| dbo:abstract
|
- Garegin Ter-Harutjunjan (arménsky: Գարեգին Տէր Յարութիւնեան) známější pod svým odbojovým pseudonymem Garegin Nzhdeh (arménsky: Գարեգին Նժդեհ; 1. ledna 1886 - 21. prosince 1955 Vladimir) byl arménský politik, voják a ideolog. Jako člen Arménské revoluční federace se účastnil národně osvobozeneckého boje během první balkánské války i první světové války a stal se jedním z klíčových politických a vojenských vůdců první arménské republiky (1918–1921). Po obsazení Arménie Sovětským svazem se zapojil do protibolševického odboje a v roce 1921 byl klíčovou postavou při založení (Leřnahajastan), vzbouřeneckého protikomunistického státu vyhlášeného v provincii Sjunik, nakonec Sověty poraženého a začleněného do sovětské Arménie. Během druhé světové války bojoval v arménské legii Wehrmachtu. Pomáhal ozbrojeným silám nacistického Německa ve válce proti Sovětskému svazu v naději, že pokud se Německu podaří zvítězit, udělí Arménii nezávislost. V roce 1944 Nzhdeh napsal dopis sovětskému vůdci Stalinovi, ve kterém mu nabídl, že přeběhne na jeho stranu a povede útok na Turecko. Dostal odpověď, že o věci lze jednat v Bukurešti, kam za tím účelem přijel. Odtud byl odvezen do Moskvy, kde byl zatčen a od té doby byl vězněn ve věznici KGB Lubjanka. V roce 1948 byl odsouzen za "kontrarevoluční aktivity" v letech 1920-1921 ke 25 letům vězení. Ve věznici ve Vladimiru v roce 1955 zemřel, sovětské úřady nedovolily převoz jeho těla do Arménie a je tedy ve Vladimiru i pohřben. Jeho nacionalistická ideologie zvaná se stala znovu aktuální po roce 1991, hlásí se k ní klíčová síla postsovětské Arménie, (Hajastani Hanrapetakan Kusaktsutjun). Tato ideologie spojuje arménskou identitu s církví a někdy je označovaná za rasistickou, už kvůli svému názvu - tseghakron značí "národní náboženství". Postava Nzhdeha, jež je v Arménii vnímán jako národní hrdina, několikrát v postsovětské éře zkomplikovala jinak dobré vztahy Arménie s Ruskem. V tureckých a ázerbájdžánských médiích, obzvláště po vyhrocení vztahů kvůli válce o Náhorní Karabach, je postava Nzhdeha využívána bez okolků jako důkaz o "fašistické a nacistické" povaze arménské politiky. (cs)
- Ο Γκαρεγκίν Τερ-Χαρουτιουνιάν (Գարեգին Տէր-Յարութիւնեան, 1 Ιανουαρίου 1886 - 21 Δεκεμβρίου 1955), γνωστός επίσης ως Γκαρεγκίν Νζντεχ (Գարեգին Նժդեհ) ήταν σημαντική φυσιογνωμία του Αρμενικού εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος, πολεμικός ήρωας και διοικητής, πολιτικός, συγγραφέας και φιλόσοφος. Εντάχθηκε από νέος στο επαναστατικό κόμμα Ντασνάκ και συμμετείχε ενεργά στον αγώνα κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Οργάνωσε μαζί με τον Αντρανίκ την Αρμενική Λεγεώνα που πολέμησε εθελοντικά στους Βαλκανικούς Πολέμους κατά των Τούρκων. Στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο βοήθησε στην οργάνωση της άμυνας στα Αρμενικά χωριά εναντίον των Τούρκων και συμμετείχε σε πληθώρα μαχών κατά του Τούρκικου στρατού. Πολέμησε, τραυματίστηκε,και παρασημοφορήθηκε κατ'επανάληψη τόσο από τον Ρωσικό Στρατό όσο και από την νεοσυγκροτηθείσα Αρμενική Δημοκρατία. Ως αντικομμουνιστής, προέβαλε άμυνα κατά του Κόκκινου Στρατού. Στα επόμενα χρόνια συνέγραψε πλήθος βιβλίων με τις πολιτικές του σκέψεις. Φυλακίστηκε και πέθανε το 1944 στη φυλακή λόγω των αντικομμουνιστικών του φρονημάτων. (el)
- Garegin NĴDEH aŭ Garegin Ter-Harutjunjan (armene: Գարեգին Նժդեհ) (n. la 1-an de januaro 1886, Naĥiĉevano - m. la 21-an de decembro 1955, Siberio) estis ŝtatisto de Armenio, membro de la armena milico kaj politika pensisto. Eksa ano de la partio Daŝnako, kiu enmiksiĝis en revoluciaj aktivaĵoj en Armenio, Bulgario kaj Rusio. Post la deklaro de la sendependeco de la Armena Demokratia Respubliko, Garegin Nĵdeh estis proklamita kiel ĉefministro kaj ministro pri Defendo. Foriris el Armenio post la venko de la bolŝevikoj kaj la Ruĝa armeo, kaj partoprenis en revoluciaj aktivaĵoj en Irano, Turkio, Bulgario kaj Usono. Garegin vizitis la armenajn komunumojn de Usono kaj Kanado, kie li plifortigis la komunumojn starigitajn de li kaj ankaŭ fondis tie la Movadon de la Armena Junularo nomata Ceghakron (armene: Ցեղակրոն). En 1933, el tiu movado naskiĝis la fondaĵo Armena Junulara Federacio, la junulara sekcio de la Armena Revolucia Federacio, en Bostono, Masaĉuseco. En 1944, Garegin Nĵdeh estis arestata de la soldatoj de Stalino en Bulgario. Forpasis en karcero de Sovetunio. Unu el la metrostacioj de la metroo de Erevano portas lian nomon. (eo)
- Garegin Arakel Jeghischei Ter-Harutjunjan (armenisch Գարեգին Առաքել Եղիշեի Տեր-Հարությունյան, genannt Garegin Nschdeh, armenisch Գարեգին Նժդեհ, englisch Garegin Nzhdeh; * 1. Januar 1886 im Dorf (Kyuznut), Kreisgebiet Nachitschewan, Gouvernement Eriwan, Russisches Kaiserreich; † 21. Dezember 1955 in Wladimir, Sowjetunion) war ein armenischer Staatsmann und Militärstratege. Er kämpfte im Zweiten Weltkrieg als Ultranationalist gegen die Sowjetunion. Der angenommene Name Nschdeh bedeutet auf deutsch Pilger, auch Auswanderer. (de)
- Garegin Ter-Harutyunyan, better known by his nom de guerre Garegin Nzhdeh (Armenian: Գարեգին Նժդեհ, IPA: [ɡɑɾɛˈɡin nəʒˈdɛh]; 1 January 1886 – 21 December 1955), was an Armenian statesman, military commander and political thinker. As a member of the Armenian Revolutionary Federation, he was involved in the national liberation struggle and revolutionary activities during the First Balkan War and World War I and became one of the key political and military leaders of the First Republic of Armenia (1918–1921). He is widely admired as a charismatic national hero by Armenians. In 1921, he was a key figure in the establishment of the Republic of Mountainous Armenia, an anti-Bolshevik state that became a key factor that led to the inclusion of the province of Syunik into Soviet Armenia. During World War II, he cooperated with Nazi Germany, hoping to secure Soviet Armenia's existence in case of Germany's victory over USSR and a potential Turkish invasion of the Caucasus. Following an abortive attempt to cooperate with the Soviet Union against Turkey, Nzhdeh was arrested in Bulgaria in 1944 and sentenced to 25 years of imprisonment in the Soviet Union. He died in a Soviet prison in Vladimir in 1955. (en)
- Garegin Nzhdeh o Garegin Ter-Harutiunian (en armenio: Գարեգին Նժդեհ) (1 de enero de 1886, Najicheván - 21 de diciembre de 1955, Siberia) fue un estadista de Armenia, fedayin y pensador político. Fue miembro del partido Dashnak, involucrado en actividades revolucionarias en Armenia, Bulgaria y Rusia. (es)
- Garéguine Njdeh ou Garéguine Ter-Haroutiounian (en arménien Գարեգին Նժդեհ) (1er janvier 1886, Nakhitchevan – 21 décembre 1955, Sibérie) est un homme d'État arménien, membre des unités irrégulières, et penseur politique. Ex-membre du Dashnak, il s'est impliqué dans des activités révolutionnaires en Arménie, en Bulgarie et en Russie. Il a également joué un rôle crucial dans certaines des batailles les plus dangereuses menées pour d'autres nations. Il n'est donc pas surprenant que Njdeh soit non seulement vénéré et glorifié par les Arméniens, mais aussi par d'autres nations.[réf. nécessaire] (fr)
- 가레긴 느주데흐(아르메니아어: Գարեգին Նժդեհ, 본명: 가레긴 아라켈 예기셰이 테르하루튜냔(아르메니아어: Գարեգին Առաքել Եղիշեի Տեր-Հարությունյան), 1886년 1월 1일 러시아 제국 예레반 현 귀즈뉘트(Güznüt, 현재의 아제르바이잔 나히체반 자치 공화국) ~ 1955년 12월 21일 소련 블라디미르)는 아르메니아의 군인이다. (ko)
- Garegin Njdeh (noto anche come Garegin Ter-Harutiunian, Գարեգին Նժդեհ in armeno; , 1º gennaio 1886 – Vladimir, 21 dicembre 1955) è stato un patriota e generale armeno che comandò l'Armenische Legion delle Waffen-SS durante la seconda guerra mondiale. (it)
- Garegin Nyżdeh (orm. Գարեգին Նժդեհ), właśc. Garegin Ter-Harutiunian (orm. Գարեգին Տեր-Հարությունյան, ur. 1 stycznia 1886 roku we wsi w Nachiczewanie, zm. w 1955 roku na Syberii lub w więzieniu we Włodzimierzu) – ormiański polityk i wojskowy (generał), premier i minister obrony narodowej w rządzie Republiki Górskiej Armenii, jeden z przywódców ruchu dasznaków na emigracji. W 1905 roku wstąpił do akademii wojskowej w Bułgarii. W tym czasie został członkiem Armeńskiej Federacji Rewolucyjnej (dasznaków). W 1912 roku podczas I wojny bałkańskiej wraz z generałem Andranikiem Ozanianem sformował w ramach armii bułgarskiej ochotnicze oddziały armeńskie do walki z Turkami. Po powrocie do rosyjskiej Armenii dowodził różnymi jednostkami wojskowymi. Brał udział w I wojnie światowej. Po ogłoszeniu niepodległości przez Demokratyczną Republikę Armenii 28 maja 1918 roku współorganizował armeńską armię. Odegrał kluczową rolę w organizacji obrony Karakilisy przed Turkami. Jesienią 1919 roku został komendantem wojskowym Nachiczewanu w celu stłumienia rebelii turko-tatarskiej. W 1920 roku działał na obszarze Karabachu. W 1921 roku bronił Zangezuru przed Sowietami. Następnie został premierem i ministrem obrony w rządzie efemerycznej Republiki Górskiej Armenii. Do lipca prowadził z bolszewikami walkę partyzancką w górzystym terenie prowincji Sjunik. Po upadku niepodległej Armenii udał się na emigrację do Persji. Działał politycznie w ruchu dasznaków w Bułgarii, Turcji, USA i Kanadzie. Założył w Bostonie armeński ruch młodzieżowy zwany , który od 1933 roku podlegał ruchowi dasznaków. Z powodu swoich skrajnych poglądów został jednak z niego usunięty. Podczas II wojny światowej współpracował z Niemcami, prowadząc antykomunistyczną i proniemiecką działalność propagandową. Pod koniec 1944 roku został aresztowany przez Sowietów w Sofii, skazany na 25 lat więzienia i wysłany do łagru na Syberię, gdzie zmarł w 1955 roku (według części źródeł zmarł w więzieniu we Włodzimierzu koło Moskwy). Po odzyskaniu niepodległości przez Armenię jego szczątki zostały sprowadzone do ojczyzny i pochowane na cmentarzu koło monasteru . Imieniem Garegina Nyżdeha nazwano bulwar w Erywaniu. (pl)
- Gareguin Ter-Harutiunian (em armênio/arménio: Գարեգին Տեր-Հարությունյան) também conhecido pelo pseudónimo Gareguin Nejdeh (em armênio/arménio: Գարեգին Նժդեհ) (1 de Janeiro de 1886 – 21 de Dezembro de 1955) foi um estadista e estratega militar armênio. Como membro da Federação Revolucionária Armênia, esteve envolvido na luta de liberação nacional, e em atividades revolucionárias durante a Primeira Guerra Balcânica e a Primeira Guerra Mundial. Gareguin foi um dos principais líderes políticos e militares da Primeira República da Armênia (1918–1921), e é grandemente admirado como um carismático herói nacional pelos armênios. Em 1921, ele foi instrumental no estabelecimento da República da Armênia Montanhosa, um estado anti-Bolchevique que se tornou um fator-chave na futura inclusão da província de Siunique na Armênia Soviética. (pt)
- Гареги́н Нжде (арм. Գարեգին Նժդեհ, настоящее имя — Гареги́н Егише́вич Тер-Арутюня́н, арм. Գարեգին Եղիշեի Տեր-Հարությունյան; 1 января 1886 — 21 декабря 1955) — армянский политический и военный деятель. Основоположник цехакронизма — армянской националистической идеологии. В современной Армении Нжде некоторыми политиками и политическими организациями считается национальным героем. Личность Нжде остаётся предметом горячих дискуссий. В работах армянских исследователей указывается на его вклад в армянское национальное движение начала XX века. (ru)
- Гарегін Нжде (вірм. Գարեգին Նժդեհ, справжнє ім'я — Гарегін Егішевич Тер-Арутюнян, вірм. Գարեգին Եղիշեի Տեր-Հարությունյան; 1 січня 1886, с. Кузнут, Еріванська губернія — 21 грудня 1955, Владимирський централ) — герой вірменського національно-визвольного руху початку XX століття, вірменський військовий і державний діяч. Основоположник цегакронізму — концепції вірменської національної ідеології. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- Garegin Arakel Jeghischei Ter-Harutjunjan (armenisch Գարեգին Առաքել Եղիշեի Տեր-Հարությունյան, genannt Garegin Nschdeh, armenisch Գարեգին Նժդեհ, englisch Garegin Nzhdeh; * 1. Januar 1886 im Dorf (Kyuznut), Kreisgebiet Nachitschewan, Gouvernement Eriwan, Russisches Kaiserreich; † 21. Dezember 1955 in Wladimir, Sowjetunion) war ein armenischer Staatsmann und Militärstratege. Er kämpfte im Zweiten Weltkrieg als Ultranationalist gegen die Sowjetunion. Der angenommene Name Nschdeh bedeutet auf deutsch Pilger, auch Auswanderer. (de)
- Garegin Nzhdeh o Garegin Ter-Harutiunian (en armenio: Գարեգին Նժդեհ) (1 de enero de 1886, Najicheván - 21 de diciembre de 1955, Siberia) fue un estadista de Armenia, fedayin y pensador político. Fue miembro del partido Dashnak, involucrado en actividades revolucionarias en Armenia, Bulgaria y Rusia. (es)
- Garéguine Njdeh ou Garéguine Ter-Haroutiounian (en arménien Գարեգին Նժդեհ) (1er janvier 1886, Nakhitchevan – 21 décembre 1955, Sibérie) est un homme d'État arménien, membre des unités irrégulières, et penseur politique. Ex-membre du Dashnak, il s'est impliqué dans des activités révolutionnaires en Arménie, en Bulgarie et en Russie. Il a également joué un rôle crucial dans certaines des batailles les plus dangereuses menées pour d'autres nations. Il n'est donc pas surprenant que Njdeh soit non seulement vénéré et glorifié par les Arméniens, mais aussi par d'autres nations.[réf. nécessaire] (fr)
- 가레긴 느주데흐(아르메니아어: Գարեգին Նժդեհ, 본명: 가레긴 아라켈 예기셰이 테르하루튜냔(아르메니아어: Գարեգին Առաքել Եղիշեի Տեր-Հարությունյան), 1886년 1월 1일 러시아 제국 예레반 현 귀즈뉘트(Güznüt, 현재의 아제르바이잔 나히체반 자치 공화국) ~ 1955년 12월 21일 소련 블라디미르)는 아르메니아의 군인이다. (ko)
- Garegin Njdeh (noto anche come Garegin Ter-Harutiunian, Գարեգին Նժդեհ in armeno; , 1º gennaio 1886 – Vladimir, 21 dicembre 1955) è stato un patriota e generale armeno che comandò l'Armenische Legion delle Waffen-SS durante la seconda guerra mondiale. (it)
- Гареги́н Нжде (арм. Գարեգին Նժդեհ, настоящее имя — Гареги́н Егише́вич Тер-Арутюня́н, арм. Գարեգին Եղիշեի Տեր-Հարությունյան; 1 января 1886 — 21 декабря 1955) — армянский политический и военный деятель. Основоположник цехакронизма — армянской националистической идеологии. В современной Армении Нжде некоторыми политиками и политическими организациями считается национальным героем. Личность Нжде остаётся предметом горячих дискуссий. В работах армянских исследователей указывается на его вклад в армянское национальное движение начала XX века. (ru)
- Гарегін Нжде (вірм. Գարեգին Նժդեհ, справжнє ім'я — Гарегін Егішевич Тер-Арутюнян, вірм. Գարեգին Եղիշեի Տեր-Հարությունյան; 1 січня 1886, с. Кузнут, Еріванська губернія — 21 грудня 1955, Владимирський централ) — герой вірменського національно-визвольного руху початку XX століття, вірменський військовий і державний діяч. Основоположник цегакронізму — концепції вірменської національної ідеології. (uk)
- Garegin Ter-Harutjunjan (arménsky: Գարեգին Տէր Յարութիւնեան) známější pod svým odbojovým pseudonymem Garegin Nzhdeh (arménsky: Գարեգին Նժդեհ; 1. ledna 1886 - 21. prosince 1955 Vladimir) byl arménský politik, voják a ideolog. Jako člen Arménské revoluční federace se účastnil národně osvobozeneckého boje během první balkánské války i první světové války a stal se jedním z klíčových politických a vojenských vůdců první arménské republiky (1918–1921). Po obsazení Arménie Sovětským svazem se zapojil do protibolševického odboje a v roce 1921 byl klíčovou postavou při založení (Leřnahajastan), vzbouřeneckého protikomunistického státu vyhlášeného v provincii Sjunik, nakonec Sověty poraženého a začleněného do sovětské Arménie. Během druhé světové války bojoval v arménské legii Wehrmachtu. Pomáhal (cs)
- Ο Γκαρεγκίν Τερ-Χαρουτιουνιάν (Գարեգին Տէր-Յարութիւնեան, 1 Ιανουαρίου 1886 - 21 Δεκεμβρίου 1955), γνωστός επίσης ως Γκαρεγκίν Νζντεχ (Գարեգին Նժդեհ) ήταν σημαντική φυσιογνωμία του Αρμενικού εθνικοαπελευθερωτικού κινήματος, πολεμικός ήρωας και διοικητής, πολιτικός, συγγραφέας και φιλόσοφος. Εντάχθηκε από νέος στο επαναστατικό κόμμα Ντασνάκ και συμμετείχε ενεργά στον αγώνα κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Οργάνωσε μαζί με τον Αντρανίκ την Αρμενική Λεγεώνα που πολέμησε εθελοντικά στους Βαλκανικούς Πολέμους κατά των Τούρκων. Στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο βοήθησε στην οργάνωση της άμυνας στα Αρμενικά χωριά εναντίον των Τούρκων και συμμετείχε σε πληθώρα μαχών κατά του Τούρκικου στρατού. (el)
- Garegin NĴDEH aŭ Garegin Ter-Harutjunjan (armene: Գարեգին Նժդեհ) (n. la 1-an de januaro 1886, Naĥiĉevano - m. la 21-an de decembro 1955, Siberio) estis ŝtatisto de Armenio, membro de la armena milico kaj politika pensisto. Eksa ano de la partio Daŝnako, kiu enmiksiĝis en revoluciaj aktivaĵoj en Armenio, Bulgario kaj Rusio. En 1944, Garegin Nĵdeh estis arestata de la soldatoj de Stalino en Bulgario. Forpasis en karcero de Sovetunio. Unu el la metrostacioj de la metroo de Erevano portas lian nomon. (eo)
- Garegin Ter-Harutyunyan, better known by his nom de guerre Garegin Nzhdeh (Armenian: Գարեգին Նժդեհ, IPA: [ɡɑɾɛˈɡin nəʒˈdɛh]; 1 January 1886 – 21 December 1955), was an Armenian statesman, military commander and political thinker. As a member of the Armenian Revolutionary Federation, he was involved in the national liberation struggle and revolutionary activities during the First Balkan War and World War I and became one of the key political and military leaders of the First Republic of Armenia (1918–1921). He is widely admired as a charismatic national hero by Armenians. (en)
- Garegin Nyżdeh (orm. Գարեգին Նժդեհ), właśc. Garegin Ter-Harutiunian (orm. Գարեգին Տեր-Հարությունյան, ur. 1 stycznia 1886 roku we wsi w Nachiczewanie, zm. w 1955 roku na Syberii lub w więzieniu we Włodzimierzu) – ormiański polityk i wojskowy (generał), premier i minister obrony narodowej w rządzie Republiki Górskiej Armenii, jeden z przywódców ruchu dasznaków na emigracji. Po odzyskaniu niepodległości przez Armenię jego szczątki zostały sprowadzone do ojczyzny i pochowane na cmentarzu koło monasteru . Imieniem Garegina Nyżdeha nazwano bulwar w Erywaniu. (pl)
- Gareguin Ter-Harutiunian (em armênio/arménio: Գարեգին Տեր-Հարությունյան) também conhecido pelo pseudónimo Gareguin Nejdeh (em armênio/arménio: Գարեգին Նժդեհ) (1 de Janeiro de 1886 – 21 de Dezembro de 1955) foi um estadista e estratega militar armênio. Como membro da Federação Revolucionária Armênia, esteve envolvido na luta de liberação nacional, e em atividades revolucionárias durante a Primeira Guerra Balcânica e a Primeira Guerra Mundial. Gareguin foi um dos principais líderes políticos e militares da Primeira República da Armênia (1918–1921), e é grandemente admirado como um carismático herói nacional pelos armênios. (pt)
|
.png){kind=link}
.jpg){kind=link}
.jpg){kind=link}
.png){kind=link}
