| dbo:abstract
|
- Chilam Balam és el nom de diversos llibres que relaten fets i circumstàncies històriques de la civilització maia. Escrits en llengua maia, per personatges anònims, durant els segles XVI i xvii, en la península de Yucatán. A aquest nom se li agrega el nom de la població on van ser escrits, per exemple, el Chilam Balam de , etc. Són font important per al coneixement de la religió, història, folklore, medicina i astronomia maia precolombina. Els llibres del Chilam Balam van ser redactats després de la . Durant l'època colonial, la major part dels escrits i vestigis de la religió maia van ser destruïts pels missioners catòlics espanyols, en considerar que tals vestigis representaven influències paganes i per tant nocives per la catequització dels maies. Els llibres Chilam Balam van ser escrits pels maies després de la conquesta, presumptament propiciats pels europeus, per la qual cosa en la seva redacció es nota ja la influència de la cultura espanyola, sobretot en matèria religiosa. Els llibres en el seu conjunt relaten esdeveniments de rellevància històrica consignats conforme als (períodes de 20 anys) del calendari maia. Els relats deixen constància de les tradicions religioses del poble original, així com del seu esdevenir històric. Alguns historiadors pensen que els llibres podrien contenir certa informació que hauria provingut, a través de la memòria col·lectiva, dels escrits destruïts en l'acte de fe de Maní de l'arquebisbe Diego de Landa (1524-1579). S'estima que originalment existien més textos de Chilam Balam, encara que només uns quants han arribat fins als nostres dies. (ca)
- The Books of Chilam Balam (Mayan pronunciation: [t͡ʃilam ɓahlam]) are handwritten, chiefly 17th and 18th-centuries Maya miscellanies, named after the small Yucatec towns where they were originally kept, and preserving important traditional knowledge in which indigenous Maya and early Spanish traditions have coalesced. They compile knowledge on history, prophecy, religion, ritual, literature, the calendar, astronomy, and medicine. Written in the Yucatec Maya language and using the Latin alphabet, the manuscripts are attributed to a legendary author called Chilam Balam, a chilam being a priest who gives prophecies and balam a common surname meaning ʼjaguarʼ. Some of the texts actually contain prophecies about the coming of the Spaniards to Yucatán while mentioning a chilam Balam as their first author. Nine Books of Chilam Balam are known, most importantly those from Chumayel, Mani, and Tizimin, but more have existed. Both language and content show that parts of the books date back to the time of the Spanish conquest of the Yucatec kingdoms (1527–1546). In some cases, where the language is particularly terse, the books appear to render hieroglyphic script, and thus to hark back to the pre-conquest period. (en)
- Chilam (~„Prophet“) Balam (~„Jaguar“) ist die übergeordnete Bezeichnung einer Reihe von Texten, die vom 16. bis zum 19. Jahrhundert in Yucatán in der dort gesprochenen Mayathan-Sprache verfasst wurden. Sie sind miteinander verwandte Sammlungen von einheimischen Überlieferungen sowie von Übersetzungen und Bearbeitungen von Texten aus der spanischen und christlichen Tradition. Es wird geschätzt, dass etwa zwei Drittel der Texte auf Vorlagen aus der Alten Welt, und nur ein Drittel auf Vorlagen aus der Maya-Kultur zurückgeht. Neben medizinischen und astronomischen Texten (meist auf der Basis europäischer Almanache), bestehen einige Bücher zu einem beträchtlichen Teil aus chronologischen und prophetischen Abschnitten. Sie bilden deshalb eine wichtige Quelle über die Kultur und Geschichte der Maya. (de)
- Chilam Balam (del maya yucateco: Chilam Báalam) es el nombre de varios libros que relatan hechos y circunstancias históricas de la civilización maya. Escritos en lengua maya, por personajes anónimos, durante los siglos XVI y XVII, en la península de Yucatán. A ese nombre se le agrega el nombre de la población en donde fueron escritos, por ejemplo, el Chilam Balam de Chumayel, etc. Son fuente importante para el conocimiento de la religión, historia, folclor, medicina y astronomía maya precolombina. Hubo libros del Chilam Balam que fueron redactados antes de la conquista española. Durante la época colonial, la mayor parte de los escritos y vestigios de la religión maya fueron destruidos por los misioneros católicos españoles, al considerar que tales vestigios representaban influencias paganas y por tanto nocivas para la catequización de los mayas. Los libros actuales del Chilam Balam fueron escritos por los mayas después de la conquista, presuntamente propiciados por los europeos, por lo que en su redacción se nota ya la influencia de la cultura española, sobre todo en materia religiosa. También existe la versión de que fueron escritos por ayudantes indígenas de frailes. Los libros en su conjunto relatan acontecimientos de relevancia histórica consignados conforme a los katunes (períodos de 20 años) del calendario maya. Los relatos dejan constancia de las tradiciones religiosas del pueblo original, así como de su devenir histórico. Algunos historiadores piensan que los libros podrían contener cierta información que habría provenido, a través de la memoria colectiva, de los escritos destruidos en el auto de fe de Maní del arzobispo Diego de Landa (1524-1579). Desde el siglo XVI, indígenas evangelizados recopilaron, en el alfabeto latino, viejas memorias orales vertidas en códices o dibujos. Así se fueron reuniendo textos de diversa naturaleza: cosmogonías, calendarios, astronomía, rituales, crónicas y profecías; todos sin estructura unitaria. Entre esas memorias están los libros del profeta Chilam Balam de la región de Chumayel en Yucatán. En el texto se dice, es la “Profecía de Chilam Balam, que era cantor, en la antigua Maní”, quien preparaba a los mayas sobre la llegada de un “Padre, señor del cielo y de la tierra”. Se estima que originalmente existían más textos del Chilam Balam, aunque solamente unos cuantos han llegado hasta hoy. (es)
- Chilam Balam liburuak espainiarren konkista ondoko eskuizkribu maia batzuen izena da (XVI. eta XVII. mendea). Idazkera latinoan eta Europako paperean eginak dira. Erlijio berri baten etorrera igartzeaz gainera, piktogramez eginiko maia liburuek adierazitako hainbat testu biltzen dituzte, historiari, medikuntzari eta astrologiari buruzkoak bereziki. Idazleak anonimoak dira eta, sarritan, ugari eta denbora desberdinetan bizi izandakoak: egile berriek aurrekoek egindakoa jasotzen zuten eta aldatzen zuten ideia berriak sartuz testuak berritzen eta garbira pasatzen zituzten moduan. Horrek argitzen du zergatik horrelako liburuetan XVI. mendeko gertaerekin batera XX. mendekoak agertzen diren. dokumentatuta dauka 1936urtean herrian, hango zahar batek idazten jarraitzen zuten testu bat buruz azaldu zion; beraz, literatura mota honek orain gutxi arte bizirik iraundu du. Kolonia garaietan maia zibilizazioaren testuak eta liburuak apaizek txikitu zituzten. Haien esanetan horrela paganismoaz bukatzen ari ziren eta katolizismoaren bideak prestatzen. Denboraz jarrera hori epeldu egin zen eta, agian europearren eraginez, Chilam Balam izeneko liburuak idazteari ekin zioten. Horregatik ez da kasuala idazkeran kultura eta erlijio berrien aztarnak nabarmenak izatea. Liburuak alfabeto latinoz idatzita daude eta hizkuntza, Yucatango maia hizkuntza da. XIX. mendean, , Yucatángo filologo ezaguna, hiru herriko Chilam Balam hartuta eta fragmentu batzuk beste testuekin lotuta, izeneko liburua argitaratu zuen. Lanaren helburua Yucatángo maien kronologia estudiatzea zen. (eu)
- Les livres de Chilam Balam sont des manuscrits mayas rédigés au Yucatan au cours des deux siècles qui ont suivi la conquête espagnole. Ils sont écrits en yucatèque, mais en caractères latins. Leur nom vient des mots «chilan» (le n se change en m devant la lettre b) qui signifie «prophète, devin» et de «balam» qui signifie «jaguar». «Chilam Balam» désignerait un individu, prêtre, prophète, chamane, qui aurait annoncé la venue des Espagnols. Pour les distinguer, on les nomme d'après la ville où ils ont été rédigés : on parle donc de Livre du Chilam Balam de Chumayel, Tizimín, Mani, Chan Cah, Káua, Tusik, Ixil, Tekax, Nah. Ceux de Hocaba, Nabula, Telchach, Tihosuco et Tixkokob ont disparu. Il existe également un recueil du XIXe siècle appelé codex Pérez, qui reprend des textes disparus. Ces écrits traitent du calendrier maya, de chroniques historiques, de prophéties et de mythes traditionnels comme le mythe de la création. Ils contiennent aussi des conseils et des recettes médicinales. On y trouve un mélange de concepts précolombiens et d'emprunts à la culture européenne. (fr)
- チラム・バラムの書 (Chilam Balam) とは、18世紀から19世紀にかけてユカタン半島のマヤ人によって歴史・予言・宗教・祭祀・文学・暦・天文・医学などのさまざまな知識についてマヤ語で書かれた文書の総称。もとは多くの種類の文書があったが、現存するのは9種類のみである。大部分は所在地によって名付けられている。 チラム・バラムの書が筆写された時代は新しいが、伝統的なマヤ人の生活の情報を豊富に含み、先コロンブス期マヤの研究やマヤ語の研究の重要な資料になっている。 (ja)
- De Mayaanse boeken van Chilam Balam zijn koloniale handschriften genoemd naar Yucateekse plaatsen als , Maní en Tizimín. Ze werden toegeschreven aan een chilan of orakelpriester genaamd Balam. De handschriften (in Europees schrift) dateren voornamelijk uit de 18e eeuw en 19e eeuw, maar bevatten ook materiaal dat teruggaat tot de jaren van de Spaanse invallen en dus nog geheel in de voor-Spaanse traditie staat. De boeken bestaan uit een mengeling van zeer verschillende teksten, deels Spaans, deels oud-Mayaans van karakter, vooral op het gebied van de geschiedenis (koloniaal en oud-Mayaans), (oud-Mayaanse tun en katun-voorspellingen, maar ook de katholieke heiligenkalender), astrologie, mythologie (wereldondergang en herschepping) en traditionele geneeskunde. Het werd sterk beïnvloed door Spaanse wichelarij. Door het archaïsche Yucateeks en de niet zelden duistere taal bieden de Boeken van Chilam Balam veel meer problemen voor de vertaler dan bijvoorbeeld de Popol Vuh. (nl)
- I libri Maya di Chilam Balam sono l'eponimo di 'città dei libri' piccole città yucateche. Solitamente i libri sono composti da un insieme di testi nei quali le tradizioni Maya e Spagnole si sono mescolate. I maya dello yucatán attribuiscono questi libri allo Chilam Balam, o 'profeta del patrono'. Alcuni dei testi contengono scritti profetici che alcuni traduttori spagnoli hanno interpretato come riferiti al loro arrivo nello Yucatan. Molti libri attualmente contengono riferimenti allo Chilam Balam e gli studiosi sia indigeni che stranieri alle volte mettono tutti i disparati testi trovati, dentro ad un manoscritto chiamato 'Libri di Chilam Balam'. Ci sono nove libri di Chilam Balam. Chumayel, Tizimin, e Tusik, (mai tenuto a Tuzik, questo libro è l'unico rimasto nelle mani dei Maya. La sua posizione resta sconosciuta.), sono libri storici e profetici, che coprono entrambi i periodi prima dell'invasione spagnola e la successiva colonizzazione. I libri di Kaua, Chan Kan, Nah, Tekax, Mani e Ixil si occupano di astronomia, astrologia, ed erboristeria. I libri sono stati trascritti nella lingua maya yucateca utilizzando caratteri latini, durante il diciottesimo e diciannovesimo secolo, anche se molti dei testi sono stati pubblicati ai tempi dell'invasione spagnola. I Libri di Chilam Balam sono una delle principali testimonianze della persistenza delle tradizioni maya nel periodo della conquista ed allo stesso tempo della contaminazione che era in atto tra la cultura indigena e la cultura dei conquistatori spagnoli. I testi medici sono molto pratici, i testi storici ed astrologici appartengono a tradizioni esoteriche. In diversi punti di questi testi ci sono delle informazioni, che riguardano la nascita della mitologia maya. I testi storici, 'cronache', sono inseriti nella struttura del calendario Maya e contengono alcuni dati utili sull'antico calendario, sui suoi custodi, i suoi usi e dei suoi cicli, includendo k'in, tun e k'atun. Gli arcaici idiomi yucatechi dei testi del Chilam Balam spesso di natura metaforica offrono una formidabile sfida per i traduttori. La qualità e la natura interpretativa delle traduzioni esistenti varia notevolmente, quelle di Barrera Vázquez e Rendon, Roys, Edmonson, Gendorp e Reifler Bricker & Miram, sono tra le più note. (it)
- Chilam Balam – nazwa różnych tekstów związanych z kulturą Majów, napisanych w XVII i XVIII w języku maya, używanym na półwyspie Jukatan. Stanowią ważne źródło wiedzy o religii, historii, medycynie i astronomii dawnych Majów. Najważniejszą i najobszerniejszą z tych ksiąg jest Chilam Balam z miejscowości . Najpóźniejszy z tekstów zaliczanych do zbioru Chilam Balam, tzw. , stanowi kompilację wcześniejszych utworów. Ponieważ dzieła powstały już po konkwiście, widoczne są w nich również wpływy hiszpańskie, zwłaszcza w zakresie religii. (pl)
- Os livros maias de Chilam Balam, designados pelos nomes de localidades iucatecas como Chumayel, Mani e Tizimin, são geralmente colecções de textos díspares nos quais as tradições espanholas e maias coalesceram, tendo sido encomendados nestas localidades originárias por padres. Os maias iucateques atribuíram parte dos relatos e poemas constantes nestes livros a um autor lendário chamado Chilam Balam, sendo um chilam um sacerdote que fornecia oráculos. Alguns dos textos consistem mesmo de oráculos sobre a chegada dos espanhóis ao Iucatã e mencionam um chilam Balam como seu primeiro autor. A tradição colonial espanhola estendeu o título Chilam Balam de forma a abranger todos os textos díspares encontrados num determinado manuscrito. Os textos tratam sobretudo de história (tanto pré-hispânica como colonial), calendários, astrologia e ervas medicinais, trazendo importantes elementos da visão religiosa do povo maia, bem como de toda a sua visão de mundo. Escritos em língua maia iucateca (em escrita europeia), os manuscritos são oriundos dos séculos XVII e XIX, embora muitos dos textos que acabaram por ser incluídos nestes livros datem do tempo da conquista espanhola. Assume-se que nos livros maias mais antigos, o elemento religioso e profético fosse mais proeminente. Acredita-se que os textos reproduzidos pelos maias alfabetizados por espanhóis sejam feitos das reminiscências de livros queimados pelos autos promovidos pelo religioso Diego de Landa. Enquanto que os textos médicos são bastante factuais, os textos históricos e astrológicos são realmente esotéricos. Em várias passagens destes textos surgem pequenos fragmentos de informação importantes sobre a antiga mitologia. Além do seu valor intrínseco, os textos históricos (ou crónicas) são particularmente importantes pois estão construídos com base no calendário maia (ainda que com algumas adaptações ao sistema de calendário europeu) e contêm antigas previsões para períodos tun e baktun. Já o Chilam Balam de Chumayel composto também de poemas que tratam, entre outros temas, da dor e a doença causadas pela conquista espanhola, revelando de forma amargurada a visão religiosa dos maias conquistados. A tentativa de reconstrução da história iucateca pós-clássica a partir destes dados provou ser uma tarefa árdua. Devido à sua natureza muitas vezes alusiva e metafórica, poética, e ao iucateque arcaico em que estão escritos, os textos de Chilam Balam constituem um desafio formidável para os tradutores. A qualidade das traduções existentes varia muito, sendo as de Barrera Vásquez e Rendón, Reifler Bricker e Miram, e de Roys incluídas entre as melhores. (pt)
- Chilam Balamböckerna (Siarnas hemligheter eller Jaguarprofetens böcker), är en samling texter nedskrivna på yucatec-mayaspråk på 1700-talet av mayaindianerna på Yucatanhalvön i Mexiko och handlar om deras religion och historia. Chilam Balamböckerna ses som en värdefull källa till kunskap om den föreställningsvärld som formade den Mesoamerikanska mayakulturen. (sv)
- Чилам-Балам (Chilam Balam) — загальне позначення рукописних збірок мая, записаних у різних населених пунктах Юкатана в XVII—XVIII століттях латиницею юкатекською мовою. Назва перекладається як «Книга пророка Ягуара». (uk)
- Чила́м-Бала́м (на языке юкатека «[Книга] пророка Ягуара») — общее обозначение девяти рукописных сборников, записанных в разных населённых пунктах Юкатана в XVII—XVIII веках латиницей на языке юкатека. Содержание их разнообразно: от записей оригинальных индейских мифов о сотворении мира до объяснения астрономических явлений в соответствии с европейскими представлениями позднего Средневековья, медицинских рецептов, пророческих текстов майя; в семи сборниках имеются исторические сведения: это почти единственный источник по политической истории Юкатана между X и XVI веками. Ряд текстов, видимо, восходят к иероглифическим кодексам времён испанского завоевания, и приписаны некоему жрецу Чилам-Балам, жившему, предположительно, незадолго до испанского завоевания, и даже предсказавшему его. (ru)
|
| rdfs:comment
|
- チラム・バラムの書 (Chilam Balam) とは、18世紀から19世紀にかけてユカタン半島のマヤ人によって歴史・予言・宗教・祭祀・文学・暦・天文・医学などのさまざまな知識についてマヤ語で書かれた文書の総称。もとは多くの種類の文書があったが、現存するのは9種類のみである。大部分は所在地によって名付けられている。 チラム・バラムの書が筆写された時代は新しいが、伝統的なマヤ人の生活の情報を豊富に含み、先コロンブス期マヤの研究やマヤ語の研究の重要な資料になっている。 (ja)
- Chilam Balam – nazwa różnych tekstów związanych z kulturą Majów, napisanych w XVII i XVIII w języku maya, używanym na półwyspie Jukatan. Stanowią ważne źródło wiedzy o religii, historii, medycynie i astronomii dawnych Majów. Najważniejszą i najobszerniejszą z tych ksiąg jest Chilam Balam z miejscowości . Najpóźniejszy z tekstów zaliczanych do zbioru Chilam Balam, tzw. , stanowi kompilację wcześniejszych utworów. Ponieważ dzieła powstały już po konkwiście, widoczne są w nich również wpływy hiszpańskie, zwłaszcza w zakresie religii. (pl)
- Chilam Balamböckerna (Siarnas hemligheter eller Jaguarprofetens böcker), är en samling texter nedskrivna på yucatec-mayaspråk på 1700-talet av mayaindianerna på Yucatanhalvön i Mexiko och handlar om deras religion och historia. Chilam Balamböckerna ses som en värdefull källa till kunskap om den föreställningsvärld som formade den Mesoamerikanska mayakulturen. (sv)
- Чилам-Балам (Chilam Balam) — загальне позначення рукописних збірок мая, записаних у різних населених пунктах Юкатана в XVII—XVIII століттях латиницею юкатекською мовою. Назва перекладається як «Книга пророка Ягуара». (uk)
- Чила́м-Бала́м (на языке юкатека «[Книга] пророка Ягуара») — общее обозначение девяти рукописных сборников, записанных в разных населённых пунктах Юкатана в XVII—XVIII веках латиницей на языке юкатека. Содержание их разнообразно: от записей оригинальных индейских мифов о сотворении мира до объяснения астрономических явлений в соответствии с европейскими представлениями позднего Средневековья, медицинских рецептов, пророческих текстов майя; в семи сборниках имеются исторические сведения: это почти единственный источник по политической истории Юкатана между X и XVI веками. Ряд текстов, видимо, восходят к иероглифическим кодексам времён испанского завоевания, и приписаны некоему жрецу Чилам-Балам, жившему, предположительно, незадолго до испанского завоевания, и даже предсказавшему его. (ru)
- Chilam Balam és el nom de diversos llibres que relaten fets i circumstàncies històriques de la civilització maia. Escrits en llengua maia, per personatges anònims, durant els segles XVI i xvii, en la península de Yucatán. A aquest nom se li agrega el nom de la població on van ser escrits, per exemple, el Chilam Balam de , etc. Són font important per al coneixement de la religió, història, folklore, medicina i astronomia maia precolombina. S'estima que originalment existien més textos de Chilam Balam, encara que només uns quants han arribat fins als nostres dies. (ca)
- The Books of Chilam Balam (Mayan pronunciation: [t͡ʃilam ɓahlam]) are handwritten, chiefly 17th and 18th-centuries Maya miscellanies, named after the small Yucatec towns where they were originally kept, and preserving important traditional knowledge in which indigenous Maya and early Spanish traditions have coalesced. They compile knowledge on history, prophecy, religion, ritual, literature, the calendar, astronomy, and medicine. Written in the Yucatec Maya language and using the Latin alphabet, the manuscripts are attributed to a legendary author called Chilam Balam, a chilam being a priest who gives prophecies and balam a common surname meaning ʼjaguarʼ. Some of the texts actually contain prophecies about the coming of the Spaniards to Yucatán while mentioning a chilam Balam as their fir (en)
- Chilam Balam (del maya yucateco: Chilam Báalam) es el nombre de varios libros que relatan hechos y circunstancias históricas de la civilización maya. Escritos en lengua maya, por personajes anónimos, durante los siglos XVI y XVII, en la península de Yucatán. A ese nombre se le agrega el nombre de la población en donde fueron escritos, por ejemplo, el Chilam Balam de Chumayel, etc. Son fuente importante para el conocimiento de la religión, historia, folclor, medicina y astronomía maya precolombina. (es)
- Chilam (~„Prophet“) Balam (~„Jaguar“) ist die übergeordnete Bezeichnung einer Reihe von Texten, die vom 16. bis zum 19. Jahrhundert in Yucatán in der dort gesprochenen Mayathan-Sprache verfasst wurden. Sie sind miteinander verwandte Sammlungen von einheimischen Überlieferungen sowie von Übersetzungen und Bearbeitungen von Texten aus der spanischen und christlichen Tradition. Es wird geschätzt, dass etwa zwei Drittel der Texte auf Vorlagen aus der Alten Welt, und nur ein Drittel auf Vorlagen aus der Maya-Kultur zurückgeht. Neben medizinischen und astronomischen Texten (meist auf der Basis europäischer Almanache), bestehen einige Bücher zu einem beträchtlichen Teil aus chronologischen und prophetischen Abschnitten. Sie bilden deshalb eine wichtige Quelle über die Kultur und Geschichte der Ma (de)
- Chilam Balam liburuak espainiarren konkista ondoko eskuizkribu maia batzuen izena da (XVI. eta XVII. mendea). Idazkera latinoan eta Europako paperean eginak dira. Erlijio berri baten etorrera igartzeaz gainera, piktogramez eginiko maia liburuek adierazitako hainbat testu biltzen dituzte, historiari, medikuntzari eta astrologiari buruzkoak bereziki. Idazleak anonimoak dira eta, sarritan, ugari eta denbora desberdinetan bizi izandakoak: egile berriek aurrekoek egindakoa jasotzen zuten eta aldatzen zuten ideia berriak sartuz testuak berritzen eta garbira pasatzen zituzten moduan. Horrek argitzen du zergatik horrelako liburuetan XVI. mendeko gertaerekin batera XX. mendekoak agertzen diren. dokumentatuta dauka 1936urtean herrian, hango zahar batek idazten jarraitzen zuten testu bat buruz azal (eu)
- Les livres de Chilam Balam sont des manuscrits mayas rédigés au Yucatan au cours des deux siècles qui ont suivi la conquête espagnole. Ils sont écrits en yucatèque, mais en caractères latins. Leur nom vient des mots «chilan» (le n se change en m devant la lettre b) qui signifie «prophète, devin» et de «balam» qui signifie «jaguar». (fr)
- I libri Maya di Chilam Balam sono l'eponimo di 'città dei libri' piccole città yucateche. Solitamente i libri sono composti da un insieme di testi nei quali le tradizioni Maya e Spagnole si sono mescolate. I maya dello yucatán attribuiscono questi libri allo Chilam Balam, o 'profeta del patrono'. Alcuni dei testi contengono scritti profetici che alcuni traduttori spagnoli hanno interpretato come riferiti al loro arrivo nello Yucatan. Molti libri attualmente contengono riferimenti allo Chilam Balam e gli studiosi sia indigeni che stranieri alle volte mettono tutti i disparati testi trovati, dentro ad un manoscritto chiamato 'Libri di Chilam Balam'. (it)
- De Mayaanse boeken van Chilam Balam zijn koloniale handschriften genoemd naar Yucateekse plaatsen als , Maní en Tizimín. Ze werden toegeschreven aan een chilan of orakelpriester genaamd Balam. De handschriften (in Europees schrift) dateren voornamelijk uit de 18e eeuw en 19e eeuw, maar bevatten ook materiaal dat teruggaat tot de jaren van de Spaanse invallen en dus nog geheel in de voor-Spaanse traditie staat. Door het archaïsche Yucateeks en de niet zelden duistere taal bieden de Boeken van Chilam Balam veel meer problemen voor de vertaler dan bijvoorbeeld de Popol Vuh. (nl)
- Os livros maias de Chilam Balam, designados pelos nomes de localidades iucatecas como Chumayel, Mani e Tizimin, são geralmente colecções de textos díspares nos quais as tradições espanholas e maias coalesceram, tendo sido encomendados nestas localidades originárias por padres. Os maias iucateques atribuíram parte dos relatos e poemas constantes nestes livros a um autor lendário chamado Chilam Balam, sendo um chilam um sacerdote que fornecia oráculos. Alguns dos textos consistem mesmo de oráculos sobre a chegada dos espanhóis ao Iucatã e mencionam um chilam Balam como seu primeiro autor. A tradição colonial espanhola estendeu o título Chilam Balam de forma a abranger todos os textos díspares encontrados num determinado manuscrito. (pt)
|
