| dbo:abstract
|
- Els vetons (en llatí Vettones) foren un poble probablement celta de la província de la Lusitània esmentats per diversos escriptors entre ells Cèsar i Plini. Estrabó els hi assigna com a residència la Tarraconense. Aureli Climent Prudenci anomena el seu territori Vettonia (Vetònia). Aquest territori era creuat pel Tagus (Tajo) i el riu Duero el separava de la terra dels àsturs; a l'oest el límit era l'actual Portugal i a l'est els carpetans (des de Simancas a Puente del Arzobispo, Trujillo i a ); al sud tenien la Bètica. Les ciutats principals eren Salmantica (Salamanca), Cecilionicum (Baños?), Capara, Sentice (prop de Los Santos), Cottaeobriga (Almeida) i Mirobriga/Augustobriga (Ciudad Rodrigo). A aquest territori creixia l'anomenada herba vettonica (herba betònica), coneguda a betònia. (ca)
- Vetonové (španělsky los vetones, latinsky vettones) byli předřímské etnikum na Pyrenejském poloostrově. Sídlili mezi řekami Duero a Tajo, především na území současných provincií Salamanca a Ávila a na severu provincií Cáceres, Zamora a Toledo. Vetonové po sobě zanechali řadu hradišť (castro) - opevněných sídel v různých provinciích, především však v provincii Salamanca a Ávila. Na těchto sídlech, dokládajících vysoký stupeň civilizačního vývoje etnika, jsou různé ohraničené areály, některé pro dobytek. Nejdůležitější z těchto lokalit jsou následující:
* Las Cogotas
*
*
*
*
*
*
* (Medinilla, Ávila)
*
* Na pohřebištích těchto hradišť se nachází mnoho hrobů, které vypovídají o významu, jaký ve vetonské kultuře měli válečníci. Z doby Vetonů, kteří zanechali jako dědictví četné verracos de piedra, se datuje i tradiční sportovní hra, zvaná (hráli ji pastýři, kteří pro zábavu házeli kámen na kravský roh). V současnosti se (v modifikované podobě) hraje v části provincie Castilla y León a částečně v provinciích Ávila, Salamanca a Zamora, v provincii Extremadura pak v okolí Plasencie. Území Vetonů v rámcových obrysech sousedilo na severu s kmenem Vaceů (Vaceos), na východě s kmenem Carpetanů (Carpetanos), na jihu s Oretany (Oretanos), Túrduly (Túrdulos) a keltskými kmeny, na východě pak s Lusitany (Lusitanos). (cs)
- Die Vettonen (lateinisch Vettones, altgriechisch Οὐέττονες) waren ein antikes Volk präkeltischen Ursprungs im westlichen Zentrum der Iberischen Halbinsel, das auf dem Hochland zwischen den Flüssen Duero (Durius) und Tajo (Tagus) (heute südwestliches Kastilien und León und nördliche Extremadura) lebte. (de)
- La vetonoj (latine vettones) estis antaŭromia popolo el kelta kulturo kiu loĝis en la okcidento de la Iberia duoninsulo. Ilia ekloĝiĝo okazis inter la riveroj Douro kaj Taĵo, ĉefe en la teritorio de la nunaj provincoj Avilo, Kacerezo, Salamanko, Toledo kaj Zamoro. Oni ankaŭ trovis spurojn en la regiono de en Portugalio. El la vetonoj restas pluraj kastrumoj, fortikigitaj vilaĝoj, en diversaj provincoj, sed ĉefe en Avilo kaj Salamanko. Ili ankaŭ lasis kiel heredo plurajn elŝtonajn porkostatuojn "verraco" [beRAko] dise tra la hispana teritorio, la tradicia ludo . Nuntempe ĝi estas ludata en partoj de Kastilio kaj Leono, ĉefe en la provincoj Avilo, Salamanko kaj Zamoro. En Ekstremaduro en la komarko de Plasencio. (eo)
- Betoi (latinez: Vetton; grezieraz: Ouettones) Hispanian, Iberiar goi-lautadan, bizi zen herri zelta izan zen. Burdin Aroan, ordotsen kultura sortu zuten Duero eta Tajo ibaien artean. Gaur egungo Avilako probintzian, Salamancakoan eta Cacereskoan bizi ziren nagusiki, baita Toledokoa eta Zamorakoaren zati batzuetan eta Castelo Branco eta Guardako mugako zonaldeetan ere. Arte ikur nagusien artean, harrizko eskultura zoomorfoak ditugu, "verraco" izenekoak, zezenak, txerriak edo basurdeak irudikatzen dituztenak. Mikeldiko idoloaren antzeko irudiak ziren. Halaber, kastroen eraikuntzak ere mantendu dira gaur egun arte. (eu)
- Les Vettons (en grec ancien : Ouettones) sont un peuple celto-lusitanien de la péninsule Ibérique. C'est une dénomination que les historiens grecs et romains ont employé sur l'ensemble des peuples pré-romains de culture celte qui habitent dans la partie occidentale de la péninsule ibérique et qui partagent un dénominateur plus ou moins commun. Ils sont établis entre les fleuves Douro et Tage, notamment sur le territoire des actuelles provinces de Salamanque, Cáceres, Ávila, Zamora et Tolède. Dans la partie orientale du Portugal, il existe aussi des exemplaires de l'une de ses créations les plus caractéristiques, des verracos de pierre. Les Vettons sont frontaliers avec divers peuples : les Vaccéens au nord, les Astures au nord-ouest, à l'est avec les Carpétans, au sud avec les Oretani, les Turduli et les Celtici et à l'ouest avec les Lusitaniens. Il est également possible qu'ils aient aussi une limite avec le territoire des Arvaques au nord-est. Leur culture se caractérisée par un caractère guerrier, mais également d'éleveur. Les différentes communautés de Vettons sont dirigées par une stratocratie qui contrôle les ressources, en particulier le bétail. Ils ont construit des installations défensives sur des zones élevées ; quelques exemples sont arrivés jusqu'à nous comme les castros ou oppida d'Ulaca, de Castro del Raso, de , de Cogotas ou celui de Mesa de Miranda. Le concept de Vetonia comme entité ethno-politique est probablement un nom postérieur dû à la nouvelle organisation territoriale de l'Hispanie romaine réalisée par Auguste dans les dernières années du Ier siècle av. J.-C.. (fr)
- Los vetones (en lat. vettones) fueron el demónimo que los historiadores griegos y romanos emplearon sobre el conjunto de los pobladores prerromanos de cultura celta que habitaban un sector de la parte occidental de la península ibérica y que compartían un denominador más o menos común. Su asentamiento tuvo lugar entre los ríos Duero y Tajo, principalmente en el territorio de las actuales provincias españolas de Ávila, Salamanca y Cáceres, y en parte de las de Toledo y Zamora. En la parte del oriente de Portugal también existen ejemplares de una de sus creaciones más características, los verracos de piedra . En líneas generales los vetones limitaban con los pueblos vacceos al norte, con los astures al noroeste, al este con los carpetanos, al sur con los oretanos, túrdulos y célticos y al oeste con los lusitanos. Es posible que también entraran en límite con el territorio arevaco al noreste. Su cultura se caracterizó por su carácter guerrero y ganadero. Las diferentes comunidades vetonas estaban dirigidas por una «estratocracia» que controlaba los recursos, en particular el ganado. Construyeron asentamientos defensivos en zonas elevadas; algunos ejemplos que han llegado a nuestros días son los castros u oppida de Ulaca, El Raso, Sanchorreja, Las Cogotas o el de Mesa de Miranda. El concepto Vetonia como ente etno-político es probablemente un producto posterior fruto de la nueva organización territorial de la Hispania romana que realizó Augusto en los últimos estertores del siglo I a. C. (es)
- The Vettones (Greek: Ouettones) were a pre-Roman people of the Iberian Peninsula of possibly Celtic ethnicity. (en)
- I Vettoni (greco: Ouettones; latino: Vettones) erano uno dei popoli celtici pre-romani della Penisola Iberica (la Hispania romana, moderne Spagna e Portogallo). (it)
- Os Vetões foram um dos povos celtas pré-romanos que habitavam a parte noroeste da Meseta Central, na Península Ibérica, região onde atualmente se situam as províncias espanholas de Ávila e Salamanca, assim como partes de Zamora, Toledo, Cáceres, e também as zonas fronteiriças do moderno território português. Autores romanos reconheceram a coesão das especificidades culturais da chamada tribo dos Vetões. Alguns de seus legados mais notáveis incluem, hoje, os berrões, que são marcadores de pedra em forma de animal, de que é exemplo a famosa , em Murça, de uso desconhecido; e possivelmente o , que data do momento da sua influência. Eles não devem ser confundidos com os Vetoneses, nome dado aos habitantes de (hoje, Bettona, na Úmbria). (pt)
- Wettonowie – przedrzymski lud zamieszkujący centralną część półwyspu Iberyjskiego, pomiędzy rzekami Duero i Tag. Zasięg osadnictwa wettońskiego wyznaczały głównie rzeka Duero na północy oraz Tag na południu. Zamieszkiwali oni tereny dzisiejszych hiszpańskich regionów Ávila, Cáceres, Salamanka, Segowia, Toledo i Zamora, oraz północnej Portugalii. Na tym obszarze organizowali się w miasta, których Klaudiusz Ptolemeusz w drugiej księdze swojej Geografii podaje 11: Lancia Oppidana, Cottaeobriga, Salmantica, Augustobriga, Ocelum, Capara, Manliana, Laconimurgi, Diobriga, Obila, Lama. Głównym centrum administracyjnym Wettonów w czasach podbojów rzymskich była prawdopodobnie (dziś Solosancho). Wettonowie byli tradycyjnymi sojusznikami sąsiadujących Luzytanów. Wraz z nimi walczyli przeciwko wojskom kartagińskim dowodzonym przez Hannibala oraz Hazdrubala pod koniec II w. p.n.e. Po II wojnie punickiej formalnie podlegali Kartaginie, ale wyzwolili się spod jej panowania w 206 r. Następnie w latach 154–151 znów sprzymierzyli się ze dawnymi sojusznikami podczas powstania Luzytanów przeciwko Rzymowi. Około 134 roku p.n.e. ich tereny zostały włączone do prowincji . Wettonowie nadal jednak sprawiali problemy Rzymowi, zwłaszcza podczas wojen domowych. W późniejszych latach Wettonowie zostali zromanizowani. Jako doskonali jeźdźcy często dostarczali pomocniczej kawalerii dla rzymskich legionów. Ich obecność została potwierdzona m.in. w Brytanii. (pl)
- Веттоны — один из доримских народов Иберийского полуострова (ныне Испания и Португалия). По происхождению предположительно кельтский или родственный лузитанам. Веттоны обитали в северо-западной части «месеты» — центрального высокогорного плато Иберийского полуострова, где ныне находятся испанские провинции Авила и Саламанка, а также — частично — провинции Самора, Толедо, Касерес и приграничные территории Португалии. Археологически известны как культура Коготас II или культура Верраскос (Веррако). К наиболее известным памятникам веттонов относятся веррако — каменные примитивные скульптуры, изображающие животных. Возможно, веррако использовались для игры кальва. Веттонов не следует путать с обитателями древнего города Веттона, ныне Беттона, в Италии (историческая область Умбрия). (ru)
- Ветто́ни (грец. Οὐέττωνες, Ouéttones; лат. vettones, ісп. vettones) — у V ст. до н.е. — I ст. н.е один із доримських народів Піренейського півострова. Ймовірно були докельтського походження. Згадуються в античних авторів, зокрема в «Географії» Страбона. Мешкали на північному заході центрального високогірного плато півострова (сучасні іспанські провінції Авіла й Саламанка, частково — Самора, Толедо, Касерес, регіон іспансько-португальського кордону). Були споріднені з лузітанами. Найбільше місто — (сучасна Саламанка). З ветоннами пов'язують арехологічні культури Коготас II й культуру кам'яних боровів. Не згадуються після римського завоювання Іспанії. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Els vetons (en llatí Vettones) foren un poble probablement celta de la província de la Lusitània esmentats per diversos escriptors entre ells Cèsar i Plini. Estrabó els hi assigna com a residència la Tarraconense. Aureli Climent Prudenci anomena el seu territori Vettonia (Vetònia). Aquest territori era creuat pel Tagus (Tajo) i el riu Duero el separava de la terra dels àsturs; a l'oest el límit era l'actual Portugal i a l'est els carpetans (des de Simancas a Puente del Arzobispo, Trujillo i a ); al sud tenien la Bètica. Les ciutats principals eren Salmantica (Salamanca), Cecilionicum (Baños?), Capara, Sentice (prop de Los Santos), Cottaeobriga (Almeida) i Mirobriga/Augustobriga (Ciudad Rodrigo). A aquest territori creixia l'anomenada herba vettonica (herba betònica), coneguda a betònia. (ca)
- Die Vettonen (lateinisch Vettones, altgriechisch Οὐέττονες) waren ein antikes Volk präkeltischen Ursprungs im westlichen Zentrum der Iberischen Halbinsel, das auf dem Hochland zwischen den Flüssen Duero (Durius) und Tajo (Tagus) (heute südwestliches Kastilien und León und nördliche Extremadura) lebte. (de)
- The Vettones (Greek: Ouettones) were a pre-Roman people of the Iberian Peninsula of possibly Celtic ethnicity. (en)
- I Vettoni (greco: Ouettones; latino: Vettones) erano uno dei popoli celtici pre-romani della Penisola Iberica (la Hispania romana, moderne Spagna e Portogallo). (it)
- Ветто́ни (грец. Οὐέττωνες, Ouéttones; лат. vettones, ісп. vettones) — у V ст. до н.е. — I ст. н.е один із доримських народів Піренейського півострова. Ймовірно були докельтського походження. Згадуються в античних авторів, зокрема в «Географії» Страбона. Мешкали на північному заході центрального високогірного плато півострова (сучасні іспанські провінції Авіла й Саламанка, частково — Самора, Толедо, Касерес, регіон іспансько-португальського кордону). Були споріднені з лузітанами. Найбільше місто — (сучасна Саламанка). З ветоннами пов'язують арехологічні культури Коготас II й культуру кам'яних боровів. Не згадуються після римського завоювання Іспанії. (uk)
- Vetonové (španělsky los vetones, latinsky vettones) byli předřímské etnikum na Pyrenejském poloostrově. Sídlili mezi řekami Duero a Tajo, především na území současných provincií Salamanca a Ávila a na severu provincií Cáceres, Zamora a Toledo. Vetonové po sobě zanechali řadu hradišť (castro) - opevněných sídel v různých provinciích, především však v provincii Salamanca a Ávila. Na těchto sídlech, dokládajících vysoký stupeň civilizačního vývoje etnika, jsou různé ohraničené areály, některé pro dobytek. Nejdůležitější z těchto lokalit jsou následující: (cs)
- La vetonoj (latine vettones) estis antaŭromia popolo el kelta kulturo kiu loĝis en la okcidento de la Iberia duoninsulo. Ilia ekloĝiĝo okazis inter la riveroj Douro kaj Taĵo, ĉefe en la teritorio de la nunaj provincoj Avilo, Kacerezo, Salamanko, Toledo kaj Zamoro. Oni ankaŭ trovis spurojn en la regiono de en Portugalio. (eo)
- Betoi (latinez: Vetton; grezieraz: Ouettones) Hispanian, Iberiar goi-lautadan, bizi zen herri zelta izan zen. Burdin Aroan, ordotsen kultura sortu zuten Duero eta Tajo ibaien artean. Gaur egungo Avilako probintzian, Salamancakoan eta Cacereskoan bizi ziren nagusiki, baita Toledokoa eta Zamorakoaren zati batzuetan eta Castelo Branco eta Guardako mugako zonaldeetan ere. (eu)
- Los vetones (en lat. vettones) fueron el demónimo que los historiadores griegos y romanos emplearon sobre el conjunto de los pobladores prerromanos de cultura celta que habitaban un sector de la parte occidental de la península ibérica y que compartían un denominador más o menos común. Su asentamiento tuvo lugar entre los ríos Duero y Tajo, principalmente en el territorio de las actuales provincias españolas de Ávila, Salamanca y Cáceres, y en parte de las de Toledo y Zamora. En la parte del oriente de Portugal también existen ejemplares de una de sus creaciones más características, los verracos de piedra . (es)
- Les Vettons (en grec ancien : Ouettones) sont un peuple celto-lusitanien de la péninsule Ibérique. C'est une dénomination que les historiens grecs et romains ont employé sur l'ensemble des peuples pré-romains de culture celte qui habitent dans la partie occidentale de la péninsule ibérique et qui partagent un dénominateur plus ou moins commun. Ils sont établis entre les fleuves Douro et Tage, notamment sur le territoire des actuelles provinces de Salamanque, Cáceres, Ávila, Zamora et Tolède. Dans la partie orientale du Portugal, il existe aussi des exemplaires de l'une de ses créations les plus caractéristiques, des verracos de pierre. (fr)
- Os Vetões foram um dos povos celtas pré-romanos que habitavam a parte noroeste da Meseta Central, na Península Ibérica, região onde atualmente se situam as províncias espanholas de Ávila e Salamanca, assim como partes de Zamora, Toledo, Cáceres, e também as zonas fronteiriças do moderno território português. Eles não devem ser confundidos com os Vetoneses, nome dado aos habitantes de (hoje, Bettona, na Úmbria). (pt)
- Wettonowie – przedrzymski lud zamieszkujący centralną część półwyspu Iberyjskiego, pomiędzy rzekami Duero i Tag. Zasięg osadnictwa wettońskiego wyznaczały głównie rzeka Duero na północy oraz Tag na południu. Zamieszkiwali oni tereny dzisiejszych hiszpańskich regionów Ávila, Cáceres, Salamanka, Segowia, Toledo i Zamora, oraz północnej Portugalii. Na tym obszarze organizowali się w miasta, których Klaudiusz Ptolemeusz w drugiej księdze swojej Geografii podaje 11: Lancia Oppidana, Cottaeobriga, Salmantica, Augustobriga, Ocelum, Capara, Manliana, Laconimurgi, Diobriga, Obila, Lama. Głównym centrum administracyjnym Wettonów w czasach podbojów rzymskich była prawdopodobnie (dziś Solosancho). (pl)
- Веттоны — один из доримских народов Иберийского полуострова (ныне Испания и Португалия). По происхождению предположительно кельтский или родственный лузитанам. Веттоны обитали в северо-западной части «месеты» — центрального высокогорного плато Иберийского полуострова, где ныне находятся испанские провинции Авила и Саламанка, а также — частично — провинции Самора, Толедо, Касерес и приграничные территории Португалии. Археологически известны как культура Коготас II или культура Верраскос (Веррако). (ru)
|
