| dbo:abstract
|
- Bogun (dnešní Starý Bohumín a polské Chałupki) (německy Alt Oderberg, polsky Stary Bogumin) vznikl na území tehdejšího ratibořského knížectví v roce 1256. Hrad, nazývaný Barudswerde, byl založen na levém břehu Odry (dnešní Chalupki), podhradní ves, později město (dnešní Starý Bohumín), vznikla na pravém břehu řeky. Majitelé panství se střídali, nejdéle patřilo bankéřskému rodu Henckelů z Donnersmarku, kteří také mají ve farské zahradě svou hrobku z roku 1752. Za jejich vlády v roce 1742 na základě došlo k rozdělení Bohumína tak, že jeho levobřežní část (hrad a předměstí) připadly Prusku, kdežto pravobřežní město zůstalo součástí habsburského Slezska. Tím se Bohumín stal městem bez šlechtického sídla, které zůstalo v Prusku. Všichni dosavadní majitelé panství sídlili na hradě, který je dnes na území Polska a nachází se v něm hotel. Rozdělení způsobilo, že jeden a půl milionu Slezanů, 150 měst a pět tisíc vesnic přešlo k Prusku a Marii Terezii byla ponechána asi jedna osmina země – Těšínsko, část Bohumínska, Opavska, Krnovska a Kladska. Rod Henckelů prodal rakouskou část bohumínského panství Erdmannu Guslarovi z Komorna, jeho dědici koupili v roce 1817 dva domy ve východní frontě bohumínského náměstí (č. p. 7 a 8) a přestavěli je na své obydlí, kterému se začalo říkat „zámek“. V roce 1857 další majitel velkostatku Leopold Heydenbrand přikoupil ještě sousední dům č. p. 9 a všechny domy přestavěl do podoby pozdně klasicistické dvoupatrové budovy, která na rozdíl od většiny šlechtických sídel i nadále souvisela s ostatní městskou zástavbou. V roce 1879 tento zámek s bohumínským velkostatkem koupil hrabě Jindřich Larisch-Mönnich. Zámek přestal být šlechtickým sídlem. Změnil se v kanceláře a byty zaměstnanců. V roce 1945 byl majitelům konfiskován, přešel do majetku města a sloužil i nadále obdobným účelům. Na jeho místě byl postaven architektonicky nepříliš vhodný dům s pečovatelskou službou. V objektu je v současné době i místní poštovní úřad. Přemostění Odry se uskutečnilo asi v 15. století. Rozdělením panství na část pruskou a rakouskou pozbyl most původní důležitosti, a protože jej nikdo neopravoval, byl nakonec stržen. V roce 1838 byl v těchto místech zřízen pouze přívoz. Při vyměřování budoucí železniční tratě se starobohumínští měšťané postavili proti stavbě železnice, což se stalo osudným dalšímu rozvoji města. Město postupně ztrácelo na významu. Stavba dráhy, rozvoj průmyslu a stoupající doprava si vynutily, že v roce 1898 byl položen základní kámen ke stavbě mostu přes Odru a za rok byla stavba dokončena. Železniční most byl postaven již v roce 1849. (cs)
- Bogun (la hodiaŭa Starý Bohumín (Malnova Bohumín) (germane Alt Oderberg, pole Stary Bogumin) kaj la pola Chałupki) estiĝis sur teritorio de tiama Raciborza princlando en la jaro 1256. Burgo, nomata Barudswerde, estis fondita sur la maldekstra bordo de rivero Odro (la hodiaŭa Chałupki), subburga vilaĝo, pli poste urbo (la hodiaŭa Starý Bohumín) estiĝis sur la dekstra bordo de la rivero. Posedantoj de la senjorujo alternis, plej longe ĝi apartenis al bankiera familio de Henckelidoj el Donnersmark, kiuj havas en paroĥa ĝardeno sian kripton el la jaro 1752. Dum ilia regado en la jaro 1742 surbaze de okazis dividiĝo de Bohumín tiel, ke ties maldekstreflanka parto (la burgo kaj la antaŭurbo) falis al Prusio, sed la dekstreflanka urbo restis parto de habsburga Silezio. Bohumín pro tio fariĝis urbo sen nobela sidejo, kiu restis en Prusio. Ĉiuj ĝisnunaj posedantoj de la senjorujo havis sidejon en la burgo, kiu hodiaŭ estas sur teritorio de Pollando kaj troviĝas en ĝi hotelo. La apartigo kaŭzis, ke unu kaj duono de miliono silezoj, 150 urboj kaj kvin mil vilaĝoj aliris al Prusio kaj Maria Tereza ricevis proksimume unu okonon de la lando - Teŝinio, parto de , Opava princlando, Krnova princlando kaj Klodska graflando. La familio de Henckelidoj vendis la aŭstrian parton de la bohumina senjorujo al Erdmann Guslar el Komorno, liaj heredintoj aĉetis en la jaro 1817 du domojn en la orienta fronto de la bohumina placo (n-roj 7 kaj 8) kaj alikonstruis ilin al sia loĝejo, al kiu oni komencis diradi "kastelo". En la jaro 1857 plua posedanto de grandbieno Leopold Heydenbrand alaĉetis ankoraŭ najbaran domon n-ro 9 kaj ĉiujn domojn li alikonstruis en malfrue klasikismajn duetaĝajn konstruaĵojn, kiuj diference de plimulto de nobelaj sidejoj eĉ plu najbaris kun la cetera urba konstruaĵaro. En la jaro 1879 tiun ĉi kastelon kun la bohumina grandbieno aĉetis grafo . La kastelo ĉesis esti nobela sidejo. Ĝi ŝanĝiĝis en kancelariojn kaj loĝejojn de okupitoj. En la jaro 1945 ĝi estis konfiskita al la posedantoj, ĝi transiris en posedaĵo de la urbo kaj servis plu al similaj celoj. Sur ties loko estis konstruita arkitekture ne tro kun zorgistina servo. En la objekto estas nuntempe ankaŭ loka poŝtoficejo. La transpontigo de Odro okazis proksimume en la 15-a jarcento. Pro apartigo de la senjorujo al parto prusia kaj aŭstria la ponto perdis sian devenan gravecon, kaj ĉar neniu riparis ĝin, ĝi estis fine deŝirita. En la jaro 1838 estis en tiuj ĉi lokoj establita nur pramejo. Dum mezurigado de estonta Norda fervojo de imperiestro Ferdinando la malnovbohuminaj loĝantoj stariĝis kontraŭ la konstruado de la fervojo, kio fariĝis fatala por la plua evoluo de la urbo. La urbo iom post iom perdis sian signifon. La konstruado de fervojo, evoluo de industrio kaj ascendanta transporto eldevigis al si, ke en la jaro 1898 estis metita fundamenta ŝtono al konstruado de ponto trans Odro kaj post unu jaro la konstruado estis finita. La fervoja ponto estis konstruita jam en la jaro 1849. (eo)
- Starý Bohumín, lit. "Old Bohumín" (German: Alt Oderberg, Polish: Stary Bogumin) is a part of the town of Bohumín in Karviná District, Moravian-Silesian Region, Czech Republic. It has a population of 1,344 (2022). (en)
- Stary Bogumin (hist. Bogumin, cz. Starý Bohumín, niem. Oderberg) – część miasta Bogumina w kraju morawsko-śląskim, w powiecie Karwina w Czechach. Jest to także gmina katastralna o powierzchni 496,39 ha. Liczba mieszkańców wynosi 1518, a adresów 433. Stary Bogumin leży nad rzeką Odrą, która w tym miejscu stanowi granicę z Polską. (pl)
- Starý Bohumín (tyska: Alt Oderberg) är en stadsdel i Bohumín i Tjeckien. Den ligger i regionen Mähren-Schlesien, i den östra delen av landet, 280 km öster om huvudstaden Prag. Starý Bohumín ligger 200 meter över havet och antalet invånare är 1 541. Terrängen runt Starý Bohumín är platt. Den högsta punkten i närheten är 271 meter över havet, 4,9 km väster om Starý Bohumín. Runt Starý Bohumín är det tätbefolkat, med 881 invånare per kvadratkilometer. Närmaste större samhälle är Ostrava, 9,9 km söder om Starý Bohumín. Runt Starý Bohumín är det i huvudsak tätbebyggt. Inlandsklimat råder i trakten. Årsmedeltemperaturen i trakten är 8 °C. Den varmaste månaden är juli, då medeltemperaturen är 21 °C, och den kallaste är januari, med −7 °C. Genomsnittlig årsnederbörd är 1 236 millimeter. Den regnigaste månaden är juni, med i genomsnitt 160 mm nederbörd, och den torraste är april, med 62 mm nederbörd. (sv)
|
| rdfs:comment
|
- Starý Bohumín, lit. "Old Bohumín" (German: Alt Oderberg, Polish: Stary Bogumin) is a part of the town of Bohumín in Karviná District, Moravian-Silesian Region, Czech Republic. It has a population of 1,344 (2022). (en)
- Stary Bogumin (hist. Bogumin, cz. Starý Bohumín, niem. Oderberg) – część miasta Bogumina w kraju morawsko-śląskim, w powiecie Karwina w Czechach. Jest to także gmina katastralna o powierzchni 496,39 ha. Liczba mieszkańców wynosi 1518, a adresów 433. Stary Bogumin leży nad rzeką Odrą, która w tym miejscu stanowi granicę z Polską. (pl)
- Bogun (dnešní Starý Bohumín a polské Chałupki) (německy Alt Oderberg, polsky Stary Bogumin) vznikl na území tehdejšího ratibořského knížectví v roce 1256. Hrad, nazývaný Barudswerde, byl založen na levém břehu Odry (dnešní Chalupki), podhradní ves, později město (dnešní Starý Bohumín), vznikla na pravém břehu řeky. Majitelé panství se střídali, nejdéle patřilo bankéřskému rodu Henckelů z Donnersmarku, kteří také mají ve farské zahradě svou hrobku z roku 1752. Za jejich vlády v roce 1742 na základě došlo k rozdělení Bohumína tak, že jeho levobřežní část (hrad a předměstí) připadly Prusku, kdežto pravobřežní město zůstalo součástí habsburského Slezska. Tím se Bohumín stal městem bez šlechtického sídla, které zůstalo v Prusku. Všichni dosavadní majitelé panství sídlili na hradě, který je dne (cs)
- Bogun (la hodiaŭa Starý Bohumín (Malnova Bohumín) (germane Alt Oderberg, pole Stary Bogumin) kaj la pola Chałupki) estiĝis sur teritorio de tiama Raciborza princlando en la jaro 1256. Burgo, nomata Barudswerde, estis fondita sur la maldekstra bordo de rivero Odro (la hodiaŭa Chałupki), subburga vilaĝo, pli poste urbo (la hodiaŭa Starý Bohumín) estiĝis sur la dekstra bordo de la rivero. (eo)
- Starý Bohumín (tyska: Alt Oderberg) är en stadsdel i Bohumín i Tjeckien. Den ligger i regionen Mähren-Schlesien, i den östra delen av landet, 280 km öster om huvudstaden Prag. Starý Bohumín ligger 200 meter över havet och antalet invånare är 1 541. Terrängen runt Starý Bohumín är platt. Den högsta punkten i närheten är 271 meter över havet, 4,9 km väster om Starý Bohumín. Runt Starý Bohumín är det tätbefolkat, med 881 invånare per kvadratkilometer. Närmaste större samhälle är Ostrava, 9,9 km söder om Starý Bohumín. Runt Starý Bohumín är det i huvudsak tätbebyggt. (sv)
|
