| dbo:abstract
|
- Šadlí Bendžedíd (14. dubna 1929 – 6. října 2012) byl alžírský politik a voják, třetí prezident nezávislého Alžírska, který zemi vládl v letech 1979–1992. V letech 1978–1979 byl ministrem obrany. Byl představitelem strany (Front de Libération Nationale – FLN), hegemonní síly alžírského politického systému. Po smrti dlouholetého prezidenta Houari Boumédièna se uvnitř FLN rozhořel boj o nástupnictví. Hlavními soupeři byli Salah Yahiaoui a Abdelazíz Buteflika. Volba Bendžedída se stala nakonec kompromisním řešením. Bendžedíd značně liberalizoval alžírskou ekonomiku, která byla jeho předchůdci založena především jako státní. Na konci 80. let nicméně značně klesla cena ropy, což vedlo k hospodářské krizi. Část veřejnosti to dávala za vinu Bendžedídově liberalizaci. Rostla též nespokojenost s pomalu postupující demokratizací. Roku 1988 začali zejména studenti pořádat masivní protesty, které Bendžedíd krvavě potlačil, zabito bylo několik set lidí. Bendžedíd se pokusil zachránit mezinárodní reputaci rychlým postupem k demokracii a umožněním politické plurality. Roku 1991 byly připravovány demokratické volby, to se však znelíbilo armádě, která se obávala vítězství islamistů z . Volby byly zakázány, Bendžedíd padl a rozpoutala se vleklá občanská válka. (cs)
- Chadli Bendjedid (àrab: شاذلي بن جديد, Xāḏlī ibn Jadīd) va ser President d'Algèria entre el 9 de febrer de 1979 i l'11 de gener de 1992. Nascut el 14 d'abril de 1929, va servir com a oficial en l'Exèrcit francès abans de desertar i integrar-se al Front Nacional d'Alliberament (FLN) en l'inici de la Guerra de la Independència. Va ser Ministre de Defensa des de novembre de 1978 a febrer de 1979, i va ser nomenat President del país a la mort d'. Com a President, va reduir el paper de l'Estat en l'economia i va alleugerir la vigilància del mateix sobre els ciutadans. A finals dels anys 1980, quan l'economia del país va entrar en crisi a conseqüència de la Crisi del Petroli, van créixer les protestes contra el FLN que governava en un sistema de partit únic. Llavors va iniciar el procés de democratització cap a un sistema multipartidista. Però, en l'any 1991, una intervenció militar va paralitzar el procés de les eleccions municipals per evitar el triomf del Front Islàmic de Salvació, forçant Bendjedid a proclamar la seva dimissió, i donant inici a la Guerra Civil Algeriana. Bendjedid va ser hospitalitzat a París al gener del 2012 per tractar-se d'un càncer, i tornà en el mes de maig i a l'octubre del mateix any. El 3 d'octubre va ingressar en la unitat de cures intensives de l'hospital militar d', a l'Alger, on va morir el 6 d'octubre. (ca)
- الشاذلي بن جديد (14 أبريل 1929 - 6 أكتوبر 2012) الرئيس الثالث للجمهورية الجزائرية من 9 فبراير 1979 وحتى 11 يناير 1992. (ar)
- Ο Τσαντλί Μπεντζεντίντ (αραβικά: الشاذلي بن جديد, ash-Shādhilī bin Jadīd, 14 Απριλίου 1929 – 6 Οκτωβρίου 2012) ήταν ο τρίτος Πρόεδρος της Αλγερίας. Η προεδρική θητεία του διάρκεσε από τις 9 Φεβρουαρίου 1979 έως τις 11 Ιανουαρίου 1992. (el)
- Chadli Bendjedid [ŝa:dli benĝedi:d] (arabe الشاذلي بن جديد; elaraba latinigo: aŝ-Ŝādhilī bin Ĝadīd; 14-a de aprilo 1929 – 6-a de oktobro 2012) estis la tria Prezidento de Alĝerio; lia prezidenta regotempo estis de 9-a de februaro 1979 ĝis la 11-a de januaro 1992. Bendjedid estis ministro de defendo de novembro 1978 ĝis februaro 1979 kaj iĝis prezidento post la morto de Boumédiènne. Bendjedid estis kompromita kandidato kiu enpoviĝis post la partiestro kaj prezidenteco estis kontraŭata je la kvara kongreso de FLN okazinta la 27-an ĝis la 31-an de januaro 1979. La plej verŝajnaj sukcedontoj de Boumediene estis Mohammad Salah Jahiaoui kaj Abdelaziz Bouteflika. Tiu lasta estis servinta kiel sekretario de eksterlandaj aferoj ĉe Unuiĝintaj Nacioj dum dek ses jaroj. Li estis elstara membro de la Uĥda klano kaj konsiderata pro-okcidenta liberalo. Jahiaoui estis tre proksima al komunistoj, kaj permesis al la Partio de la Socialisma Avangardo (PAGS) akiri jurisdikcion super la amasaj sindikatoj kaj junularaj organizoj. Bendjedid malpliigis la ŝtatan rolon en ekonomio kaj faciligis la kontrolon de la loĝantaro fare de la registaro. Fine de la 1980-aj jaroj, kiam la ekonomio malsukcesis pro rapida falo de la prezoj de nafto, staris malkontenton inter elementoj de la reĝimo kiuj subtenis la ekonomiajn liberigajn politikojn de Bendjedid, kaj tiuj kiuj volis revenon al la ŝtatisma modelo. En Oktobro 1988, junularprotestoj kontraŭ la aŭsteremajn politikojn de la reĝimo evoluis en amasa tumultado nune konata kiel Tumultoj de Oktobro 1988 kiuj etendiĝis al Orano, Annaba kaj al aliaj urboj; la militista brutala subpremado de la tumultantoj lasis kelkajn centojn da mortintoj. Eble kiel politika porsurviva strategio, Bendjedid tiam alvokis kaj helpis plibonigi transiron al multpartia demokratio. Tamen, en 1991 la militistaro intervenis por haltigi ke elektoj portu la pliigantan forton de la islamisma Islama Savofronto (FIS) al povo, devigante Bendjedid elposteniĝi kaj ekigante longan kaj sangelverŝan okazigon de Alĝeria Enlanda Milito. (eo)
- Chadli Bendjedid (Arabic: الشاذلي بن جديد; ALA-LC: ash-Shādhilī bin Jadīd; 14 April 1929 – 6 October 2012) was the third President of Algeria and an Algerian Nationalist. His presidential term of office ran from 9 February 1979 to 11 January 1992. A combatant during the Algerian War, he was a member of the Revolutionary Council from 1965 to 1976 and was appointed Colonel in 1969. He was appointed Secretary General of the National Liberation Front (FLN) in January 1979 and was elected president the following month. Bendjedid would win re-elections without competition in 1984 and 1989. He resigned from the presidency in January 1992 following a disputed election and military coup, leading to the Algerian Civil War. He remained under house arrest until 1999 and died of cancer at the age of 83. (en)
- Chadli Bendjedid (arabisch الشاذلي بن جديد asch-Schadhili ibn Dschadid, DMG aš-Šāḏilī b. Ǧadīd; * 14. April 1929 in Bouteldja, Provinz El Tarf; † 6. Oktober 2012 in Algier) war von 1979 bis 1992 algerischer Präsident. (de)
- Chadli Bendjedid (en árabe: شاذلي بن جديد) (Bouteldja, 14 de abril de 1929 - Argel, 6 de octubre de 2012) fue presidente de Argelia entre el 9 de febrero de 1979 y el 11 de enero de 1992. Sirvió como oficial en el Ejército francés antes de desertar e integrarse en el Frente Nacional de Liberación (FLN) en el inicio de la Guerra de la Independencia. Fue ministro de Defensa desde noviembre de 1978 a febrero de 1979, y fue nombrado Presidente del país a la muerte de Houari Boumédiène. (es)
- Chadli Bendjedid (arabieraz: شاذلي بن جديد; , 1929ko apirilaren 14a - Aljer 2012ko urriaren 6a) aljeriar politikaria izan zen. 1979tik 1992ra bitartean, Aljeriako Errepublikako lehendakaria izan zen. (eu)
- Chadli Bendjedid (en arabe : شاذلي بن جديد), né le 1er juillet 1929 à Bouteldja et mort le 6 octobre 2012 à Alger, est un militaire et homme d'État algérien. Il est président de la République algérienne démocratique et populaire du 9 février 1979 au 11 janvier 1992. Combattant durant la guerre d'Algérie, parvenu au grade de colonel, il est membre du conseil de la Révolution de 1965 à 1976. Il est désigné secrétaire général du parti unique d’alors, le Front de libération nationale (FLN), en janvier 1979. Il est élu le mois suivant président de la République algérienne démocratique et populaire. Réélu chef de l’État en 1984 et 1989 sans concurrent, il exerce également les fonctions ministre de la Défense de 1979 à 1990 et de dirigeant du FLN durant ses trois mandats. À partir de 1989, il est présenté comme le père de l'initiative démocratique en Algérie : il autorise le multipartisme, réduit la répression de la police politique, supprime les mesures de restriction de quitter le territoire national. S’il engage également un virage libéral sur les questions économiques, il se montre conservateur en matière sociétale, avec notamment l'adoption d'un nouveau Code de la famille jugé rétrograde pour les droits des femmes. Après la large avance obtenue en décembre 1991 par le Front islamique du salut (FIS) au premier tour des élections législatives, il accepte de dissoudre l’Assemblée populaire nationale (APN) sortante, provoquant un vide institutionnel. Sous la pression des généraux « janviéristes », il démissionne peu après de la présidence du pays, le Haut Comité d'État en prenant la tête. Assigné à résidence jusqu’en 1999, Chadli Bendjedid meurt des suites d'un cancer, à 83 ans. (fr)
- Chadli Bendjedid (bahasa Arab: شاذلي بن جديد) (14 April 1929 – 6 Oktober 2012) adalah Presiden Aljazair ke-6 pada periode 9 Februari 1979 - 11 Januari 1992. (in)
- Chadli Bendjedid (in arabo: شاذلي بن جديد) (Būthalja, 14 aprile 1929 – Algeri, 6 ottobre 2012) è stato un politico e militare algerino, nonché sesto Presidente dell'Algeria.Fu sotto la sua presidenza che l'ex Presidente della Repubblica algerina, Ahmed Ben Bella, fu liberato nel 1979 dalla sua prigionia, che durava dal 1965, quando, a seguito del colpo di Stato organizzato dal colonnello e Ministro della Difesa Boumédiène, fu da questi incarcerato. (it)
- Chadli Bendjedid (Arabisch: شاذلي بن جديد) (Bouteldja (Algerije), 14 april 1929 – Algiers, 6 oktober 2012) was de derde president van Algerije; hij regeerde bijna 13 jaar, van 1979 tot 1992. (nl)
- Szadli Bendżedid (także: Chadli Bendjedid, arab. شاذلي بن جديد) ur. 14 kwietnia 1929 w , zm. 6 października 2012 w Algierze) – algierski polityk, od 9 lutego 1979 do 11 stycznia 1992 prezydent Algierii, sekretarz generalny i członek Biura Politycznego Frontu Wyzwolenia Narodowego (FLN). Pochodził z rodziny chłopskiej. Ukończył szkołę średnią w Annabie. W czasie wojny algierskiej zdezerterował z armii francuskiej w stopniu podoficera i nawiązał czynną współpracę z algierską partyzantką. Od 1954 był działaczem Frontu Wyzwolenia Narodowego oraz dowódcą batalionu Narodowej Armii Wyzwoleńczej. W latach 1956–1961 dowodził sektorem wojskowym na wschodzie kraju, był m.in. zastępcą dowódcy i dowódcą strefy wojskowej Konstantyny. W latach 1961–1962 był członkiem dowództwa operacyjnego sztabu generalnego Armii Wyzwolenia Narodowego w strefie północnej, w latach 1962 – 1963 dowódcą V okręgu wojskowego Konstantyny w stopniu majora, a w latach 1964 – 1978 dowódcą II okręgu wojskowego Oranu. W 1965 wszedł w skład Rady Rewolucyjnej. W 1969 nadano mu stopień pułkownika, w grudniu 1978 – po śmierci Huari Bumediena, został mianowany ministrem obrony. Po śmierci Bumediena, rozpoczęła się walka o władzę pomiędzy cywilnym i popierającym wolny rynek kandydatem Abd al-Azizem Butefliką a wojskowym Mohammedem Yahiaoui, opowiadającym się za wzmocnieniem socjalistycznego kursu. Brak wyraźnej przewagi między jednym z kandydatów, spowodował że wojsko skłoniło się w stronę Bendżedida któremu zaproponowano objęcie tymczasowych rządów. Na IV zjeździe FLN w styczniu 1979 wybrano go sekretarzem generalnym i członkiem Biura Politycznego partii. 7 lutego 1979 w wyborach bezpośrednich został wybrany prezydentem Algierii uzyskując 94,23% głosów poparcia. Po zapewnieniu sobie obu stanowisk doprowadził do usunięcia z kierownictwa partii dotychczasowych rywali: Buteflikę i Yahiaouiego a rządy oparł na rodzinie i wojsku. Przeprowadził rozluźnienie w sferze polityczno-ekonomicznej - zniósł wizy wyjazdowe, ograniczył wpływy służb specjalnych oraz uwolnił więźniów politycznych, w tym Ahmeda Ben Bellę. W sferze gospodarczej prowadził prywatyzację i liberalizację ekonomii. Zmiany nie zatrzymały kurczenia się gospodarki co spowodowało wprowadzenie polityki oszczędności. Polityka ta była w społeczeństwie mało popularna. W 1980 roku odrodziły się wpływy opozycji co związane było z protestami studentów berberyjskich. Domagali się oni poszanowania ich kultury i zaprzestania polityki arabizacji. Protesty zintensyfikowały się na wiosnę 1981 roku. Kolejną grupą niezadowoloną (początkowo rząd był im przychylny ze względu na sprzeciw islamistów wobec marksizmu który był podporą wielu opozycyjnych ruchów) z sytuacji w kraju byli islamiści wywodzący się z Bractwa Muzułmańskiego. Członkowie tego radykalnego stowarzyszenia przybyli do Algierii w 1971 roku z sąsiedniego Egiptu gdzie zostali zwolnieni z tamtejszych więzień. Radykalizacji islamistów i ich dążeniem do utworzenia państwa islamskiego towarzyszyły pierwsze akcje terrorystyczne, które miały być furtką do rewolucji islamskiej. Za akty terroru odpowiedzialna była założona w 1982 roku paramilitarna organizacja Islamski Ruch Algierii. Ruch ten został osłabiony aresztowaniami, pod koniec 1982 roku aż w końcu został w zupełności rozbity w lutym 1987, Rząd pod presją islamistów zliberalizował przepisy dotyczący budowy meczetów i tworzenia islamskich szkół wyższych. W 1985 Bendżedid został ponownie wybrany na stanowisko prezydenta kraju. W październiku 1988 roku odbyły się poważne protesty społeczne które przerodziły się w antyrządowe zamieszki. Zamieszanie wykorzystali islamiści. W roku 1989 zainicjował proces demokratyzacji kraju (wprowadził system wielopartyjny). Po pierwszej turze wyborów parlamentarnych w grudniu 1991, w której zwyciężył Islamski Front Ocalenia, został zmuszony do ustąpienia ze stanowiska prezydenta. W maju 1985 przywódca Kuby Fidel Castro przyznał mu Order José Martí, najwyższe kubańskie odznaczenie. (pl)
- Шадлі Бенджедід (араб. شاذلي بن جديد, нар. 14 квітня 1929, Бутелджа, поблизу Аннаби — 6 жовтня 2012) — президент Алжиру з 1979 до 1992 року. Був усунутий від влади в результаті військового перевороту на початку громадянської війни в Алжирі. (uk)
- Chadli Bendjedid (em árabe: شاذلي بن جديد; Bouteldja, 14 de abril de 1929 – Argel, 6 de outubro de 2012) foi um político e militar da Argélia. Membro da Frente de Libertação Nacional, foi o 3º presidente da Argélia, de 1979 até 1992. (pt)
- Шадли Бенджедид (араб. شاذلي بن جديد, 14 апреля 1929, , около Аннабы — 6 октября 2012) — алжирский государственный и политический деятель, президент Алжира с 1979 по 1992 год. Был отстранён от власти в результате военного переворота в начале гражданской войны в Алжире. (ru)
- 沙德利·本·杰迪德（阿拉伯语：شاذلي بن جديد；Chadli Ben-Djedid；1929年4月14日－2012年10月6日）是阿爾及利亞第三任總統。他自1979年2月9日起擔任總統，並將民主引進阿爾及利亞政府機構，獲全民肯定，但1992年1月11日被推翻。2012年10月6日他因癌症逝世，享寿83歲。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- الشاذلي بن جديد (14 أبريل 1929 - 6 أكتوبر 2012) الرئيس الثالث للجمهورية الجزائرية من 9 فبراير 1979 وحتى 11 يناير 1992. (ar)
- Ο Τσαντλί Μπεντζεντίντ (αραβικά: الشاذلي بن جديد, ash-Shādhilī bin Jadīd, 14 Απριλίου 1929 – 6 Οκτωβρίου 2012) ήταν ο τρίτος Πρόεδρος της Αλγερίας. Η προεδρική θητεία του διάρκεσε από τις 9 Φεβρουαρίου 1979 έως τις 11 Ιανουαρίου 1992. (el)
- Chadli Bendjedid (arabisch الشاذلي بن جديد asch-Schadhili ibn Dschadid, DMG aš-Šāḏilī b. Ǧadīd; * 14. April 1929 in Bouteldja, Provinz El Tarf; † 6. Oktober 2012 in Algier) war von 1979 bis 1992 algerischer Präsident. (de)
- Chadli Bendjedid (en árabe: شاذلي بن جديد) (Bouteldja, 14 de abril de 1929 - Argel, 6 de octubre de 2012) fue presidente de Argelia entre el 9 de febrero de 1979 y el 11 de enero de 1992. Sirvió como oficial en el Ejército francés antes de desertar e integrarse en el Frente Nacional de Liberación (FLN) en el inicio de la Guerra de la Independencia. Fue ministro de Defensa desde noviembre de 1978 a febrero de 1979, y fue nombrado Presidente del país a la muerte de Houari Boumédiène. (es)
- Chadli Bendjedid (arabieraz: شاذلي بن جديد; , 1929ko apirilaren 14a - Aljer 2012ko urriaren 6a) aljeriar politikaria izan zen. 1979tik 1992ra bitartean, Aljeriako Errepublikako lehendakaria izan zen. (eu)
- Chadli Bendjedid (bahasa Arab: شاذلي بن جديد) (14 April 1929 – 6 Oktober 2012) adalah Presiden Aljazair ke-6 pada periode 9 Februari 1979 - 11 Januari 1992. (in)
- Chadli Bendjedid (in arabo: شاذلي بن جديد) (Būthalja, 14 aprile 1929 – Algeri, 6 ottobre 2012) è stato un politico e militare algerino, nonché sesto Presidente dell'Algeria.Fu sotto la sua presidenza che l'ex Presidente della Repubblica algerina, Ahmed Ben Bella, fu liberato nel 1979 dalla sua prigionia, che durava dal 1965, quando, a seguito del colpo di Stato organizzato dal colonnello e Ministro della Difesa Boumédiène, fu da questi incarcerato. (it)
- Chadli Bendjedid (Arabisch: شاذلي بن جديد) (Bouteldja (Algerije), 14 april 1929 – Algiers, 6 oktober 2012) was de derde president van Algerije; hij regeerde bijna 13 jaar, van 1979 tot 1992. (nl)
- Шадлі Бенджедід (араб. شاذلي بن جديد, нар. 14 квітня 1929, Бутелджа, поблизу Аннаби — 6 жовтня 2012) — президент Алжиру з 1979 до 1992 року. Був усунутий від влади в результаті військового перевороту на початку громадянської війни в Алжирі. (uk)
- Chadli Bendjedid (em árabe: شاذلي بن جديد; Bouteldja, 14 de abril de 1929 – Argel, 6 de outubro de 2012) foi um político e militar da Argélia. Membro da Frente de Libertação Nacional, foi o 3º presidente da Argélia, de 1979 até 1992. (pt)
- Шадли Бенджедид (араб. شاذلي بن جديد, 14 апреля 1929, , около Аннабы — 6 октября 2012) — алжирский государственный и политический деятель, президент Алжира с 1979 по 1992 год. Был отстранён от власти в результате военного переворота в начале гражданской войны в Алжире. (ru)
- 沙德利·本·杰迪德（阿拉伯语：شاذلي بن جديد；Chadli Ben-Djedid；1929年4月14日－2012年10月6日）是阿爾及利亞第三任總統。他自1979年2月9日起擔任總統，並將民主引進阿爾及利亞政府機構，獲全民肯定，但1992年1月11日被推翻。2012年10月6日他因癌症逝世，享寿83歲。 (zh)
- Chadli Bendjedid (àrab: شاذلي بن جديد, Xāḏlī ibn Jadīd) va ser President d'Algèria entre el 9 de febrer de 1979 i l'11 de gener de 1992. Nascut el 14 d'abril de 1929, va servir com a oficial en l'Exèrcit francès abans de desertar i integrar-se al Front Nacional d'Alliberament (FLN) en l'inici de la Guerra de la Independència. Va ser Ministre de Defensa des de novembre de 1978 a febrer de 1979, i va ser nomenat President del país a la mort d'. (ca)
- Šadlí Bendžedíd (14. dubna 1929 – 6. října 2012) byl alžírský politik a voják, třetí prezident nezávislého Alžírska, který zemi vládl v letech 1979–1992. V letech 1978–1979 byl ministrem obrany. Byl představitelem strany (Front de Libération Nationale – FLN), hegemonní síly alžírského politického systému. (cs)
- Chadli Bendjedid [ŝa:dli benĝedi:d] (arabe الشاذلي بن جديد; elaraba latinigo: aŝ-Ŝādhilī bin Ĝadīd; 14-a de aprilo 1929 – 6-a de oktobro 2012) estis la tria Prezidento de Alĝerio; lia prezidenta regotempo estis de 9-a de februaro 1979 ĝis la 11-a de januaro 1992. (eo)
- Chadli Bendjedid (Arabic: الشاذلي بن جديد; ALA-LC: ash-Shādhilī bin Jadīd; 14 April 1929 – 6 October 2012) was the third President of Algeria and an Algerian Nationalist. His presidential term of office ran from 9 February 1979 to 11 January 1992. A combatant during the Algerian War, he was a member of the Revolutionary Council from 1965 to 1976 and was appointed Colonel in 1969. He remained under house arrest until 1999 and died of cancer at the age of 83. (en)
- Chadli Bendjedid (en arabe : شاذلي بن جديد), né le 1er juillet 1929 à Bouteldja et mort le 6 octobre 2012 à Alger, est un militaire et homme d'État algérien. Il est président de la République algérienne démocratique et populaire du 9 février 1979 au 11 janvier 1992. Combattant durant la guerre d'Algérie, parvenu au grade de colonel, il est membre du conseil de la Révolution de 1965 à 1976. Assigné à résidence jusqu’en 1999, Chadli Bendjedid meurt des suites d'un cancer, à 83 ans. (fr)
- Szadli Bendżedid (także: Chadli Bendjedid, arab. شاذلي بن جديد) ur. 14 kwietnia 1929 w , zm. 6 października 2012 w Algierze) – algierski polityk, od 9 lutego 1979 do 11 stycznia 1992 prezydent Algierii, sekretarz generalny i członek Biura Politycznego Frontu Wyzwolenia Narodowego (FLN). W maju 1985 przywódca Kuby Fidel Castro przyznał mu Order José Martí, najwyższe kubańskie odznaczenie. (pl)
|
_-_ribbon_bar.gif){kind=link}
_-_ribbon_bar.gif){kind=link}