| dbo:abstract
|
- La màndorla (ametlla mística o vesica piscis) és un marc o aurèola amb forma de dos cercles que intersequen de forma que la circumferència d'un passa pel centre de l'altre semblant a una ametlla, on s'insereixen personatges sagrats, i n'és el més freqüent Jesucrist però també, la Mare de Déu o els sants. Es va usar preferentment en l'art romànic i romà d'Orient. La paraula màndorla ve de l'italià mandorla, que significa 'ametlla'. També es coneix com a ametlla mística. Aquesta forma també s'anomena vesica piscis ('veixiga de peix' en llatí) és un símbol fet amb dos cercles del mateix radi que s'intersequen de manera que el centre de cada cercle és a la circumferència de l'altre. (ca)
- Mandorla (italsky mandle) je ve výtvarném umění aureola či svatozář, která obepíná celou postavu. Nejčastěji je tvořena dvěma kruhovými oblouky, jako průsečík dvou kruhů s hroty nahoře i dole, může být ale také oválná nebo elipsovitá. (cs)
- Mandorla (ital. für „Mandel“) ist ein Fachbegriff aus der Kunstgeschichte und bezeichnet eine Glorie oder Aura („Aureole“) rund um eine ganze Figur. Damit unterscheidet sich die Mandorla vom Heiligenschein, der nur das Haupt umgibt. Von Ausnahmen abgesehen sind Mandorlen Christus vorbehalten und zeigen ihn im Typus der Majestas Domini bzw. als Pantokrator. (de)
- Mandorlo estas "ovala glorkrono ĉirkaŭ bildo de Kristo aŭ Maria". La vorto "mandorlo" devenas de la itala "mandorla" [mándorla], kiu signifas migdalon, de la grek-latina "amýgdala". Ĝi referencas al marko aŭ aŭreolo kun formo de ovo aŭ de migdalo ene de kiu oni metas bildojn de religiaj roluloj, plej ofte tiun de Jesuo Kristo post la resurekto, sed ankaŭ de la Dipatrino aŭ sanktuloj. Oni uzis ofte en la romanika arto kaj en la bizanca arto. La formo de la mandorlo devenas de la skemigo de la figuro de la Sankta Tuko (kie oni ricevis la korpon de la mortinta Jesuo) subtenita de anĝeloj en la Resurekto, kombinita kun elemento tradicia de la portreto en la Romia arkitekturo, nome la rondoforma ŝildo, aŭ klipeo, kiu enmarkigas la figuron de la mortinta persono sur tomboŝtono, kaj aperis frue en prakristanaj sarkofagoj. Ofte la klipea bildo montras la formon de konko. (eo)
- La palabra mandorla viene del italiano mandorla [mándorla], que significa almendra, del greco-latín amýgdala. Designa un marco o aureola en forma oval o de almendra en donde se insertan personajes sagrados, siendo el más frecuente Jesucristo resucitado, pero también la Virgen María o los santos. Se usó preferentemente en el arte románico y bizantino.[cita requerida] (es)
- Mandorla hitza Italierako mandorla hitza du jatorria eta arbendola ("almendra" Hego Euskal Herrian) esan nahi du. Obalo edo arbendola itxura du, hots, irudi eliptiko puntaduna, eta bertan pertsonaia sakratuen irudiak gaineratzen ohi dira, horien artean ohikoena Jesu Krirsto berpiztua da baina baita maiz Ama Birjina edo santuak ere. Batez ere arte erromanikoan eta bizantziar artean erabili izan zen. (eu)
- A mandorla is an almond-shaped aureola, i.e. a frame that surrounds the totality of an iconographic figure. It is usually synonymous with vesica, a lens shape. Mandorlas often surround the figures of Jesus Christ and the Virgin Mary in traditional Christian iconography. It is distinguished from a halo in that it encircles the entire body and not just the head. It is commonly used to frame the figure of Christ in Majesty in early medieval and Romanesque art, as well as Byzantine art of the same periods. It is the shape generally used for mediaeval ecclesiastical seals, secular seals generally being round. (en)
- Une mandorle est une figure en forme d’ovale ou d'amande dans laquelle s’inscrivent des personnages sacrés : le plus souvent le Christ, mais aussi la Vierge Marie ou les saints. Le mot vient de l’italien mandorla, qui signifie « amande ». (fr)
- Mandorla (z wł. migdał) – w malarstwie i płaskorzeźbie owalna, bardziej archaiczna niż tarcza słoneczna aureola, otaczająca postać Jezusa, ale czasem także postać Maryi. Symbolizuje i podkreśla boską naturę przedstawianej postaci. Najczęściej mandorle występują przy przedstawieniach Transfiguracji i Zbawiciela w siłach. Mandorla jest jednym z najstarszych motywów w sztuce sakralnej, najprawdopodobniej powstała w Egipcie, gdzie dominowali monofizyci. Na początku przyjmowała ona kształt migdału (od którego wzięła nazwę) i miała kolor biały (symbolizujący czystość i boskość) lub biało-niebieski (niebieski symbolizuje boską tajemnicę, ale także niebo). Potem zaczęła przyjmować różne kształty (np. rombu) i kolory (np. czerwony) oraz zaczęto malować kilka mandorli naraz, symbolizujących różne aspekty boskości postaci. Catherine Blackledge w swojej książce Wagina. Sekretna historia kobiecej siły wiąże mandorlę z pradawnym kultem waginy, uznając ją za symbol kobiecych narządów płciowych. Choć chrześcijański świat zachodni stanowił dla sromu i powiązanej z nim symboliki środowisko wrogie, niektóre waginalne symbole religijne przetrwały do dziś. Do typowych tego rodzaju motywów europejskich dzieł sztuki i architektury należy mandorla – aureola w kształcie migdała, otaczająca postacie świętych. Skojarzenie migdałów z żeńskimi narządami płciowymi wynika przede wszystkim z podobieństwa kształtu. Według mitologii frygijskiej migdały pochodzą z waginy bogini przyrody i matki wszechrzeczy Kybele, której oddawano cześć w okresie od 6000 p. n. e. do IV wieku n. e. Być może dlatego w czasach rzymskich migdały uznawano za symbol płodności i obsypywano nimi państwa młodych. Mandorla pojawia się również w przedstawieniach Buddhy. (pl)
- Een mandorla is een amandelvormige figuur, waarin vaak Christus of een heilige wordt afgebeeld. "Mandorla" is het Italiaanse woord voor amandel. De mandorla is ontstaan door twee cirkelsegmenten die een amandelvormige figuur vormen. Het symboliseert het samenkomen van twee werelden. In de vroegchristelijke kunst betekende de mandorla bijvoorbeeld het samenkomen van hemel en aarde. Wanneer Christus of Maria wordt afgebeeld, is de mandorla verticaal gericht. Met Maria wordt de mandorla vaak toegepast in de zogenaamde marianums. (nl)
- Мандо́рла (от итал. mandorla «миндалина») — в христианском искусстве особая форма нимба, сияние овальной формы, вытянутое в вертикальном направлении, внутри которого помещается изображение Христа или Богоматери (реже святых). Большинство учёных видит истоки мандорлы в искусстве Древнего Рима и Палестины. Согласно же одной из версий, в христианскую иконографию образ попал из буддийского искусства через Персию и Армению. Древнейшие изображения Мандорлы в базилике Санта-Мария-Маджоре и монастыре Латому датируются V веком н. э. Изображение Христа в мандорле особенно свойственно иконографии Преображения Господня и Второго Пришествия; мандорла передает здесь сияние славы Господней. Это же значение прославления имеет мандорла и в иконографии Успения Божией Матери. Начиная с конца XII века мандорла стала использоваться в иконографии Воскресения Христова. Подробное богословское истолкование «фаворский свет» получил в кругу исихастов. Мандорла может иметь как вытянутую, овальную форму, так и форму круга. Цвет мандорлы, поскольку символизирует сияние, состоит из колец, расположенных в порядке высветления — либо к центру, либо к краям. Сама мандорла часто бывает изображена пронизанной тонкими золотыми лучами, либо эти лучи также могут быть написаны белой краской. Цвет мандорлы обычно сине-голубой или красный, иногда она позолачивается. На иконе преподобного Андрея Рублёва «Преображение Господне» из праздничного чина иконостаса мандорла изображена иссиня-чёрным цветом. (ru)
- Mandorla, eller mandelgloria, är en upprättstående "mandelformad" (därav namnet) ljusgloria i form av en spetsig ellips, som omger Kristusgestalten eller jungfru Maria i medeltida konst. Det är en strängt geometrisk symbolform som består av det fält där två lika stora bredvid varandra liggande cirklar överlappar varandra när deras respektive mittpunkter sammanfaller med varandras omkrets. Medeltida ordnar och gillen använde inte sällan denna form i sina sigill. (sv)
- A mandorla é uma auréola oval, em forma de amêndoa ("mandorla" em italiano), que envolve normalmente uma representação de Jesus Cristo. (pt)
- Мандорла (від італ. mandorla «мигдалина») — в християнському і буддійському мистецтві особлива форма німбу, сяйво овальної форми, витягнуте у вертикальному напрямі, усередині якого міститься зображення Будди, Христа або Богоматері (рідше святих). Згідно однієї з версій, в християнську іконографію образ потрапив з буддійського мистецтва через Персію і Вірменію. Більшість учених, проте, бачать витоки християнської мандорли в мистецтві Стародавнього Риму і Палестини. Прадавні зображення Мандорли у базиліці Санта-Марія-Маджоре і монастирі Латому датуються V століттям н. е. — приблизно тим же часом, коли мандорла починає використовуватися у буддійському мистецтві. Зображення Христа в мандорлі особливо властиве іконографії Преображення Господнього і Другого Пришестя; мандорла передає тут сяйво слави господньої. Це ж значення прославляння має мандорла і в іконографії Успіння Божої Матері. Починаючи з кінця XII століття мандорла стала використовуватися в іконографії Воскресіння Христова. Детальне богословське тлумачення отримало в крузі . Мандорла може мати як витягнуту, овальну форму, так і форму круга. Колір мандорли, оскільки символізує сяйво, складається з кілець, розташованих в порядку висвітлення, — або до центру, або до країв. Сама мандорла часто буває зображена пронизаною тонкими золотими променями, або ці промені також можуть бути написані білою фарбою. Колір мандорли зазвичай синьо-блакитний або червоний, іноді вона позололочується. На іконі преподобного Андрія Рубльова «Преображення Господнє» зі святкового чину іконостасу мандорла зображена синьо-чорним кольором. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- La màndorla (ametlla mística o vesica piscis) és un marc o aurèola amb forma de dos cercles que intersequen de forma que la circumferència d'un passa pel centre de l'altre semblant a una ametlla, on s'insereixen personatges sagrats, i n'és el més freqüent Jesucrist però també, la Mare de Déu o els sants. Es va usar preferentment en l'art romànic i romà d'Orient. La paraula màndorla ve de l'italià mandorla, que significa 'ametlla'. També es coneix com a ametlla mística. Aquesta forma també s'anomena vesica piscis ('veixiga de peix' en llatí) és un símbol fet amb dos cercles del mateix radi que s'intersequen de manera que el centre de cada cercle és a la circumferència de l'altre. (ca)
- Mandorla (italsky mandle) je ve výtvarném umění aureola či svatozář, která obepíná celou postavu. Nejčastěji je tvořena dvěma kruhovými oblouky, jako průsečík dvou kruhů s hroty nahoře i dole, může být ale také oválná nebo elipsovitá. (cs)
- Mandorla (ital. für „Mandel“) ist ein Fachbegriff aus der Kunstgeschichte und bezeichnet eine Glorie oder Aura („Aureole“) rund um eine ganze Figur. Damit unterscheidet sich die Mandorla vom Heiligenschein, der nur das Haupt umgibt. Von Ausnahmen abgesehen sind Mandorlen Christus vorbehalten und zeigen ihn im Typus der Majestas Domini bzw. als Pantokrator. (de)
- La palabra mandorla viene del italiano mandorla [mándorla], que significa almendra, del greco-latín amýgdala. Designa un marco o aureola en forma oval o de almendra en donde se insertan personajes sagrados, siendo el más frecuente Jesucristo resucitado, pero también la Virgen María o los santos. Se usó preferentemente en el arte románico y bizantino.[cita requerida] (es)
- Mandorla hitza Italierako mandorla hitza du jatorria eta arbendola ("almendra" Hego Euskal Herrian) esan nahi du. Obalo edo arbendola itxura du, hots, irudi eliptiko puntaduna, eta bertan pertsonaia sakratuen irudiak gaineratzen ohi dira, horien artean ohikoena Jesu Krirsto berpiztua da baina baita maiz Ama Birjina edo santuak ere. Batez ere arte erromanikoan eta bizantziar artean erabili izan zen. (eu)
- A mandorla is an almond-shaped aureola, i.e. a frame that surrounds the totality of an iconographic figure. It is usually synonymous with vesica, a lens shape. Mandorlas often surround the figures of Jesus Christ and the Virgin Mary in traditional Christian iconography. It is distinguished from a halo in that it encircles the entire body and not just the head. It is commonly used to frame the figure of Christ in Majesty in early medieval and Romanesque art, as well as Byzantine art of the same periods. It is the shape generally used for mediaeval ecclesiastical seals, secular seals generally being round. (en)
- Une mandorle est une figure en forme d’ovale ou d'amande dans laquelle s’inscrivent des personnages sacrés : le plus souvent le Christ, mais aussi la Vierge Marie ou les saints. Le mot vient de l’italien mandorla, qui signifie « amande ». (fr)
- Een mandorla is een amandelvormige figuur, waarin vaak Christus of een heilige wordt afgebeeld. "Mandorla" is het Italiaanse woord voor amandel. De mandorla is ontstaan door twee cirkelsegmenten die een amandelvormige figuur vormen. Het symboliseert het samenkomen van twee werelden. In de vroegchristelijke kunst betekende de mandorla bijvoorbeeld het samenkomen van hemel en aarde. Wanneer Christus of Maria wordt afgebeeld, is de mandorla verticaal gericht. Met Maria wordt de mandorla vaak toegepast in de zogenaamde marianums. (nl)
- Mandorla, eller mandelgloria, är en upprättstående "mandelformad" (därav namnet) ljusgloria i form av en spetsig ellips, som omger Kristusgestalten eller jungfru Maria i medeltida konst. Det är en strängt geometrisk symbolform som består av det fält där två lika stora bredvid varandra liggande cirklar överlappar varandra när deras respektive mittpunkter sammanfaller med varandras omkrets. Medeltida ordnar och gillen använde inte sällan denna form i sina sigill. (sv)
- A mandorla é uma auréola oval, em forma de amêndoa ("mandorla" em italiano), que envolve normalmente uma representação de Jesus Cristo. (pt)
- Mandorlo estas "ovala glorkrono ĉirkaŭ bildo de Kristo aŭ Maria". La vorto "mandorlo" devenas de la itala "mandorla" [mándorla], kiu signifas migdalon, de la grek-latina "amýgdala". Ĝi referencas al marko aŭ aŭreolo kun formo de ovo aŭ de migdalo ene de kiu oni metas bildojn de religiaj roluloj, plej ofte tiun de Jesuo Kristo post la resurekto, sed ankaŭ de la Dipatrino aŭ sanktuloj. Oni uzis ofte en la romanika arto kaj en la bizanca arto. (eo)
- Mandorla (z wł. migdał) – w malarstwie i płaskorzeźbie owalna, bardziej archaiczna niż tarcza słoneczna aureola, otaczająca postać Jezusa, ale czasem także postać Maryi. Symbolizuje i podkreśla boską naturę przedstawianej postaci. Najczęściej mandorle występują przy przedstawieniach Transfiguracji i Zbawiciela w siłach. Mandorla jest jednym z najstarszych motywów w sztuce sakralnej, najprawdopodobniej powstała w Egipcie, gdzie dominowali monofizyci. Na początku przyjmowała ona kształt migdału (od którego wzięła nazwę) i miała kolor biały (symbolizujący czystość i boskość) lub biało-niebieski (niebieski symbolizuje boską tajemnicę, ale także niebo). Potem zaczęła przyjmować różne kształty (np. rombu) i kolory (np. czerwony) oraz zaczęto malować kilka mandorli naraz, symbolizujących różne as (pl)
- Мандо́рла (от итал. mandorla «миндалина») — в христианском искусстве особая форма нимба, сияние овальной формы, вытянутое в вертикальном направлении, внутри которого помещается изображение Христа или Богоматери (реже святых). Большинство учёных видит истоки мандорлы в искусстве Древнего Рима и Палестины. Согласно же одной из версий, в христианскую иконографию образ попал из буддийского искусства через Персию и Армению. Древнейшие изображения Мандорлы в базилике Санта-Мария-Маджоре и монастыре Латому датируются V веком н. э. (ru)
- Мандорла (від італ. mandorla «мигдалина») — в християнському і буддійському мистецтві особлива форма німбу, сяйво овальної форми, витягнуте у вертикальному напрямі, усередині якого міститься зображення Будди, Христа або Богоматері (рідше святих). (uk)
|
.png){kind=link}
.png){kind=link}