| dbo:abstract
|
- Fortuna Primigenia est le nom donné aux vestiges d'un ancien complexe cultuel romain datant de la fin du IIe siècle av. J.-C., lieu sacré dédié à la déesse Fortuna de la ville de Praeneste (aujourd'hui Palestrina dans la province de Rome). Les archéologues Ranuccio Bianchi Bandinelli et Mario Torelli estiment qu'il s'agit « du plus grand ensemble d'architectures tardo républicaine de l'Italie antique ». (fr)
- The sanctuary of Fortuna Primigenia was an ancient Roman, extra-urban religious complex founded in Praeneste (now Palestrina, 35 km east of Rome) by Publius Sempronius Tuditanus in 204 BC. The temple within the sanctuary was dedicated to the goddess Fortuna Primigenia, or Fortune of the First Born. Parents brought their newly-born first child to the temple in order to improve its likelihood of surviving infancy and perpetuating the gens. The remains of the sanctuary still standing today were built sometime around 120 BC as a spectacular series of terraces, exedras and porticos on four levels down the hillside, linked by monumental stairs and ramps. The inspiration for this feat of integrated urbanistic design lay not in republican Rome but in the Hellenistic monarchies of the eastern Mediterranean, such as the sanctuaries of Delos and Kos. Praeneste foreshadowed the grandiose Imperial style of the following generation. The sanctuary of Fortune occupies a series of five vast terraces, which, resting on gigantic masonry substructures and connected with each other by grand staircases, rise one above the other on the hill in the form of the side of a pyramid, crowned on the highest terrace by the round temple of Fortune, today incorporated into the . This immense edifice, probably by far the largest sanctuary in Italy, must have presented a most imposing aspect, visible as it was from a great part of Latium, from Rome, and even from the sea. The goddess Fortuna here went by the epithet of Primigenia ("Original"), she was represented suckling two babes, as in the Christian representation of Charity, said to be Jupiter and Juno, and she was especially worshipped by matrons. The oracle continued to be consulted down to Christian times, until Constantine the Great, and again later Theodosius I, forbade the practice and closed the temple. Features of the temple influenced Roman garden design on steeply sloped sites through Antiquity and once again in Italian villa gardens from the 15th century. The monument to Victor Emmanuel II in Rome owes a lot to the Praeneste sanctuary complex. (en)
- Il santuario della Fortuna Primigenia è un complesso sacro dedicato alla dea Fortuna della città di Praeneste (oggi Palestrina, Roma). Si tratta del "massimo complesso di architetture tardo-repubblicane dell'Italia antica". Dal dicembre 2014 il Ministero per i beni e le attività culturali gestisce il sito e l'adiacente Museo archeologico nazionale tramite il Polo museale del Lazio, nel dicembre 2019 divenuto Direzione regionale Musei. (it)
- Sanktuarium Fortuny Primigenii w Praeneste – wielki kompleks architektoniczny z sanktuarium poświęconym bogini Fortunie z przydomkiem Primigenia, znajdujący się w starożytnym Praeneste (obecnie Palestrina). Było to jedno z największych założeń architektonicznych okresu późnej republiki i jedno z dwóch głównych miejsc kultu Fortuny w Italii. Najstarsze obiekty na terenie sanktuarium w Praeneste zaczęły powstawać w IV wieku p.n.e., ostatecznie ukształtowało się ono na przełomie II i I wieku p.n.e. Sanktuarium zostało zniszczone w 82 roku p.n.e. przez wojska Sulli, oblegające broniącego się w mieście syna Gajusza Mariusza. Po zakończeniu zmagań wojennych zwycięski wódz, uważający się sam za wybrańca Fortuny, przystąpił do odbudowy sanktuarium. Usytuowane na stoku góry olbrzymie założenie po pracach przeprowadzonych za czasów Sulli składało się z dwóch poziomów: dolnego i górnego, z różnicą poziomów między nimi wynoszącą ponad 160 metrów. Jego wygląd został zainspirowany monumentalnymi tarasowymi założeniami architektonicznymi okresu hellenistycznego takimi jak Pergamon czy Rodos. Dolny poziom, o fasadzie długości prawie 400 metrów, składał się z czteronawowej bazyliki przylegającej do kryptoportyku z oknami pomiędzy kolumnami, której przedłużeniem był dwukondygnacyjny portyk z dwoma małymi pomieszczeniami, usytuowanymi symetrycznie po obu stronach wejścia. Z lewej strony znajdowała się naturalna grota zamieniona w nimfeum, po prawej zaś niewielka salka zakończona absydą i z podium ozdobionym fryzem doryckim. W grocie i salce znajdowały się dwie mozaiki: jedna przedstawiająca ryby, druga (tzw. Mozaika Barberini), z pejzażem przedstawiającym rzekę Nil. Mozaiki te znajdują się obecnie w . Górny poziom sanktuarium składał się z pnących się stopniowo ku górze ośmiu tarasów, z których pierwszy, drugi i piąty wzmocnione były murem zbudowanym w . Na drugim tarasie znajdował się portyk kolumnowy i pięć nimfajonów. Na trzecim tarasie umieszczono wielką rampę wiodącą na wyższe poziomy, flankowaną symetrycznie dwoma eksedrami, częściowo zamkniętą, częściowo obudowaną kolumnadą w porządku doryckim. Na tarasie czwartym zbudowano portyk w porządku jońskim. Poziom piąty, umiejscowiony mniej więcej w jednej piątej wysokości schodów, znaczyła brama z półkolumnami w porządku doryckim. Przestrzeń szóstego tarasu zajmował dziedziniec o wymiarach 153×112 m, zamknięty z trzech stron podwójnym portykiem w porządku korynckim. Dalej poprzez położone wyżej arkadowe przejścia wchodziło się schodami półkolistej eksedry otoczonej u góry dwukolumnowym portykiem korynckim na najwyższy poziom, gdzie znajdowała się najważniejsza część sanktuarium – niewielki tolos z posągiem Fortuny. Sanktuarium funkcjonowało do IV wieku n.e. Uległo zniszczeniu w okresie średniowiecza, gdy na gruzach starożytnego Praeneste wyrosła dzisiejsza Palestrina. Znaczną jego część pokryły wówczas domostwa i kościoły, pomimo to ogólny zarys i niektóre elementy pozostały nadal widoczne. Na najwyższym poziomie zbudowano pałac rodu Vitelleschi, w XVII wieku przebudowany przez ród Barberinich, obecnie mieszczący muzeum. Część znajdujących się w zboczu góry tarasów została odsłonięta w wyniku II wojny światowej, po tym jak lotnictwo amerykańskie w 1944 roku omyłkowo zbombardowało Palestrinę, niszcząc znajdujące się tam zabudowania, co umożliwiło później przeprowadzenie prac archeologicznych. (pl)
- 幸运女神庙或幸运女神圣所（意大利语：Santuario della Fortuna Primigenia）建于公元前2世纪，位于罗马城以东25公里的帕莱斯特里纳，是罗马共和国时期的大型宗教建筑。神庙供奉幸运女神福尔图娜，因此闻名于罗马世界。 (zh)
|
