| dbo:abstract
|
- Kalderasch (auch Kalderaš, Kalderash, Kalderasha, Kalderara, Kelderara und Kaldera, früher auch Kaldera-Zigeuner genannt) ist die Bezeichnung einer Gruppe der Roma, die sich vor Zeiten auf das Handwerk der Kupferschmiede spezialisiert hatte. Der Name Kalderaš ist vom rumänischen Wort căldărar „Kesselschmied“ (zu căldare „Kessel“), abgeleitet. Ursprünglich besonders in Rumänien, darüber hinaus aber auch in ganz Südosteuropa beheimatet, wandten sich die Kalderascha-Gruppen nach Westen und sind mittlerweile die wohl weltweit am weitesten verbreitete Untergruppe der Roma. Auch in Deutschland leben etliche Kalderascha, von denen viele nach dem Zweiten Weltkrieg aus Polen kamen, einige wanderten auch in die Vereinigten Staaten aus. Die österreichischen Kalderaš kamen hauptsächlich als Gastarbeiter ab den 1960er Jahren aus dem Raum Serbien, sie gelten als recht gut integriert. Die Sprache der Kalderascha gehört zu den Vlax-Dialekten des Romanes, gliedert sich aber in zahlreiche Unterdialekte. Unter den französischen Kalderascha gelangte der Schriftsteller Matéo Maximoff zu einiger Bekanntheit.Unter den schwedischen Kalderascha war Dimitri Taikon nicht nur Oberhaupt eines großen Familienverbandes, sondern trat auch durch seine Erzählkunst hervor. Es bestehen umfangreiche Aufzeichnungen seiner Interpretationen von Roma-Märchen sowie eigener Ausformungen von Märchen und Sagenstoffen seiner Gastländer. Als Kinderbuchautorin wurde Katarina Taikon bekannt. Sie setzte sich für die Roma-Bewegung in Schweden ein. (de)
- The Kalderash are a subgroup of the Romani people. They were traditionally coppersmiths and metal workers and speak a number of Romani dialects grouped together under the term Kalderash Romani, a sub-group of Vlax Romani. The Kalderash of the Balkans and Central Europe, in addition to the Gitanos and Manouche/Sinti, are seen as one of the three main confederations (Romani: natsiya) of Romani people in Europe by certain ethnographers. The Kalderash are recognized as the most numerous confederation of the three. Each main confederation is further split up into two or more subgroups (Romani: vitsa) based on a combination of factors such as occupation, ancestry, or territorial origin. Although originally referring to a specific vitsa of traditional coppersmiths, the name Kalderash is now applied to several Vlax-Speaking Roma groups. Because of this, significant differences in speech and culture can be seen in Western and Eastern Kalderash populations; as evidenced in the differences between the eastern Kalderash of Russia and the western Kalderash of Serbia. Certain scholars have suggested a connection between occupational Romani subgroups and the Caste System of India; with the Kalderash being described as an ancestral stock of the Lohar caste. (en)
- I Calderari o Kalderash sono un sottogruppo del popolo rom. Tradizionalmente fabbri e lavoratori del metallo, parlano un certo numero di dialetti romanì raggruppati sotto il termine , un sottogruppo del . (it)
- De Kalderari is een groep van Vlax Romani sprekende mensen in Europa. Velen van deze groep leven in Oekraïne en Moldavië. De Kalderari zijn te beschouwen als een stam binnen de Roma. Vanouds hadden ze zich gespecialiseerd als kopersmeden en metaalbewerkers. De benaming is afgeleid van het Roemeense woord căldărar, "ketelsmid" (căldare = ketel), wat is terug te leiden tot het Latijnse caldāria. Oorspronkelijk woonden ze vooral in Roemenië, via Bessarabië (Moldavië) hebben ze zich in het verleden naar het noorden en oosten, onder andere naar Oekraïne, verspreid. Later kwamen ze ook in West-Europa terecht; inmiddels zijn ze de meest over de wereld verbreide groep van de Roma. Onder de Franse Kalderari verkreeg de schrijver enige bekendheid.Onder de Zweedse Kalderari was (1879-1950) niet alleen hoofd van een groot familieverband, maar was ook bekend om zijn vertelkunst. Zijn interpretaties van Roma-sprookjes maar ook eigen vormgeving van sagen en sprookjes van Zweden en andere landen waar hij een reizend en werkend bestaan leidde, zijn vastgelegd. Als auteur van kinderboeken is (1932-1995) bekend. Zij heeft zich ingezet voor de Roma in Zweden. In Roemenië wonen nog ongeveer 200.000 Kalderari; Omdat het werk van een zelfstandig kopersmid niet meer lonend is, kregen ze in de loop van de 20e eeuw ook andere bronnen van inkomen, hoewel ze nog vaak in de metallurgie werkzaam zijn. (nl)
- Kełderasze lub Kalderasze (rom. Kelderari, Kalderari, Kalderaša, Kalderara, Kelderara itd., dosłownie „Kotlarze”, od rumuńskiego słowa căldare „kocioł”) – romska grupa językowo-etnograficzna, ukształtowana na historycznych terenach Mołdawii i Wołoszczyzny, skąd na przełomie XIX i XX wieku rozprzestrzeniła się do większości krajów Europy i obu Ameryk. Współcześnie znaczące skupiska Kełderaszy oprócz Rumunii to m.in. Wielka Brytania i Stany Zjednoczone. Dialekt kełderaski języka romskiego zalicza się do tzw. dialektów vlax-północnych, zaś spośród innych odmian romani charakteryzuje się względnie największym stopniem zachowania archaicznej fonologii, leksyki, składni i fleksji. Mimo to występują w nim zapożyczenia z języków rumuńskiego i węgierskiego. Tradycyjnym zajęciem Kełderaszy było m.in. kotlarstwo i usługi związane z konserwacją naczyń (np. cynowanie). Ich muzyka obfituje w ujmujące, melodyjne piosenki (np. Ketri, Ketri). Zwyczajowe zwierzchnictwo w lokalnych grupach Kełderaszy sprawują rady starszych z poszczególnych rodów, zwane . (pl)
- Kalderash eller kelderash (av rumänska căldărar ’kittelmakare’) är en romsk grupp som språkligt och historiskt tillhör den valakiska gruppen av romer. Valakiska romer har en historia som är bunden till furstendömet Valakiet, som ligger i bland annat nuvarande Rumänien. När slaveriet av romer upphörde i Valakiet och Moldova i nuvarande Rumänien under 1800-talet började grupper av valakiska romer röra sig över hela världen. (sv)
- Кэлдэра́ры (от рум. căldărari; также кэлдэраря, кэлдэра́ри, коте́льщики, котляры, в основном в России) — цыганская этническая группа, входящая в состав большой цыганской группы рома. Сформировались как этногруппа на территории Румынии. Делятся на ещё более мелкие группы: молдовая, сербия, грекуря и другие. Одна из самых многочисленных и распространённых цыганских этнических групп в России и во всём мире. Кэлдэрары широко расселены по Европе и обеим Америкам. (ru)
|
| rdfs:comment
|
- I Calderari o Kalderash sono un sottogruppo del popolo rom. Tradizionalmente fabbri e lavoratori del metallo, parlano un certo numero di dialetti romanì raggruppati sotto il termine , un sottogruppo del . (it)
- Kalderash eller kelderash (av rumänska căldărar ’kittelmakare’) är en romsk grupp som språkligt och historiskt tillhör den valakiska gruppen av romer. Valakiska romer har en historia som är bunden till furstendömet Valakiet, som ligger i bland annat nuvarande Rumänien. När slaveriet av romer upphörde i Valakiet och Moldova i nuvarande Rumänien under 1800-talet började grupper av valakiska romer röra sig över hela världen. (sv)
- Кэлдэра́ры (от рум. căldărari; также кэлдэраря, кэлдэра́ри, коте́льщики, котляры, в основном в России) — цыганская этническая группа, входящая в состав большой цыганской группы рома. Сформировались как этногруппа на территории Румынии. Делятся на ещё более мелкие группы: молдовая, сербия, грекуря и другие. Одна из самых многочисленных и распространённых цыганских этнических групп в России и во всём мире. Кэлдэрары широко расселены по Европе и обеим Америкам. (ru)
- Kalderasch (auch Kalderaš, Kalderash, Kalderasha, Kalderara, Kelderara und Kaldera, früher auch Kaldera-Zigeuner genannt) ist die Bezeichnung einer Gruppe der Roma, die sich vor Zeiten auf das Handwerk der Kupferschmiede spezialisiert hatte. Der Name Kalderaš ist vom rumänischen Wort căldărar „Kesselschmied“ (zu căldare „Kessel“), abgeleitet. Die Sprache der Kalderascha gehört zu den Vlax-Dialekten des Romanes, gliedert sich aber in zahlreiche Unterdialekte. (de)
- The Kalderash are a subgroup of the Romani people. They were traditionally coppersmiths and metal workers and speak a number of Romani dialects grouped together under the term Kalderash Romani, a sub-group of Vlax Romani. (en)
- De Kalderari is een groep van Vlax Romani sprekende mensen in Europa. Velen van deze groep leven in Oekraïne en Moldavië. De Kalderari zijn te beschouwen als een stam binnen de Roma. Vanouds hadden ze zich gespecialiseerd als kopersmeden en metaalbewerkers. De benaming is afgeleid van het Roemeense woord căldărar, "ketelsmid" (căldare = ketel), wat is terug te leiden tot het Latijnse caldāria. (nl)
- Kełderasze lub Kalderasze (rom. Kelderari, Kalderari, Kalderaša, Kalderara, Kelderara itd., dosłownie „Kotlarze”, od rumuńskiego słowa căldare „kocioł”) – romska grupa językowo-etnograficzna, ukształtowana na historycznych terenach Mołdawii i Wołoszczyzny, skąd na przełomie XIX i XX wieku rozprzestrzeniła się do większości krajów Europy i obu Ameryk. Współcześnie znaczące skupiska Kełderaszy oprócz Rumunii to m.in. Wielka Brytania i Stany Zjednoczone. (pl)
|
