| dbo:abstract
|
- اللغة الأكانيّة وهي لغة تنطق بشكل كبير في غانا وسورينام. وتحظى باهتمام من الحكومة الغانيّة في تطوير هذه اللغة، وأما عن عدد الناطقين بها، فيشكلون تقريباً 19 مليون نسمة يقطن أغلبهم في غانا وسورينام. (ar)
- Akanština je jedním z hlavních jazyků Ghany. Patří do rodiny nigerokonžských jazyků. Sestává z těchto dialektů:
*
* Oba mají psané formy v latinské abecedě. Úřad pro ghanské jazyky sestavil seznam 20 000 jejich slov a jednotný pravopis, jenž však zatím není šířeji používaný. Jazyk se společně s otroky dostal také do Jižní Ameriky, především do Surinamu. Bývalí uprchlí otroci v surinamském vnitrozemí tak i dnes používají jednu z forem tohoto jazyka, včetně zvyku pojmenovávat děti podle dne v týdnu, v němž se narodily. V Surinamu jsou také velmi známé příběhy pavouka . (cs)
- La llengua àkan és en realitat un grup d'idiomes de les llengües nigerocongoleses que formen part del grup de les llengües tano centrals, un contínuum dialectal amb variants mútuament comprensibles. Es parla a Ghana i a determinats indrets de Surinam. S'han conservat ideogrames antics de la seva escriptura tradicional, tot i que en l'actualitat s'empra l'alfabet llatí modificat i una normativització que data del 1981. Hi ha uns vuit milions de parlants nadius d'àkan. L'àkan és la principal llengua nadiua dels àkans, que viuen a , a Ghana. Aproximadament el 58% dels ghanesos i el 30% dels ivorians parlen l'àkan. Hi ha tres dialectes de l'àkan que s'han desenvolupat com a estàndards literaris que tenen ortografies diferents: l'aixanti, el twi i el fanti. Aquests tres són intel·ligibles mutualment però tenen formes escrites que no s'entenen per part dels parlants dels altres dialectes estàndards. El 1978 el (AOC) va establir una ortografia comuna per totes les formes àkans. Aquesta ortografia és la que s'utilitza en l'educació primària pels parlants de moltes , així com pels parlants d'altres llengües com l'anyi, el , l'ahanta i les . L'AOC ha compilat una ortografia unificada que conté 20.000 paraules. L'àkan va arribar al Carib i a Amèrica del Sud, a on cal destacar que és parlat pels de Surinam i els coromantins de Jamaica. Els descendents dels cimarrons, antics esclaus fugitius de l'interior de Surinam i de Jamaica encara utilitzen en l'actualitat una forma d'aquesta llengua. (ca)
- Das Wort Akan ([əˈkæn]) bezeichnet eine Gruppe von Sprachen mit ca. 8.300.000 Sprechern, die der Kwa-Sprachfamilie zugeordnet werden und in Ghana und der Elfenbeinküste gesprochen werden. Sprecher sind die verschiedenen sogenannten Akanvölker. (de)
- Akan (/əˈkæn/) is a Central Tano language and the principal native language of the Akan people of Ghana, spoken over much of the southern half of Ghana. About 80% of Ghana's population can speak Akan, and about 44% of Ghanaians are native speakers. It is also spoken in parts of Côte d'Ivoire. Four dialects have been developed as literary standards with distinct orthographies: Asante, Akuapem, Bono (collectively known as Twi), and Fante; which, despite being mutually intelligible, were inaccessible in written form to speakers of the other standards until the Akan Orthography Committee (AOC)'s development of a common Akan orthography in 1978, based mainly on Akuapem Twi. This unified orthography is used as the medium of instruction in primary school by speakers of several other Central Tano languages, such as Akyem, Anyi, Sehwi, Fante, Ahanta, and the Guan languages. The Akan Orthography Committee has worked on the creation of a standard orthography. With the Atlantic slave trade, the language was introduced to the Caribbean and South America, notably in Suriname, spoken by the Ndyuka, and in Jamaica, spoken by the Jamaican Maroons, also known as the Coromantee. The cultures of the descendants of escaped slaves in the interior of Suriname and the Maroons in Jamaica still retain influences from this language, including the Akan naming practice of naming children after the day of the week on which they are born, e.g. Akwasi/Kwasi for a boy or Akosua for a girl born on a Sunday. In Jamaica and Suriname, the Anansi spider stories are still well-known. (en)
- La akana lingvo aŭ akanaj lingvoj estas lingvogrupo parolata en Ganao, Surinamo kaj orienta Ebur-Bordo de 19 milionoj da parolantoj. Ĝia ISO-kodo estas ak. Ekzistas Vikipedio en la tvia dialekto de akana lingvo. (eo)
- El akan o akánico constituye un grupo de variedades dialectales relacionadas con mayor o menor grado de inteligibilidad, que pertenecen al grupo potou-tano de las lenguas kwa (Níger-Congo centro-meridional). Es hablado principalmente en Ghana y Costa de Marfil. Está formado por un grupo de dialectos similares que se pueden entender entre sí. Debido a que las diferentes variedades akánicas pueden diferir entre sí notablemente, a veces se habla de lenguas akánicas. Las instituciones educativas de Ghana compilaron una lista de 20.000 palabras con ortografía unificada. También existen los símbolos adinkra, antiguos ideogramas ornamentales. Este idioma llegó a América del Sur, particularmente a Surinam, con el tráfico de esclavos. Los descendientes de esclavos que se fugaron hacia el interior de Surinam todavía utilizan una forma del akan; esto incluye la costumbre de dar nombre a los niños a partir del día de la semana que nacen, por ejemplo, Kwasi para un varón y Kwasiba para una niña nacidos un domingo. Actualmente, la variedad akánica twi es uno de los principales idiomas promovidos por el gobierno de Ghana. (es)
- L’akan est une langue kwa du sous-groupe des langues tano central parlée par près de 8,3 millions de personnes au Ghana et en Côte d'Ivoire et par un total de 8 314 600 personnes en 2004. Elle est divisée en deux dialectes majeurs : le twi et le fanti. (fr)
- アカン語（[əˈkæn]、英語: Akan language）は、主にガーナやコートジボワール東部に住む同族民族によって話される言語である。 (ja)
- La lingua akan o akan è una lingua kwa parlata in Ghana. Al 2022, è parlata da 9,3 milioni di parlanti totali. (it)
- Akan is de belangrijkste taal van het West-Afrikaanse land Ghana. De taal wordt vooral in het zuiden en midden van Ghana gesproken. Ook in het oosten van Ivoorkust en in delen van Benin en Togo wordt Akan gesproken. Akan behoort tot de Kwa-taalfamilie. De taal bestaat uit een reeks nauw verwante dialecten. Er zijn drie onderling verstaanbare dialecten van de taal met een eigen schrijfwijze: Ashanti/Asante en Akwapim/Akuapem (gezamenlijk Twi genoemd) en Fante/Fanti. Ashanti is de meest gesproken variant van Akan. In de jaren 1970 werd een gestandaardiseerde schrijfwijze voor Akan ontwikkeld. (nl)
- 아칸어(Akan language)는 니제르콩고어족의 콰어에 속하는 언어로, 아키엠, 아니이, 아샨티, 아티, 바울레, 브롱, 판티, 광어(語), 취어를 포함한다. (ko)
- Język akan − język występujący w środkowej Ghanie. Przynależy do grupy kwa rodziny języków nigero-kongijskich. W obrębie języków kwa wydziela się grupę 20 języków nazywanych Tano lub Volta-Comoe (przy czym, jak często w przypadku języków Afryki, spotkać można się z różnorodnymi i złożonymi kwalifikacjami), z których akan jest językiem największym. Dawniej termin „akan” stosowano do całej tej grupy, obecnie jedynie do omawianego tu największego języka. Posiada dwie główne odmiany: język twi, o kodzie SIL 639-3 twi, oraz o kodzie SIL 636-3 fat. (pl)
- Acã (em : Akan) é o conjunto de línguas nígero-congolesas faladas na Golfo da Guiné, mais especificamente no Gana e na Costa do Marfim. Fazem parte dessa família o fante e o axante, dentre várias. (pt)
- Akan är ett kwaspråk som talas av 8,3 miljoner människor i Ghana (2004), samt av en del i Elfenbenskusten. Akan behandlas ibland som ett bestående av de båda språken och , och ibland som ett språk med två standardvarianter, som har varsin egen ortografi. Akan talas i sex av Ghanas regioner: i Ashantiregionen, , , Central Region, Brong-Ahafo Region och Volta Region. Akam har dialekterna , , , , , , , , , , , och . Vissa talare av bron bor i Elfenbenskusten. (sv)
- Ака́н (чви-фа́нти) — один из аканских языков, один из языков народа аканов. Распространён в центральной и южной Гане, а также на востоке Кот-д’Ивуара. Число говорящих свыше 7 млн человек (оценка, 1995). Акан относится к центральной группе ветви тано языков ква, где вместе с близкородственным языком аброн (включая васа) составляет аканскую подгруппу. Акан представляет собой диалектный пучок, состоящий из диалектных групп (мфантсе) и чви (тви), часто рассматриваемых также как отдельные языки. Последний включает диалекты: аквапим (собственно чви; акуапем), акьем, асанте, асен, ахафо, данкьира и кваву, а фанти: абура-фанти, агона, аномабо-фанти и гомуа. (ru)
- 阿肯语（Ákán，又譯阿寒语、阿坎语）是一種中部塔诺语，為加纳和科特迪瓦阿肯人所使用。在加纳，約58%的人民使用阿肯語。在象牙海岸，大約有30%的人民使用。合计使用人數约1100万人。 (zh)
- Ака́н — одна з мов групи , поширена в центральній частині Гани. Кількість осіб, що розмовляють мовою становить понад 5 млн (1981). Мова являє собою групу 2 близьких підгруп діалектів:
* тві — аквапім, акем, ашанті
* фанті Термін «акан» раніше застосовувався в науковій літературі для позначення групи споріднених мов у рамках мовної спільноти . За класифікацією Дідріха Вестермана та М. Браяна в неї включались 3 діалектні підгрупи:
* тві-фанті
* аньї-бауле
* гуанг Джозеф Грінберг додав в цю групу мови метьїбо та абуре. Дослідження 1960-70-их років показали, що в групу входить приблизно 20 мов, для її визначення був застосований термін «вольта-комое». Мови акан — характерний випадок поширення серед західно-африканських мов гармонії голосних за висотою. Голосні поділяються на 2 серії — високого та низького підйому, і всі голосні в слові повинні, як правило, належати до однієї серії. В цих мовах представлено 2 рівних тони, які мають граматичне та лексичне значення. Іменники акан мають категорії однини та множини, категорія граматичного роду відсутня. Збереглись залишки узгоджених іменних класів. У словотворенні широко використовуються словоскладання. Для синтаксису характерний вплив серіалізації; низка дієслів у реченні слідують один за одним в одній і ті й же видово-часовій формі, виражаючи таким чином дрібні послідовності якихось дій. Писемність на основі латинської графіки, єдина норма відсутня, і діалекти мають особисті писемні традиції. Найрозвиненіші — аквапім, фанті та ашанті. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- اللغة الأكانيّة وهي لغة تنطق بشكل كبير في غانا وسورينام. وتحظى باهتمام من الحكومة الغانيّة في تطوير هذه اللغة، وأما عن عدد الناطقين بها، فيشكلون تقريباً 19 مليون نسمة يقطن أغلبهم في غانا وسورينام. (ar)
- Akanština je jedním z hlavních jazyků Ghany. Patří do rodiny nigerokonžských jazyků. Sestává z těchto dialektů:
*
* Oba mají psané formy v latinské abecedě. Úřad pro ghanské jazyky sestavil seznam 20 000 jejich slov a jednotný pravopis, jenž však zatím není šířeji používaný. Jazyk se společně s otroky dostal také do Jižní Ameriky, především do Surinamu. Bývalí uprchlí otroci v surinamském vnitrozemí tak i dnes používají jednu z forem tohoto jazyka, včetně zvyku pojmenovávat děti podle dne v týdnu, v němž se narodily. V Surinamu jsou také velmi známé příběhy pavouka . (cs)
- Das Wort Akan ([əˈkæn]) bezeichnet eine Gruppe von Sprachen mit ca. 8.300.000 Sprechern, die der Kwa-Sprachfamilie zugeordnet werden und in Ghana und der Elfenbeinküste gesprochen werden. Sprecher sind die verschiedenen sogenannten Akanvölker. (de)
- La akana lingvo aŭ akanaj lingvoj estas lingvogrupo parolata en Ganao, Surinamo kaj orienta Ebur-Bordo de 19 milionoj da parolantoj. Ĝia ISO-kodo estas ak. Ekzistas Vikipedio en la tvia dialekto de akana lingvo. (eo)
- L’akan est une langue kwa du sous-groupe des langues tano central parlée par près de 8,3 millions de personnes au Ghana et en Côte d'Ivoire et par un total de 8 314 600 personnes en 2004. Elle est divisée en deux dialectes majeurs : le twi et le fanti. (fr)
- アカン語（[əˈkæn]、英語: Akan language）は、主にガーナやコートジボワール東部に住む同族民族によって話される言語である。 (ja)
- La lingua akan o akan è una lingua kwa parlata in Ghana. Al 2022, è parlata da 9,3 milioni di parlanti totali. (it)
- Akan is de belangrijkste taal van het West-Afrikaanse land Ghana. De taal wordt vooral in het zuiden en midden van Ghana gesproken. Ook in het oosten van Ivoorkust en in delen van Benin en Togo wordt Akan gesproken. Akan behoort tot de Kwa-taalfamilie. De taal bestaat uit een reeks nauw verwante dialecten. Er zijn drie onderling verstaanbare dialecten van de taal met een eigen schrijfwijze: Ashanti/Asante en Akwapim/Akuapem (gezamenlijk Twi genoemd) en Fante/Fanti. Ashanti is de meest gesproken variant van Akan. In de jaren 1970 werd een gestandaardiseerde schrijfwijze voor Akan ontwikkeld. (nl)
- 아칸어(Akan language)는 니제르콩고어족의 콰어에 속하는 언어로, 아키엠, 아니이, 아샨티, 아티, 바울레, 브롱, 판티, 광어(語), 취어를 포함한다. (ko)
- Język akan − język występujący w środkowej Ghanie. Przynależy do grupy kwa rodziny języków nigero-kongijskich. W obrębie języków kwa wydziela się grupę 20 języków nazywanych Tano lub Volta-Comoe (przy czym, jak często w przypadku języków Afryki, spotkać można się z różnorodnymi i złożonymi kwalifikacjami), z których akan jest językiem największym. Dawniej termin „akan” stosowano do całej tej grupy, obecnie jedynie do omawianego tu największego języka. Posiada dwie główne odmiany: język twi, o kodzie SIL 639-3 twi, oraz o kodzie SIL 636-3 fat. (pl)
- Acã (em : Akan) é o conjunto de línguas nígero-congolesas faladas na Golfo da Guiné, mais especificamente no Gana e na Costa do Marfim. Fazem parte dessa família o fante e o axante, dentre várias. (pt)
- Akan är ett kwaspråk som talas av 8,3 miljoner människor i Ghana (2004), samt av en del i Elfenbenskusten. Akan behandlas ibland som ett bestående av de båda språken och , och ibland som ett språk med två standardvarianter, som har varsin egen ortografi. Akan talas i sex av Ghanas regioner: i Ashantiregionen, , , Central Region, Brong-Ahafo Region och Volta Region. Akam har dialekterna , , , , , , , , , , , och . Vissa talare av bron bor i Elfenbenskusten. (sv)
- 阿肯语（Ákán，又譯阿寒语、阿坎语）是一種中部塔诺语，為加纳和科特迪瓦阿肯人所使用。在加纳，約58%的人民使用阿肯語。在象牙海岸，大約有30%的人民使用。合计使用人數约1100万人。 (zh)
- La llengua àkan és en realitat un grup d'idiomes de les llengües nigerocongoleses que formen part del grup de les llengües tano centrals, un contínuum dialectal amb variants mútuament comprensibles. Es parla a Ghana i a determinats indrets de Surinam. S'han conservat ideogrames antics de la seva escriptura tradicional, tot i que en l'actualitat s'empra l'alfabet llatí modificat i una normativització que data del 1981. Hi ha uns vuit milions de parlants nadius d'àkan. L'àkan és la principal llengua nadiua dels àkans, que viuen a , a Ghana. Aproximadament el 58% dels ghanesos i el 30% dels ivorians parlen l'àkan. (ca)
- Akan (/əˈkæn/) is a Central Tano language and the principal native language of the Akan people of Ghana, spoken over much of the southern half of Ghana. About 80% of Ghana's population can speak Akan, and about 44% of Ghanaians are native speakers. It is also spoken in parts of Côte d'Ivoire. (en)
- El akan o akánico constituye un grupo de variedades dialectales relacionadas con mayor o menor grado de inteligibilidad, que pertenecen al grupo potou-tano de las lenguas kwa (Níger-Congo centro-meridional). Es hablado principalmente en Ghana y Costa de Marfil. Está formado por un grupo de dialectos similares que se pueden entender entre sí. Debido a que las diferentes variedades akánicas pueden diferir entre sí notablemente, a veces se habla de lenguas akánicas. Actualmente, la variedad akánica twi es uno de los principales idiomas promovidos por el gobierno de Ghana. (es)
- Ака́н — одна з мов групи , поширена в центральній частині Гани. Кількість осіб, що розмовляють мовою становить понад 5 млн (1981). Мова являє собою групу 2 близьких підгруп діалектів:
* тві — аквапім, акем, ашанті
* фанті Термін «акан» раніше застосовувався в науковій літературі для позначення групи споріднених мов у рамках мовної спільноти . За класифікацією Дідріха Вестермана та М. Браяна в неї включались 3 діалектні підгрупи:
* тві-фанті
* аньї-бауле
* гуанг (uk)
- Ака́н (чви-фа́нти) — один из аканских языков, один из языков народа аканов. Распространён в центральной и южной Гане, а также на востоке Кот-д’Ивуара. Число говорящих свыше 7 млн человек (оценка, 1995). (ru)
|
_LOC_88692692.jpg?width=300)
_LOC_88692692.jpg){kind=link}
_LOC_88692692.jpg){kind=link}