| dbo:abstract
|
- Rta (sanskrtstky ṛtaṃ „úprava, řád“) či dháman „zákon“ je kosmický, mravní a obětní zákon či řád ve védském náboženství. Díky rta Slunce a Měsíc obíhají po svých drahách a střídají se roční období, jeho porušení – anrta, i neúmyslné, vede k hříchu a musí být náležitě očištěno. Později byl tento pojem nahrazen konceptem dharmy a karmy. Většího významu dosáhl příbuzný zarathuštrický koncept zvaný aša. Strážcem rta je bůh Varuna, který jej zajišťuje pomocí zvědů – spašah. Bohyně Nirrti „ne-řád“ představuje popření védského rta a „náruč Nirrti“ je spojována s naprostou anihilací. Rta je také tětivou luku náležejícího Brhaspatimu, mudrci a učiteli bohů. Védské substantivum rta, stejně jako avestánské aša a a staroperské arta vychází z *ṛtá. Ve védštině též existuje adjektivum sátja, z *sātja, stejně jako avestánské haithija, s významem „pravdivý“ ve smyslu „skutečný, existující“, zatímco rta znamená spíše „pravda spočívající ve správném spojení, vnitřně správný“. Tomu odpovídá i praindoevropská etymologie obou slov, zatímco rta vychází z *ar „(správně) spojit“, tak haithija ze *sat „existující“. Z tohoto důvodu slovo získalo i význam kosmického řádu. (cs)
- Rita (Sanskrit: ऋत ṛta n. „Wahrheit, Recht, Ordnung“) ist ein zentraler Begriff der vedischen Zeit und bezeichnet sowohl die natürliche Ordnung, die religiöse, die konkrete als auch die moralische Ordnung der Menschen und der Gesellschaft. An Rita sind alle Wesen gebunden, Menschen, Tiere, Pflanzen und Götter. Es ist die Ordnung sowohl des Himmels als auch der Erde. Der Begriff ist eng verknüpft mit den beiden Gottheiten Mitra und Varuna, die als ihre Hüter und Wächter erschienen. Obwohl es sich dabei um eines der wichtigsten Konzepte der vedischen Zeit handelt, erscheint Rita im Gegensatz zu anderen Göttern aber nicht als personifizierte Gottheit, sondern als rein abstraktes Prinzip. Es wird vielmehr von anderen Göttern vertreten, die für die Aufrechterhaltung und Überwachung des Rita sorgen. Somit steht Rita gewissermaßen auch über den Göttern selbst, die sich ihm unterordnen müssen und ihm gewissermaßen dienen. Rita ist auch eng mit den Opfern und Ritualen der Könige und Brahmanen verbunden, die die Weltordnung Rita nachahmen, bestätigen, aufrechterhalten und gewährleisten sollen. „Alles fürs Rita und alles durch das Rita“ lautet ein Spruch der vedischen Zeit. (de)
- En la religión vedica (anterior al hinduismo), el término sánscrito Ritá o Ṛta significa ‘el orden cósmico del mundo’; siendo el orden natural que regula y coordina el funcionamiento del universo y todo lo que contiene. Es a través del Ṛta que el Sol asciende y se orienta, que los ríos fluyen, los árboles crecen y los animales nacen. Conceptualmente, está estrechamente relacionado con los mandatos y ordenanzas que se cree que lo mantienen, denominados colectivamente Dharma, y la acción del individuo en relación con esas ordenanzas, denominadas Karma.– dos términos que eventualmente eclipsaron a Ṛta en importancia como significado de orden natural, religioso y moral en el hinduismo posterior. Sería "equivalente" a otros conceptos presentes en otras culturas, tales cómo el Tao de la cultura China. En la tradición védica es visto como el camino que el varón ha de seguir hacia un objetivo. Un varón justo y honorable siempre intentará preservar el Ṛta, ya que siempre se aconseja actuar de acuerdo a él, para que las cosas sean fáciles invariablemente. (es)
- Rita (IAST: ṛta; devanagari: ऋत) a plusieurs sens. Il peut signifier la règle morale, le droit ou l'ordre établi, la justice ou encore la coutume sacrée, la prière ou la foi. Il a le sens également de loi divine, d'ordre cosmique ou de vérité suprême. (fr)
- In the Vedic religion, Ṛta (/ɹ̩ta/; Sanskrit ऋत ṛta "order, rule; truth; logos") is the principle of natural order which regulates and coordinates the operation of the universe and everything within it. In the hymns of the Vedas, Ṛta is described as that which is ultimately responsible for the proper functioning of the natural, moral and sacrificial orders. Conceptually, it is closely allied to the injunctions and ordinances thought to uphold it, collectively referred to as Dharma, and the action of the individual in relation to those ordinances, referred to as Karma – two terms which eventually eclipsed Ṛta in importance as signifying natural, religious and moral order in later Hinduism. Sanskrit scholar Maurice Bloomfield referred to Ṛta as "one of the most important religious conceptions of the Rigveda, going on to note that, "from the point of view of the history of religious ideas we may, in fact we must, begin the history of Hindu religion at least with the history of this conception". (en)
- Ṛta (devanāgarī ऋत) è un termine sanscrito che compare nei più antichi Veda ed è fondante nella Religione vedica (o Vedismo). Con Ṛta si intende l'"ordine cosmico" a cui soggiace l'intera realtà, ma anche una consuetudine sacra ovvero l'associazione tra il rito sacrificale e l'universo a cui esso è strettamente associato. Esso prelude, quindi, al termine più diffuso, e successivo, di Dharma. Il termine Ṛta deriva da Ṛ (radice sanscrita di "muoversi") e *ar (radice indoeuropea di "modo appropriato"), quindi "muoversi, comportarsi, in modo corretto".Così Ṛta acquisisce il pieno significato di "ordine cosmico" ovvero della Realtà che procede priva di contrapposizioni od ostacoli. Questo termine è legato, sempre per mezzo della radice indoeuropea di *ar, al termine greco harmos, da cui l'italiano "armonia", e al latino ars da cui "arte". Ṛta è un termine assegnato ai deva che operano coerentemente con l'ordine cosmico, il quale va difeso e mantenuto. Coloro che non perseguono questo "ordine" sono anṛta (non ṛta) o anche asatya (non veri). Questo termine è collegato all'avestico Aša che possiede, anche nello Zoroastrismo, il medesimo significato. Ṛta si oppone al sanscrito vedico Druh (avestico druj) che rappresenta il suo opposto ovvero il disordine provocato dai "demòni" e dagli umani che si dedicano a distruggerlo o a corromperlo. Nel Vedismo Ṛta è sempre stato considerato un principio impersonale e mai fu reso come una divinità "personale". La divinità vedica che incarna il principio dello Ṛta è Asura Varuṇa (वरुण sanscrito, avestico Ahura Mazdā), suo tutore e vincitore del Caos, nonché protettore, severo e temuto, della "giustizia" e della "verità". Ṛta è particolarmente considerato nella pratica cultuale, ovvero nella corretta esecuzione di detta pratica che permette la permanenza stessa dell'ordine cosmico. (it)
- Ṛta, rta of rita (Sanskriet: ऋत, orde, waarheid) is volgens de Rigveda het principe van de natuurlijke orde in het universum, de orde van de offers (yajna) en de morele orde waaraan mensen zich moeten houden. Volgens enkele hymnen zouden Indra en Varuna de hoeders zijn van rta. Het heeft overeenkomsten met het zoroastrische en werd in latere Veda's steeds meer overschaduwd door dharma en karma. (nl)
- Ryta (dewanagari ऋत, trl. ṛta) – hindusi nazywają tak „naturalny porządek rzeczy”, którego strażnikiem jest bóg Waruna. W Wedach oznacza „wszechprawo naturalne, sprawiedliwość, prawdę”. Wedyjska ṛtá i jej awestański odpowiednik aṣ̌a wywodzą się z indoirańskiej *Hr̥tás „prawdy”, praindoeuropejskiego *h2r-tós „właściwie połączone, słuszne, prawdziwe”, z domniemanego korzenia *h2er-. Rzeczownik pochodny ṛta jest rozumiany jako „ustalony porządek, reguła, boskie prawo lub prawda” i jest pokrewny z artyzmem (sztuką) oraz rytuałem. (pl)
- Ріта (ऋत, ṛtá IAST) — термін на ведичному санскриті, у буквальному перекладі означає «порядок речей», споріднений авестійському aša . Антонімом слова ріта є анріта. Викладене у Ведах поняття ріти стало філософською основою для концепції дгарми у індуїзмі та інших дгармічних релігіях. Ріта є універсальним космічним законом, за яким відбувається «упорядкування невпорядкованого», обертання Всесвіту та існування усього сущого, у тім числі космос, людство і його моральні підвалини. Ріта береться за основу справедливості, праведності та моралі. Ріта розглядається як істина у найширшому сенсі цього слова. Різними виявами Ріти бувають невидимі для простих смертних людей деви та їх діяння, керовані ними процеси у Всесвіті і природні явища на Землі. Індивід, що відрізняється праведністю і благочестям, завжди діє у згоді з Рітою. Ріта визначається не ззовні, а із самої себе, вона визначає все, включаючи себе. Встановлена девами, Ріта ними ж охороняється та підтримується у боротьбі зі своєю повною протилежністю — анрітою («невпорядкованістю», «відсутністю ріти»). У сучасному контексті замість терміну «ріта» використовується більш розвинений і в наш час[коли?] стандартний термін «дгарма». Із ведичних девів найбільш тісно пов'язані з поняттям Ріти Варуна та Мітра. (uk)
- Rita (sanskrit: ऋत, ṛta) är i modern hinduism liktydigt med moralisk eller kosmisk ordning. Ursprungligen användes ordet för att beteckna det sätt på vilket ett rituellt offer skulle genomföras. Ordet är avlägset besläktat med bland annat svenska ordet rätt. Denna artikel om hinduism eller indisk mytologi saknar väsentlig information. Du kan hjälpa till genom att lägga till den. (sv)
- Рита (ऋत, IAST: ṛtá) — термин на ведийском санскрите, в буквальном переводе означающий «естественный порядок вещей», родственен авестийскому aša/arta. Антонимом слова рита является анрита. Изложенное в Ведах понятие риты явилось философской основой для концепции дхармы в индуизме и других индийских религиях. Рита представляет собой универсальный космический закон, в согласии с которым происходит «упорядочивание неупорядоченного», вращение Вселенной и существование всего сущего, включая космос, человечество и его нравственные устои. Рита принимается как основа справедливости, праведности и морали. Рита рассматривается как истина в самом широком смысле этого слова. Различными проявлениями риты выступают невидимые для простых смертных людей дэвы и их деяния, управляемые ими процессы во Вселенной и природные явления на Земле. Индивид, отличающийся праведностью и благочестием, всегда действует в согласии с ритой. Рита определяется не извне, а из самой себя, она определяет всё, включая себя. Установленная дэвами, рита ими же охраняется и поддерживается в борьбе со своей полной противоположностью — анритой («неупорядоченностью», «отсутствием риты»). В современном контексте вместо термина «рита» используется более развитый и в настоящее время являющийся стандартным термин «дхарма». Из ведийских дэвов наиболее тесно связаны с понятием риты Варуна и Митра. (ru)
|
| rdfs:comment
|
- Rita (IAST: ṛta; devanagari: ऋत) a plusieurs sens. Il peut signifier la règle morale, le droit ou l'ordre établi, la justice ou encore la coutume sacrée, la prière ou la foi. Il a le sens également de loi divine, d'ordre cosmique ou de vérité suprême. (fr)
- Ṛta, rta of rita (Sanskriet: ऋत, orde, waarheid) is volgens de Rigveda het principe van de natuurlijke orde in het universum, de orde van de offers (yajna) en de morele orde waaraan mensen zich moeten houden. Volgens enkele hymnen zouden Indra en Varuna de hoeders zijn van rta. Het heeft overeenkomsten met het zoroastrische en werd in latere Veda's steeds meer overschaduwd door dharma en karma. (nl)
- Ryta (dewanagari ऋत, trl. ṛta) – hindusi nazywają tak „naturalny porządek rzeczy”, którego strażnikiem jest bóg Waruna. W Wedach oznacza „wszechprawo naturalne, sprawiedliwość, prawdę”. Wedyjska ṛtá i jej awestański odpowiednik aṣ̌a wywodzą się z indoirańskiej *Hr̥tás „prawdy”, praindoeuropejskiego *h2r-tós „właściwie połączone, słuszne, prawdziwe”, z domniemanego korzenia *h2er-. Rzeczownik pochodny ṛta jest rozumiany jako „ustalony porządek, reguła, boskie prawo lub prawda” i jest pokrewny z artyzmem (sztuką) oraz rytuałem. (pl)
- Rita (sanskrit: ऋत, ṛta) är i modern hinduism liktydigt med moralisk eller kosmisk ordning. Ursprungligen användes ordet för att beteckna det sätt på vilket ett rituellt offer skulle genomföras. Ordet är avlägset besläktat med bland annat svenska ordet rätt. Denna artikel om hinduism eller indisk mytologi saknar väsentlig information. Du kan hjälpa till genom att lägga till den. (sv)
- Rta (sanskrtstky ṛtaṃ „úprava, řád“) či dháman „zákon“ je kosmický, mravní a obětní zákon či řád ve védském náboženství. Díky rta Slunce a Měsíc obíhají po svých drahách a střídají se roční období, jeho porušení – anrta, i neúmyslné, vede k hříchu a musí být náležitě očištěno. Později byl tento pojem nahrazen konceptem dharmy a karmy. Většího významu dosáhl příbuzný zarathuštrický koncept zvaný aša. (cs)
- Rita (Sanskrit: ऋत ṛta n. „Wahrheit, Recht, Ordnung“) ist ein zentraler Begriff der vedischen Zeit und bezeichnet sowohl die natürliche Ordnung, die religiöse, die konkrete als auch die moralische Ordnung der Menschen und der Gesellschaft. An Rita sind alle Wesen gebunden, Menschen, Tiere, Pflanzen und Götter. Es ist die Ordnung sowohl des Himmels als auch der Erde. (de)
- En la religión vedica (anterior al hinduismo), el término sánscrito Ritá o Ṛta significa ‘el orden cósmico del mundo’; siendo el orden natural que regula y coordina el funcionamiento del universo y todo lo que contiene. Es a través del Ṛta que el Sol asciende y se orienta, que los ríos fluyen, los árboles crecen y los animales nacen. Sería "equivalente" a otros conceptos presentes en otras culturas, tales cómo el Tao de la cultura China. (es)
- Ṛta (devanāgarī ऋत) è un termine sanscrito che compare nei più antichi Veda ed è fondante nella Religione vedica (o Vedismo). Con Ṛta si intende l'"ordine cosmico" a cui soggiace l'intera realtà, ma anche una consuetudine sacra ovvero l'associazione tra il rito sacrificale e l'universo a cui esso è strettamente associato. Esso prelude, quindi, al termine più diffuso, e successivo, di Dharma. Ṛta è un termine assegnato ai deva che operano coerentemente con l'ordine cosmico, il quale va difeso e mantenuto. Coloro che non perseguono questo "ordine" sono anṛta (non ṛta) o anche asatya (non veri). (it)
- In the Vedic religion, Ṛta (/ɹ̩ta/; Sanskrit ऋत ṛta "order, rule; truth; logos") is the principle of natural order which regulates and coordinates the operation of the universe and everything within it. In the hymns of the Vedas, Ṛta is described as that which is ultimately responsible for the proper functioning of the natural, moral and sacrificial orders. Conceptually, it is closely allied to the injunctions and ordinances thought to uphold it, collectively referred to as Dharma, and the action of the individual in relation to those ordinances, referred to as Karma – two terms which eventually eclipsed Ṛta in importance as signifying natural, religious and moral order in later Hinduism. Sanskrit scholar Maurice Bloomfield referred to Ṛta as "one of the most important religious conception (en)
- Рита (ऋत, IAST: ṛtá) — термин на ведийском санскрите, в буквальном переводе означающий «естественный порядок вещей», родственен авестийскому aša/arta. Антонимом слова рита является анрита. Изложенное в Ведах понятие риты явилось философской основой для концепции дхармы в индуизме и других индийских религиях. Рита представляет собой универсальный космический закон, в согласии с которым происходит «упорядочивание неупорядоченного», вращение Вселенной и существование всего сущего, включая космос, человечество и его нравственные устои. Рита принимается как основа справедливости, праведности и морали. Рита рассматривается как истина в самом широком смысле этого слова. (ru)
- Ріта (ऋत, ṛtá IAST) — термін на ведичному санскриті, у буквальному перекладі означає «порядок речей», споріднений авестійському aša . Антонімом слова ріта є анріта. Викладене у Ведах поняття ріти стало філософською основою для концепції дгарми у індуїзмі та інших дгармічних релігіях. Ріта є універсальним космічним законом, за яким відбувається «упорядкування невпорядкованого», обертання Всесвіту та існування усього сущого, у тім числі космос, людство і його моральні підвалини. Ріта береться за основу справедливості, праведності та моралі. Ріта розглядається як істина у найширшому сенсі цього слова. (uk)
|
