About: Cajemé

An Entity of Type: animal, from Named Graph: http://dbpedia.org, within Data Space: dbpedia.org

Cajemé / Kahe'eme (Yoeme or Yaqui Language for "one who does not stop to drink [water]"'), born and baptized José María Bonifacio Leyba Pérez (also spelled Leyva and Leiva), was a prominent Yaqui military leader who lived in the Mexican state of Sonora from 1835 to 1887. Kahe'eme (Cajemé) is originally a family clan name, and was also used by Fernando Leyba, the father of José María Bonifacio Leyba Pérez (El Siglo, 1851).

Property Value
dbo:abstract
  • José María Leyba Pérez, més conegut com a Cajemé "El que no beu" (Pesiou, Sonora, 14 de maig de 1835 - mort executat a Tres Cruces de Chamampaco, 23 d'abril de 1887) fou un ajudant de camp, alcalde major mexicà i un cabdill yaqui. El 1853 es va unir a l'exèrcit mexicà. Pels seus mèrits durant el setge de Querétaro fou nomenat per Mariano Escobedo alcalde major de Rio Yaqui per tal que ajudés el governador Ignacio Pesqueira a sotmetre la tribu. En comptes d'això es va revoltar contra ells el 1872. Va reestructurar i disciplinar la societat yaqui per tal de donar-li seguretat econòmica i preparació militar; instituí un sistema de taxes, el control del comerç extern, va reviure la pràctica missionera dels treballs comunitaris i institucionalitzà la tradició tribal de les assemblees populars com a cossos decisoris, alhora que emmagatzemà material de guerra. Això li va permetre resistir els atacs de l'exèrcit mexicà fins a la caiguda del Fort El Añil el 1886. Fou capturat a Guaymas un any més tard i executat a Tres Cruces de Chamampaco. (ca)
  • Cajemé / Kahe'eme (Yoeme or Yaqui Language for "one who does not stop to drink [water]"'), born and baptized José María Bonifacio Leyba Pérez (also spelled Leyva and Leiva), was a prominent Yaqui military leader who lived in the Mexican state of Sonora from 1835 to 1887. Kahe'eme (Cajemé) is originally a family clan name, and was also used by Fernando Leyba, the father of José María Bonifacio Leyba Pérez (El Siglo, 1851). (en)
  • José María Leyva Pérez, más conocido como Cajeme “El que no bebe” (Hermosillo, Sonora, 14 de mayo de 1835- Tres Cruces de Chumampaco, municipio de Guaymas, Sonora 1887) fue un caudillo yaqui, defensor y líder de su tribu, una de las del estado de Sonora. Fue hijo de yaquis de raza pura, Francisco Leyva, de Huíribis, y Juana Pérez, de Pótam. A los 16 años estudió en Guaymas con el prefecto Cayetano Navarro y en 1854 combate en el Batallón Urbanos, a Gastón de Raousset-Boulbon en la Batalla de Guaymas. A los 18, ya sabiendo leer y escribir, marchó a Tepic donde trabajó como herrero. Es reclutado por la leva, sirviendo en el Batallón de San Blas, desertando a los 3 meses. Trabajó como minero en El Montaje, cerca de Acaponeta. Viajó a Mazatlán e ingresó a las filas de , quien se había pronunciado por la restauración constitucional. Poco después formó parte del batallón de pimas, ópatas y yaquis que derrota al general reaccionario Igunazo en 1859. Sirvió también al gobierno como capitán de caballería, cuando se tenía que perseguir hasta Chihuahua a Carlos Conant Maldonado. En 1863 se unió al Ejército Mexicano y en 1874 fue nombrado “Alcalde Mayor” del río Yaqui por el entonces gobernador de Sonora Ignacio Pesqueira. Desempeñó este puesto durante largos años, poco a poco fue adquiriendo una situación de independencia dentro del mismo Estado. Concluyó su afiliación al no querer obedecer las órdenes de las autoridades superiores y después por revelarse abiertamente. En vez de pacificar al pueblo Yaqui, que era lo que esperaba Pesqueira, los unió a todos ellos y se reveló en 1875, contra el Gobierno. Los indios yaquis, encajados en la zona sur del Estado y encabezados por su alcalde mayor, vivieron dentro de una serie de sucesivas rebeldías que se detallan en el título Guerra del Yaqui. Cajeme, de propia voluntad, impuso gabelas, derechos de peaje en el paso del río Yaqui, imposiciones a las personas y mercancías que pasaban por la zona que él dominaba, castigos y destierros a sus enemigos dentro de la tribu, sin atender órdenes de Gobierno y concluyó por colocarse en una situación de independencia.​ Reestructuró y disciplinó a la sociedad yaqui para poder darle seguridad económica y preparación militar; instituyó un sistema de impuestos, el control del comercio externo, revivió la práctica misionera de los trabajos comunitarios e institucionalizó la tradición tribal de las asambleas populares como cuerpos de decisión, al tiempo que almacenó material de guerra.[cita requerida] En 1882 un grupo de enemigos personales se introdujo hasta El Médano, en donde tenía establecido su domicilio, con el propósito de asesinarlo. El golpe falló porque casualmente se encontraba fuera del lugar y al momento que supo la noticia reunió a los suyos y avanzó sobre los malhechores que fueron a refugiarse a Guaymas. Pidió a las autoridades que le fueran entregados para hacerse justicia, le fue negada la solicitud, y como consecuencia, se levantó en armas con toda la tribu, llevando la guerra y la destrucción a todos los lugares comarcanos. El gobierno federal acumuló tropas y abrió la campaña el general y la concluyó el general Ángel Martínez.​ Tuvo grandes batallas como en 1885 contra el General Topete en un sitio llamado "El Nopalero" entre el pueblo de y de Pótam en donde dirigió alrededor de entre 3,000 y 4,000 yaquis en contra de una fuerza de 4,200 soldados del Ejército Mexicano.​​ Esto le permitió resistir los ataques del Ejército Mexicano hasta la caída del en 1886.[cita requerida] Los yaquis fueron vencidos en las principales acciones de guerra, muchos fueron aprehendidos, otros se presentaron solicitando amnistía y Cajeme concluyó por esconderse a principios de 1887.​ En abril fue denunciado su escondite, aprehendido en San José de Guaymas y fusilado en el día 21.​ La frase más recordada hasta la fecha de Cajeme: "antes como antes y ahora como ahora".[cita requerida] (es)
  • José Maria Leyva Pérez, beter bekend als Cajeme, (Hermosillo, 1837 - , 23 april 1887) was een aanvoerder van de Yaqui-indianen in Mexico. Leyva trok in 1849 met zijn vader naar Californië tijdens de goudkoorts. Zijn vader was succesvol als goudzoeker, en dankzij de rijkdom die hij hierdoor vergaarde kon Leyva studeren aan een prestigieuze instelling in Guaymas. Hij sloot zich vervolgens aan bij het Mexicaanse leger, en streed aan de zijde van de republikeinen tijdens de Franse interventie in Mexico, waarbij hij deelnam aan de inname van Querétaro. Wegens zijn verdienstelijke militaire carrière werd hij door gouverneur van Sonora tot 'hoofdburgemeester' (Alcalde Mayor), van de Yaqui-indianen benoemd". Pesquiera hoopte dat Leyva de immer opstandige Yaqui zou weten te pacificeren, maar in plaats daarvan verenigde Leyva acht Yaquipueblo's en verklaarde hij de Mexicaanse regering niet langer te erkennen. Leyva, die inmiddels de naam Cajeme, 'hij die niet drinkt'. Cajeme wist dankzij zijn ervaring jarenlang stand te houden tegen het Mexicaanse leger, in een strijd die van beide zijden gepaard ging met gruweldaden. In 1885 poogde Loreto Molina, een van Cajemes getrouwen, de macht over de Yaqui over te nemen. Hij smeedde een complot met de Mexicaanse autoriteiten om Cajeme in zijn huis te vermoorden. Molina verzamelde 22 Yaqui om Cajeme te vermoorden, doch deze bleek op dat moment niet thuis te zijn, zodat ze in plaats daarvan zijn huis platbrandden en zijn familie gevanggennamen. Na deze mislukte moordpoging stuurde het Mexicaanse leger 3600 man om de Yaqui weer te onderwerpen, geleid door , doch deze overleed na een hersenbloeding waarna Ángel Martínez het bevel overnamen. Cajemes verdedigingswerken in El Añil werden van drie zijden aangevallen door de Mexicanen, die daarbij houwitsers en machinegeweren gebruikten, doch uiteindelijk het onderspit moesten delven. Pas in 1886 wist het leger het Yaqui-grondgebied binnen te dringen. In 1887 werd Cajeme verraden en gevangengenomen door generaal Ramón Corral. Cajeme gaf aan zich te willen verzoenen met de Mexicaanse regering en de autoriteiten beloofden Cajeme niet te zullen doden. Desalniettemin werd hij op 23 april, op terugweg van een reis langs Yaquidorpen waarin hij door de Mexicaanse regering werd getoond om te laten zien dat hun leider verslagen was, doodgeschoten door Mexicaanse soldaten. Het bleek dat een rivaliserende Yaquileider, Anastasio Cuca, de aanslag had voorbereid. Deze werd in Tucson, Verenigde Staten gearresteerd, uitgeleverd aan Mexico en daar geëxecuteerd. De Yaqui bleven hun opstand ook na de dood van Cajeme nog jarenlang voortzetten. (nl)
  • Хосе Мария Бонифацио Лейва Перес, известный как Кахеме (дословно — «тот, кто не пьёт») (исп. Cajemé; 1835, Эрмосильо — 23 апреля 1887) — один из вождей индейцев яки, лидер восстания яки против правительства Мексики (1875—1887). (ru)
  • Хосе Марія Боніфаціо Лейва Перес, відомий як, Кахеме (дослівно — «той, хто не п'є») (ісп. Cajemé; 1835, Ермосійо — 23 квітня 1887) — один з вождів індіанців я́кі, лідер повстання я́кі проти уряду Мексики (1875—1887). (uk)
dbo:allegiance
  • Yaquis
dbo:battle
dbo:serviceEndYear
  • 1887-01-01 (xsd:gYear)
dbo:serviceStartYear
  • 1854-01-01 (xsd:gYear)
dbo:thumbnail
dbo:wikiPageExternalLink
dbo:wikiPageID
  • 143496 (xsd:integer)
dbo:wikiPageLength
  • 39738 (xsd:nonNegativeInteger)
dbo:wikiPageRevisionID
  • 1124211893 (xsd:integer)
dbo:wikiPageWikiLink
dbp:allegiance
  • Yaquis (en)
dbp:battles
dbp:birthDate
  • 1835 (xsd:integer)
dbp:birthPlace
  • Pesiou (en)
dbp:caption
  • Cajemé in April 1887, while under arrest (en)
dbp:deathDate
  • 1887 (xsd:integer)
dbp:deathPlace
  • Tres Cruces de Chumampaco (en)
dbp:name
  • Cajemé (en)
dbp:rank
  • Captain in the Mexican Army (en)
dbp:serviceyears
  • 1854 (xsd:integer)
dbp:wikiPageUsesTemplate
dcterms:subject
gold:hypernym
rdf:type
rdfs:comment
  • Cajemé / Kahe'eme (Yoeme or Yaqui Language for "one who does not stop to drink [water]"'), born and baptized José María Bonifacio Leyba Pérez (also spelled Leyva and Leiva), was a prominent Yaqui military leader who lived in the Mexican state of Sonora from 1835 to 1887. Kahe'eme (Cajemé) is originally a family clan name, and was also used by Fernando Leyba, the father of José María Bonifacio Leyba Pérez (El Siglo, 1851). (en)
  • Хосе Мария Бонифацио Лейва Перес, известный как Кахеме (дословно — «тот, кто не пьёт») (исп. Cajemé; 1835, Эрмосильо — 23 апреля 1887) — один из вождей индейцев яки, лидер восстания яки против правительства Мексики (1875—1887). (ru)
  • Хосе Марія Боніфаціо Лейва Перес, відомий як, Кахеме (дослівно — «той, хто не п'є») (ісп. Cajemé; 1835, Ермосійо — 23 квітня 1887) — один з вождів індіанців я́кі, лідер повстання я́кі проти уряду Мексики (1875—1887). (uk)
  • José María Leyba Pérez, més conegut com a Cajemé "El que no beu" (Pesiou, Sonora, 14 de maig de 1835 - mort executat a Tres Cruces de Chamampaco, 23 d'abril de 1887) fou un ajudant de camp, alcalde major mexicà i un cabdill yaqui. Fou capturat a Guaymas un any més tard i executat a Tres Cruces de Chamampaco. (ca)
  • José María Leyva Pérez, más conocido como Cajeme “El que no bebe” (Hermosillo, Sonora, 14 de mayo de 1835- Tres Cruces de Chumampaco, municipio de Guaymas, Sonora 1887) fue un caudillo yaqui, defensor y líder de su tribu, una de las del estado de Sonora. Fue hijo de yaquis de raza pura, Francisco Leyva, de Huíribis, y Juana Pérez, de Pótam. A los 16 años estudió en Guaymas con el prefecto Cayetano Navarro y en 1854 combate en el Batallón Urbanos, a Gastón de Raousset-Boulbon en la Batalla de Guaymas. (es)
  • José Maria Leyva Pérez, beter bekend als Cajeme, (Hermosillo, 1837 - , 23 april 1887) was een aanvoerder van de Yaqui-indianen in Mexico. Leyva trok in 1849 met zijn vader naar Californië tijdens de goudkoorts. Zijn vader was succesvol als goudzoeker, en dankzij de rijkdom die hij hierdoor vergaarde kon Leyva studeren aan een prestigieuze instelling in Guaymas. Hij sloot zich vervolgens aan bij het Mexicaanse leger, en streed aan de zijde van de republikeinen tijdens de Franse interventie in Mexico, waarbij hij deelnam aan de inname van Querétaro. (nl)
rdfs:label
  • Cajemé (en)
  • Cajemé (ca)
  • José María Leyva (Cajeme) (es)
  • Cajeme (nl)
  • Кахеме, Хосе Мария (ru)
  • Хосе Марія Кахеме (uk)
owl:sameAs
prov:wasDerivedFrom
foaf:depiction
foaf:isPrimaryTopicOf
foaf:name
  • Cajemé (José María Bonifacio Leyva Pérez) (en)
is dbo:commander of
is dbo:wikiPageRedirects of
is dbo:wikiPageWikiLink of
is foaf:primaryTopic of
Powered by OpenLink Virtuoso    This material is Open Knowledge     W3C Semantic Web Technology     This material is Open Knowledge    Valid XHTML + RDFa
This content was extracted from Wikipedia and is licensed under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported License