| dbo:abstract
|
- فايشيشيكا (Vaiśeṣika باللغة السنسكريتية वैशेषिक) هي إحدى مدارس الفلسفة الهندوسية الست، التي توصف بالأصولية (التقليدية، الأستيكا) والتي كانت سائدة في الهند القديمة. في أولى مراحلها، كانت الفايشيشيكا فلسفة مستقلة بحد ذاتها لها ميتافيزيقيا ونظرية معرفة ومنطق وأخلاقيات. مع مرور الوقت أصبح نظام فايشيشيكا شبيهاً بمدرسة نيايا الهندوسية، ولكن اختلفت عنها في الميتافيزيقيا ونظرية المعرفة. تشبه نظرية المعرفة في فلسفة فايشيشيكا البوذية في كونها تقبل وسيلتين موثوقتين فقط للوصول للمعرفة وهي الفهم (الإدراك) والاستنباط. تعتبر كل من البوذية وفلسفة فايشيشيكا أن نصوصها المقدسة غير قابلة للنزاع حولها ووسائل مثبتة للوصول إلى المعرفة، ويكمن وجه الاختلاف أن فايشيشيكا تعتقد بنصوص الفيدا على أنها المصدر الموثوق للوصول إلى المعرفة. (ar)
- El sistema vaixesika (en sànscrit vaiśeṣika; i en devanāgarī वैशेषिक) significa particularitat, individidualitat, distinció. És una de les sis darsanes o escoles de filosofia índia ortodoxes (àstika). Ensenya a arribar a la transcendència mitjançant la comprensió profunda de les sis categories primàries de l'existència. Va ser fundada pel savi Kanada que va exposar les bases en el Vaisheshika-sūtra. Tradicionalment se l'agrupa amb l'escola Nyaya. (ca)
- Vaišéšika (v dévanágarí वैशेषिक) je jedna ze šesti ortodoxních indických filosofických škol a historicky je příbuzná se školou logického myšlení - njájou. Zrovna tak, jako njája popisuje vaišéšika prostředky, které vedou k pravdivým závěrům. V její klasické podobě, obhajuje Kanáda v 10 knihách Vaišéšika súter (6. až 2. století př. n. l.) zásadu, že všechny objekty hmotného světa je možné rozložit na složky a dostat se až na atomární a éterické úrovně. Tento předpoklad je ve vaišéšice základním východiskem při systematické analýze vlastností (višéša), které odlišují jeden objekt od druhého. Na rozdíl od njáji připouští vaišéšika jenom dvě možnosti získání platného poznání - smyslové poznání a logické odvození. Vaišéšický systém analytického rozboru vlastností se vyvíjel nezávisle na njáje a je starší. Přesto jsou si oba systémy velmi podobné, protože jejich závěry, týkající se metafyzických úrovní, jsou prakticky stejné. To dokazuje velké množství komentářů ze 4. až 9. století n. l. (cs)
- Vajŝeŝiko, Vaišéšika, Vaisheshika aŭ Vaiśeṣika (sanskrite वैशेषिक) estas unu el la ses skoloj de Hinda filozofio (Vedaj sistemoj) el antikva Hindio. En siaj fruaj stadioj la Vajŝeŝiko estis senndependa filozofio kun siaj propraj metafiziko, epistemologio, logiko, etiko kaj savscienco. Laŭlonge de la tempopaso, la sistemo Vajŝeŝiko iĝis simila en siaj filozofiaj proceduroj, etikaj konkludoj kaj savscienco el la Njaja skolo de Hinduismo, sed retenis sian diferencon pri epistemologio kaj metafiziko. La epistemologio de la Vajŝeŝika skolo de Hinduismo, kiel Budhismo, akceptis nur du fidindajn rimedojn por atingi la sciaron: nome percepto kaj inferenco. Kaj la Vajŝeŝika skolo de Hinduismo kaj Budhismo konsideras siajn respektivajn skribaĵojn kiel nedisputeblaj kaj validaj rimedoj al sciaro, la diferenco estas ke la skribaĵoj konsideritaj validaj kaj fidondaj fontoj por Vajŝeŝiko estas la Vedoj. La Vajŝeŝika skolo estas konata pro sia rigardo en naturalismon. Ĝi estas formo de atomismo en natura filozofio. Ĝi postulis, ke ĉiuj objektoj en la fizika universo estas redukteblaj al paramāṇu (atomoj), kaj la propraj spertoj estas derivitaj el la interagado de substanco (funkcio de atomoj, ties nombro kaj ties spaca aranĝo), kvalito, aktiveco, ofteco, partikulareco kaj inherenco. Ĉio estas komponita de atomoj, kvalitoj aperantaj el atomaroj, sed tiuj agregado kaj naturo de tiuj atomoj estis antaŭdeterminita de kosmaj fortoj. La Ajivika metafiziko inkludis teorion de atomoj kiu estis poste adaptita en la Vajŝeŝika skolo. Laŭ la Vajŝeŝika skolo, sciaro kaj liberigo estas atingeblaj nur per kompleta kompreno de la mondo de la sperto.. La Vajŝeŝika "darŝano" estis fondita de Kanada Kaŝjapa ĉirkaŭ la 6a al la 2a jarcento a.K. (eo)
- Das Vaisheshika (Sanskrit, n., वैशेषिक, vaiśeṣika) ist eines der sechs klassischen Systeme der indischen Philosophie. Als Begründer der Überlieferung gilt Kanada, der die Vaisheshika-Sutras verfasst haben soll. Die Zeitspanne des Vaisheshika umfasst die ersten vorchristlichen Jahrhunderte bis etwa 700 n. Chr. Es handelt sich um eine naturphilosophische Lehre, deren Anliegen die Erfassung der natürlichen Phänomene war. (de)
- El vaiśeṣika o vaisheshika es uno de los seis darshanas (doctrinas ortodoxas) del hinduismo. Fundada por el filósofo Kanada, fue una escuela naturalista de atomismo, que acepta solo dos fuentes de conocimiento, percepción e inferencia. Esta filosofía sostenía que el universo era reducible a «paramāṇu» (átomos), que son indestructibles (anitya), indivisibles, y tienen un tipo especial de dimensión, llamado «pequeño» (aṇu). Todo lo que existe es un compuesto de estos átomos, excepto el tiempo, el espacio, el éter (akasha), el espíritu y el alma. Los átomos constitutivos de materias primas son los átomos de fuego, tierra, aire y agua. El vaiśeṣika cree que Dios creó el mundo, no desde la nada, sino por la organización de las sustancias existentes. Vaiśeṣika organizó todos los objetos de la experiencia en lo que llamaron «padārthas» (literalmente: «el significado de una palabra») que incluía seis categorías; dravya (sustancia), guṇa (calidad), karma (actividad), sāmānya (generalidad), viśeṣa (particularidad) y samavāya (inherencia). Más tarde pensadores vaiśeṣikas (como Śrīdhara, Udayana y Śivāditya) agregaron una categoría más, abhava (inexistencia). Las primeras tres categorías se definen como «artha» (lo que se puede percibir) y tienen una existencia real y objetiva. Las últimas tres categorías se definen como «budhyapekṣam» (producto de la discriminación intelectual) y son categorías lógicas. (es)
- Waisesika (Dewanagari: वैशेषिक; वैशेषिक वैशेषिक) adalah salah satu aliran dalam filsafat Hindu. Ajaran Waisiseka dipelopori oleh , yang menyusun . Meskipun sebagai sistem filsafat pada awalnya berdiri sendiri, tetapi dalam perkembangannya ajaran ini menjadi satu dengan Nyaya. (in)
- Le Vaisheshika ou Vaiśeṣika (devanāgarī : वैशॆषिक), mot sanskrit signifiant particulier, excellent, est l'une des six écoles philosophiques hindoues dites « orthodoxes », fondée par le sage Kanada, dont les bases sont exposés dans le Vaisheshika-sūtra de ce dernier. Cette œuvre n'est pas antérieure à l'ère chrétienne, même si certaines théories qu'elle expose sont plus anciennes. Un second ouvrage important de cette école est le Padārthadharma-saṅgraha, écrit au Ve siècle par le penseur indien . (fr)
- Vaisheshika or Vaiśeṣika (Sanskrit: वैशेषिक) is one of the six schools of Indian philosophy (Vedic systems) from ancient India. In its early stages, the Vaiśeṣika was an independent philosophy with its own metaphysics, epistemology, logic, ethics, and soteriology. Over time, the Vaiśeṣika system became similar in its philosophical procedures, ethical conclusions and soteriology to the Nyāya school of Hinduism, but retained its difference in epistemology and metaphysics. The epistemology of the Vaiśeṣika school of Hinduism, like Buddhism, accepted only two reliable means to knowledge: direct observation and inference. the Vaiśeṣika school and Buddhism both consider their respective scriptures as indisputable and valid means to knowledge, the difference being that the scriptures held to be a valid and reliable source by Vaiśeṣikas were the Vedas. The Vaisheshika school is known for its insights in naturalism. It is a form of atomism in natural philosophy. It postulated that all objects in the physical universe are reducible to paramāṇu (atoms), and one's experiences are derived from the interplay of substance (a function of atoms, their number and their spatial arrangements), quality, activity, commonness, particularity and inherence. Everything was composed of atoms, qualities emerged from aggregates of atoms, but the aggregation and nature of these atoms was predetermined by cosmic forces. Ajivika metaphysics included a theory of atoms which was later adapted in the Vaiśeṣika school. According to the Vaiśeṣika school, knowledge and liberation were achievable by a complete understanding of the world of experience. Vaiśeṣika darshana was founded by Kaṇāda Kashyapa around the 6th to 2nd century BC. (en)
- ヴァイシェーシカ学派（ヴァイシェーシカがくは、梵: वैशॆषिक、Vaiśeṣika）は、インド哲学（ダルシャナ）の学派であり、現代では六派哲学の一つに数えられる。カナーダが書いたとされる『』を根本経典とする。現代では一種の自然哲学と見なされることもある。漢訳は勝論、勝宗。 (ja)
- Vaisheshika (IAST:Vaiśeṣika, sanscrito: वैशॆषिक) è uno dei sei Darśana della filosofia indiana, codificato tra il 200 a.C. e il 100 d.C. da un maestro chiamato Kanāda (mangiatore d'atomi) nel cosiddetto Vaisheshikasūtra; costituisce la "dottrina distintiva", l'analisi dell'esistente. Questo Darśana è diretto alla conoscenza delle cose singole in quanto tali, considerate in modo distintivo nella loro esistenza contingente e può essere definito come un realismo atomistico pluralista. Esso cerca di definire i caratteri generali delle cose osservate e postula sei categorie (padārtha) tramite le quali "classifica" la molteplicità della manifestazione: sostanza (dravya), qualità (guna), azione (karma), generalità (sāmānya), particolarità (viśeṣa), inerenza (samavāya). Come per ogni altra darśana, la sua ricerca della verità delle cose è sempre rivolta a liberare la coscienza dell'individuo imprigionata nell'ignoranza. (it)
- 바이셰시카 학파(산스크리트어: Vaiśeṣika, 팔리어: Visesikā, 영어: Vaisheshika)는 힌두교의 정통 육파철학 중의 하나로, 승론(勝論)으로 한역(漢譯)되어 승론 학파(勝論學派)라고도 불린다. 전통에 따르면, 바이셰시카 학파는 기원전 1세기경에 카나다(Kanada: 우르카 또는 카나브주라고도 한다)에 의해 성립되었다고 한다. 그러나 창시자 카나다의 이름으로 전해지는 《》는 이보다 후대에 성립된 것으로 여겨지고 있다. 바이셰시카 학파는 실체[實, dravya, substance] · 성질[德, guṇa, quality] · 운동[業, karma, activity] · 보편[同, sāmānya, generality] · 특수[異, viśeṣa, particularity] · 결합[和合, samavāya, inherence]의 여섯 가지의 원리 또는 범주[六句義]를 세워서 현상계, 즉 우주의 여러 사물의 구성을 밝힌다. 그리고 이들 여섯 원리 중 첫 번째 원리인 실체에는 흙 · · 불 · 공기 · · 시간 · 공간 · 아트만 · 마나스의 아홉 가지가 있다고 말한다. (ko)
- Вайшешика (санскр. वैशेषिक, IAST: vaiśeṣika, «отличный, выделяющийся») — шестая система (школа) индийской философии (Миманса, Веданта, Йога, Санкхья, Ньяя, Вайшешика); приписывается мудрецу Канаде (III—II вв. до н. э.), настоящее имя которого — Улука, прозвище Канада означает «пожиратель атомов». Система получила название от слова «вишеша» («различие»; «особенность»). Вместе с системой Ньяя мудреца Готамы, самая распространённая в Индии; обе системы довольно долго рассматривались нераздельно, они особенно много занимаются вопросом о познании, из-за чего их длительное время считали логическими системами, хотя их главное значение — философское. Вайшешика содержит атомистическую теорию: мир, по её учению, происходит из атомов, соединившихся друг с другом по воле высшего существа. Познание же достигается при помощи шести положительных (бхава) общих категорий мышления: субстанция, качество, действие, общность, различие и согласие. Седьмая категория — отрицание. Изложение дано в тексте «Вайсешика-сутры». Импульсом системы вайшешика является её враждебное отношение к буддистскому феноменализму. Признавая буддистскую точку зрения на источники познания: восприятие и логический вывод, вайшешика в то же время считает, что души и субстанции являются непреложными фактами. Она не связывает себя с проблемами теологии. (ru)
- Vaisheshika (Sanskriet: वैशॆषिक) is een van de zes orthodoxe of filosofische scholen (darsana's) van het hindoeïsme en werd gesticht door de Indiase (eigenlijk Afghaanse) filosoof Maharshi Kanada rond de tweede eeuw voor de jaartelling. Het lijkt erop dat de school beïnvloed werd door de boeddhistische school Sarvastivada. Kanada kwam met de nieuwe idee dat ieder gevolg een effect moet hebben (Karanabhavat karyabhavah - waar geen oorzaak is, treedt ook geen effect op). Hij poneerde daarop een oorzaak voor de kosmische kracht met paramāṇu (atomen) en noemde die uiteindelijke oorzaak Ishvara. De Ishvara (God) van de vaisheshika is echter niet geheel gelijk aan de latere betekenis die aan dit concept werd gegeven van een eeuwige, alwetende en alomtegenwoordige Ishvara. De veel latere school van Shankara noemde Ishvara als algemeen principe van capaciteit. De atomen zijn overigens onderverdeeld naar element: lucht, vuur, water en aarde. Ieder is ook weer verbonden met een zintuig. Zo is vuur verbonden met aanraking en kleur. Aarde is verbonden met aanraking, kleur, smaak en geur. In de vaisheshika is de relatie tussen Ishvara en de schepping dus nog onduidelijk, waardoor de vaisheshika een dualistische filosofie of theologie is. De God van de vaisheshika is geen schepper en bemoeit zich niet met de wereld nadat hij de wetten van het functioneren heeft teweeggebracht. Halverwege het bestaan van deze school ontstond de mimamsa-school. (nl)
- Waiśeszika – klasyczny system filozofii indyjskiej (zaliczany do grup astika i sat darśana). Waiseszika skupiała się na zagadnieniach metafizycznych, spopularyzowała podstawowe kategorie ontologiczne oraz metody klasyfikacji i typologii zjawisk. Za założyciela podaje się Kaṇādę o przydomku Uluka (sowa) z Kaśjapa. Wczesne nauki nawiązują do koncepcji z brahmanów i Upaniszad, jednak wajsieszikowie po V w. byli zazwyczaj związani z śiwaizmem. Cechuje ją silne powinowactwo do systemu njai. (pl)
- Vaisheshika or Vaiśeṣika (Sânscrito: वैशॆषिक) é uma das seis escolas da filosofia hindu, também conhecidas como sistemas védicos. Historicamente, tem sido intimamente associado com a escola Hindu da lógica, Nyaya. Basicamente, a Vaisheshika expressa uma forma de atomismo e postula que todos os objetos do universo físico são redutíveis a um número finito de átomos. Originalmente proposto pelo sábio Kanada (ou Kana-bhuk, literalmente, "comedor de átomos") em torno do século II a.C. (pt)
- Vaisheshika är ett av den hinduiska indiska filosofins sex klassiska system. Det grundlades på 500-talet f.Kr. av den vise Kanāda (eller Kana-bhuk, ordagrant "atomätare"), upphovsman till verket Vaisheshika Sutra. Vaisheshika ansluter sig till en form av atomlära och postulerar, ungefär ett sekel innan de grekiska atomisterna kom på tanken, att alla objekt i det fysiska kosmos kan reduceras till ett ändligt antal elementarpartiklar. Vaisheshika var en dominerande filosofisk riktning från ungefär första århundradet e.Kr. till omkring år 700. (sv)
- Вайшешика - одна із шести ортодоксальних шкіл (астіка) класичної індійської філософії, історично тісно зв'язана із індійською логічною школою ньяя. Вайшешика проголошує своєрідну форму атомізму, постулюючи, що всі тіла фізичного Всесвіту зводяться до скінченного числа атомів. З часом вайшешика злилася зі школою ньяя, а після 15 ст. поступово занепала. Вайшешика визнає дев'ять субстанцій - землю, воду, світло, повітря, ефір, час, простір, душу і розум. Засновником школи вважається Канада, який жив у III ст. до н. е. «Канада» – («пожирач зерен») – це прізвисько родоначальника даного філософського спрямування. Він вів аскетичний спосіб життя і харчувався зернами кукурудзи. Відомо його справжнє ім’я – Улук. Назва «вайшешика» походить від санскритського слова «Вишеш», що в перекладі означає: «особливість», «відмінність», «одиничне», «частина», «першосубстанціями». Вайшешика і близька до неї школа ньяя ставлять перед людиною мету – звільнення індивідуального я. Представники цих шкіл вважають, що корінною причиною болю і страждання є незнання. Звільнення – абсолютне припинення страждань – може бути досягнуто через правильне пізнання реальності. Існує два джерела пізнання: сприйняття і логічний висновок. В системі вайшешика вживається поняття падартха, близьке за значенням до терміну «категорія» в давньогрецькій філософії. Падартха розуміється як об’єкт, позначений словом. У сім падартха включаються всі явища, в тому числі і неіснуючі: Драва (Субстанція), гуна (якість), карма (дія), саманом (спільність), вішена (особливість), Самава (відношення прісущності), абхава (небуття). Світ складається з атомів, несотворімість і незнищенність. Атоми володіють різними якостями, які визначають специфіку речей, з’єднання їх в різних поєднаннях дає різноманіття явищ світу. Канада стверджує існування душі. Крім індивідуальної, є єдина верховна душа, обидві душі незнищенні. Душа – субстанція свідомості. Душі зберігаються і під час всесвітньої катастрофи. Після нещасть і страждань, багато разів випробуваних душами в світі, божество передбачає звільнення всіх істот від страждань на деякий час – після руйнування світу. Але потім цикл повторюється, і душі знову зазнають страждання в новоствореному світі. На закінчення відзначимо, що філософські ідеї стародавності продовжують надавати свій вплив на культуру Індії і в наш час. До них і сьогодні звертаються вчені, письменники, митці, громадські діячі. (uk)
- 勝論學派（梵語：वैशॆषिक，羅馬化：Vaiśeṣika）, 古印度六派哲學之一，其創始人為羯那陀（Kanada），理論載於《勝論經》（Vaiśeṣika-sūtra）中，該經寫定於公元前2世紀。唐玄奘翻譯有《》。 (zh)
|
| rdfs:comment
|
- El sistema vaixesika (en sànscrit vaiśeṣika; i en devanāgarī वैशेषिक) significa particularitat, individidualitat, distinció. És una de les sis darsanes o escoles de filosofia índia ortodoxes (àstika). Ensenya a arribar a la transcendència mitjançant la comprensió profunda de les sis categories primàries de l'existència. Va ser fundada pel savi Kanada que va exposar les bases en el Vaisheshika-sūtra. Tradicionalment se l'agrupa amb l'escola Nyaya. (ca)
- Das Vaisheshika (Sanskrit, n., वैशेषिक, vaiśeṣika) ist eines der sechs klassischen Systeme der indischen Philosophie. Als Begründer der Überlieferung gilt Kanada, der die Vaisheshika-Sutras verfasst haben soll. Die Zeitspanne des Vaisheshika umfasst die ersten vorchristlichen Jahrhunderte bis etwa 700 n. Chr. Es handelt sich um eine naturphilosophische Lehre, deren Anliegen die Erfassung der natürlichen Phänomene war. (de)
- Waisesika (Dewanagari: वैशेषिक; वैशेषिक वैशेषिक) adalah salah satu aliran dalam filsafat Hindu. Ajaran Waisiseka dipelopori oleh , yang menyusun . Meskipun sebagai sistem filsafat pada awalnya berdiri sendiri, tetapi dalam perkembangannya ajaran ini menjadi satu dengan Nyaya. (in)
- Le Vaisheshika ou Vaiśeṣika (devanāgarī : वैशॆषिक), mot sanskrit signifiant particulier, excellent, est l'une des six écoles philosophiques hindoues dites « orthodoxes », fondée par le sage Kanada, dont les bases sont exposés dans le Vaisheshika-sūtra de ce dernier. Cette œuvre n'est pas antérieure à l'ère chrétienne, même si certaines théories qu'elle expose sont plus anciennes. Un second ouvrage important de cette école est le Padārthadharma-saṅgraha, écrit au Ve siècle par le penseur indien . (fr)
- ヴァイシェーシカ学派（ヴァイシェーシカがくは、梵: वैशॆषिक、Vaiśeṣika）は、インド哲学（ダルシャナ）の学派であり、現代では六派哲学の一つに数えられる。カナーダが書いたとされる『』を根本経典とする。現代では一種の自然哲学と見なされることもある。漢訳は勝論、勝宗。 (ja)
- 바이셰시카 학파(산스크리트어: Vaiśeṣika, 팔리어: Visesikā, 영어: Vaisheshika)는 힌두교의 정통 육파철학 중의 하나로, 승론(勝論)으로 한역(漢譯)되어 승론 학파(勝論學派)라고도 불린다. 전통에 따르면, 바이셰시카 학파는 기원전 1세기경에 카나다(Kanada: 우르카 또는 카나브주라고도 한다)에 의해 성립되었다고 한다. 그러나 창시자 카나다의 이름으로 전해지는 《》는 이보다 후대에 성립된 것으로 여겨지고 있다. 바이셰시카 학파는 실체[實, dravya, substance] · 성질[德, guṇa, quality] · 운동[業, karma, activity] · 보편[同, sāmānya, generality] · 특수[異, viśeṣa, particularity] · 결합[和合, samavāya, inherence]의 여섯 가지의 원리 또는 범주[六句義]를 세워서 현상계, 즉 우주의 여러 사물의 구성을 밝힌다. 그리고 이들 여섯 원리 중 첫 번째 원리인 실체에는 흙 · · 불 · 공기 · · 시간 · 공간 · 아트만 · 마나스의 아홉 가지가 있다고 말한다. (ko)
- Waiśeszika – klasyczny system filozofii indyjskiej (zaliczany do grup astika i sat darśana). Waiseszika skupiała się na zagadnieniach metafizycznych, spopularyzowała podstawowe kategorie ontologiczne oraz metody klasyfikacji i typologii zjawisk. Za założyciela podaje się Kaṇādę o przydomku Uluka (sowa) z Kaśjapa. Wczesne nauki nawiązują do koncepcji z brahmanów i Upaniszad, jednak wajsieszikowie po V w. byli zazwyczaj związani z śiwaizmem. Cechuje ją silne powinowactwo do systemu njai. (pl)
- Vaisheshika or Vaiśeṣika (Sânscrito: वैशॆषिक) é uma das seis escolas da filosofia hindu, também conhecidas como sistemas védicos. Historicamente, tem sido intimamente associado com a escola Hindu da lógica, Nyaya. Basicamente, a Vaisheshika expressa uma forma de atomismo e postula que todos os objetos do universo físico são redutíveis a um número finito de átomos. Originalmente proposto pelo sábio Kanada (ou Kana-bhuk, literalmente, "comedor de átomos") em torno do século II a.C. (pt)
- Vaisheshika är ett av den hinduiska indiska filosofins sex klassiska system. Det grundlades på 500-talet f.Kr. av den vise Kanāda (eller Kana-bhuk, ordagrant "atomätare"), upphovsman till verket Vaisheshika Sutra. Vaisheshika ansluter sig till en form av atomlära och postulerar, ungefär ett sekel innan de grekiska atomisterna kom på tanken, att alla objekt i det fysiska kosmos kan reduceras till ett ändligt antal elementarpartiklar. Vaisheshika var en dominerande filosofisk riktning från ungefär första århundradet e.Kr. till omkring år 700. (sv)
- 勝論學派（梵語：वैशॆषिक，羅馬化：Vaiśeṣika）, 古印度六派哲學之一，其創始人為羯那陀（Kanada），理論載於《勝論經》（Vaiśeṣika-sūtra）中，該經寫定於公元前2世紀。唐玄奘翻譯有《》。 (zh)
- فايشيشيكا (Vaiśeṣika باللغة السنسكريتية वैशेषिक) هي إحدى مدارس الفلسفة الهندوسية الست، التي توصف بالأصولية (التقليدية، الأستيكا) والتي كانت سائدة في الهند القديمة. في أولى مراحلها، كانت الفايشيشيكا فلسفة مستقلة بحد ذاتها لها ميتافيزيقيا ونظرية معرفة ومنطق وأخلاقيات. مع مرور الوقت أصبح نظام فايشيشيكا شبيهاً بمدرسة نيايا الهندوسية، ولكن اختلفت عنها في الميتافيزيقيا ونظرية المعرفة. (ar)
- Vaišéšika (v dévanágarí वैशेषिक) je jedna ze šesti ortodoxních indických filosofických škol a historicky je příbuzná se školou logického myšlení - njájou. Zrovna tak, jako njája popisuje vaišéšika prostředky, které vedou k pravdivým závěrům. V její klasické podobě, obhajuje Kanáda v 10 knihách Vaišéšika súter (6. až 2. století př. n. l.) zásadu, že všechny objekty hmotného světa je možné rozložit na složky a dostat se až na atomární a éterické úrovně. Tento předpoklad je ve vaišéšice základním východiskem při systematické analýze vlastností (višéša), které odlišují jeden objekt od druhého. Na rozdíl od njáji připouští vaišéšika jenom dvě možnosti získání platného poznání - smyslové poznání a logické odvození. (cs)
- Vajŝeŝiko, Vaišéšika, Vaisheshika aŭ Vaiśeṣika (sanskrite वैशेषिक) estas unu el la ses skoloj de Hinda filozofio (Vedaj sistemoj) el antikva Hindio. En siaj fruaj stadioj la Vajŝeŝiko estis senndependa filozofio kun siaj propraj metafiziko, epistemologio, logiko, etiko kaj savscienco. Laŭlonge de la tempopaso, la sistemo Vajŝeŝiko iĝis simila en siaj filozofiaj proceduroj, etikaj konkludoj kaj savscienco el la Njaja skolo de Hinduismo, sed retenis sian diferencon pri epistemologio kaj metafiziko. La Vajŝeŝika "darŝano" estis fondita de Kanada Kaŝjapa ĉirkaŭ la 6a al la 2a jarcento a.K. (eo)
- El vaiśeṣika o vaisheshika es uno de los seis darshanas (doctrinas ortodoxas) del hinduismo. Fundada por el filósofo Kanada, fue una escuela naturalista de atomismo, que acepta solo dos fuentes de conocimiento, percepción e inferencia. Esta filosofía sostenía que el universo era reducible a «paramāṇu» (átomos), que son indestructibles (anitya), indivisibles, y tienen un tipo especial de dimensión, llamado «pequeño» (aṇu). Todo lo que existe es un compuesto de estos átomos, excepto el tiempo, el espacio, el éter (akasha), el espíritu y el alma. (es)
- Vaisheshika or Vaiśeṣika (Sanskrit: वैशेषिक) is one of the six schools of Indian philosophy (Vedic systems) from ancient India. In its early stages, the Vaiśeṣika was an independent philosophy with its own metaphysics, epistemology, logic, ethics, and soteriology. Over time, the Vaiśeṣika system became similar in its philosophical procedures, ethical conclusions and soteriology to the Nyāya school of Hinduism, but retained its difference in epistemology and metaphysics. Vaiśeṣika darshana was founded by Kaṇāda Kashyapa around the 6th to 2nd century BC. (en)
- Vaisheshika (IAST:Vaiśeṣika, sanscrito: वैशॆषिक) è uno dei sei Darśana della filosofia indiana, codificato tra il 200 a.C. e il 100 d.C. da un maestro chiamato Kanāda (mangiatore d'atomi) nel cosiddetto Vaisheshikasūtra; costituisce la "dottrina distintiva", l'analisi dell'esistente. (it)
- Vaisheshika (Sanskriet: वैशॆषिक) is een van de zes orthodoxe of filosofische scholen (darsana's) van het hindoeïsme en werd gesticht door de Indiase (eigenlijk Afghaanse) filosoof Maharshi Kanada rond de tweede eeuw voor de jaartelling. Het lijkt erop dat de school beïnvloed werd door de boeddhistische school Sarvastivada. (nl)
- Вайшешика (санскр. वैशेषिक, IAST: vaiśeṣika, «отличный, выделяющийся») — шестая система (школа) индийской философии (Миманса, Веданта, Йога, Санкхья, Ньяя, Вайшешика); приписывается мудрецу Канаде (III—II вв. до н. э.), настоящее имя которого — Улука, прозвище Канада означает «пожиратель атомов». Система получила название от слова «вишеша» («различие»; «особенность»). Вместе с системой Ньяя мудреца Готамы, самая распространённая в Индии; обе системы довольно долго рассматривались нераздельно, они особенно много занимаются вопросом о познании, из-за чего их длительное время считали логическими системами, хотя их главное значение — философское. (ru)
- Вайшешика - одна із шести ортодоксальних шкіл (астіка) класичної індійської філософії, історично тісно зв'язана із індійською логічною школою ньяя. Вайшешика проголошує своєрідну форму атомізму, постулюючи, що всі тіла фізичного Всесвіту зводяться до скінченного числа атомів. З часом вайшешика злилася зі школою ньяя, а після 15 ст. поступово занепала. Вайшешика визнає дев'ять субстанцій - землю, воду, світло, повітря, ефір, час, простір, душу і розум. (uk)
|
