| dbo:abstract
|
- The Emperor: Downfall of an Autocrat, published in 1978, is Polish journalist Ryszard Kapuściński's analysis of the decline and fall of Haile Selassie's regime in Ethiopia. In 1974, while the Ethiopian Army was still busy consolidating power, Kapuściński "traveled to Ethiopia to seek out and interview Selassie's servants and closest associates on how the Emperor had ruled and why he fell." In large part, the book is a study of the workings of a royal court. According to some critics, the book serves as a political allegory for Edward Gierek's communist government in Poland during the late 1970s. (en)
- Cesarz – książka Ryszarda Kapuścińskiego, wydana po raz pierwszy w 1978 roku nakładem Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”. Jej tematem jest dwór cesarski monarchy etiopskiego Hajle Syllasje I za czasów monarchii konstytucyjnej oraz po jej obaleniu. Przemysław Czapliński, a za nim Magdalena Horodecka, kwalifikowali utwór Kapuścińskiego jako „reportaż beletryzowany”. Kapuściński przedstawia relacje byłych członków dworskiej kamaryli, należących do cesarskiej świty. Pisarz rekonstruuje obraz systemu przedstawiany przez ludzi pałacu, stanowiących podmiot zbiorowy; w ich relacje okazjonalnie wkrada się coraz bardziej emocjonalny i apodyktyczny głos reportera, który przedstawia reżim Hajle Syllasje I jako demiurgiczny oraz nacechowany atmosferą wzajemnej nieufności; nadchodząca rewolucja z wolna zamienia cesarza w zwykłego śmiertelnika. Kapuściński pisał swój „beletryzowany reportaż” z perspektywy bloku wschodniego. Wizytę reportażysty w Etiopii poprzedzał bowiem zamach stanu z 1974 roku, kończący się obaleniem Hajle Syllasje I i zaprowadzeniem komunistycznej dyktatury pod wodzą Mengistu Hajle Marjama, co miało wpływ na sposób przedstawienia rządów cesarza. Cesarz początkowo spotkał się z entuzjastycznymi recenzjami, w których akcentowano „literacki kunszt, stylistyczną maestrię, urzekającą metaforykę i przenikliwość obserwacji autora na temat natury autorytarnego systemu władzy”. Ponieważ Kapuściński posługiwał się mową ezopową, w powszechnej opinii Polacy odczytywali utwór reportażysty jako alegorię rządów Edwarda Gierka; interpretację tę Kapuściński niekiedy potwierdzał, niekiedy zaś jej zaprzeczał. Pojawiały się również recenzje krytyczne, choć w Polsce zostały przedrukowane z opóźnieniem. Etiopista Harold G. Marcus stwierdził, że autor książki wykazał się „oczerniającą Etiopczyków rasistowską ignorancją”. Antropolog John Ryle zarzucał Kapuścińskiemu instrumentalne pomijanie niepasujących do tonu powieściowego informacji (przykładowo, cesarz przedstawiany jest jako analfabeta, choć w istocie był erudytą) oraz wykorzystanie wiedzy na temat jednego afrykańskiego kraju do szermowania wnioskami dotyczącymi Afryki jako całości. Marta Okuniewska odczytywała Cesarza jako „uniwersalną opowieść o władzy i sposobach jej działania, od narodzin aż do upadku”, zwracając jednak uwagę, iż sposób prezentacji Etiopii przez Kapuścińskiego mógł być interpretowany jako „orientalizacja Innego”. Książę Ermias Sahle Syllasje, wnuk cesarza, z rozgoryczeniem twierdził: „Książka ta nie tylko zniszczyła reputację cesarza i naszej rodziny, ale zatruła także współczesną historię Etiopii dla kilku przyszłych pokoleń”. Bartosz Marzec wyrażał wątpliwości, czy książki Kapuścińskiego lepiej nie nazwać powieścią dokumentalną zamiast dziełem literatury faktu. (pl)
- O Imperador: a queda de um autocrata, misto de romance histórico e narrativa jornalística, relata e analisa os últimos anos de governo do imperador Hailé Selassié, na Etiópia. O jornalista internacional Ryszard Kapuściński viajou ao país em 1974, época em que o exército etíope ainda estava consolidando um golpe no império de Selassié. Na busca por escrever sobre a vida e os bastidores do imperador e seu palácio, Kapuściński supostamente entrevistou os criados que circulavam nos aposentos reais e conviviam com o poder e excentricidades de Selassié. As narrativas em primeira pessoa dos súditos são sequenciais e são reproduzidas ao longo do livro, que é dividido em três partes: "O trono", "Avança, avança" e "A desintegração", que tratam, respectivamente, sobre os anos de poder; a transição para a queda; e os anos finais do império e da vida do imperador. Além dos relatos diretos das fontes entrevistadas, o livro conta com breves passagens em que o próprio autor explica os momentos de suas entrevistas assim como interpreta os fatos históricos em questão. Numa hábil mescla de fatos reais e ficção, os depoimentos de personagens não identificados e não identificáveis se confundem numa narrativa notavelmente homogênea, em que mal se distinguem as vozes dos personagens entre si. Os nomes dos supostos entrevistados são separados por iniciais, que não correspondem a nenhum real funcionário do palácio, e as expressões usadas se revestem de metáforas, ironias e imagens de estilo que denotam uma longa elaboração estilística. Descrevem pouco a pouco o esvaziamento da estrutura de poder em que se apoiava o regime de Selassié. O autor admitiu que o livro se tratava de uma metáfora sobre a Polônia estalinista de seus dias (os epítetos com que os personagens se referem ao imperador lembram mais os de Mao Tsé-Tung e Stálin do que os títulos do próprio Selassié), mas se estende para a interpretação do poder em si, tendo atingido um significado universal, aplicável a qualquer forma de autoridade em qualquer tempo e lugar. O livro alcança momentos de elevado valor literário com reflexões pungentes sobre o poder, sobre como ele molda as atitudes das pessoas, sobre como todos, desde o imperador até o mais ínfimo de seus súditos se tornaram seus escravos. Pela profundidade filosófica com que o tema é tratado "O Imperador" foi comparado ao "Príncipe" de Maquiavel. (pt)
- Імператор (пол. «Cesarz») — книга Ришарда Капусцінського про Ефіопію та імператорський двір Хайле Селассіє I під час конституційної монархії та в часи революції, вперше опублікована в 1978 році. Сам автор подав це більше як літературну вигадку, ніж репортаж. Письменник не показує членів військової хунти, які скинули монархію. Натомість він подає звіти колишніх членів придворної камарильї, що належать імператорській дружині (за кількома винятками, не надаючи їх посвідчення). Капусцінський реконструює образ системи очима людей палацу. Їхні записи, переповнені, здавалося б, невагомими деталями, складають образ поваленого режиму, одночасно є фактичними доказами його злочину. Репортаж став свідченням минулого, а також вірулентної сатири (гротескного відтінку) в системі. І не тільки для системи, що діє в імперії Хайле-Селасси, але і в кожній країні, що керується подібними політичними принципами. Капускінський представляє модель авторитарного режиму, прикладом якого є ефіопський суд та правила його нерозбірливості компетенції, конфіденційність рішень, особистий нагляд імператора та його божественна непогрішність. Була брошура про тоталітаризм та образ відносин у країнах так званого імператора. справжній соціалізм . Існує версія, що Капускінському вдалося захопити внутрішню логіку тоталітаризму; однак, на думку інших, це дало досить пропагандистське обґрунтування комуністичного перевороту Чорного Сталіна, тобто Марджіма Мейгіста Хайле, за допомогою радянських, НДР, болгарських та кубинських служб. (uk)
|
| rdfs:comment
|
- The Emperor: Downfall of an Autocrat, published in 1978, is Polish journalist Ryszard Kapuściński's analysis of the decline and fall of Haile Selassie's regime in Ethiopia. In 1974, while the Ethiopian Army was still busy consolidating power, Kapuściński "traveled to Ethiopia to seek out and interview Selassie's servants and closest associates on how the Emperor had ruled and why he fell." In large part, the book is a study of the workings of a royal court. According to some critics, the book serves as a political allegory for Edward Gierek's communist government in Poland during the late 1970s. (en)
- Cesarz – książka Ryszarda Kapuścińskiego, wydana po raz pierwszy w 1978 roku nakładem Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik”. Jej tematem jest dwór cesarski monarchy etiopskiego Hajle Syllasje I za czasów monarchii konstytucyjnej oraz po jej obaleniu. Przemysław Czapliński, a za nim Magdalena Horodecka, kwalifikowali utwór Kapuścińskiego jako „reportaż beletryzowany”. (pl)
- O Imperador: a queda de um autocrata, misto de romance histórico e narrativa jornalística, relata e analisa os últimos anos de governo do imperador Hailé Selassié, na Etiópia. O jornalista internacional Ryszard Kapuściński viajou ao país em 1974, época em que o exército etíope ainda estava consolidando um golpe no império de Selassié. Na busca por escrever sobre a vida e os bastidores do imperador e seu palácio, Kapuściński supostamente entrevistou os criados que circulavam nos aposentos reais e conviviam com o poder e excentricidades de Selassié. (pt)
- Імператор (пол. «Cesarz») — книга Ришарда Капусцінського про Ефіопію та імператорський двір Хайле Селассіє I під час конституційної монархії та в часи революції, вперше опублікована в 1978 році. Сам автор подав це більше як літературну вигадку, ніж репортаж. Репортаж став свідченням минулого, а також вірулентної сатири (гротескного відтінку) в системі. І не тільки для системи, що діє в імперії Хайле-Селасси, але і в кожній країні, що керується подібними політичними принципами. (uk)
|
.jpg?width=300)
.jpg){kind=link}