| dbo:abstract
|
- Metelčica byla jednou z abeced, které se během tzv. sporu o abecedu, používaly pro zápis slovinského jazyka. Jejím tvůrcem byl Franc Serafin Metelko, používala se mezi lety 1825 a 1833. Metelko ji představil v knize Lehrgebäude der slowenischen Sprache. Měla nahradit tehdy používanou bohoričicu, nicméně mezi jednotlivými lingvisty vypukl namísto shody a přijetí jednotné verze komplikovaný spor. Tento problém byl nakonec vyřešen přijetím upravené chorvatské abecedy Ljudevita Gaje (tzv. Gajice) v roce 1833. Metelčica vynikala především výpůjčkami z cizích písem, hlavně tedy cyrilice, a to v případě takových slovinských hlásek, pro které neměla běžná latinka západních jazyků ekvivalent. Celá abeceda tak vypadala následovně: A B D E F G H I J K L M N O P R S T U V (cs)
- The Metelko alphabet (Slovene: metelčica) was a Slovene writing system developed by Franc Serafin Metelko. It was used by a small group of authors from 1825 to 1833 but it was never generally accepted. Metelko introduced his alphabet in the book Lehrgebäude der slowenischen Sprache im Königreiche Illyrien und in den benachbarten Provinzen (Textbook of the Slovene Language of Kingdom of Illyria and Neighboring Provinces, 1825). He invented his alphabet in order to replace the formerly used Bohorič alphabet (Slovene: bohoričica), which was considered problematic in certain situations. Metelko was influenced by the ideas of Jernej Kopitar, a well-known linguist who also participated in the development of the modern Serbian alphabet (created by Vuk Karadžić, following Kopitar's ideas). Metelko's alphabet has 32 letters in the following order: A B D E F G H I Ƨ J K L M N O P R S З T U V Ч Special letters are explained in the following table (other letters have the same meaning as in modern Slovene): Metelko wanted to solve the problem of the formerly used digraphs ZH (for /tʃ/) and SH (for /ʃ/ and /ʒ/) by replacing them with the special letters Ɥ, and , based on the Cyrillic letters Ч, Ш, Ж. Metelko also added special letters for some common clusters: , and . The difference between glottal and velar H (/h/, /x/) is in fact not relevant to Slovene phonology, and therefore the letter was omitted by some authors. In the formerly used Bohorič alphabet, certain words with different pronunciation had the same spelling. Metelko wanted to solve this problem by splitting E into three and O into two variants. Metelko's letters E, and Ƨ represent the vowels /ɛ/, /e/ and /ə/, which were formerly written with E. Metelko's letters O and represent the vowels /o/ and /ɔ/, which were formerly written with O. The main problem of Metelko's alphabet was its graphic design. Metelko's letters appeared strange to the average Slovene writer and the alphabet itself was soon nicknamed krevljica 'the twisted alphabet'. Some letters were in fact difficult to write by hand. Besides Metelko was strongly influenced by his own dialect, certain solutions were not accepted by speakers of other dialects. Soon strong opposition rose against Metelko's alphabet. After the "Slovene alphabet war" Metelko's alphabet was forbidden in 1833. A few years later Slovenes accepted Gaj's Latin alphabet (Slovene: gajica), which is easier to write. In this alphabet variants in pronunciation are written using diacritics (é, ê, ó, ô, etc.) but only in cases when it is necessary to distinguish two words (e.g. klóp = bench; klôp = tick). The IETF language tags have assigned the variant sl-metelko to Slovene in the Metelko alphabet. (en)
- L’alphabet de Metelko (metelčica en slovène) est un alphabet pour l’écriture du slovène développé et publié en 1825 par Franc Serafin Metelko. Il a été utilisé par un groupe d’auteurs de 1825 à 1833 mais n’a jamais été largement adopté. En 1833 il est interdit et supplanté par l’alphabet Gaj. (fr)
- Metelčica to alfabet, który wymyślił . W użytku był w latach 1825-1833. Metelko swój alfabet opublikował w książce Lehrgebäude der slowenischen Sprache. Nowy alfabet powstał z inicjatywy gramatyków, którzy nie byli zadowoleni z do tej pory używanej bohoričicy. Na Metelkę szczególnie wpłynął pomysł Kopitara aby każda głoska była reprezentowana przez dokładnie jeden znak i odwrotnie. W metelčicy obowiązywała następująca kolejność liter:A B D E F G H I J K L M N O P R S T U V Niektóre źródła podają, że Metelko zaczerpnął brakujące litery z cyrylicy, jednak gdy się dokładniej im przyjrzymy, okaże się, że nie mają racji. Z cyrylicy przejęta została wyłącznie litera . Przy literach i zauważalne jest podobieństwo do cyrylickich (Ш, Щ). Znak jest identyczny jak w cyrylicy, jednak ówcześni Słoweńcy bardziej wiązali go z niemieckim pismem gotyckim. Pozostałe litery nie są zupełnie podobne do cyrylicy i zaliczamy je do osobistych „osiągnięć” Metelki. Szczególnie ciekawa jest litera , która nie przypomina żadnej innej litery na świecie. W powyższej tabeli możemy również dostrzec dwa różne znaki na głoskę h. Jednak, ponieważ większość słoweńskich narzeczy nie rozróżnia dwóch rodzajów głoski h, niektórzy pisarze pomijali literę . Metelčica wydawała się przeciętnemu Słoweńcu tamtych czasów, dziwna, aby nie rzec – brzydka. Dlatego też szybko uzyskała przydomek krevljica (kula). Poza Metelką używało jej wyłącznie pięciu czołowych słoweńskich pisarzy. Metelčica nie rozprzestrzeniła się po Styrii, ponieważ dobrze funkcjonowała tam znacznie bardziej przejrzysta i prostsza . Po słoweńskiej alfabetycznej wojnie, w roku 1833 metelčica została ostatecznie zakazana i wkrótce potem Słoweńcy jednogłośnie przyjęli gajicę. (pl)
- Алфавит Метелко или метелчица (словен. metelčica) — словенская система письменности, придуманная . Использовалась небольшой группой писателей с 1825 по 1833 годы, но никогда не была общепринятой. Метелко представил свой алфавит в книге «Lehrgebäude der slowenischen Sprache im Königreiche Illyrien und in den benachbarten Provinzen» (со словен. — «Учебник словенского языка в Иллирийском королевстве и соседних с ним провинциях», 1825). Он изобрёл свой алфавит для того, чтобы заменить ранее использовавшуюся бохоричицу, использование которой было проблематичным в определённых ситуациях. Метелко находился под влиянием идей Ернея Копитара, известного лингвиста, который также участвовал в усовершенствовании современного сербского алфавита, придуманного Вуком Караджичем, следовавшим идеям Копитара. (ru)
- Метелчиця була одною з абеток, що використовувались для запису словенської мови під час так званої суперечки щодо алфавіту. Її творцем був Франц Серафін Метелко, вона використовувалася між 1825 і 1833 роками. Метелко представив її в книзі Lehrgebäude der slowenischen Sprache . Вона повинна була замінити богоричицю, що використовували на той час, однак замість того, щоб погодитись і прийняти єдину версію, між лінгвістами виникла складна суперечка. Зрештою ця проблема була вирішена прийняттям Людевитом Гаєм модифікованого хорватського алфавіту в 1833 році. Метелчиця виділялася переважно запозиченнями з іноземних писемностей, особливо кирилиці, у випадку таких словенських звуків, яким звичайна латиниця західних мов не мала еквівалентів. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- L’alphabet de Metelko (metelčica en slovène) est un alphabet pour l’écriture du slovène développé et publié en 1825 par Franc Serafin Metelko. Il a été utilisé par un groupe d’auteurs de 1825 à 1833 mais n’a jamais été largement adopté. En 1833 il est interdit et supplanté par l’alphabet Gaj. (fr)
- Алфавит Метелко или метелчица (словен. metelčica) — словенская система письменности, придуманная . Использовалась небольшой группой писателей с 1825 по 1833 годы, но никогда не была общепринятой. Метелко представил свой алфавит в книге «Lehrgebäude der slowenischen Sprache im Königreiche Illyrien und in den benachbarten Provinzen» (со словен. — «Учебник словенского языка в Иллирийском королевстве и соседних с ним провинциях», 1825). Он изобрёл свой алфавит для того, чтобы заменить ранее использовавшуюся бохоричицу, использование которой было проблематичным в определённых ситуациях. Метелко находился под влиянием идей Ернея Копитара, известного лингвиста, который также участвовал в усовершенствовании современного сербского алфавита, придуманного Вуком Караджичем, следовавшим идеям Копитара. (ru)
- Метелчиця була одною з абеток, що використовувались для запису словенської мови під час так званої суперечки щодо алфавіту. Її творцем був Франц Серафін Метелко, вона використовувалася між 1825 і 1833 роками. Метелко представив її в книзі Lehrgebäude der slowenischen Sprache . Вона повинна була замінити богоричицю, що використовували на той час, однак замість того, щоб погодитись і прийняти єдину версію, між лінгвістами виникла складна суперечка. Зрештою ця проблема була вирішена прийняттям Людевитом Гаєм модифікованого хорватського алфавіту в 1833 році. Метелчиця виділялася переважно запозиченнями з іноземних писемностей, особливо кирилиці, у випадку таких словенських звуків, яким звичайна латиниця західних мов не мала еквівалентів. (uk)
- Metelčica byla jednou z abeced, které se během tzv. sporu o abecedu, používaly pro zápis slovinského jazyka. Jejím tvůrcem byl Franc Serafin Metelko, používala se mezi lety 1825 a 1833. Metelko ji představil v knize Lehrgebäude der slowenischen Sprache. Měla nahradit tehdy používanou bohoričicu, nicméně mezi jednotlivými lingvisty vypukl namísto shody a přijetí jednotné verze komplikovaný spor. Tento problém byl nakonec vyřešen přijetím upravené chorvatské abecedy Ljudevita Gaje (tzv. Gajice) v roce 1833. Metelčica vynikala především výpůjčkami z cizích písem, hlavně tedy cyrilice, a to v případě takových slovinských hlásek, pro které neměla běžná latinka západních jazyků ekvivalent. Celá abeceda tak vypadala následovně: (cs)
- The Metelko alphabet (Slovene: metelčica) was a Slovene writing system developed by Franc Serafin Metelko. It was used by a small group of authors from 1825 to 1833 but it was never generally accepted. Metelko's alphabet has 32 letters in the following order: A B D E F G H I Ƨ J K L M N O P R S З T U V Ч Special letters are explained in the following table (other letters have the same meaning as in modern Slovene): Metelko also added special letters for some common clusters: , and . The IETF language tags have assigned the variant sl-metelko to Slovene in the Metelko alphabet. (en)
- Metelčica to alfabet, który wymyślił . W użytku był w latach 1825-1833. Metelko swój alfabet opublikował w książce Lehrgebäude der slowenischen Sprache. Nowy alfabet powstał z inicjatywy gramatyków, którzy nie byli zadowoleni z do tej pory używanej bohoričicy. Na Metelkę szczególnie wpłynął pomysł Kopitara aby każda głoska była reprezentowana przez dokładnie jeden znak i odwrotnie. W metelčicy obowiązywała następująca kolejność liter:A B D E F G H I J K L M N O P R S T U V (pl)
|
