| dbo:abstract
|
- Lappmark ist ein veralteter schwedischer Begriff für Gebiete, die vom Volk der Samen (Lappen) bewohnt werden. Etymologisch entspricht „Lappmark“ der norwegischen Bezeichnung „Finnmark“ („Lappe“ und „Finne“ wurden oft synonym verwendet). „Lappmark“ konnte entweder gleichbedeutend mit „Lappland“ oder kollektiv für das gesamte samische Siedlungsgebiet, zu denen außer der eigentlichen Landschaft (landskap) Lappland auch Teile von Västerbotten, Jämtland und Härjedalen gehörten, benutzt werden. In diesem Sinn entspricht der Begriff der samischen Eigenbezeichnung Sápmi. Für die Lappmark galten im schwedischen Reich bis ins frühe 20. Jahrhundert besondere Rechtsvorschriften. Ferner stand der Begriff „Lappmark“ im Plural für Unterteilungen des samischen Siedlungsgebiets. Zu einer Lappmark gehörte jeweils das Einzugsgebiet eines Flusses samt den umgebenden Gebieten (im unwegsamen Lappland waren Flüsse lange die wichtigsten Verkehrswege). Das samische Siedlungsgebiet war in folgende sechs Lappmarken eingeteilt:
* am Ångerman-Fluss
* am Ume-Fluss
* am Pite-Flus
* am Lule-Fluss
* am Torne-Fluss
* Kemi-Lappmark am Kemi-Fluss (de)
- Lappmarken was an earlier Swedish name for the northern part of the old Kingdom of Sweden inhabited by the Sami people. In addition to the present-day Swedish Lapland, it also covered Västerbotten, Jämtland and Härjedalen, as well as the Finnish Lapland. As a name, it is related to Finnmark, an old Norwegian name for the Sami area. "Finn" and "Lapp" are mutually exchangeable old names for the Sami people, although the latter is sometimes deemed offensive. Already in the Middle Ages, Lappmarken consisted of "lappmarks" whose Sami people were loosely governed either by the crown or birkarls. The purpose of lappmarks was largely colonial in nature. Originally, each consisted of a river valley with its surrounding areas from the Gulf of Bothnia up to the fjelds. The first lappmarks were:
* Lycksele lappmark (Ume River valley)
* Åsele lappmark (Ångerman River valley)
* Tornio lappmark (Tornio River valley)
* Piteå lappmark (Pite River valley)
* Luleå lappmark (Lule River valley)
* Kemi lappmark (Kemi River valley, separated from Tornio lappmark in 1633) State took Lappmarken to tighter control in the 17th century with the downfall of the birkarl system and establishment of the state controlled towns. County of Norrland was established in 1634 for the state administration on the region while the parallel concept of Lappmarken continued to regulate the Sami people and their relations with the settlers. Lappmark Proclamation in 1673 stipulated that anybody who settled in the Sami region would be granted tax exemption for 15 years and would not have to serve as a soldier in any war. Since Sami people contributed significantly to the public treasury, the settlers were allowed only to colonise land that was considered "unused". The proclamation was renewed in 1695. Sami people heavily protested against it, but in vain. Sami people were de facto forced to leave large areas and retreat northwards. Individual taxes were also removed from the Sami people, and their taxes were put on the Sami villages. This system was in place until 1928. Lappmark Regulation in 1749 ordered settlers to stay away from hunting and devote themselves to farming and the keeping of livestock. The colonial rights were now also opened up to the Sami people. Two years later, Västerbotten was separated from Lappmarken and its inhabitants were forbidden to hunt or fish in the Sami area. By now the then Lappmarken was also known as Lappland. In the 19th century, with the loss of Kemi and Tornio lappmarks along with Finland in 1809 and further retreat of the Sami people, Lappmarken gradually lost its purpose. The remaining area was incorporated to the general state administration in the early 20th century. However, the name "lappmark" still bears a legal meaning and is widely used in the Sami related legislation in Sweden. (en)
- Lappmarken (fiń. Lapinmaa lub Lapinmaat) – szwedzki termin używany od średniowiecza na określenie obszaru zamieszkiwanego w czasach historycznych przez Lapończyków. Terytorium Lappmarken obejmowało należącą do Królestwa Szwecji północną część Półwyspu Skandynawskiego oraz północnej Finlandii. W przybliżeniu obszar Lappmarken odpowiada krainom historycznym Laponia i części Jämtland, Härjedalen i Västerbotten we współczesnej Szwecji oraz krainie historycznej Laponia w Finlandii. Obejmowało także część północno-wschodniej Norwegii (Finnmark). Obszar Lappmarken podzielony był na kilka historycznych jednostek terytorialnych (tzw. lappmark). W ten sposób uregulowano m.in. sprawę ściągania podatków na rzecz Korony szwedzkiej. Terytoria poszczególnych lappmark obejmowały doliny większych rzek. Istniało sześć takich obszarów:
* Kemi lappmark; dolina rzeki Kemijoki (szw. Kemiälven)
* Torne lappmark; dolina rzeki Torneälven
* Lule lappmark; dolina rzeki Luleälven
* Pite lappmark; dolina rzeki Piteälven
* Lycksele lappmark (do 1673 Ume lappmark); dolina rzeki Umeälven
* Åsele lappmark (do ok. 1695 Ångermanna lappmark); dolina rzeki Ångermanälven (pl)
- Lappmarken är en sedan medeltiden förekommande benämning på delar av norra Skandinavien och Finland, särskilt de områden som under historisk tid har bebotts av samer. Området i fråga motsvarar huvudsakligen vad som idag kallas svenska Lappland och finska Lappland. Även nordöstra Norge, främst Finnmark fylke, har ingått i Lappmarken. (sv)
- Лаппмарк, также Лаппмаркен (швед. Lappmarken) — историческое название северной части Швеции (включавшей территорию современной Финляндии), населённой преимущественно саамами. Территория Лаппмарка приблизительно соответствует историческим провинциям Лаппланд (Швеция) и Лаппи (Финляндия), но могла пониматься и шире, включая территории Вестерботтена, Норрботтена, Емтланда, а также губернии (фюльке) Финнмарк в Норвегии. (ru)
|
| dbo:thumbnail
| |
| dbo:wikiPageExternalLink
| |
| dbo:wikiPageID
| |
| dbo:wikiPageLength
|
- 3981 (xsd:nonNegativeInteger)
|
| dbo:wikiPageRevisionID
| |
| dbo:wikiPageWikiLink
| |
| dbp:wikiPageUsesTemplate
| |
| dcterms:subject
| |
| rdfs:comment
|
- Lappmarken är en sedan medeltiden förekommande benämning på delar av norra Skandinavien och Finland, särskilt de områden som under historisk tid har bebotts av samer. Området i fråga motsvarar huvudsakligen vad som idag kallas svenska Lappland och finska Lappland. Även nordöstra Norge, främst Finnmark fylke, har ingått i Lappmarken. (sv)
- Лаппмарк, также Лаппмаркен (швед. Lappmarken) — историческое название северной части Швеции (включавшей территорию современной Финляндии), населённой преимущественно саамами. Территория Лаппмарка приблизительно соответствует историческим провинциям Лаппланд (Швеция) и Лаппи (Финляндия), но могла пониматься и шире, включая территории Вестерботтена, Норрботтена, Емтланда, а также губернии (фюльке) Финнмарк в Норвегии. (ru)
- Lappmark ist ein veralteter schwedischer Begriff für Gebiete, die vom Volk der Samen (Lappen) bewohnt werden. Etymologisch entspricht „Lappmark“ der norwegischen Bezeichnung „Finnmark“ („Lappe“ und „Finne“ wurden oft synonym verwendet). Ferner stand der Begriff „Lappmark“ im Plural für Unterteilungen des samischen Siedlungsgebiets. Zu einer Lappmark gehörte jeweils das Einzugsgebiet eines Flusses samt den umgebenden Gebieten (im unwegsamen Lappland waren Flüsse lange die wichtigsten Verkehrswege). Das samische Siedlungsgebiet war in folgende sechs Lappmarken eingeteilt: (de)
- Lappmarken was an earlier Swedish name for the northern part of the old Kingdom of Sweden inhabited by the Sami people. In addition to the present-day Swedish Lapland, it also covered Västerbotten, Jämtland and Härjedalen, as well as the Finnish Lapland. As a name, it is related to Finnmark, an old Norwegian name for the Sami area. "Finn" and "Lapp" are mutually exchangeable old names for the Sami people, although the latter is sometimes deemed offensive. (en)
- Lappmarken (fiń. Lapinmaa lub Lapinmaat) – szwedzki termin używany od średniowiecza na określenie obszaru zamieszkiwanego w czasach historycznych przez Lapończyków. Terytorium Lappmarken obejmowało należącą do Królestwa Szwecji północną część Półwyspu Skandynawskiego oraz północnej Finlandii. W przybliżeniu obszar Lappmarken odpowiada krainom historycznym Laponia i części Jämtland, Härjedalen i Västerbotten we współczesnej Szwecji oraz krainie historycznej Laponia w Finlandii. Obejmowało także część północno-wschodniej Norwegii (Finnmark). (pl)
|
| rdfs:label
|
- Lappmark (de)
- Lappmarken (en)
- Lappmarken (pl)
- Лаппмарк (ru)
- Lappmarken (sv)
|
| owl:sameAs
| |
| prov:wasDerivedFrom
| |
| foaf:depiction
| |
| foaf:isPrimaryTopicOf
| |
| is dbo:wikiPageRedirects
of | |
| is dbo:wikiPageWikiLink
of | |
| is rdfs:seeAlso
of | |
| is foaf:primaryTopic
of | |
