| dbo:abstract
|
- Skariya el Judío también es el nombre usado por Iván III de Moscovia para referirse a Zacarías de Ghisolfi. La Secta de Sjariya el Judío, conocida más ampliamente como la Herejía de los Judaizantes o Zhidóvstvuyushchiye (del ruso: жидóвствующих), fue una secta que apareció en Nóvgorod y Moscú en la segunda mitad del siglo XV, que marcó el comienzo de una nueva época de herejía en Rusia. Algunos investigadores, sin embargo, la consideran desarrollada de la anterior herejía Strigólniki que se había extendido asimismo por Nóvgorod en el siglo XIV. El término Zhidóvstvuyushchiye (Жидовствующие en ruso), como se conoce en las fuentes, deriva de la palabra rusa жид (zhid, un término antiguo ruso para designar a los judíos que hoy se considera peyorativo). Zhidóvstvuyuschiye puede ser aproximadamente traducido como "aquellos que siguen las tradiciones judías". El higúmeno , el principal crítico y perseguidor de esta secta, consideraba como fundador de este movimiento a un tal Sjariya -Zajariya, Skara; en ruso, Схария, Захария, Скара- (éste sería cierto estudioso de Kiev, , que llegaría a Nóvgorod desde Lituania en 1470, traduciendo varios textos hebreos sobre astronomía, lógica y filosofía). A los sectarios, Vólotski les apodó zhidóvomudrstvuyuschie (жидовомудрствующие, o “aquellos que piensan como los judíos”), asumiendo arbitrariamente de este modo su adhesión al judaísmo, a pesar de que la inmensa mayoría de los seguidores de Sjariya habían sido rusos normales de fe ortodoxa rusa y clérigos de rango bajo que nunca habían sido judíos. Casi todo lo que sabemos sobre la herejía lo sabemos por relatos dejados por sus acusadores (un fenómeno común en las herejías medievales). Esto dificulta determinar las verdaderas creencias de la secta, ya que el objetivo de los acusadores es desprestigiar el nombre de la secta y destruirla. De acuerdo a la mayoría de narraciones, la "Secta de Sjariya" renunciaba a la Santísima Trinidad y al status divino de Jesús, al monasticismo, la jerarquía eclesiástica, las ceremonias y la inmortalidad del alma. Algunos individuos también eran iconoclastas. La secta también promovía la idea de la "autoautoridad", la autodeterminación de cada individuo en asuntos de fe y salvación. Los sacerdotes Denís y Alekséi fueron considerados los ideólogos de este movimiento herético. A finales del siglo XV y principios del XVI, este movimiento herético se difundió en Moscú. En 1480, incluso el gran príncipe Iván III en persona invitó a unos cuantos adeptos a la secta a que visitaran la ciudad. El extraño comportamiento del gran príncipe se podría explicar por el hecho de que habría simpatizado como las ideas de los herejes sobre la secularización y la lucha contra la división feudal. Así, los Judaizantes contaron con el apoyo de funcionarios de alto rango, hombres de estado, mercaderes, de Elena de Moldavia (o Yelena Stefánovna, mujer de Iván el Joven, heredero del trono) y del diácono y diplomático . Este último incluso decidió establecer su propia comunidad a mediados de la década de 1480. A pesar de la creciente popularidad de este movimiento herético en Nóvgorod y Moscú, Iván III se preocupó al considerar que esta nueva tendencia podría atraer a grandes masas de gente sencilla, con lo que se vería privado del apoyo eclesiástico de cara a sus políticas exteriores. De hecho, la negación de la Trinidad y de la divinidad de Cristo, destruiría el Cristianismo, mientras que la oposición de la secta al clero y a las autoridades seculares habría minado la totalidad de la sociedad. Esto hizo a Iván III renunciar a sus ideas de secularización y aliarse con el clero. La lucha contra los herejes fue encabezada por el higúmeno Iósif Vólotski (y sus seguidores, los иосифляне (iosifliane o ) y el arzobispo de NóvgorodGennadi. Comenzando en la época en la que descubrió la herejía en Nóvgorod (alrededor de 1487), Gennadi escribió una serie de cartas a otros eclesiásticos durante varios años llamándoles a celebrar sobors ("concilios") con el propósito "no de debatirles, sino de quemarlos". Estos concilios se sostuvieron en 1488, 1490, 1494 y 1504, proscribiendo los libros heréticos y permitiendo su quema, sentenciando a muerte a varios herejes, y exiliando o excomulgando a otros. En 1491, Sjariya el Judío fue ejecutado en Nóvgorod por orden de Iván III. Con la aprobación de Gennadi, algunos de los herejes fueron ejecutados, como el archimandrita casiano del Monasterio de Yúriev (quien había permitido a varios herejes esconderse en el mismo), (primero le arrancaron la lengua y luego lo quemaron en la hoguera), el monje de Pskov Zajar y otros. A finales del siglo XV, algunos de los herejes permanecieron bajo la protección de Yelena Stefánovna y su hijo, el zarévich Dmitri (nieto de Iván III). Sin embargo, en 1502, Dmitri sería desposeído de su título, que pasaría a Basilio III, hijo de Iván III y Sofía Paleóloga. Tan pronto como murió Iván III, en 1505, Yelena y Dmitri fueron arrestados y encarcelados, dejando a los herejes vulnerables a los ataques de las autoridades. En 1504, el diak Iván-Volk Kúritsyn, Dmitri Konopliov e Iván Maksímov habían sido quemados. Otros diaks fueron desterrados, encarcelados o excomulgados. La comunidad de herejes de Fiódor Kúritsyn dejó de existir. A principios del siglo XIX, aparecieron varias comunidades en Tula, Vorónezh y Tambov, que seguían tradiciones judías y el halajá. También fueron llamados zhidóvstvuyuschiye y fueron perseguidos severamente en tiempos del zar Nicolás I. Desde principios del siglo XX, también han sido llamados iudéystvuyuschie, de iudeystvo, un término neutral para la religión judía. Actualmente son considerados parte del pueblo judío (aunque no sean de verdadera ascendencia israelita) y algunos de ellos han emigrado a Israel. Estos grupos, de todos modos, no están conectados en ningún modo con la Secta de Sjariya. (es)
- L'hérésie des Judaïsants (Jidov'stvouyouchtchié - « Ceux qui suivent les traditions juives »), est un mouvement religieux lancé par (ru) (ou Zacharie) le Juif, qui apparaît à Novgorod et Moscou dans la seconde moitié du XVe siècle. (fr)
- The Thought of Skhariya the Jew, much more commonly known in the church terminology as the Heresy of the Judaizers (Жидовствующие Zhidovstvuyushchiye), was a religious concept that existed in Veliky Novgorod and Grand Duchy of Moscow in the second half of the 15th century and marked the beginning of a new era of schism in Russia. Some scholars consider it to have developed from the earlier Strigolniki religious concept that also had developed in Novgorod in the 14th century. Initially popular among high-ranking statesmen and even the royal court, the concept was persecuted by hegumen Joseph Volotsky and archbishop Gennady of Novgorod. (en)
- Judaizanci – pojęcie w chrześcijaństwie dotyczące kontrowersji, opisanej już w Dziejach Apostolskich i w Liście do Galatów, wokół rozumienia jedności i odrębności Kościoła (chrześcijaństwa) i Synagogi (judaizmu). W Nowym Testamencie judaizanci to chrześcijanie pochodzenia żydowskiego, którzy chcieli „judaizować” chrześcijan pochodzenia pogańskiego. Judaizanci nowo testamentalni, przyjmując kerygmat apostolski, jednocześnie wierzyli, że uczestniczenie w Przymierzu Ludu Izraela nie jest możliwe bez zachowywania wymogów życia żydowskiego, jak obrzezanie i przepisy rytualne. Twierdzili oni: Jeżeli się nie poddacie obrzezaniu według zwyczaju Mojżeszowego, nie możecie być zbawieni (Dz 15,1, por. Ga 2,4; 2,12; 6,12; Flp 3,2) Paweł z Tarsu polemizował z nimi w Liście do Galatów i Liście do Rzymian. Głównym tematem było przeciwstawienie zbawienia przez wypełnianie Prawa zbawieniu przez wiarę: Obrzezanie posiada wprawdzie wartość, jeżeli zachowujesz Prawo. Jeżeli jednak przekraczasz Prawo będąc obrzezanym, stajesz się takim, jak nieobrzezany. Jeżeli zaś nieobrzezany zachowuje przepisy Prawa, to czyż jego brak obrzezania nie będzie mu oceniony na równi z obrzezaniem? I tak ten, który od urodzenia jest nieobrzezany, a wypełnia Prawo, będzie sądził ciebie, który, mimo że masz księgę Prawa i obrzezanie, przestępujesz Prawo. Bo Żydem nie jest ten, który nim jest na zewnątrz, ani obrzezanie nie jest to, które jest widoczne na ciele, ale prawdziwym Żydem jest ten, kto jest nim wewnątrz, a prawdziwym obrzezaniem jest obrzezanie serca, duchowe, a nie według litery. I taki to otrzymuje pochwałę nie od ludzi, ale od Boga (Rz 2,25-29) Po raz pierwszy określenia „judaizanci” użył w IV w. Jan Chryzostom w traktacie Adversus Judaeos wobec chrześcijan z Antiochii (np. Homilia IV,4), którzy będąc chrześcijanami, wyznając wiarę w Jezusa Chrystusa jednocześnie chodzili do synagog i modlili się z Żydami, zachowując ich posty i święta i przepisy rytualne. Do takich wiernych skierował jedną ze swych homilii pod koniec życia także Augustyn z Hippony: Adversus Judaeos (ok. 429 r.). W czasach reformacji w XVI w. i XVII w. określano tak antytrynitarzy, którzy jak Miguel Servet, i Faust Socyn negowali istnienie Trójcy Świętej i kwestionowali boskość Jezusa. W XV w. w Rosji pojawiły się grupy tzw. bogomiłów żidowstwujuszczich, którzy głosili m.in. antytrynitaryzm. Do najbardziej znanych działaczy należeli Abraham ze Smoleńska oraz pop , który po wygnaniu z Moskwy uciekł do Polski i tu przyczynił się do utworzenia grupy „judaizantów” wśród braci polskich. W Polsce w XVI w. judaizantami lub unitarianami, a najczęściej nowochrzczeńcami czy „nurkami”, nazywano radykalny odłam braci polskich na Lubelszczyźnie i na Litwie, którzy zaprzeczali boskości Jezusa oraz głosili m.in. radykalny pacyfizm chrześcijański, zniesienie poddaństwa chłopów oraz zakaz zabijania ludzi i zwierząt. Do najbardziej znanych judaizantów należeli: Marcin Czechowic, i Jan Niemojewski. Niektórzy z nich jak np. Szymon Budny głosili szacunek dla judaizmu i stawiali tę religię za wzór dla chrześcijaństwa w dziedzinie edukacji religijnej. Należy przy tym wyjaśnić, że zarówno Czechowic, jak i Niemojewski byli długi czas w opozycji wobec Szymona Budnego właśnie przez krytykowany u niego prymat Starego Testamentu, który kazał sprzeciwiać się radykalnemu pacyfizmowi i dopuszczał sprawowanie urzędów. Bracia polscy, postrzegani jako judaizanci przez ich otoczenie, w większości swych odłamów uważali się raczej za prawdziwych chrystian kierujących się ewangelią, a w XVII wieku coraz większy nacisk kładli na zgodność wiary z rozumem. Skojarzenia z judaizmem brały się głównie z poglądów i działalności litewskiej grupy Budnego i popularnego w swoim czasie wśród co radykalniejszych odłamów braci polskich usuwania symboli krzyża jako sprzecznych z przykazaniem bożym symboli bałwochwalstwa. W XX w. judaizantami lub „Czarnymi Żydami” nazywano Afroamerykanów w Stanach Zjednoczonych, którzy przyjmowali judaizm jako formę protestu przeciwko dyskryminacji rasowej ze strony „białych” chrześcijan. (pl)
- Жидівствуючі (у сучасній літературі також використовуються терміни ожидовілі або зжидовілі, від терміну «жид») — послідовники раціоналістичної секти в православній церкві 15 століття, які деякими подробицями свого віровчення подали супротивникам привід бачити в ньому вплив з боку юдаїзма. Православно-церковна назва для ряду єресей на Московії останньої третини XV — поч. XVII ст., що поєднували в собі елементи західноєвропейського раціоналізму і релігійного реформізму. «Зжидовілі» існували також в Болгарії в XIV столітті за царя . Багато дослідників вказують на зв'язок між жидівствуючими і ранньохристиянськими гностиками. Особливо наголошувалося вплив маніхейства Свою віру «жидівствуючі» тримали в таємниці, тому письмових свідчень, що пояснювали їх вчення, не збереглося. Найменування отримали від ідейних опонентів, представників православної церкви, які вважали, що вчення продовжує традиції таємних юдейських сект і насаджує на Московії юдаїзм. (uk)
- Е́ресь жидо́вствующих — принятое в историографии название для ряда разнородных религиозных движений (ересей с точки зрения Православной церкви). Часто используется применительно к сформировавшейся в последней четверти XV века (начиная с 1470 года, по прибытии в Великий Новгород Захария Скары), не вполне однородной по социальному составу (духовенство, великокняжеские дьяки, дети боярские) и идеологической ориентации группе «религиозных вольнодумцев», главным образом, в Великом Новгороде и Москве. В церковной среде традиционно считается, что распространение ереси было инициировано неким «жидовином Схарией» (Захарья Евреин, Захарья-Скарья Жидовин). О соборе против «Жидовствующих» в Болгарии в XIV веке при царе Иоанне-Александре сообщает житие св. Феодосия Тырновского. Некоторые исследователи предполагают влияние манихейства. В том же XIV веке известны некие «хионы», вполне подходящие по своим воззрениям к этой категории. «Жидовствующими» в XVIII — начале XX веков называли «субботников» (не путать с молоканами-субботниками и адвентистами), соблюдавших все ветхозаветные предписания и ожидавших пришествия Мессии. Этнически субботники были русскими и жили в пределах Астраханской, Ставропольской и Тамбовской губерний, а также на Кавказе. При императоре Николае I против них принимали суровые меры. В XX веке некоторые из них эмигрировали в Израиль. Характерная черта такого рода сект — следование некоторым иудейским предписаниям и обрядам. Старейшей из сект жидовствующих в России считается секта Схарии XV века. Другие секты появлялись в позднее время, вплоть до XIX века, хотя связь между ними и жидовствующими XV века не прослеживается. Название «жидовствующие» обычно присваивалось этим движениям их оппонентами. (ru)
|
