| dbo:abstract
|
- طاعون قبرص هو جائحة أصابت الإمبراطورية الرومانية في الفترة من 249 إلى 262. يُعتقد أن الطاعون تسبب في نقص كبير في القوى العاملة لإنتاج الغذاء والجيش الروماني، مما أدى إلى إضعاف الإمبراطورية بشدة خلال أزمة القرن الثالث. تذكر المصادر أحداثًا متضاربة حول هذا الطاعون، ومن أشهر المصادر ما جاء في كتابات قبريانوس القرطاجي أسقف قرطاج الذي شهد ووصف الطاعون. (ar)
- Cypriánův mor byla pandemie, která postihla Římskou říši v letech 249 až 262. Způsobila nedostatek pracovních sil i vojáků, který podle historika vedl ke krizi třetího století. Moderní název připomíná biskupa z Kartága svatého Cypriána, který pandemii popsal ve svém díle De mortalitate. Vzhledem k nedostatku pramenů není jasná příčina nemoci, mohly jí být pravé neštovice, chřipka nebo filoviry. Infekce přišla pravděpodobně z území Etiopie. Byzantský historik uvedl, že šlo o vysoce nakažlivou chorobou, která se šířila i očním kontaktem. Podle záznamů umíralo na vrcholu pandemie v Římě 5000 lidí denně. K obětem patřil císař Hostilianus. S morem bývá spojována také smrt Claudia II., k níž však došlo až v roce 270. V Thébách byly v roce 2014 nalezeny doklady hromadných pohřbů z období Cypriánova moru. (cs)
- La Pesta de Cebrià va ser una pandèmia que va afectar l'Imperi Romà des del 249 al 262 dC. La pesta va causar escassetat general de mà d'obra per a la producció d'aliments i escassetat de soldats per l'exèrcit romà, la qual cosa va debilitar greument l'imperi durant la crisi del segle III. El seu nom modern commemora Cebrià de Cartago, bisbe de Cartago, un antic escriptor cristià considerat sant que va presenciar i descriure la pesta. Sobre l'agent de la pesta hi ha hagut moltes especulacions per l'absència de fonts que en parlin, però tant podria haver estat verola, grip pandèmica i febre hemorràgica vírica (filovirus) com el virus de l'Ebola. (ca)
- Die Cyprianische Pest war eine in den Jahren 250 bis 270 im Römischen Reich auftretende Pandemie, deren Erreger bislang nicht bekannt ist. Sie wurde vom Kirchenschriftsteller Cyprian im Jahre 252 beschrieben und später nach ihm benannt. (de)
- Ziprianotar izurria edo Ziprianoren izurria, 249 urtetik 262 urtera Erromatar Inperioan eragin zuen pandemia bat izan zen. Epidemiak elikagaiak ekoizteko eskulan urritasuna eta Erromako Armadan ere eragin zuela uste da, III. mendeko krisialdian Erromatar Inperioa ahulduz. Bere gaur egungo izendapena San Zipriano, Kartagoko artzapezpikutik datorkio, izurri honen lekuko eta deskribatzailea izan zen kristau idazlea. Izurriaren agentea zen ote zenari buruzko hainbat teoria daude, garaiko iturri eskasak direla eta, baina susmagarrien artean baztanga, gripe pandemia, Ebola bezalako odol-jarioaren sukarraren birusa daude. (eu)
- La peste cipriana o de Cipriano es el nombre que se da a una pandemia que afligió al Imperio romano desde alrededor del año 249 hasta el 269. Se cree que la epidemia causó escasez de mano de obra para la producción de comida y también en el ejército romano, debilitando gravemente al imperio durante la crisis del siglo III. Su nombre moderno conmemora a san Cipriano, , un antiguo escritor cristiano que fue testigo y describió la plaga. Se especula sobre cuál sería el concreto agente de la plaga, debido a lo escaso de las fuentes, pero entre los sospechosos se encuentran la viruela, la gripe y la fiebre hemorrágica viral (filovirus), como el virus del Ébola. (es)
- The Plague of Cyprian was a pandemic that afflicted the Roman Empire from about AD 249 to 262. The plague is thought to have caused widespread manpower shortages for food production and the Roman army, severely weakening the empire during the Crisis of the Third Century. Its modern name commemorates St. Cyprian, bishop of Carthage, an early Christian writer who witnessed and described the plague. The agent of the plague is highly speculative because of sparse sourcing, but suspects have included smallpox, measles, and viral haemorrhagic fever (filoviruses) like the Ebola virus. (en)
- Wabah Siprianus adalah sebuah pandemi yang terjadi di Kekaisaran Romawi dari sekitar 249 Masehi sampai 262 Masehi. Wabah tersebut dikatakan menyebabkan penyusutan sumber daya manusia untuk produksi pangan dan angkatan darat Romawi, yang berdampak besar bagi kekaisaran tersebut pada Krisis Abad Ketiga. Nama modern-nya diambil dari nama Santo Siprianus, , seorang penulis gereja perdana yang menyaksikan dan mendeskripsikan wabah tersebut. (in)
- La peste de Cyprien (quelquefois dénommée peste de Saint-Cyprien) est le nom traditionnel d'une épidémie qui toucha diverses régions de l'Empire romain durant le IIIe siècle et pour laquelle Cyprien, évêque de Carthage, principal commentateur de cette pandémie, évoqua une vengeance divine. L'agent de la peste est hautement spéculatif en raison des descriptions contemporaines à cette épidémie, mais aussi de la possibilité que cela puisse concerner d'autres infections telles que le typhus, la variole, la grippe pandémique ou la fièvre hémorragique virale (filovirus) comme le virus Ébola, toutes évoquées par des études spécialisées. (fr)
- La peste di Cipriano fu una pandemia che colpì l'impero romano dal 249 al 262 d.C. circa. Si pensa che l'epidemia abbia causato diffuse carenze di manodopera per l'agricoltura e per l'esercito romano, indebolendo gravemente l'impero durante la crisi del terzo secolo. Il suo nome moderno commemora San Cipriano, vescovo di Cartagine, uno scrittore paleocristiano che fu testimone e descrisse la malattia nel suo trattato De mortalitate. L'eziologia dell'epidemia è altamente speculativa, a causa della scarse evidenze, ma i sospetti includono il vaiolo, una pandemia influenzale e la febbre emorragica virale da filovirus. (it)
- 키프로스 역병(영어: Plague of Cyprian)은 서기 250년에서 270년까지 로마 제국을 괴롭힌 전염병이다. 에티오피아에서 최초 발병했다고 알려져 있다. 키프로스 역병은 에티오피아에서 그리스를 거쳐 시리아를 지나 로마 제국에서 크게 발병했다. (ko)
- De pest van Cyprianus is de naam voor een pandemie, waarschijnlijk van Shigella dysenteriae, die het Romeinse Rijk vanaf 250 n.Chr teisterde. De ziekte woedde nog steeds in 270, toen keizer Claudius Gothicus (regeerde van 268-70) eraan overleed. De pest van Cyprianus veroorzaakte een wijdverspreid tekort aan mankracht in de landbouw en het Romeinse leger. De ziekte is vernoemd naar Sint-Cyprianus, een vroeg-christelijke schrijver uit Carthago die getuige was van deze dysenterie-uitbraak en er ook over schreef. (nl)
- Zaraza Cypriana – epidemia rozwijająca się w latach ok. 250–270 na terenie Imperium Rzymskiego. Nazwa pochodzi od biskupa Kartaginy Cypriana. W porównaniu do zarazy Antoninów i dżumy Justyniana, zaraza Cypriana jest o wiele słabiej udokumentowana źródłowo. Główne źródło wiadomości na temat zarazy stanowi relacja biskupa Kartaginy, Cypriana, od którego imienia przyjęto nazywać epidemię.Poza relacją Cypriana zachowało się jeszcze co najmniej sześć świadectw pisanych przez osoby żyjące w czasie epidemii. Za początek epidemii uznaje się albo początek rządów Decjusza (249), albo, wedle nowszych ustaleń, Treboniana (251). Dowody pisane i archeologiczne pozwalają przypuszczać, że zaraza przywędrowała na tereny Imperium z Etiopii, początkowo ogarniając prowincję Egipt. W roku 249 epidemia wybuchła w Aleksandrii, a dwa lata później dotarła do Italii i Rzymu. Latem 251, najpewniej w wyniku zarazy, zmarł syn i następca cesarza Decjusza, Hostilianus. W latach 20. XXI w. wysunięto hipotezę, zgodnie z którą początków zarazy nie należy doszukiwać się w Afryce, lecz raczej na przydunajskich rubieżach Imperium. Zgodnie z tą teorią, skonstruowaną przez , zaraza miałaby pojawić się w Aleksandrii dopiero w późnych latach 50. III wieku. Jako pierwszą prowincję objętą zarazą Huebner typuje Mezję, przy czym pojawienie się epidemii wiązać należałoby w tym wypadku z niedawnym najazdem Gotów tamże. Zgodnie z relacją Historia Augusta epidemia spustoszyła również miasta greckie. Jakkolwiek rozbieżności źródłowe nie pozwalają odtworzyć dokładnego rozwoju epidemii, z pewnością szalała ona przez co najmniej kilkanaście lat w basenie Morza Śródziemnego i nawracała w kilku falach. Choroba utrzymywała się na niektórych terenach cesarstwa jeszcze za rządów Klaudiusza Gockiego, który sam najpewniej padł ofiarą właśnie zarazy Cypriana. Skromna relacja Cypriana nt. objawów choroby zawiera liczne podobieństwa do relacji Tukidydesa nt. zarazy ateńskiej z V w. p.n.e.. Opis Cypriana zawiera takie symptomy choroby jak gorączka, wymioty, przekrwienie oczu, gangrena, osłabienie lub utrata wzroku i słuchu. Rzymianie, nie będąc świadomymi działalności chorobotwórczej drobnoustrojów, doszukiwali się przyczyn epidemii w zepsuciu powietrza, niejednokrotnie też rozumując zarazę w kategorii zemsty bogów. Zdając sobie sprawę z zaraźliwości i potrzeby izolacji chorych, dochodzili również do mylnych przekonań, jak np. o możliwości przenoszenia choroby poprzez kontakt wzrokowy. XXI-wieczny stan wiedzy pozwala z grupy potencjalnych jednostek chorobowych odpowiedzialnych za epidemię niemal z całą pewnością wykluczyć dżumę; do możliwości zalicza się tyfus, odrę, ospę i cholerę, a za najbardziej prawdopodobne uznaje się gorączkę krwotoczną bądź grypę. Straty, jakie spowodowała epidemia, są trudne do oszacowania; niektórzy badacze skłonni są uznawać plagę Cypriana za bardziej śmiertelną niż zaraza Antoninów. Jeśli wierzyć informacjom zawartym w świadectwie biskupa Aleksandrii, miasto miało wyludnić się nawet o 60% mieszkańców. Jakkolwiek liczba ta wydaje się zawyżona, oznaczałaby spadek ludności Aleksandrii z 500 tys. do ok. 200 tys., co wydaje się do przyjęcia, biorąc w rachubę masową ucieczkę z zapowietrzonego miasta. Późne źródło, z czwartego wieku n.e., zawiera ogólnikową informację, jakoby jednego dnia miało umrzeć 5000 osób. Ponadto chaos wywołany przez plagę sprowokował wybuch kryzysu żywnościowego w następnych latach. Stan zarazy był jednym z powodów czasowego wzrostu religijności, zarówno wśród ludności chrześcijańskiej, jak i wyznawców starych bogów. Stan kryzysu i niepewności, w połączeniu z naciskiem społeczności chrześcijańskich na pomoc poszkodowanym i dogmatem o życiu pozagrobowym, mogły przyczynić się do wzrostu popularności religii chrześcijańskiej na terenie Imperium.Zaraza Cypriana wpisuje się w szerszy obraz katastrof i przesileń w Imperium Rzymskim, ogólnie określany w historiografii jako kryzys wieku trzeciego. (pl)
- Den cyprianska pesten var en epidemi som ägde rum i Romarriket mellan 249 och 262. Dess exakta natur är okänd, men har föreslagits vara allt från smittkoppor, influensavirus eller ett filovirus. (sv)
- A Peste ou Praga de Cipriano é o nome atribuído a uma pandemia, provavelmente de varíola ou sarampo, que afligiu o Império Romano por duas décadas durante a Crise do terceiro século. Sua origem é desconhecida, embora os autores clássicos tenham postulado que fosse a Etiópia. Seu nome deriva do Bispo Cipriano de Cartago que descreveu-a ca. 250. Ela afetou inúmeras cidades populosas do período como Alexandria, no Egito, e Roma, na Itália, ceifando milhares de vidas. Segundo as fontes, no auge da pandemia alegadas 5 000 pessoas morriam por dia na capital imperial. Ela ainda estava no seu auge de 270, quando é relatado que o imperador romano Cláudio II (r. 268–270), à época estacionado com seu exército em Sirmio, falecera de peste. Ela causou uma ampla escassez de mão de obra para a agricultura e o exército e pode ter influenciado, segundo consenso moderno, a expansão do cristianismo do interior do império. (pt)
- Чума Кипріяна (лат. Cypriani pestem, англ. Plague of Cyprian, також Моровиця Кипріяна, Епідемія Кіпріяна) — пандемія невідомої хвороби, яка прокотилася Римською імперією у 249—262 роках. Вважається, що вона спричинила широкий дефіцит робочої сили для виробництва продуктів харчування та зменшила приток солдат до римської армії, що сильно ослабило імперію під час кризи ІІІ століття. Була названа на честь раннього християнського богослова, єпископа Кипріяна Карфагенського, який її докладно описав. Як причини цього мору підозрюються чума, натуральна віспа, кір, сибірка, епідемічний висипний тиф, пандемічний грип та вірусна геморагічна гарячка на кшталт хвороби, яку спричинює вірус Ебола. Деякі науковці вважають, що чума Антоніна, яка передувала в часі (165—180 роки) чумі Кипріяна, була першою хвилею такої епідемічної хвороби. Під час цієї пандемії християнська церква, яка до цього зростала в кількісному плані, зазнала серйозних проблем, така кількість смертей серед вірян залишила глибокий слід в історії церкві. Язичницькі та християнські джерела не лише підтверджують одне одного стосовно цієї події, але й їхній різний тон і тембр розлого описують цю пандемію. Імператор Децій дав наказ християнам відмовитися від своєї віри до призначеної ним дати. За невиконання їм загрожував суд, конфіскація майна, рабство чи страта. Величезне число християнських вівтарів було зруйновано. І коли почалася пандемія, верхівка влади імперії поширила чутки про те, що християни зневажають римських богів і цим розлючують їх, через що й буцім-то почалася моровиця. Велика кількість віруючих у Христа загинула в результаті переслідувань. Моровиця Кипріяна мала безперечно неримське походження і поширювалася з південного сходу на північний захід. Вперше моровиця з'явилася в Ефіопії на Великдень 250 року. Звідси вона поширилася на Єгипет, від Александрії до інших великих прибережних центрів. Діонісій, єпископ Александрії, написав, що в місті тоді практично не залишилося людей старше 40 років, хоча раніше їх було тут багато. Далі моровиця охопила Грецію, звідти — Рим та інші регіони імперії. Ймовірно, однією з жертв пандемії став імператор Гостіліан, що помер у листопаді 251 року. Підрахунки, здійснені за записами того часу, показали, що чисельність населення Риму зменшилася приблизно на 62 % (приблизно з 500 000 до 190 000). Хоча можливо така кількість включала не тільки померлих від хвороби, але й втікачів з міста. Згідно з ще однією згадкою в місті помирало до 5 тисяч мешканців за добу. Тодішні римські хроністи вважали, що «хвороба могла бути передана одягом або поглядом», що свідчить про принаймні слабке усвідомлення інфекційного походження пандемії. Також це може натякати на те, що хвороба просто уражала очі, впливала на зір. Тодішні люди мали безліч ексцентричних уявлень про силу погляду. Серед них було таке, що погляд викидає потік частинок з очей того, хто робить його першим. Криваві очі жертв цієї хвороби, можливо, являли страхітливий образ у цій культурі, де очі начебто мали силу дотягнутися і доторкнутися до людини. (uk)
- Киприанова чума — эпидемия, разразившаяся на территории Римской империи в 249—270 гг. Названа так в честь св. Киприана Карфагенского, который в сочинении «Книга о смертности» привел наиболее полное описание симптомов данного заболевания. Согласно византийским историкам, в Риме и городах Греции эпидемия ежедневно уносила жизни около 5000 человек. Вспышка инфекции затронула также Александрию и Карфаген. Согласно различным современным историкам, возбудителем заболевания могла быть оспа или неизвестная разновидность геморрагической лихорадки. (ru)
- 塞浦路斯大瘟疫（英語：Plague of Cyprian）是一場大流行病，大約在公元AD 249年至262年間發生於羅馬帝國。 人們普遍認為瘟疫造成糧食生產和羅馬軍隊的廣泛人力短缺，在三世紀危機嚴重削弱了帝國。 它的現代名稱是為紀念早期的基督教作家圣西普里安，他見證並描述了瘟疫。 由於來源稀少，瘟疫的誘因並不能確定，但病因可能有包括天花，流行性流感和埃博拉出血热等病毒。 塞浦路斯大瘟疫的具体死亡人数未知，但据记载罗马城每日有5000人死于该瘟疫。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- طاعون قبرص هو جائحة أصابت الإمبراطورية الرومانية في الفترة من 249 إلى 262. يُعتقد أن الطاعون تسبب في نقص كبير في القوى العاملة لإنتاج الغذاء والجيش الروماني، مما أدى إلى إضعاف الإمبراطورية بشدة خلال أزمة القرن الثالث. تذكر المصادر أحداثًا متضاربة حول هذا الطاعون، ومن أشهر المصادر ما جاء في كتابات قبريانوس القرطاجي أسقف قرطاج الذي شهد ووصف الطاعون. (ar)
- La Pesta de Cebrià va ser una pandèmia que va afectar l'Imperi Romà des del 249 al 262 dC. La pesta va causar escassetat general de mà d'obra per a la producció d'aliments i escassetat de soldats per l'exèrcit romà, la qual cosa va debilitar greument l'imperi durant la crisi del segle III. El seu nom modern commemora Cebrià de Cartago, bisbe de Cartago, un antic escriptor cristià considerat sant que va presenciar i descriure la pesta. Sobre l'agent de la pesta hi ha hagut moltes especulacions per l'absència de fonts que en parlin, però tant podria haver estat verola, grip pandèmica i febre hemorràgica vírica (filovirus) com el virus de l'Ebola. (ca)
- Die Cyprianische Pest war eine in den Jahren 250 bis 270 im Römischen Reich auftretende Pandemie, deren Erreger bislang nicht bekannt ist. Sie wurde vom Kirchenschriftsteller Cyprian im Jahre 252 beschrieben und später nach ihm benannt. (de)
- La peste cipriana o de Cipriano es el nombre que se da a una pandemia que afligió al Imperio romano desde alrededor del año 249 hasta el 269. Se cree que la epidemia causó escasez de mano de obra para la producción de comida y también en el ejército romano, debilitando gravemente al imperio durante la crisis del siglo III. Su nombre moderno conmemora a san Cipriano, , un antiguo escritor cristiano que fue testigo y describió la plaga. Se especula sobre cuál sería el concreto agente de la plaga, debido a lo escaso de las fuentes, pero entre los sospechosos se encuentran la viruela, la gripe y la fiebre hemorrágica viral (filovirus), como el virus del Ébola. (es)
- The Plague of Cyprian was a pandemic that afflicted the Roman Empire from about AD 249 to 262. The plague is thought to have caused widespread manpower shortages for food production and the Roman army, severely weakening the empire during the Crisis of the Third Century. Its modern name commemorates St. Cyprian, bishop of Carthage, an early Christian writer who witnessed and described the plague. The agent of the plague is highly speculative because of sparse sourcing, but suspects have included smallpox, measles, and viral haemorrhagic fever (filoviruses) like the Ebola virus. (en)
- Wabah Siprianus adalah sebuah pandemi yang terjadi di Kekaisaran Romawi dari sekitar 249 Masehi sampai 262 Masehi. Wabah tersebut dikatakan menyebabkan penyusutan sumber daya manusia untuk produksi pangan dan angkatan darat Romawi, yang berdampak besar bagi kekaisaran tersebut pada Krisis Abad Ketiga. Nama modern-nya diambil dari nama Santo Siprianus, , seorang penulis gereja perdana yang menyaksikan dan mendeskripsikan wabah tersebut. (in)
- 키프로스 역병(영어: Plague of Cyprian)은 서기 250년에서 270년까지 로마 제국을 괴롭힌 전염병이다. 에티오피아에서 최초 발병했다고 알려져 있다. 키프로스 역병은 에티오피아에서 그리스를 거쳐 시리아를 지나 로마 제국에서 크게 발병했다. (ko)
- De pest van Cyprianus is de naam voor een pandemie, waarschijnlijk van Shigella dysenteriae, die het Romeinse Rijk vanaf 250 n.Chr teisterde. De ziekte woedde nog steeds in 270, toen keizer Claudius Gothicus (regeerde van 268-70) eraan overleed. De pest van Cyprianus veroorzaakte een wijdverspreid tekort aan mankracht in de landbouw en het Romeinse leger. De ziekte is vernoemd naar Sint-Cyprianus, een vroeg-christelijke schrijver uit Carthago die getuige was van deze dysenterie-uitbraak en er ook over schreef. (nl)
- Den cyprianska pesten var en epidemi som ägde rum i Romarriket mellan 249 och 262. Dess exakta natur är okänd, men har föreslagits vara allt från smittkoppor, influensavirus eller ett filovirus. (sv)
- Киприанова чума — эпидемия, разразившаяся на территории Римской империи в 249—270 гг. Названа так в честь св. Киприана Карфагенского, который в сочинении «Книга о смертности» привел наиболее полное описание симптомов данного заболевания. Согласно византийским историкам, в Риме и городах Греции эпидемия ежедневно уносила жизни около 5000 человек. Вспышка инфекции затронула также Александрию и Карфаген. Согласно различным современным историкам, возбудителем заболевания могла быть оспа или неизвестная разновидность геморрагической лихорадки. (ru)
- 塞浦路斯大瘟疫（英語：Plague of Cyprian）是一場大流行病，大約在公元AD 249年至262年間發生於羅馬帝國。 人們普遍認為瘟疫造成糧食生產和羅馬軍隊的廣泛人力短缺，在三世紀危機嚴重削弱了帝國。 它的現代名稱是為紀念早期的基督教作家圣西普里安，他見證並描述了瘟疫。 由於來源稀少，瘟疫的誘因並不能確定，但病因可能有包括天花，流行性流感和埃博拉出血热等病毒。 塞浦路斯大瘟疫的具体死亡人数未知，但据记载罗马城每日有5000人死于该瘟疫。 (zh)
- Cypriánův mor byla pandemie, která postihla Římskou říši v letech 249 až 262. Způsobila nedostatek pracovních sil i vojáků, který podle historika vedl ke krizi třetího století. Moderní název připomíná biskupa z Kartága svatého Cypriána, který pandemii popsal ve svém díle De mortalitate. Vzhledem k nedostatku pramenů není jasná příčina nemoci, mohly jí být pravé neštovice, chřipka nebo filoviry. Infekce přišla pravděpodobně z území Etiopie. Byzantský historik uvedl, že šlo o vysoce nakažlivou chorobou, která se šířila i očním kontaktem. (cs)
- Ziprianotar izurria edo Ziprianoren izurria, 249 urtetik 262 urtera Erromatar Inperioan eragin zuen pandemia bat izan zen. Epidemiak elikagaiak ekoizteko eskulan urritasuna eta Erromako Armadan ere eragin zuela uste da, III. mendeko krisialdian Erromatar Inperioa ahulduz. Bere gaur egungo izendapena San Zipriano, Kartagoko artzapezpikutik datorkio, izurri honen lekuko eta deskribatzailea izan zen kristau idazlea. (eu)
- La peste de Cyprien (quelquefois dénommée peste de Saint-Cyprien) est le nom traditionnel d'une épidémie qui toucha diverses régions de l'Empire romain durant le IIIe siècle et pour laquelle Cyprien, évêque de Carthage, principal commentateur de cette pandémie, évoqua une vengeance divine. (fr)
- La peste di Cipriano fu una pandemia che colpì l'impero romano dal 249 al 262 d.C. circa. Si pensa che l'epidemia abbia causato diffuse carenze di manodopera per l'agricoltura e per l'esercito romano, indebolendo gravemente l'impero durante la crisi del terzo secolo. Il suo nome moderno commemora San Cipriano, vescovo di Cartagine, uno scrittore paleocristiano che fu testimone e descrisse la malattia nel suo trattato De mortalitate. (it)
- A Peste ou Praga de Cipriano é o nome atribuído a uma pandemia, provavelmente de varíola ou sarampo, que afligiu o Império Romano por duas décadas durante a Crise do terceiro século. Sua origem é desconhecida, embora os autores clássicos tenham postulado que fosse a Etiópia. Seu nome deriva do Bispo Cipriano de Cartago que descreveu-a ca. 250. Ela afetou inúmeras cidades populosas do período como Alexandria, no Egito, e Roma, na Itália, ceifando milhares de vidas. (pt)
- Zaraza Cypriana – epidemia rozwijająca się w latach ok. 250–270 na terenie Imperium Rzymskiego. Nazwa pochodzi od biskupa Kartaginy Cypriana. W porównaniu do zarazy Antoninów i dżumy Justyniana, zaraza Cypriana jest o wiele słabiej udokumentowana źródłowo. Główne źródło wiadomości na temat zarazy stanowi relacja biskupa Kartaginy, Cypriana, od którego imienia przyjęto nazywać epidemię.Poza relacją Cypriana zachowało się jeszcze co najmniej sześć świadectw pisanych przez osoby żyjące w czasie epidemii. (pl)
- Чума Кипріяна (лат. Cypriani pestem, англ. Plague of Cyprian, також Моровиця Кипріяна, Епідемія Кіпріяна) — пандемія невідомої хвороби, яка прокотилася Римською імперією у 249—262 роках. Вважається, що вона спричинила широкий дефіцит робочої сили для виробництва продуктів харчування та зменшила приток солдат до римської армії, що сильно ослабило імперію під час кризи ІІІ століття. Була названа на честь раннього християнського богослова, єпископа Кипріяна Карфагенського, який її докладно описав. (uk)
|
