| dbo:abstract
|
- Ajtony, Ahtum or Achtum (Hungarian: Ajtony, Bulgarian: Охтум, Romanian: Ahtum, Serbian: Ахтум) was an early-11th-century ruler in the territory now known as Banat in present Romania and Serbia. His primary source is the Long Life of Saint Gerard, a 14th-century hagiography. Ajtony was a powerful ruler who owned many horses, cattle and sheep and was baptised according to the Orthodox rite in Vidin. He taxed salt which was transferred to King Stephen I of Hungary on the Mureș River. The king sent Csanád, Ajtony's former commander-in-chief, against him at the head of a large army. Csanád defeated and killed Ajtony, occupying his realm. In the territory, at least one county and a Roman Catholic diocese were established. Historians disagree on the year of Ajtony's defeat; it may have occurred in 1002, 1008 or between 1027 and 1030. His ethnicity is also a subject of historical debate; he may have been Hungarian, Kabar, Pecheneg or Romanian. In Romanian historiography Ajtony is viewed as the last member of a Romanian ruling family founded by Glad, lord of Banat around 900 according to the Gesta Hungarorum. (en)
- Aĥtumo (hungare Ajtony [ajtonj]) (? – ?) estis hungara tribestro dum regado de la reĝo Stefano la 1-a de Hungario. Aĥtumo en ĉ. 1000 elkonstruis triban ŝtaton ĉe la Sub-Danubo kaj ĉe la rivero Maros kun ĉesidejo ĉe . Lia reglando baziĝis je abundo de brutaro kaj enspezoj de saloliveroj sur Maros. Li subjugis sin en 1019 al Vazulo la 2-a, greka reĝo kaj akceptis grek-ortodoksajn misiistojn. Stefano la 1-a ekpaŝis kontraŭ li en 1028, kiam li ne povis esperi je greka helpo, ĉar tiam formortis la greka reĝa dinastio. Li estis sendependa de la reĝo ĝis 1028, kiam li estis venkita en la , fare de tribestro (hungare Csanád [ĉana:d]). Poste lia regejo disfalis. (eo)
- Ahtum, también Achtum o Ajtony (en búlgaro: Охтум, húngaro: Ajtony, rumano: Ahtum, serbio: Ахтум), fue un gobernante local (vaivoda, «rey»,, «príncipe» o caudillo tribal) en el moderno Banato (ahora dividido entre Rumania y Serbia) en las primeras décadas del siglo XI. El rey san Esteban I de Hungría (1000/1001-1038) envió a , uno de los antiguos sirvientes de Ahtum, para luchar contra él. Csanád derrotó y mató a Ahtum en nombre del rey, incorporando así el territorio al Reino de Hungría. Eruditos rumanos (por ejemplo, A. Madgearu, I. A. Pop) ven a Ahtum como el último miembro de una dinastía nativa establecida a principios del siglo X por Glad, que es mencionado exclusivamente en el Gesta Hungarorum del siglo XIII como opositor a la invasión húngara. (es)
- Ajtony ou Ahtum fut le chef, peu après l'an 1000, en partie d'un territoire appelé ultérieurement « Banat » en Hongrie. Le noyau de son domaine tribal était la région de Maros (Mureş), qui s'étend à l'est jusqu'à la rivière Körös, à la frontière d'ouest de la Transylvanie. Selon les sources, Ajtony résista aux établissements du Royaume de Hongrie, au début du XIe siècle. Il taxa le sel sur le Maros (Mureş), transporté au roi Étienne Ier de Hongrie sur la rivière. Il avait sept femmes, vivait selon un mode de vie nomade, et possédait de nombreux chevaux, du bétail et des moutons. Baptisé mais suivant des coutumes païennes, et allié du premier Empire bulgare, alors attaqué par l'empereur byzantin Constantin VIII, il tenta d'en profiter pour se constituer une principauté quasi indépendante. Le roi Étienne Ier de Hongrie recruta l'un des généraux d'Ajtony, un dénommé Csanád converti au christianisme, qui fit sécession et s'opposa par les armes à Ajtony, lequel dut s'enfuir (un trésor trouvé à Nagyszentmiklós, parmi les possibilités, a été interprété comme ayant été caché par la famille d'Ajtony en fuite). Le roi plaça Csanád à la tête d'une armée royale, et Ajtony fut vaincu, son fief étant renommé Csanád par la suite. Historiquement, un comitat hongrois ainsi qu'un diocèse catholique se situent sur le territoire. On relie le nom de la ville de Csanád au chef Csanád, mais cette étymologie est discutée par certains. L'appartenance ethnique d'Ahtum (et celle de son peuple) reste obscure ; son nom peut se traduire par « or » en vieux turc. (fr)
- Ajtony, Ahtum o Achtum (in ungherese Ajtony; in bulgaro: Охтум?, traslitterato: Ohtum; in romeno Ahtum; in serbo: Ахтум?, traslitterato: Ahtum; ... – ...; fl. XI secolo), fu un sovrano dell'inizio dell'XI secolo attivo nel Banato, una regione storica nell'attuale Romania e Serbia. La fonte principale che riferisce dettagli sulla sua persona è la Legenda maior S. Gerardi, un'agiografia relativa a Gerardo di Sagredo del XIV secolo. Ajtony era un potente sovrano che possedeva molti cavalli, bovini e pecore e che fu battezzato secondo il rito ortodosso a Vidin. Quando scelse di tassare il sale che veniva trasferito al re Stefano I d'Ungheria sul fiume Mureș, il sovrano magiaro inviò Csanád, che in passato aveva servito in veste di comandante supremo per conto di Ajtony, contro di lui alla guida di un grande esercito. Csanád sconfisse e uccise Ajtony, occupando il suo regno. Nel territorio assoggettato vennero stabiliti almeno un comitato e una diocesi cattolica. Gli storici non concordano sull'anno in cui avvenne la sconfitta di Ajtony; le ricostruzioni principali tendono a ipotizzare che ciò ebbe luogo nel 1002, 1008 o tra il 1027 e il 1030. Anche la sua etnia resta oggetto di dibattito a livello storiografico, con gli autori che ipotizzano fosse ungherese, cabaro, pecenego o rumeno. Nella storiografia rumena Ajtony è considerato l'ultimo membro di una famiglia regnante rumena fondata da Glad, signore del Banato intorno al 900 secondo le Gesta Hungarorum. (it)
- Ajtony (Ahtum, Ohtum) – książę Banatu na przełomie X i XI wieku. Około 1002 r. księstwo Ajtonya rozpościerało się między rzekami Dunaj i Temesz i w dorzeczu Maruszy. Stolica księstwa był Maroszwar na Maroszą, dzisiejszy położony Rumunii. Informacje o księciu Ajtony pochodzą zasadniczo z dwóch źródeł – z łacińskiej kroniki Gesta Hungarorum anonimowego autora z początku XIII wieku i Legendy o świętym Gerardzie (Sancti Gerardi) z końca XIV wieku. Wynika z nich, że był on potomkiem innego lokalnego władcy – Glada, wzniósł w Maroszwarze prawosławny monastyr pod wezwaniem świętego Jana Chrzciciela, dysponował silną armią i toczył wojny z węgierskim królem Stefanem I. W sprawie przynależności etnicznej księcia Ajtonya i charakteru jego księstwa istnieje kilka hipotez. Według dominującej teorii był jednym z trzech (obok Kalana i Gyuli Młodszego) wodzów węgierskich zarządzających wielkimi prowincjami, na które pierwotnie podzielili swe państwo władcy węgierscy. Według historyków rumuńskich i mołdawskich księstwo Ajtonya było jednym z pierwszych samodzielnych państw wołoskich. Wreszcie wedle trzeciej hipotezy wysuniętej przez historyków bułgarskich Ajtony mógł być Bułgarem. Historycy ci nie są jednak zgodni, czy ziemie jego wchodziły w skład państwa bułgarskiego czy też Ajtony był władcą samodzielnym. Niewątpliwie ziemie księstwa znajdowały się w zasięgu penetracji węgierskiej już w X wieku. W połowie tego stulecia Nizina Panońska i Siedmiogród stanowiły konglomerat mniej lub bardziej samodzielnych księstw węgierskich. W 953 roku władający ziemiami położonymi na wschód od księstwa Ajtonya książę przyjął chrzest w Konstantynopolu. Ajtony również sprzyjał wschodniemu chrześcijaństwu, otaczał opieką prawosławnych kapłanów, a w stolicy swego księstwa wzniósł prawosławny monaster. Przyjmuje się, że pragnąc zachować niezależność szukał przeciw władcy węgierskiemu, podobnie jak książę Gyula, oparcia na wschodzie i w tym celu zawarł przymierze z carem bułgarskim Samuelem. Istnieje hipoteza, że pierwsza żona syna Samuela Gabriela Radomira była córką księcia Ajtonya, a nie władcy Węgier W 1002 roku cesarz bizantyński Bazyli II obległ leżący na północnym krańcu państwa bułgarskiego Widyń. Próbując przeciwdziałać zagrożeniu car zaatakował ziemie cesarstwa, najeżdżając Trację. Z trudności cara skorzystał król węgierski Stefan I atakując ziemie księcia Ajtonya. Jednocześnie mszcząc zniewagę córki, którą syn carski porzucił dla greckiej niewolnicy i podporządkowując sobie ziemie opornego poddanego. Ajtony zginął w bitwie z Węgrami. Jego ziemie zostały włączone do królestwa węgierskiego i ze względu na separatystyczne tendencje dotychczasowych zarządców prowincji podzielone na mniejsze komitaty. Król wygnał też z Maroszwaru księży greckich i mnichów z monasteru świętego Jana Chrzciciela. A miasto przemianował na Csanad. W 1030 roku erygował biskupstwo Csanad (pl)
|
| rdfs:comment
|
- Ajtony, Ahtum or Achtum (Hungarian: Ajtony, Bulgarian: Охтум, Romanian: Ahtum, Serbian: Ахтум) was an early-11th-century ruler in the territory now known as Banat in present Romania and Serbia. His primary source is the Long Life of Saint Gerard, a 14th-century hagiography. Ajtony was a powerful ruler who owned many horses, cattle and sheep and was baptised according to the Orthodox rite in Vidin. He taxed salt which was transferred to King Stephen I of Hungary on the Mureș River. The king sent Csanád, Ajtony's former commander-in-chief, against him at the head of a large army. Csanád defeated and killed Ajtony, occupying his realm. In the territory, at least one county and a Roman Catholic diocese were established. (en)
- Aĥtumo (hungare Ajtony [ajtonj]) (? – ?) estis hungara tribestro dum regado de la reĝo Stefano la 1-a de Hungario. Aĥtumo en ĉ. 1000 elkonstruis triban ŝtaton ĉe la Sub-Danubo kaj ĉe la rivero Maros kun ĉesidejo ĉe . Lia reglando baziĝis je abundo de brutaro kaj enspezoj de saloliveroj sur Maros. Li subjugis sin en 1019 al Vazulo la 2-a, greka reĝo kaj akceptis grek-ortodoksajn misiistojn. Stefano la 1-a ekpaŝis kontraŭ li en 1028, kiam li ne povis esperi je greka helpo, ĉar tiam formortis la greka reĝa dinastio. (eo)
- Ahtum, también Achtum o Ajtony (en búlgaro: Охтум, húngaro: Ajtony, rumano: Ahtum, serbio: Ахтум), fue un gobernante local (vaivoda, «rey»,, «príncipe» o caudillo tribal) en el moderno Banato (ahora dividido entre Rumania y Serbia) en las primeras décadas del siglo XI. El rey san Esteban I de Hungría (1000/1001-1038) envió a , uno de los antiguos sirvientes de Ahtum, para luchar contra él. Csanád derrotó y mató a Ahtum en nombre del rey, incorporando así el territorio al Reino de Hungría. (es)
- Ajtony ou Ahtum fut le chef, peu après l'an 1000, en partie d'un territoire appelé ultérieurement « Banat » en Hongrie. Le noyau de son domaine tribal était la région de Maros (Mureş), qui s'étend à l'est jusqu'à la rivière Körös, à la frontière d'ouest de la Transylvanie. Selon les sources, Ajtony résista aux établissements du Royaume de Hongrie, au début du XIe siècle. Il taxa le sel sur le Maros (Mureş), transporté au roi Étienne Ier de Hongrie sur la rivière. Il avait sept femmes, vivait selon un mode de vie nomade, et possédait de nombreux chevaux, du bétail et des moutons. (fr)
- Ajtony, Ahtum o Achtum (in ungherese Ajtony; in bulgaro: Охтум?, traslitterato: Ohtum; in romeno Ahtum; in serbo: Ахтум?, traslitterato: Ahtum; ... – ...; fl. XI secolo), fu un sovrano dell'inizio dell'XI secolo attivo nel Banato, una regione storica nell'attuale Romania e Serbia. (it)
- Ajtony (Ahtum, Ohtum) – książę Banatu na przełomie X i XI wieku. Około 1002 r. księstwo Ajtonya rozpościerało się między rzekami Dunaj i Temesz i w dorzeczu Maruszy. Stolica księstwa był Maroszwar na Maroszą, dzisiejszy położony Rumunii. (pl)
|
