legender. Rübezahl är ett spenamn som framkallar hans vrede. Det respektfulla namnet är ”bergens herre”. Mot goda människor är han vänlig och undervisar dem i medicin och ger dem gåvor. Men om någon förlöjligar honom, hämnas han på ett gruvligt sätt. (sv)
- Il Rübezahl (in polacco Liczyrzepa, in ceco Krakonoš) è un personaggio del folclore tedesco proprio dell'area dei Monti dei Giganti, oggi al confine tra Polonia (Slesia) e Repubblica Ceca (Boemia) ma fino alla Seconda guerra mondiale abitata dai Tedeschi dei Sudeti. È rappresentato come un gigante che vive sulle montagne e sotto terra e appare in numerose leggende e racconti tradizionali, oltre a essere preso come personaggio in opere letterarie e musicali dal XVI al XX secolo. (it)
- Rübezahl (Tsjechisch: Krakonoš, Pools: Liczyrzepa) is de naam van de reus of berggeest waarnaar het Reuzengebergte is genoemd. Volgens de verhalen is Rübezahl de eigenlijke heerser van het gebied dat het gebergte beslaat en zich in de Aarde uitstrekt tot het middelpunt. Hij is eeuwen oud en komt slechts af en toe uit zijn onderaardse vertrekken. Als hij dat doet kan hij iedere gedaante aannemen die hij wil. De reus wordt dan door de mensen spottend "Rapenteller" genoemd, of op z'n Duits: "Rübezahl". (nl)
- Рюбеца́ль (нем. Rübezahl, чеш. Rýbrcoul) или Краконош (Крконош, чеш. Krakonoš) — дух гор Крконош в Силезии и Богемии, олицетворение горной непогоды; играет большую роль в немецкой и чешской народной поэзии. Считается добродушным, но вспыльчивым; хорошим людям помогает, злым причиняет разные неприятности; сбивая с пути, наталкивая на пропасти и т. д. — Зинаида Гиппиус Ты, Рюбецаль, над горной стороною Раскатистым копытом простучи И, промелькнувши чёлкой вороною, Шальной поток внезапно протопчи! В. Комаровский, 1910 (ru)
|
.jpg){kind=link}